SAĞLIK BAKANLIĞININ MESLEK HASTALIKLARI İLE İLGİLİ ÇALIŞMALARI Dr. Ebru AYDIN Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Daire Başkanı Uzm.Dr. Sühendan ADIGÜZEL Birim Sorumlusu 1
BAKANLIĞIMIZDA, ÇALIŞAN SAĞLIĞI İLE İLGİLİ YAPILANMA SÜRECİ-1 Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Çevre Sağlığı Dairesi bünyesinde Çalışan Sağlığı Şubesi olarak hizmetler yürütülmekteyken 2011 yılında Daire Başkanlığı düzeyine taşınmıştır. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi bünyesinde 2006 yılından itibaren «Laboratuvar Güvenliği Kurulu» oluşturularak Kurum içi iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri verilmeye başlanmıştır. 2011 yılında da Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi bünyesinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hizmetleri yürütmek üzere Çalışan Güvenliği ve İş Sağlığı Birimi kurulmuştur. 2
BAKANLIĞIMIZDA ÇALIŞAN SAĞLIĞI İLE İLGİLİ YAPILANMA SÜRECİ-2 02/11/2011 tarihinde yayımlanan 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bakanlığımız yeniden yapılanmıştır. 2012 Mart ayı itibarıyla bünyesinde Tüketici ve Çalışan Güvenliği Başkan Yardımcılığına bağlı Çalışan Sağlığı Ve Güvenliği Daire Başkanlığı kurularak hizmetlerin birleştirilerek devamı sağlanmıştır. Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Daire Başkanlığı bünyesinde İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi kurulması çalışmalarına da başlanmıştır. 3
4
DAİRE BAŞKANLIĞIMIZ GÖREV TANIMI-1 Çalışan Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerinin standardizasyonunu sağlamak, Çalışanların eğitim ihtiyaçlarını tespit etmek ve eğitim faaliyetlerini koordine etmek, Çalışanların sağlığının korunması amacıyla, araştırma, geliştirme ve denetim hizmetlerini ilgili kuruluşlarla işbirliği içinde yürütmek. 5
DAİRE BAŞKANLIĞIMIZ GÖREV TANIMI-2 Ulusal / uluslararası pilot çalışmalar yapmak ve ortak projeler geliştirerek uygulamak. Çalışan sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili mevzuatları hazırlamak, Toplum sağlığı merkezlerinin (TSM) iş sağlığı hizmeti sunması için gerekli çalışmaları yapmak, Sağlık çalışanlarının iş sağlığı ile ilgili farkındalığının artırılması için eğitim programları hazırlamak / hazırlatmak ve yürütülmesini sağlamak, 6
DAİRE BAŞKANLIĞIMIZ GÖREV TANIMI-3 Çalışanlara yönelik şiddet vakalarını izlemek, sonuçları değerlendirilmek, önlenmesine yönelik programlar hazırlanmak ve uygulanmasını sağlamak, Faaliyet alanları ile ilgili eğitim, sempozyum, çalıştay gibi etkinlikler düzenlemek ve düzenlenen ulusal/ uluslararası etkinliklere katılım sağlamak, Meslek hastalıkları ve iş kazalarının önlenmesi veya azaltılması konusunda araştırma ve denetim hizmetlerini planlamak ve ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisinde gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak 7
MESLEK HASTALIĞI Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük hâlleridir (5510 sayılı Kanun). 8
İŞ SAĞLIĞI Çağdaş sağlık anlayışının tipik bir uygulama alanıdır ve tıp, mühendislik ve sosyal bilimleri ilgilendiren multidisipliner bir konudur. Dünya Sağlık Örgütü nün (DSÖ) tanımına göre sağlık, yalnız hastalık ve sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Çalışma hayatı; çalışanın bedensel, ruhsal ve sosyal iyilik düzeyini belirleyen en önemli etkendir. 9
MESLEK HASTALIKLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİ Nedeni belli İlerleyici Korunulması gereken hastalıklardır Tekrarlayabilir Kümelenebilir Maluliyet bırakabilir Tazminat gerektirir Bildirimi zorunlu 10
MESLEK HASTALIKLARI SINIFLANDIRMASI 1.Etkenlere bağlı hastalıklar Kimyasal etkenlere bağlı hastalıklar Fiziksel etkenlere bağlı hastalıklar Biyolojik etkenlere bağlı hastalıklar 2. Hedef organ hastalıklar Mesleki akciğer hastalıkları Mesleki cilt hastalıkları Mesleki kas iskelet hastalıkları 3. Mesleki kanserler 4. Diğer 11
MESLEK HASTALIĞI TANISI KOYMAK ÖNEMLİ Çünkü meslek hastalığı, Halk sağlığı sorunudur Sağlık sigortacılığının yükünü artırır İş barışını olumsuz etkiler Ekonomik yükü fazladır. 12
TANI MERKEZLERİ Meslek Hastalıkları Hastaneleri Devlet Üniversite Hastaneleri S.B. Eğitim ve Araştırma Hastaneleri 13
MESLEK HASTALIKLARI HASTANELERİNİN ÖZELLİKLERİ İş psikolojisi laboratuvarı, İş hijyeni laboratuvarı, Toksikoloji laboratuvarı, Gelişmiş solunum fonksiyon laboratuvarı olan hastanelerdir. 14
MESLEK HASTALIKLARI BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLARDIR 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre işveren, sağlık hizmet sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur. Ayrıca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları da meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir. Meslek hastalığı bulaşıcı bir hastalık ise Halk Sağlığı Müdürlüğüne de bildirimi zorunludur (Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliği). 15
YASAL DÜZENLEMELER 27.11.2010 tarihli ve 27768 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan «İşyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik» ile Toplum Sağlığı Merkezlerimize işyeri hekimliği hizmeti sunma yetkisi verilmiştir. 26.01.2010 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Bakanlığımız arasında «İş Sağlığı ve Güvenliği Alanında İşbirliği Protokolü» imzalanmıştır. 16.06.2011 tarihli ve 20065 sayılı «Temel İş Sağlığı Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge» ile Toplum Sağlığı Merkezlerimiz bünyesinde bu hizmetin sunulmasına dair usul ve esaslar belirlenmiştir. Bu çalışmalar, meslek hastalıklarının erken (maluliyet bırakmadan) saptanması, meslek hastalığı nedenli ölümlerin tespitine katkı sağlamaktadır. 16
NE EKSİK? NE YAPILMALI? 17
EKSİKLERİMİZ Meslek Hastalıklarının Saptanmasında eksikliklerimiz var. Meslek Hastalığı Nedenli Ölümlerin Saptanmasında eksiklerimiz var. Ülkemizde meslek hastalıklarının mevcut durumu ile ilgili sağlıklı verimiz yok. İllerdeki TSM lerimizde iş sağlığı hizmeti sunacak birimlerimizin sayısı henüz yetersiz (19 TSM) Kurumlar arası çalışma anlayışında eksikliklerimiz var. İşyeri hekimliğinde koruyucu hekimliğin önemini yerleştirmekle ilgili eksikliğimiz var. 18
Temel İş Sağlığı Hizmeti (TİSH) 1. Alma Ata ilkelerinin iş sağlığı alanındaki uygulamasıdır. 2. DSÖ'nün "Herkes İçin İş Sağlığı Küresel Stratejisi" doğrultusunda iş sağlığı hizmetlerini alamayan çalışanların bu hizmetlere ulaşmasını sağlama çabasıdır. 3. İş sağlığı hizmetlerinin 161 ve 155 sayılı İLO Sözleşmelerinin gerektirdiği düzeyde gelişmesini sağlayacak yoldur.
TİSH Sunan Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM) 1. Çiğli TSM- İZMİR 2. Akdeniz TSM- MERSİN 3- MEZİTLİ TSM- MERSİN 4. ŞEHİT KAMİL TSM- G.ANTEP 5. BİLECİK TSM 6. GÖLBAŞI TSM- ANKARA 7. MAMAK TSM- ANKARA 8. KEÇİÖREN TSM-ANKARA
TİSH Sunan Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM) 9. TORBALI TSM - İZMİR 10. ADIYAMAN TSM 11. GÖLBAŞI TSM- ADIYAMAN 13. MANİSA MERKEZ TSM 15. AMASYA TSM 16. ANTAKYA TSM - HATAY 17. BEYPAZARI TSM- ANKARA 19. KARATAY TSM - KONYA
STRATEJİK PLANIMIZ, 2013-2017 Hedef 1.6. İş sağlığını iyileştirerek, çalışanların sağlığını ve iyiliğini korumak ve geliştirmek 1.6.1. İşçi ve işverenlerin, iş sağlığı konusundaki farkındalıklarını artırmak eğitim ve kampanyalar düzenlemek SGK ve sendikalarla işbirliği yapmak 22
STRATEJİK PLANIMIZ, 2013-2017 1.6.2. Meslek hastalıkları sürveyansını güçlendirmek Meslek hastalıklarının önlenmesi için eğitim, kampanya ve hukuki düzenlemeler yapmak Meslek hastalıklarının tespitini ve bildirimini artıracak kayıt sistemi kurmak ve hukuki düzenlemeler yapmak İş kazalarını önlemek ve bildirimini artırmak için eğitim, kampanya ve hukuki düzenlemeler yapmak 23
STRATEJİK PLANIMIZ, 2013-2017 1.6.3. İş sağlığı hizmetleri sunumunu iyileştirmek Temel iş sağlığı hizmetlerini birinci basamak sağlık hizmetlerine entegre etmek İşyeri hekimliği ile ilgili kaliteyi artırıcı eğitim ve hukuki düzenlemeler yapmak Sağlık çalışanlarına yönelik işyeri ve çalışan güvenliği programları geliştirmek 24
HAZIRLANMAKTA OLAN MEVZUATLAR Toplum Sağlığı Merkezlerinin (TSM) Yetkilendirilme ve Denetimine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Genelge İşyeri hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik Temel İş Sağlığı Hizmetlerinin Uygulama Usül ve Esasları Hakkında Yönerge değişikliği Hijyen Eğitim Yönetmeliği 25
SAĞLIK GÖZETİMİ ve VERİ TOPLAMA Müdahale programlarının etkisini değerlendirme YAPTIRIM 26
İlgi ve dikkatiniz için TEŞEKKÜRLER! ebruaydin.tr@gmail.com ebru.aydin@thsk.gov.tr 0 312 565 53 24 27