Almene boliger for alle - TYRKISK - side 1 Herkese sosyal konut side 1 Önsöz Aşağ daki bilgiler genel ve yol göstericidir. Bu bilgiler konut organizasyonlar n n çoğu için geçerlidir, ama baz konut organizasyonlar farkl yap lanma nedeni ile belirtilenlerden farkl kurallara sahip olabilirler. Bu sebeple konut organizasyonlar ve konut sakinlerinin bu konuya dikkat etmelerini rica ediyoruz.
İçindekiler İçindekiler Önsöz Önsöz Hoş geldiniz Almene boliger Herkese for sosyal alle konut - TYRKISK side 2 - side 2 Herkese sosyal konut side 2 Hoş geldiniz 1.Herkese Sosyal konut 1.2. Haklar ve yükümlülükler 1.Herkese Sosyal konut 2. 1.2. Servis Haklar ve önemli ve yükümlülükler bilgiler 2.1. Apartman görevlisi 2. 2.2. Servis Şube ve yönetim önemli bilgiler kurulu 2.1. 2.3 Apartman Konut organizasyonu görevlisi yönetimi 2.4 2.2. Aktivitelerden Şube yönetim sorumlu kurulu görevliler, konutlar n sosyal faaliyetlerinden sorumlu görevliler, v.b 2.3 Konut organizasyonu yönetimi 2.4 Aktivitelerden sorumlu görevliler, konutlar n sosyal faaliyetlerinden sorumlu görevliler, v.b 3. Kiralama kuralları 3. Kiralama kurallar 3.1 Bekleme listeleri ve kıdemlilik 3.1 Ana kural 3. 3.2 Kiralama 3.2 Tercih Ücretler hakk kurallar 3.3 3.13.3 Esnek Ana tercih kural kiralama hakkı kurallar 3.2 3.4 3.4 Tercih Kombine Esnek hakk kiralama kiralama kuralları 3.5 3.3.5 Ret Esnek Kombine etme kiralama kiralama kurallar 3.6 3.43.6 Değiştirme Kombine Ret etme kiralama 3.7 3.53.7 Kay tl Ret Değiştirme etme sosyal konutu kiraya verme 3.63.8 Değiştirme Devren kiraya verme 4. 3.7 Eve Kay tl taş nma sosyal ve ev konutu kiras kiraya v.b verme 4.1 Depozit 4. 4.2 Eve Kira taş nma kontrat ve ev kiras v.b 4.3 4.1 Eve Depozit taş nma s ras nda evin tamiri 4.2 4.4 Kira Taş nma kontrat s ras nda evin eksiklerinin saptanmas 4.3 4.5 Eve Ev kiras n taş nma ödeme s ras nda evin tamiri 4.4 4.6 Taş nma Elektrik, s ras nda s nma ve evin su eksiklerinin saptanmas 4.5 4.7 Ev Elektrik, kiras n s nma ödeme ve su giderlerinin ödenme şekli 4.6 Elektrik, s nma ve su 4.7 Elektrik, s nma ve su giderlerinin ödenme şekli 5. Konut Yard m 5.1 Kimler alabilir? 5. 5.2 Konut Konut Yard m yar m nas l al n r? 5.1 5.3 Kimler Konut yard m alabilir? ödentisi 5.2 5.4 Konut Gelir deşişimi yar m nas l al n r? 5.3 Konut yard m ödentisi 5.4 Gelir deşişimi
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 3 Herkese sosyal konut side 3 6. Sigorta 6.1 Riskin k smen kendine ait olma durumu 6.2 Sorumluluk sigortas 6.3 Fiyat 7. Sosyal konut sakinleri demokrasisi 7.1. Sosyal konut sakinleri toplant s 7.2 Sosyal konut sakinleri için faaliyetler 7.3 Komşuluk hayat 7.4 Sosyal konut kurallar 7.5 Ev hayvanlar 7.6 Balkonlar 8. Evin içi 8.1 İkamet ederken evin bak m 8.2 Kötü muamele 8.3 Eve ait beyaz eşyalar 8.4 Buzdolab 8.5 Derin dondurucu 8.6 Ocak 8.7 F r n 8.8 Davlumbaz 8.9 Parabol anten ve antenler 8.10 Elektrik tesisat 8.11 Elektrik ve çocuklar 8.12 K sa devre 8.13 Çevre yarar na kaynaklardan tasarruf etme 8.14 Elektrik ve s dan tasarruf yollar 8.15 Sudan tasarruf yollar Yemek yap l rken Bedensel hijyen s ras nda 8.16 Havaland rmak Su buhar Nem hasarlar ve bakteriler Kendin yapabilirsin
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 4 Herkese sosyal konut side 4 9. İyileştirme çal şmalar (iyileştirme yapabilme hakk ) 10. Konut bölgesinde 10.1 Çamaş r y kama ve kurutma 10.2 Çamaş r ve kurutma makineleri 10.3 Çöp Evden ç kan çöp Büyük çöpler Tehlikeli çöpler Pil 10.4 Yeniden kullan labilir çöp Kağ t Şişe Gübre 11. Evden ç kma 11.1 Ç k ş 11.2 Zaman ndan önce evden taş nabilinir 11.3 Ç k şta evin devredilişi 11.4 Ç k ş teftişi 11.5 Depozitin hesaplanmas 12. Kirac lar şikayet kurulu
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 5 Herkese sosyal konut side 5 Hoş geldiniz Yeni eviniz hay rl olsun. Evinizden ve konut organizasyonumuzda ikamet etmekten memnun kalacağ n z ümit ediyoruz. Elinizdeki kitapç k eviniz ve konut organizasyonu hakk nda çok faydal bilgiler içerdiği için, özellikle başlang çta sizlere faydal olacağ kan s nday z. Kitapç kta, sosyal konutlarda oturman n nas l olduğu, sizlere bu konuda baz pratik aç klamalar ve öğütlerde bulunularak, bu evlerde oturan ev sakinlerinin hangi hak ve yükümlülükleri olduğu anlat l yor.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 6 Herkese sosyal konut side 6 1. Herkese sosyal konut Sosyal konutlar herkes için olup, bir sosyal konut şubesinde beraber oturan sakinler, burada yap lan harcamalar ortak karş larlar. Ayn şekilde, bu şubede nelerin yap lacağ na da şube sakinleri birlikte karar verir. Kanunen, sosyal konutlar n kiras üzerinden hiç kimse kazanç sağlayamaz. Ev kiras, yap lacak harcamalar karş layacak şekilde belirlenir. Sosyal konutlar bir konut organizasyonu taraf ndan idare edilir. Ve her şubede, şube sakinlerini konut organizasyonuna karş temsil eden bir şube yönetim kurulu seçilir. Şube yönetim kurulu ve konut organizasyonu hakk nda detayl bilgi için 2. bölüme bak n z. Y lda en az bir kez, şube yönetim kurulu, tüm şube sakinlerinin kat l p, görüşlerini dile getirebilecekleri veya apartman içinde ve etraf nda yap lmas istenen şeylere ilişkin önerilerini sunabilecekleri bir kirac lar toplant s düzenler. Çoğu şubelerde, konut bölgesinde cereyan eden şeyleri ve konut sakinleri toplant lar nda ve konut organizasyonunda al nan kararlar n okunabileceği bir şube sakinleri dergisi yay nlan r. Sosyal konutlar tek plan parsel evler, s ra evler, apartman dairesi, gençler, yaşl lar için konutlar yada yaşl lar n birlikte yaşad klar konutlar olabilir. Bunlardan baz lar yeni, baz lar da eskidir. Halen bir sosyal konutta kal yorsan z, bağl olduğunuz konut organizasyonunda başka bir eve taş nman z kolayd r. Başka bir konut istiyorsan z, ev şirketinde bekleme listesine yaz lman z gerekmektedir. Çocuklu aileler, geniş daireler için öncelik hakk na sahiptirler. Kiralama hakk nda detayl bilgi için 3. bölümü okuyunuz.. 1.2 Haklar ve yükümlülükler Ev kontrat nda hangi haklara sahip olduğunuz ve hangi yükümlülüklere sahip olduğunuz yaz l d r. Örneğin ev kiras n n, elektrik, s nma, su vb. ödeneklerin zaman nda ödenmesi gerekir. Tüm sosyal konut şubelerinin sakinler taraf ndan kararlaşt r lan ve uyulmas gereken kurallar vard r. 7.4 bölümüne bak n z. Komşularla iyi geçinmek için, ortak kurallara uymak ve ortak kullan lan alanlar ile kendi evinin içindeki düzen kurallar n takip etmek gerekir.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 7 Herkese sosyal konut side 7 2. Servis ve önemli bilgiler Yard ma ihtiyac n z olduğu durumlarda veya bir konuda daha fazla bilgi için aşağ dakilerden birine başvurabilirsiniz. - apartman görevlisine - şube yönetim kuruluna veya - konut organizasyonu idaresine. 2.1 Apartman görevlisi Apartman görevlisi, konut organizasyonu taraf ndan şubeye bak lmak üzere işe al nm şt r. Pratik sorular n z veya diğer sorunlar n z için her zaman rahatl kla apartman görevlisine gidebilirsiniz. Apartman görevlisi genelde her gün belli saatlerde bürosunda bulunur. Mesai saatleri d ş nda ciddi bir sorunun ç kmas (örneğin bir su borusu patlamas ) halinde, eve ilk taş nd ğ n zda verilen telefon numaras n n aranmas gerekir. 2.2 Şube yönetim kurulu Şube yönetim kurulu kirac lar taraf ndan seçilir. Bu üyeler maaş almazlar, şubedeki sosyal yaşam geliştirmek, ve şube sakinlerinin ç karlar n korumak için gönüllü olarak çal ş rlar. Konut bölgesi alan kapsam na giren tüm faaliyetler için, şube yönetim kuruluna başvurulmal d r. Baz büyük konut organizasyonlar nda sakinlere yard mc olmak için kirac dan şmanlar işe al n r. 2.3 Konut organizasyonu yönetimi Ev kiras, s nma, elektrik vb. ödemelerin tümü konut organizasyonu idaresi taraf ndan görülür. Ev kurallar hakk nda baz komşular n zla sorunlar yaşad ğ n z durumlarda da yönetime başvurabilirsiniz. 2.4 Aktivitelerden sorumlu görevliler, konutlar n sosyal faaliyetlerinden sorumlu görevliler v.b. Baz konut organizasyonlar nda, sosyal yaşam desteklemek, yada konut sakinleri aras ndaki demokrasi ilkesi ile kabul edilen iyileştirmeleri faaliyete geçirmek için görevli yard mc lar işe al nm şt r. Konutlar n sosyal faaliyetlerinden sorumlu görevliler, bir bütünlük plan n onaylatm ş şubelerde çal ş rlar ve şube sakinleri, yönetim ve kararlaşt r lan iyileştirmeleri gerçekleştiren profesyonel görevliler aras nda koordinatör olarak görev yaparlar. ADMINISTRATION
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 8 Herkese sosyal konut side 8 Çal şmalar n bir parças olarak, şube sakinleri ile birlikte sosyal aktiviteleri geliştirecek ve destekleyecek, aktivitelerden sorumlu bir görevli yada kültür görevlisi de işe al n ş olabilir. Bu aktiviteler çocuklar n ve gençlerin ücretsiz yada cüzi bir miktar karş l ğ nda kat labilecekleri aktiviteler olabilir. ADMINISTRATION
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 9 3. Kiralama kuralları En önemli kiralama kuralları aşağıda belirtilmektedir. Ancak kanunlar kapsamında belediye tarafından onaylandıktan sonra konut organizasyonunun, kendi konut organizasyonu ve kendi belediyesine uygun hale getirilmiş bazı konularda kendi kurallarını hazırlayabileceği belirtilmelidir. İlgili konut organizasyonu, organizasyonun bazı şubelerinde bu tür kurallar alınıp alınmadığını bildirebilir. 3.1 Bekleme listeleri ve kıdemlilik Sosyal konutlar bekleme listelerine yazılmak için 15 yaşını doldurmuş olmanız gereklidir. Her konut organizasyonunun iki tane bekleme listesinin olması gereklidir, normal bekleme listesi/harici bekleme listesi ve öne alım bekleme listesi. Bekleme listesine girebilmek için bir ödeme yapmalısınız ve daha sonra bekleme listesinde kalabilmek için sende bir kere ödeme yapmanız gereklidir. Bu hem normal bekleme listesi/harici bekleme listesi hem de öne alım listesine yazılmak için geçerlidir. Normal bekleme listesi/harici bekleme listesi Hali hazırda konut organizasyonunun şubelerinden herhangi birisinde ikamet etmeyenler için bir liste. Bu listeye normal bekleme listesi/harici bekleme listesi (ekstern venteliste) denir. Bu listede bekleyenler, listede ne kadar beklediklerine göre bir konut alırlar Önealım bekleme listesi Hali hazırda konut organizasyonunda ikamet eden, ama başka bir konut isteyenler, başka bir bekleme listesine yazılırlar. Bu bekleme listesine önealım bekleme listesi (oprykningsventeliste) denir. Bekleme listesinde ne kadar beklendiğine göre bir konut verilir Bir konut kiralamak istediğiniz zaman, bunu konut derneğine bildirmelisiniz, ve sonra bekleme listesine aktif konut arayıcısı olarak kayıt edilirsiniz. Ne kadar beklediğinizi kaydetmek için bakılan tarih ana kural olarak bekleme listesine yazıldığınız tarihtir. Kiralık konut arayan kişi kira anlaşması yaptıktan sonra, ana kural olarak bekleme listesinden silinir, ve o zamana kadar kazanılan kıdemlilik hakkı kaybedilir. Ancak konut şirketi, konut verilmesine rağmen bekleme listesindeki kıdemlilik hakkının muhafaza edilmesine dair karar almış olabilir. Kidemlilik hakkının muhafaza edilmesi isteniyorsa, güncelleştirmek için senelik bir ücret ödenmesi gereklidir. VÆRELSE KØKKEN WC VÆRELSE
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 10 3.2 Ücretler Bir bekleme listesine yazılı olmak ücrete tabiidir. Bu miktar senede yaklaşık 100 krondur. Her konut organizasyonu yasalar çerçevesinde bu miktarı belirler. Kayıt masrafı Konut organizasyonu bekleme listesine kayıt için bir seferliğine! - bir kayıt masrafı talep eder. Güncelleştirme masrafları Bekleme listesinde bulunulan süre boyunca senelik bir güncelleştirme ücreti ödenmelidir, bu hem normal/harici bekleme listesi hemde öne alım bekleme listesi için geçerlidir. Ödemenin yapılmadığı durumlarda bekleme listesinden silinirsiniz. 3.3 Öncelik hakkı Bekleme listesindeki yerin haricinde, bazı kişiler belirli konutlarda öncelik hakkına, yani listedeki sıranın önüne alınma hakkına sahiptirler. Öncelik hakkı belli konutlar için geçerlidir. Öncelik hakkı konutların daha az kıdemli kişılere kiralanabileceği anlamına gelmektedir. Konut şirketi belediye ile birlikte, eğer bir çocuğunuz varsa 3 yada 4 odalı bir konuta öncelik hakkınız olduğuna karar verebilir. Bu karar alınmamış ise herkes çocuğu olmayan kişiler de 3 yada 4 odalı konut hakkına sahiptir. Yalnız yaşayan bütün kişiler iki odalı bir konut alma hakkına sahiptir. Yaşlılar ve engelli vatandaşlar, bu gruplar için özel olarak düzenlenmiş aile konutlarında öncelik hakkına sahiptirler 3.4 Esnek kiralama kuralları Esnek kiralama kuralları, seçilmiş şubelerde belirli gruplara bir konut kiralamada öncelik tanınması anlamına gelir. Örneğin, belediyenin sınırları içersinde çalışan, ama başka bir belediyede ikamet eden kişilere öncelik tanınması mümkündür. Hangi öncelik haklarının geçerli olduğu Belediye ile konut organizasyonu arasında işbirliği ile belirlenir, ve belediye bu kuralları kamuya bildirmek zorundadır. VÆRELSE KØKKEN WC VÆRELSE
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 11 3.5 Kombine kiralama İş piyasasının dışında bulunan konut sakinlerinin sayısının çoğunlukta olduğu konut bölgelerinde, 3.5 3.5 Kombine Kombine kiralama kiralama İş iş piyasasında piyasasının dışında aktif olmayan bulunan bir konut kiracıya sakinlerinin hayır demek sayısının mümkündür. çoğunlukta İlgili olduğu kişi tabii konut ki başka bölgelerinde, bir İş 3.5 piyasasının Kombine dışında kiralama bulunan konut sakinlerinin sayısının çoğunlukta olduğu konut bölgelerinde, konut iş piyasasında bölgesine aktif sevk olmayan edilecektir. bir kiracıya hayır demek mümkündür. İlgili kişi tabii ki başka bir İş iş piyasasında Sosyal piyasasının Bakanlık dışında aktif olmayan her sene bulunan bir hangi konut kiracıya konut sakinlerinin hayır demek bölgelerinde sayısının mümkündür. kombine çoğunlukta İlgili kiralama kurallarının olduğu kişi tabii konut ki başka geçerli bölgelerinde, bir konut bölgesine sevk edilecektir. iş olacağını konut piyasasında bölgesine belirler aktif sevk olmayan edilecektir. Sosyal Bakanlık her sene hangi bir konut kiracıya bölgelerinde hayır demek kombine mümkündür. kiralama İlgili kurallarının kişi tabii ki geçerli başka bir konut Sosyal bölgesine Bakanlık her sevk sene edilecektir. hangi konut bölgelerinde kombine kiralama kurallarının geçerli olacağını belirler olacağını belirler Sosyal Bakanlık her sene hangi konut bölgelerinde kombine kiralama kurallarının geçerli olacağını belirler 3.6 Ret etme Konut organizasyonu her konutta oda başına en fazla 2 kişinin yaşamasına karar verebilir. 3.6 3.6 Ret Ret etme etme Bu Konut kural organizasyonu bir konuta sevk her edildiğinde, konutta oda yani başına konuta en fazla taşınıldığında 2 kişinin yaşamasına geçerlidir. karar verebilir. 3.6 Konut Ret organizasyonu etme her konutta oda başına en fazla kişinin yaşamasına karar verebilir. 3.7 Bu kural Değiştirme bir konuta sevk edildiğinde, yani konuta taşınıldığında geçerlidir. Konut Bu kural organizasyonu bir konuta sevk her edildiğinde, konutta oda yani başına konuta en fazla taşınıldığında 2 kişinin yaşamasına geçerlidir. karar verebilir. Konut Bu 3.7 3.7 kural Değiştirme Değiştirme değiştirmek bir konuta isteniyorsa sevk edildiğinde, bu mümkündür. yani konuta Bunun taşınıldığında için hali hazırda geçerlidir. ikamet edilen konutta en az Konut 3.73 Değiştirme yıl değiştirmek ikamet edilmesi isteniyorsa şartı koşulur. bu mümkündür. Konutun genişliği Bunun için hakkındaki hali hazırda kurallar, ikamet konutu edilen değiştirme konutta en durumunda Konut değiştirmek geçerliliğini isteniyorsa yitirir. bu Yani mümkündür. yalnız yaşayan Bunun biri için kendi hali konutunu hazırda ikamet 4 odalı edilen bir konut konutta ile en az 3 yıl ikamet edilmesi şartı koşulur. Konutun genişliği hakkındaki kurallar, konutu değiştirme Konut değiştirebilir. az yıl ikamet değiştirmek Ancak edilmesi isteniyorsa eğerşartı oda koşulur. başına bu mümkündür. 2 den Konutun fazla genişliği Bunun kişi yaşayacaksa hakkındaki için hali hazırda konut kurallar, ikamet organizasyonunun konutu değiştirme durumunda geçerliliğini yitirir. Yani yalnız yaşayan biri kendi konutunu 4 odalı edilen bir konut konutta ile bu en az değiştirmeyi durumunda geçerliliğini 3 yıl ikamet redetmesi edilmesi hala yitirir. şartı mümkündür. Yani yalnız yaşayan biri kendi konutunu odalı bir konut ile değiştirebilir. Ancak eğer oda koşulur. başına 2 den Konutun fazla genişliği kişi yaşayacaksa hakkındaki konut kurallar, organizasyonunun konutu değiştirme bu durumunda Değiştirme değiştirebilir. esnasında Ancak eğer geçerliliğini her oda yitirir. iki konutun başına 2 den Yani yalnız kira anlaşması fazla kişi yaşayan biri feshedilir, yaşayacaksa kendi konutunu ve her konut iki organizasyonunun 4 konut odalı bir konuttan bu değiştirmeyi redetmesi hala mümkündür. ile değiştirebilir. taşınma değiştirmeyi ve konuta redetmesi Ancak taşınma hala eğer oda olarak mümkündür. Değiştirme esnasında her iki konutun başına işlem 2 den kira görür. anlaşması fazla kişi feshedilir, yaşayacaksa ve her konut iki organizasyonunun konut konuttan bu değiştirmeyi 4. Değiştirme ve 11. bölümü esnasında redetmesi okuyunuz. her iki hala mümkündür. Taşınılacak konutun kira yeni anlaşması konut için feshedilir, yeni depozit ve her ödenilir iki konut konuttan taşınma ve konuta taşınma olarak işlem görür. taşınma ve konuta taşınma olarak işlem görür. Değiştirme 4. ve 11. bölümü esnasında okuyunuz. her iki Taşınılacak konutun kira yeni anlaşması konut için feshedilir, yeni depozit ve her ödenilir iki konut konuttan 4. ve 11. bölümü okuyunuz. Taşınılacak yeni konut için yeni depozit ödenilir taşınma ve konuta taşınma olarak işlem görür. 4. ve 11. bölümü okuyunuz. Taşınılacak yeni konut için yeni depozit ödenilir 3.8 Devren kiraya verme(fremleje) 3.8 3.8 Devren Devren kiraya kiraya verme(fremleje) verme(fremleje) Devren kiraya verme, konutu kiralayan kişinin konutun tamamını yada bir kısmını bir başkasına 3.8 kiraya Devren kiraya verme(fremleje) Devren vermesi kiraya verme, anlamına konutu gelir. kiralayan kişinin konutun tamamını yada bir kısmını bir başkasına Devren kiraya verme, konutu kiralayan kişinin konutun tamamını yada bir kısmını bir başkasına kiraya vermesi anlamına gelir. Devren kiraya vermesi kiraya verme, anlamına konutu gelir. Kısmi devren kiraya verilmesi: kiralayan kişinin konutun tamamını yada bir kısmını bir başkasına kiraya Kiracının vermesi konutun anlamına yarısına gelir. kadarını devren kiraya verme hakkı mevcuttur. Ancak konutta Kısmi Kısmi devren devren kiraya kiraya verilmesi: verilmesi: yaşayan Kiracının kişilerin konutun sayısı yarısına oda kadarını sayısını aşmamalıdır. devren kiraya verme hakkı mevcuttur. Ancak konutta Kiracının Kısmi devren konutun kiraya yarısına verilmesi: kadarını devren kiraya verme hakkı mevcuttur. Ancak konutta yaşayan kişilerin sayısı oda sayısını aşmamalıdır. yaşayan Kiracının kişilerin konutun sayısı yarısına oda Konutun tamamının devren kadarını sayısını aşmamalıdır. kiraya devren verilmesi: kiraya verme hakkı mevcuttur. Ancak konutta yaşayan Hastalık, kişilerin iş seyahati, sayısı eğitim oda sayısını yada iş aşmamalıdır. gereği geçici tayinler sebebi ile 2 yıla kadar bütün konutu Konutun Konutun tamamının tamamının devren devren kiraya kiraya verilmesi: verilmesi: Hastalık, kiraya verme iş seyahati, hakkı mevcuttur. eğitim yada Konuttaki iş gereği oda geçici başına tayinler 2 den sebebi fazla ile kişi 2 yıla kalacak kadar şekilde bütün kiraya konutu Konutun Hastalık, iş verilirse, kiraya tamamının seyahati, eğitim veren kişi/ev devren yada sahipi kiraya iş gereği devren verilmesi: geçici tayinler sebebi ile yıla kadar bütün konutu kiraya verme hakkı mevcuttur. Konuttaki oda kiraya başına karşı 2 den çıkabilir. fazla Kiraya kişi kalacak veren şekilde kişi, haklı kiraya bir Hastalık, kiraya verme sebebi olduğunu iş seyahati, hakkı mevcuttur. düşündüğü eğitim yada Konuttaki taktirde iş gereği oda kiraya geçici başına karşı tayinler 2 den çıkabilir. sebebi fazla ile kişi 2 yıla kalacak kadar şekilde bütün kiraya konutu verilirse, kiraya veren kişi/ev sahipi devren kiraya karşı çıkabilir. Kiraya veren kişi, haklı bir kiraya verilirse, verme kiraya hakkı veren mevcuttur. kişi/ev sahipi Konuttaki devren oda kiraya başına karşı 2 den çıkabilir. fazla Kiraya kişi kalacak veren şekilde kişi, haklı kiraya bir sebebi olduğunu düşündüğü taktirde de kiraya karşı çıkabilir. Devren verilirse, sebebi olduğunu kiraya kiraya verme veren düşündüğü durumunda kişi/ev taktirde sahipi kiraya devren kiraya veren kiraya karşı ve kiralayan karşı çıkabilir. çıkabilir. arasında Kiraya bir veren kira kontratı kişi, haklı hazırlanır. bir sebebi olduğunu düşündüğü taktirde de kiraya karşı çıkabilir. Devren kiraya verme durumunda kiraya veren ve kiralayan arasında bir kira kontratı hazırlanır. Devren kiraya verme durumunda kiraya veren ve kiralayan arasında bir kira kontratı hazırlanır. kira işlemi başlamadan önce kontratın bir kopyası konut organizasyonuna verilmelidir. Devren kiraya verme durumunda kiraya veren ve kiralayan arasında bir kira kontratı hazırlanır. VÆRELSE KØKKEN WC VÆRELSE
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 12 Herkese sosyal konut side 12 4. Eve taş nma 4.1 Depozit Birine ev ç kt ğ nda, eve girebilmek için depozit yat r lmas gerekir. Bu depozit, evden taş n ld ğ nda, eğer ödenmemiş ev kiras, s nma gideri vb. ve evin tamirat için gerekli harcamalar kesildikten sonra geri al n r. Depozit için belediyeden borç yada kefalet istenebilir. Borç isteme başvurusu ev ç kt ktan sonra yap l r. Eğer çok düşük bir geliriniz varsa depozit için yard m alabilirsiniz. Bunun koşullar na ilişkin geniş bilgi için Konut Şirketlerinin Ülke Derneği (Boligselskabernes Landsforening) taraf ndan haz rlanan depozit için borç broşürüne bak n z. Broşür sadece Danimarka ca mevcuttur. Yada belediye ile irtibata geçip depozit için borç alma imkanlar n konuşunuz. 4.2 Kira kontrat Kira kontrat, kirac ve konut organizasyonu aras nda bir anlaşmad r. Bunun alt na bir kamu evine taş n lacağ zaman imza at l r. Kontrat, kirac n n hak ve yükümlülükleri ve konut organizasyonunun yerine getirmesi gereken konular hakk nda bilgileri içerir. Kira kontrat hukuksal aç dan bağlay c d r. Yani kirac ve konut organizasyonu kontratta yaz l olan anlaşmalara uymakla yükümlüdürler. 4.3 Taş nmadan önce evin haz r duruma getirilmesi Sosyal konutlar iki şekilde haz r duruma getirilir: A düzenlemesi ve B düzenlemesi Size verilen sosyal konuta taş nd ğ n zda konutunuz şubenizin seçtiği düzenlemeye göre sizden önceki kirac dan sonra taş n lmaya haz r hale getirilmiştir. Şube A-düzenlemesini seçti ise, duvarlar yeni boyanm ş yada duvar kağ d yap lm şt r.. Tavan normalde yeni boyanm ş, ve ev temizlenmiştir. Konuttaki diğer eşyalar, eğer k r l p bozulmuş ise tamir edilmiştir.. Şube B-düzenlemesini seçti ise, konutu sizden önceki kirac n n b rakt ğ şekilde devral rs n z. Yani, duvarlar ve tavan boyanmam ş olabilir. Konut şirketi ile anlaşarak, konutun sahip olduğu bak m hesab n konutu haz r hale getirmek için kullanabilirsiniz. 4.4 Taş nma s r5as nda evin eksiklerinin saptanmas Eve taş nd ğ n zda, konut organizasyonu ile birlikte evi gözden geçirmelisiniz, ve konut organizasyonu ve sizin imzalayacağ n z bir taş nma raporu haz rlanmal d r. Evde hatalar ve eksikler varsa bu rapora not edilir, ve evden taş nd ğ n zda bunlar n düzeltilmesi için ödemek zorunda kalmazs n z.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 13 Herkese sosyal konut side 13 4.5 Ev kiras ödeneği Yasalarda ve kira kontrat nda kiran n ne zaman ödeneceği belirtilmiştir. Kiran n geç ödenmesi durumunda ceza ödenir. İhbarname al nd ktan hemen sonra kira ödenmezse, kira kontrat n n feshi riski olabilir. Yani hemen evi boşaltmak zorunda kal rs n z. Konut organizasyonu ev kiras n n nas l ödeneceğini anlat r. Ancak en kolay bunu bir bankada her ay otomatik olarak PBS (ödenme servisi) taraf ndan. Yap lmas d r. 4.6 Elektrik, s nma ve su Danimarka da çevreyi korumak ve su kaynaklar ndan tasarruf etmek için elektrik, s nma ve su fiyatlar çok yükselmiştir, çünkü devlet tüketimi azaltmak için su ve elektrikten vergi talep etmektedir. Bu sebeple çoğu sosyal konut şubesi sakinlerinin bu kaynaklardan tasarruf etmeleri için girişimlerde bulunmuştur. Bütün konutlarda el sayac ve s sayac bulunmaktad r. Bu sayaçlar konutta ne kadar elektrik ve s kullan ld ğ n ölçerler. Baz binalarda evlere su sayac da tak lm şt r. Bu sayaçlar su tüketimini ölçerler. 4.7 Ödeme - elektrik Bir çok yerde elektrik mahsuben, yani hesab na say lmak üzere önceden elektrik şirketine ödenir. Yani ayda bir, yada üç ayda bir belli bir tutar ödenir. Bu tutar, bir önceki y l kullan lan elektrik miktar na göre belirlenir. Harcaman n veya fiyat n artmas durumunda, mahsuben ödenen tutar bir ay öncesinden verilen uyar ile art r labilir. Harcanan elektrik miktar y lda bir hesaplan r. Evin içindeki elektrik sayac okunup, ne kadar elektrik kullan m yap ld ğ hesaplan r. Elektrik şirketi posta ile kirac ya bir fiş gönderir. Bu fiş doldurulup tekrar elektrik şirketine gönderilir. Bunun yap lmas gereklidir. Yap lmad ğ takdirde elektrik şirketi tahmini olarak ne kadar kullan ld ğ na karar verir. Veya konut organizasyonu idaresi elektrik sayac ğ n n okutulmas n sağlar. Eğer kullan m ödenenden az ise aradaki fark geriye al n r. Ödenilenden çok harcanm şsa aradaki fark ödenir. - s nma Bir çok yerde s nma mahsuben, yani hesab na say lmak üzere önceden ödenir. Yani ayda bir, yada üç ayda bir belli bir tutar ödenir. Bu tutar, bir önceki y lda kullan lan s nma giderleri miktar na göre belirlenir. Harcaman n veya fiyat n artmas durumunda, mahsuben ödenen tutar bir ay öncesinden verilen uyar ile artt r labilir. Normal olarak apartman görevlisi, y lda bir kez evin s kullan m n ölçen sayac okur. Her evin ne kadar harcama yapt ğ hesaplan r, ve y l boyunca ödenen mahsuba göre ekstra ödeme istenilip istenilmeyeceği hesaplan r.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 14 Herkese sosyal konut side 14 -su Evde su sayac bulunmuyorsa, su tüketimi ev kiras na dahildir. Eğer evde su sayac bulunuyorsa bu y lda bir kez okunur. Ne kadar ödeneceği, bir önceki y lda kullan lan s nma miktar na göre belirlenir. Kullan m mahsuben olarak ödenir. Yani ayda bir, yada üç ayda bir belli bir tutar ödenir. Harcaman n veya fiyat n artmas durumunda, mahsuben yap lan ödemede bir ay öncesinden yap lan bir uyar ile artt r labilir.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 15 Herkese sosyal konut side 15 5. Konut yard m Kira yard m Kira yard m, ev kiras için yap lan parasal bir yard md rr. Kiran n eve giren gelirden yüksek olmas durumunda kira yard m al nabilir. Kira yard m, ikamet edilen şehrin belediyesi taraf ndan yap l r. Al nan bu yard m, y lda bir yeniden düzenlenir. Emekliler için bu yard m konut yard m ödeneği olarak geçer. Diğer herkes için bu yard m konut sigortas ödeneği olarak adland r l r. Konut yard m ödeneği ve konut sigortas ödeneğini alabilme şartlar değişiktir. 5.1 Kimler alabilir? Herkes kira yard m alamaz. Yard m n miktar, aile nüfusunun toplam geliri ve ne kadar kira ödendiği gibi konulara bağl d r. Ve ayr ca evin büyüklüğü ile evde kalan kişi say s aras ndaki orant ya bak l r. 5.2 Ev kiras yard m nas l al n r? Ev kiras yard m başvurusunda bulunulacaksa, ev şirketi idaresinden veya oturulan şehrin belediyesinden al nabilecek özel bir başvuru formu kullan lmal d r. Kira kontrat imzalan r imzalanmaz yard m için başvurulmal d r. Ne kadar erken başvurulursa, o kadar erken yard m al n r. Eğer başka bir eve taş nma durumu olursa, yard m için yeniden başvuru yap l r. 5.3 Kira yard m ödentisi Sosyal konularda ikamet edildiğinde kira yard m, genellikle direk ev şirketine ödenir ve kirac n n ev kiras da o oranda indirilir. 5.4 Gelir değişimi Kira yard m alan kirac, gelirinin yükselmesi yada düşmesi, aile nüfusunun büyümesi yada azalmas veya ev kiras n n yükselmesi yada düşmesi durumunda, bunu belediyedeki kira yard m dairesine bildirmelidir. Belediye bu durumlar otomatik alarak tespit edememektedir. Bu yüzden bir süre, fazladan yard m al nm şsa, kirac bu yard m belediyeye tekrar geri ödemek zorunda kal r. 500 kr.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 16 Herkese sosyal konut side 16 6. Sigorta Bir konut sigortas na sahip olmak önemlidir. Giysi, mobilya yada başka ev eşyas n n yanmas durumunda, bedelini sigortadan almak mümkün olur. H rs zl klar polise ve sigorta şirketine bildirilmelidir. 6.1 Zarara kat l m pay Zarara kat l m pay içeren sigorta, zarar n bir k sm n sizin ödemeniz anlam na gelir-. 6.2 Sorumluluk sigortas Aile sigortas ayn zamanda bir sorumluluk sigortas d r. Sigortal, başka insanlara yada eşyalar na verilen zarardan sorumlu tutulursa, bu zarar sigorta öder. 6.3 Fiyat Aile sigortas fiyat, ülkenin neresinde ikamet edildiğine ve ne gibi eşyalar n sigorta edildiğine bağl d r.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 17 Herkese sosyal konut side 17 7. Kirac lar demokrasisi Sosyal konutlar kanununa göre, sosyal konut sakinleri konut organizasyonu idaresinin yönetim kurulunda çoğunluğu oluştururlar. Konut organizasyonunun yönetimi konut organizasyonunun toplu ç karlar n gözetmelidir. Bütün sosyal konut şubeleri, seçildikleri şubede konut sakinlerinin ç karlar n gözetecek bir şube yönetim kurulu seçme hakk nda sahiptirler. Şube yönetim kurulu o konut bölgesinde ikamet eden herkesin çağ r ld ğ bir toplant da seçilir. Baz şubelerde bir yönetim kurulunun oluşturulmas zor olabilir. Bu durumda yeni şube yönetim kurulu seçilinceye kadar yönetim kurulu şubeden sorumlu olur. 7.1 Sosyal konut sakinleri toplant lar Kirac lar şubenin bütçesinin nas l düzenleneceğini en az y lda bir kere yap lan bir şube toplant s nda karara bağlar. Şube yönetim kurulu bir sonraki y l için bütçeyi görüşmeye açar, ve ev kiralar nda art ş olup olmayacağ n kararlaşt r r. Konut çevresinde yap lanmalara ve düzenlenmeler ihtiyaç varsa konut sakinleri bu düzenlemeler için oylama yapar ve karar bütçeye işlenir. Kirac toplant lar nda kirac lar oturulan konut alan nda nelerin yap lacağ na birlikte karar verir. Kirac lar n ele alacaklar konular aras nda şubenin işletmesi ve ekonomisi de vard r. Buna bağl olarak: - Sakinler evi nelere kullan lacak? - Ortak çamaş rhanenin aç k olduğu saatler ve fiyatlar? - Bloklar aras nda bahçe olacak m? - Çocuklar n oyun sahalar nas l olmal? - Yerel çevrede kurslar düzenlemek mümkün mü? - Yeni mutfaklar nas l olmal? - Ortak antenden hangi kanallar seyredilebilecek Bu say lan konular, kendi şubesinde aktif olarak çal şan her konut sakininin al nan kararlarda söz sahibi olabileceği konulara birkaç örnektir. 7.2 Sosyal konut sakinleri için faaliyetler Konut şubelerinin çoğunda y l boyu ortak faaliyetler düzenlenir. Yeni faaliyetlere ilişkin toplant lar düzenlenir. Bu faaliyetler bir film kulübü, birlikte yemek yeme, kurslar ve diğer bir sürü şey olabilir. Şubelerin çoğunda toplant lar için kullan labilecek yada eğlenceler için kiralanabilecek lokaller mevcuttur. Sakinler için düzenlenen bu faaliyetlere, kat lanlar daha önceden tan nm yorsa kat lmak zor olabilir. Bu bir Danimarkal için de gerçekten zor bir olayd r. Ancak ilk ad m at p kat ld ktan sonra genellikle memnun kal n r, çünkü buralarda genel olarak iyi karş lan rs n z. Ayn zamanda insan n ikamet ettiği yerde nelerin olup bittiğinden haberdar olmas da iyi bir şeydir.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 18 Herkese sosyal konut side 18 7.3 Komşuluk hayat insanlar n ikamet ettiği ve karş laşt ğ her yerde yaz l veya yaz l olmayan bir dizi kural mevcuttur. Yaz l kurallar öğrenip onlara uymak mümkündür. Yaz l olmayan kurallar oldukça zordur. Danimarkal lara yaz l olmayan kurallar sorulduğunda çoğu kez cevap veremeyeceklerdir. Kendileri kurallar bilirler, ancak o kurallar üzerinde hiç yada az düşünürler. Bir çok yabanc, Danimarkal lar ile iletişim kurman n güçlüğünü yaş yor. Bu muhtemelen bir çok durumda doğrudur. Ancak bu ayn zamanda Danimarkal lar n başkalar ile iletişim kurmak istemedikleri anlam na gelmez. Genellikle Danimarkal lar il içli d şl olmak biraz zaman al r. Ve bu başar ld ğ nda çoğunun s cak ve misafirperver olduğu görülür. Danimarkal lar normalde birbirlerini habersiz ziyaret etmezler. Ziyaretler önceden haber verilir. yeni taş nan birisinin komşular n kahve içmeye davet etmesi iyi bir fikir olabilir. Böylece birbirini tan ma, kendinden bahsetme ve ayn zamanda çevresinde geçerli yaz l ve yaz l olmayan kurallar öğrenme f rsat doğar. 7.4 Sosyal konut kurallar tüm konut şubelerinde geçerli olan kurallar vard r. Sosyal konut kurallar, konut sakinlerinin birlikte koyduklar, ve konutlar n ve çevredeki ortak alanlar n bak m, komşular n gereksiz gürültüler ile birbirlerini rahats z etmeleri v.s gibi şeylerden kaç nmalar n sağlamak amac ile konulmuş kurallard r. Baz kurallara örnekler şunlar olabilir: Ev içinde - matkaplar ancak saat 19.00 a kadar kullan labilir - hafta sonu eğlence düzenlenecekse bu komşulara önceden haber verilmeli - saat 22.00 den sonra müzik çal nmamal - dikiş makinesi kullan lacaksa makinenin alt na ses ç karmas n engellemek için bir şey konulmal.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 19 Herkese sosyal konut side 19 Ev d ş nda - Çöpler sadece çöp için ayr lan yerlere at lmal - Çanak anten ve benzeri antenler sadece konur organizasyonundan izin al nd ktan sonra tak labilir (8.8. bölüme bak n z) 7.5 Ev hayvanlar Baz şubelerde konut sakinleri evde köpek yada kedi bak lmas na dair karar alm şlard r. 7.6 Balkonlar Evin balkonu varsa, balkonun su borusu temiz tutulmal d r. Borunun yaprak yada benzeri şeylerle t kanmas halinde oluşan su birikintisi diğer evlere hasar verebilir. Bunun haricinde de balkonlar n d şardan bak ld ğ nda göze hoş görünmesi için baz s n rland rmalar getirilebilir. Kurallara ilişkin olarak emin olunmayan bir konu varsa apartman görevlisine bu konuda dan şabilirsiniz. Görevli nelerin yap labileceğini ve yap lamayacağ n anlatabilir.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 20 Herkese sosyal konut side 20 8. Evin içi 8.1 İkamet ederken evin bak m İç ve d ş bak m yap lm ş bir evde oturmak iyidir. Bu yüzden ev sakinleri, evlerini iyi korumak için ellerinden geleni yapmal d rlar. Konut şubesi, su ve gaz borular, pencereler, elektrik kontaklar, tuvalet, su deposu, lavabolar n bak m ve onar m n yapar. Ayn şey buzdolab, ocak ve f r n, çamaş r makinesi ve dairede bulunan ve konut şubesine ait olan benzeri aletler için de geçerlidir. A-kategorisine giren evlerde kirac, ikamet ettiği sürece, evin duvar, tavan ve tabanlar n bak m n kendi yapar. B-kategorisine giren evlerin bak m ise konut şubesine aittir. Evin bak m giderlerini, bak m hesab nda para varsa, oradan karş lamak mümkündür. 8.2 Kötü muamele Eve ait olan eşyalara iyi bak lmad ysa bunlar için ödeme kirac taraf ndan yap lmal d r. Eğer eve ait olan eşyalar kullan m amaçlar d ş nda kullan lm şsa ve bozulmuşlarsa, bunlar n değişimi veya tamiri için yap lacak harcamalar kirac taraf ndan karş lanmal d r. Evin onar m ve bak m için çal şmalar yap lm şsa, ve bu çal şmalar bir ustan n yapacağ şekilde düzgün yap lmam ş ise,, bu yanl ş bir bak m-onar m olarak kabul edilir, ve onar m masraflar kirac taraf ndan karş lanmal d r. Kirac kendisine ait buzdolab veya benzer eşyalar getirdiyse, bunlar n bak m giderlerini kirac kendisi ödemelidir 8.3 Apartmana ait beyaz eşyalar Yeni bir eve taş n ld ğ nda, evin beyaz eşyalar n, bu eşyalar n nas l kullan ld klar n ve bak mlar n, iyi öğrenmek ve tan mak gerekir. Makineler doğru kullan ld ğ nda uzun y llar dayanabilir. Ayn zamanda enerjiden tasarruf edilir ve elektrik faturan z daha az gelir.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 21 Herkese sosyal konut side 21 8.4 Buzdolab Buzdolab n n s s art 5 derece olmal d r. Bir termometre ile bunu kontrol etmek mümkündür. Ancak buzdolab kap s n n lastiğinin kesiksiz olmas ve kap n n hava kaç rmayacak şekilde s k tutmas gerektiğine dikkat etmek gerekir. Dolab n iç duvarlar ndaki buzlar ve arka k sm nda biriken tozlar, elektrik tüketimini artt r r. Derin dondurucunuz varsa, dondurulmuş yiyecekleri, buzdolab nda çözmek iyi bir fikirdir. Bu, elektrik tüketimini azalt r. 8.5 Derin dondurucu Derin dondurucunun s s eksi 18 derece olmal d r. Boş bir derin dondurucu dolu bir derin dondurucu kadar elektrik harcar. Derin dondurucunun kap s yada kapağ tam kapanmal ve bak m da buzdolab ndaki gibi olmal d r. Derin dondurucuyu evin soğuk bir taraf na yerleştirmekle, elektrikten tasarruf edilir. Gerek buzdolab gerekse derin dondurucunun etraf nda hava geçebilmelidir. 8.6 Ocak Ocak, yemek kaynamaya başlayana kadar sonuna kadar aç lmal. Ondan sonra da, yemeğin kaynamas n durdurmayacak en k s k dereceye düşürülmelidir. Tencerelerin alt tamamen düz olmal, aksi takdirde % 50 oran nda fazla elektrik harcayabilirler. Tencerenin büyüklüğü ile ocağ n büyüklüğü birbirine uymal d r. Küçük bir tencereyi büyük bir ocağ n üstüne koymakla, enerji boşa harcanm ş olur. Tencere kapağ, tencereyi tam örtmeli, kapaks z tencerede yemek pişirmekle 3 kat daha fazla elektrik harcanm ş olur. Yemeğin alt n n, pişmesine 5 dakika kala söndürmekle kalan s cakl ktan faydalan lm ş olunur. Ocağ gözleri üzerinde direk yemek yap lmamal d r. Bu ocağ bozar. 8.7 F r n F r n, yemeği f r na koyduktan sonra açmakla, ilk s dan faydalan lm ş olunur. Yemeğin pişmesine 10-15 dakika kala söndürmekle de, geriye kalan s dan faydalan lm ş olunur. F r ndaki grili kullanmak pahal ya mal olur. F r n her kullan mdan sonra, temizlenmelidir.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 22 Herkese sosyal konut side 22 8.8 Davlumbaz Davlumbaz, buhar ve yemek duman n n mutfaktan tahliye edilmesini sağlar. Davlumbaz, sadece bütün ocaklarda tencere varsa, sonuna kadar aç lmal d r. Davlumbaz kullan rken, pencerelerin de ayn anda aç k olmamas laz md r. Davlumbazdaki yağ filtresi, ayda bir temizlenmelidir. T kanm ş bir filtre, davlumbaz n iyi çal şmamas na sebep olur. 8.9 Parabol anten ve antenler Eve parabol anten yerleştirme hakk mevcuttur. Ancak bu, konut organizasyonu idaresinin izni al nd ktan sonra yap lmal d r. konut organizasyonu idaresi, başkalar n yada konutu rahats z etmeyecek uygun bir yer göstermek zorundad r. Eğer izlenilmek istenilen kanallar, şubenin ortak anteninden izlenilebiliyorsa; konut organizasyonu parabol yerleştirilmesine hay r diyebilir. Bir çok kirac ayn kanallar seyretmek istiyorlarsa, bunlar ortak bir anten kurabilirler. Bu durumda konut organizasyonu kirac lar n ortak bir anten derneğinin oluşumuna kat l mlar n isteyebilir. Derneğin üyeleri konut şirketine gönderilmek üzere mevzuat belirleyecek bir yönetim seçmelidir. Eğer evin üzerine bir parabol anten yerleştirilecekse, kiraya verenler sonra parabol anten indirildiğinde, yerleştirilen yerin tamiri için bir depozit ücreti isteyebilir. 8.10 Elektrik tesisatlar Elektrik dikkatli kullan lmal dikkatsizlik, ölüm tehlikesine sebep olabilir. Bu sebeple elektrikle, nelerin yap l p, nelerin yap lmayacağ na dair kurallar vard r. Bunlar yap labilir: - lamba tak lmas - priz bozulmuşsa değiştirilmesi - sigortan n değiştirilmesi Bunlar yap lamaz: - ana sigortay kapatmadan elektrikle uğraşmak - kablolar, bantlarla birbirine bağlamak - önceden priz yerinin olmad ğ priz takmak - kullan lm ş sigortalar yeniden kullanmak - gidip gelinen yerlere kablo çekmek. Kablo aş nabilir ve k sa devre yapabilirler. Kablo duvar n dip pervazlar na, özel kablo kutular ile duvarlara tak lmal d r yada mobilyalar n arkalar nda saklanabilir.
Herkese sosyal konut side 23 Almene boliger for alle - TYRKISK - side 23 8.11 Elektrik ve çocuk Prizler küçük çocuklar için tehlikelidir. Prize bir şeyler sokarak, cereyana çarp labilirler. Kullan lmayan prizlere kör fiş takmak iyi bir fikirdir. 8.12 K sa devre Tüm konutlarda, k sa devre önleyici bir ak ll ev sistemi mevcuttur. Elektrik sisteminde herhangi bir yanl şl ğ n meydana gelmesi durumunda bu ak ll sistem kapan r ve evdeki bütün elektrik kesilir. En az y lda bir, bu ak ll sistemin çal ş p çal şmad ğ kontrol etmek gerekir. Sistemin nas l çal şt ğ bilinmiyorsa apartman görevlisi bunu size gösterebilir. 8.13 Çevre yarar na kaynaklardan tasarruf etme Konutun s t lma giderleri enerji faturas n n en yüklü k sm n oluşturur. Elektrik tüketimi yüklü faturalardan bir diğeridir. Biraz ihtiyatl düşünülürse, enerji tüketimi düşürülebilir ve böylece de daha düşük elektrik ve s faturalar al nabilir.. Böylelikle çevre korunmas na da katk da bulunulmuş olunur. Ne kadar az elektrik ve s harcan rsa, o kadar da az yak t yak lm ş olunur. Buda çevre için yararl d r. Tasarruf yapmak, hiç kullanmamak demek değildir. Su sadece susuzluğumuzu gidermiyor. Su, evde bir çok şeye kullan lmaktad r. Biz, genellikle fazla su harcamaktay z. Su olmadan, yaşam olmaz. Ve su miktar s n rs z değil! Bir çok yerde su, bulunmaz ve pahal bir maddedir. Kullanýlmýþ kirli suyu temizlemek oldukça pahal d r. Bu sebeple ya ev kiras dahilinde yada bir su ödeneği arac l ğ ile su tüketimi ve kanalizasyonu için ödeme yap l r. Herkese sosyal konut side 24 8.14 Elektrik ve s dan tasarruf yollar Mümkün olduğu oranda, enerjiden yararlan lmal d r. Örneğin: - Evi havaland r rken, kaloriferler kapat lmal.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 24 Herkese sosyal konut side 25 - Kaloriferlerin önü büyük mobilyalarla ya da kaloriferin önünü kaptan perdelerle kapat lmamal - Oturulmayan odalardaki ş klar söndürülmeli. - S cak su, boşa ak t lmamal - Çamaş r makinesi doldurulmal, bir tek parça için makine çal şt r lmamal. Çamaş r makinelerinin çoğu, çamaş r n azl k yada çokluğuna bakmadan, ayn miktarda elektrik ve su harcar. Bu sebeple makineyi doldurmak iyi bir fikirdir. 8.15 Sudan tasarruf yollar Yemek pişirirken - Akan suyun alt nda sebze soyulmamal - Sebze kaynat rken sebzelerin üstünü tamamen su ile kapatmaya gerek yok - Çay/kahve için, ihtiyaçtan fazla su kaynat lmamal - bulaş k bulaş k leğeninde y kanmal akan su alt nda değil. Beden temizliği esnas nda - Küvette y kanma yerine duş al nabilir - Saç y kan rken, ve dişler f rçalan rken, su kapat labilir. - Tuvalet ve musluk suyunun boşa akmamas sağlanmal 8.16 Havaland rma Danimarka da evlerin çoğu, soğuk iklim şartlar ndan dolay, s k izole edilmiştir. S k izole edilmiş bir konutta, s kayb önlenir, ancak ev havaland r lmad ğ zaman da, temiz havan n da önüne geçilir. Oysa temiz hava, sağl k için şartt r. Bunun için de evi, s k s k havaland rmak önemlidir. Ancak her defas nda saatlerce değil. Kap ve pencereleri 5-10 dakika aç k b rak n ve cereyan etmesini sağlay n. Bu günde 1-2 defa yap n. Banyo ve mutfak, kullan ld ktan sonra havaland r lmal d r. Yatak odas sabah ç karken havaland r lmal d r. Havaland r rken kaloriferleri kapatmay unutmay n. Su buhar 4-5 nüfuslu bir aile, günde yaklaş k 15 litre buhar üretir. Bunun bir k sm (nefes al p verme ve terleme yoluyla) insanlardan, bir k sm da yemek pişirirken yada banyo yaparken, mutfaktan ve banyodan ç kmaktad r. Bu buhar n d şar ç kmas laz m, bu da sadece havaland rma yoluyla olur. Nem hasarlar ve bakteriler
Su buhar 4-5 nüfuslu bir aile, günde yaklaş k 15 litre buhar üretir. Bunun bir k sm (nefes al p verme ve terleme yoluyla) insanlardan, bir k sm da yemek pişirirken yada banyo yaparken, mutfaktan ve banyodan ç kmaktad r. Bu buhar n d şar ç kmas laz m, bu da sadece havaland rma yoluyla olur. Almene boliger for alle - TYRKISK - side 25 Herkese sosyal konut side 26 Nem hasarlar ve bakteriler Evin havaland r lmamas, nemden dolay baz hasarlar n meydana gelmesine sebep olur ki, bunu onarmak da pahal ya mal olur. Nemden dolay meydana gelen hasarlarda, bakteriler iyi yaşar. Fakat insanlar değil! Nem ve bakteri, evde kötü hava ve bu da, insanlar n hasta olmas na yol açar. Alerji yada solunum problemleri ortaya ç kabilir. Ve sizin yapabileceğiniz şeyler Yemek pişirirken tencerelerin kapaklar n kapatarak ve ocağ n üstündeki davlumbaz çal şt r larak nem oran k s tlanabilir. Ayr ca evin içinde çamaş r kurutulmamal d r. Evde havaland rma tesisat varsa, bunun pervanelerinin aç k ve temiz olmas önemlidir. Aksi takdirde tesisat çal şmaz. Pencerelerdeki su buhar, dairede fazla nem olduğunun işaretidir. Dairenin havaland r lmas gerekir.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 26 Herkese sosyal konut side 27 9. İyileştirme çal şmalar (iyileştirme yapabilme hakk ) Konut organizasyonunu bilgilendirdikten, ve iyileştirme için belgelendirilen giderleri onaylatt ktan sonra isteyen herkes, giderlerin tutar değerini kaybetmeden taş n l rsa, konutunu içerden iyileştirme hakk na sahiptir. Konuttaki iyileştirmeler, konuttan taş n lmas durumunda eski şekline getirilmeyecektir. Konutun değerini yükseltmeyen bir iyileştirme söz konusu ise, konut organizasyonu konutun eski şekline getirilmesini isteyebilir. İyileştirme yapabilme hakk ile örneğin kendi seçtiğiniz ve ödediğiniz yeni bir mutfak yapabilirsiniz. 20 y l geçmeden taş n l rsa, yap lan iyileştirmenin 20 y lda paras n ç karacağ düşünülürse, giderlerin bir k sm geri ödenir. Konutun içi hariç d ş alanlar nda da iyileştirmeler yapmak mümkündür. Ama bu durumlarda şube toplant s nda şubede neler yap labileceğine karar verilir, ayn şekilde iyileştirmelerin eski şekline getirilmesine de şube toplant s nda karar verilir. Değiştirmeler yada iyileştirmeler özel bak m ve onar m giderleri gerektiriyorsa, bu giderlerin karş lanmas için ev kiras artt r labilir. Kurallar ve imkanlar hakk nda daha fazla bilgi için BL in Råderetten adl broşürünü okuyunuz, broşür sadece Danimarka ca dilinde mevcuttur.
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 27 Herkese sosyal konut side 28 10. Konut bölgesinde 10.1 Çamaş r y kama ve kurutma Çoğu konut şirketinin, çamaş r ve kurutma makinelerinin bulunduğu, çamaş rhaneleri vard r. Ortak bir çamaş rhane varsa, bunun ne zaman kullan labileceğine ilişkin kurallar da vard r. Çamaş r n nerede ve ne zaman kurutulacağ na dair de kurallar vard r. Çocuklar yaln z çamaş rhaneye gitmemeli, makineler çocuklar için tehlikeli olabilirler. 10.2 Çamaş r ve kurutma makineleri Makinelerin dolu olmas, ve yar dolu şekilde kullan lmamas önemlidir. Çamaş r makinesi: Çamaş r çok kirli değilse, ön y kama yapmadan y kayabilirsiniz. Makine, filtreleri temiz olduğunda, çamaş r en iyi ve temiz şekilde y kar. Kurutma makinesi:filtre delikleri, her kurutmadan sonra temizlenmezse, makine çamaş r iyi kurutmaz. 10.3 Çöp Bütün belediyelerde kullan lm ş kağ t ve şişeleri yeniden kullan m için iade etmek mümkündür. Yeniden kullan m/geri kazanma yolu ile dünya kaynaklar ndan tasarruf ediyoruz ve doğay çöp ile kirletmeyi engelliyoruz. Yeni bir konuta taş n ld ğ nda çöpler için hangi kurallar n geçerli olduğu ve farkl çöplerin nereye verildiğini öğrenmek önemlidir. Evden ç kan çöp İkamet ettiğiniz ev bir apartman dairesi ise, apartmanlarda genellikle çöp oluğu bulunur. Yak labilecek çöpler, bu oluğa at lmal d r. Çöpler, çöp torbalar na konmal, çöp oluklar na köz at lmamal d r. Çöp oluğuna at lan çöpler, bir çöp odas nda toplan r. Bu odaya başka çöp b rak lmamal d r. Eğer tek katl s ra evlerde veya villada oturuyorsan z, s kl kla buralarda bir yada birden fazla çöp konteyn rlar bulunur.. Büyük çöpler Mobilya, boş karton kutular yada başka karton parçalar gibi büyük çöpler, özel çöp konteyn rlar na at lmal. İkamet edilen yerde büyük çöpler için çöp konteyn rlar yoksa, çöplerin nas l at lacağ apartman görevlisine sormak gerekir. Tehlikeli çöpler Boya art klar, terebentin, benzin ve diğer tehlikeli maddeler, ya sat n al nd klar dükkanlara yada yeniden kullan lacak veya imha edilecek çöpler için kurulmuş belediye çöplüklerine at lmal d r. Bir çok belediye, yerleşim birimlerinin yak nlar nda tehlikeli maddelerin verilebileceği yak n yeniden kullan m istasyonlar kurmuşlard r. Boya terebentin ve kimyevi
Almene boliger for alle - TYRKISK - side 28 Herkese sosyal konut side 29 maddelerin d ş nda, petrol ve florans lambalar da bu çöplüklere at lmal d r. Zaman geçmiş yada ihtiyaç duyulmayan ilaçlar, tekrar eczanelere verilmelidir. Piller Pillerin, doğrudan doğruya çevreye yada yak m ocağ na at lmas tehlikelidir. Pillerde yeniden kullan labilecek c va ve kadmiyum bulunmaktad r. Bunun için piller, sat lan dükkanlara geri verilmeli yada piller için ayr lan özel küçük plastik kutulara at lmal d r. 10.4 Yeniden kullan labilir Kaðýt Gazete, reklam ve başka kağ tlarr, yeniden kullan labilir. Eski kağ tlarda, yeni kağ t üretilebilir. Bunun için de bir çok yerde, gazete, reklam ve başka kağ tlara mahsus çöp kutular vard r. Şişeler Cam da yeniden kullan labilir. Bunun için de, para ödemediğimiz cam ve şişeleri şişelerin atild ğ çöp bidonlar na atmal y z. Baz şişeler yeniden kullan labilir amblemi ile işaretlenmiştir. Amblem, al ş n n şişe paras ödediği ve şişeyi geri götürdüğünde, şişe paras n geri alabileceği anlam na gelmektedir. Çöp kutular dolup taşmamal d r. Temizlik görevlileri aş r doldurulmuş çöp kutular n boşaltmazlar. Gübre Hergün mutfak art klar n at yoruz. Bu art klar yeniden kullan labilecek besin maddeleri ve enerji ile doludur. Baz belediyelerde yemek art klar ve mutfak çöpü ya hayvan yemi, yada gübre olarak kullan lmas na başlanm şt r.. Konut organizasyonunun yönetim ofisinde yada apartman görevlisinden sorarak şubenizde çöp ve yeniden kullan m için hangi kurallar n geçerli olduğunu öğrenebilirsiniz.