FOTO RAF VE V DEO PROJE GEL fit RME

T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2428 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1409 FOTO RAF VE V DEO PROJE GEL fit RME Yazarlar Doç. Coflgül YÜKSEL (Ünite 1) Prof. Tevfik Fikret UÇAR (Ünite 2) Özcan YURDALAN (Ünite 3) Nalan SAKIZLI (Ünite 4) Dr. Nimet ERS N (Ünite 5) Ö r.gör.dr. Mehmet Sinan ERGÜVEN (Ünite 6) Editör Doç. Coflgül YÜKSEL ANADOLU ÜN VERS TES

Bu kitab n bas m, yay m ve sat fl haklar Anadolu Üniversitesine aittir. Uzaktan Ö retim tekni ine uygun olarak haz rlanan bu kitab n bütün haklar sakl d r. lgili kurulufltan izin almadan kitab n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay t veya baflka flekillerde ço alt lamaz, bas lamaz ve da t lamaz. Copyright 2011 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic, tape or otherwise, without permission in writing from the University. UZAKTAN Ö RET M TASARIM B R M Genel Koordinatör Prof.Dr. Levend K l ç Genel Koordinatör Yard mc s Doç.Dr. Müjgan Bozkaya Ö retim Tasar mc s Dr. Kadriye Uzun Grafik Tasar m Yönetmenleri Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö r.gör. Cemalettin Y ld z Ö r.gör. Nilgün Salur Ölçme De erlendirme Sorumlusu Ö r.gör. Gülcan Ergün Grafikerler Ayflegül Dibek Hilal Küçükda aflan Gülflah Y lmaz Kitap Koordinasyon Birimi Yrd.Doç.Dr. Feyyaz Bodur Uzm. Nermin Özgür Kapak Düzeni Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö r.gör. Cemalettin Y ld z Dizgi Aç kö retim Fakültesi Dizgi Ekibi Foto raf ve Video Proje Gelifltirme ISBN 978-975-06-1098-1 1. Bask Bu kitap ANADOLU ÜN VERS TES Web-Ofset Tesislerinde 2.300 adet bas lm flt r. ESK fieh R, Aral k 2011

çindekiler iii çindekiler Önsöz... Kültür ve Sanat Programlar nda Proje Gelifltirme... 2 PROJE TANIMI... 3 Projenin Özellikleri... 4 Proje Örnekleri... 4 Proje Yaflam Döngüsü... 5 PROJE GEL fit RME... 5 Bir Fikrin Do uflu... 5 Araflt rma Aflamas... 7 çerik Araflt rmas... 7 Hedef Kitle Araflt rmas... 8 Planlama Aflamas... 9 PROJE ÖNER S N N RAPORLAfiTIRILMASI... 9 Özet... 12 Kendimizi S nayal m... 13 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 14 S ra Sizde Yan t Anahtar... 14 Yararlan lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar... 15 Portfolyo Tasar m... 16 PORTFOLYO TASARIMI... 17 Portfolyo Haz rlama Süreçleri... 18 FARKLI ORTAMLARDA PORTFOLYO SUNUMU... 31 CD veya DVD Ortam nda Portfolyo Haz rlama... 31 Web Ortam nda Portfolyo Haz rlama... 32 Özet... 37 Kendimizi S nayal m... 38 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 39 S ra Sizde Yan t Anahtar... 39 Yararlan lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar... 39 Bir Fotoröportaj Projesi... 40 G R fi... 41 Fotoröportaj n Tan m ve Kapsam... 41 Fotoröportajc n n Özellikleri... 42 FOTORÖPORTAJ PROJES N N AfiAMALARI... 42 fl Plan... 42 Konuyu Seçmek... 42 Seçilen Konuyu Araflt rmak... 45 Çekim Haz rl ve Proje Yaz m... 46 Çekim... 47 Yay n ve Da t m... 48 ÖRNEK PROJE: ALTIN YOLLAR - P R RE S N Z NDE... 48 Özet... 59 Kendimizi S nayal m... 60 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 61 S ra Sizde Yan t Anahtar... 61 Yararlan lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar... 61 Belgesel Yap mlar n Projelendirilmesi... 62 BELGESEL YAPMAK Ç N B R F KR M VAR... 63 Belgesel Sinema Ve Yap m Süreçleri Üzerine Birkaç Not... 63 Belgesel Film Yap m nda Araflt rman n Önemi... 64 BELGESEL YAPIM PROJE DOSYASI... 64 Proje Dosyas n n fllevleri... 64 v 1. ÜN TE 2. ÜN TE 3. ÜN TE 4. ÜN TE

iv çindekiler Bir Fikirle Yola Ç kman n Önemi... 65 Proje Dosyas n n çeri inin Oluflturulmas... 65 Proje Dosyas n n Haz rlanmas... 66 ÖRNEK PROJE DOSYASI: CUMHUR YET N HAYALLER... 66 Bu Belgeseli Yapma Fikrinin Do uflu... 66 Ön Araflt rma Sürecinde Gerçeklefltirilen Çal flmalar... 67 Proje Dosyas ve Yap m Süreci liflkisi Üzerine Birkaç Not... 74 Özet... 75 Kendimizi S nayal m... 76 S ra Sizde Yan t Anahtar... 77 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 77 5. ÜN TE 6. ÜN TE Bir Televizyon Program Tasarlamak... 78 TELEV ZYON Ç N PROJE GEL fit RME... 79 Televizyon Program Projesi... 79 Program Fikri... 80 TELEV ZYON PROGRAMI PROJE DOSYASI... 81 Program Önerisi Haz rlama... 82 Program Önerisi... 82 Drama Önerisi... 91 Özet... 92 Kendimizi S nayal m... 93 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 94 S ra Sizde Yan t Anahtar... 94 Yararlan lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar... 95 Reklam ve Tan t m Projesi Gelifltirme... 96 G R fi... 97 REKLAM VE TANITIM PROJES GEL fit RME... 97 Brief... 98 Durum Analizi... 99 Hedef Kitle Analizi... 99 Demografik De iflkenler... 99 Psikografik De iflkenler... 100 Reklam/ letiflim Hedefi... 100 Yarat c Strateji... 101 Reklam Kampanyas n n Tonu... 101 Reklamda Anlat m Biçimi... 101 Medya Planlama... 102 ÖRNEK B R REKLAM VE TANITIM PROJES - FIERY... 102 Durum Analizi... 103 Hedef Kitle Analizi... 103 letiflim Hedefi... 104 Yarat c Strateji... 104 Yarat c fller... 105 Medya Planlama... 108 Özet... 110 Kendimizi S nayal m... 111 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 112 S ra Sizde Yan t Anahtar... 112 Yararlan lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar... 113 Ekler...114

Önsöz v Önsöz Özgün ürün, hizmet ya da sonuçlar yaratmak için üstlenilmifl geçici çabalar olarak tan mlanan proje, geçmifli çok eskilere dayanan bir kavram. nsano lunun ilk topluluk halinde yaflamaya bafllad zamanlara kadar gidiyor. M s r n simgesi durumundaki piramitlere bakal m örne in. Bafllang çta firavunlar n kurdu u hayal ve önlerinde uzay p giden çöl vard. Bu hayalin gerçekleflmesiyle birlikte binlerce y ld r ayakta duran özgün eserler, piramitler ç kt ortaya. Bu hayal birden bire gerçek olmad kuflkusuz. Büyük piramidin yap lmas için hiyerarflik bir flekilde organize edilmifl, 100.000 kiflilik iki gruptan oluflan ve ustal k derecelerine göre s - n fland r lm fl M s rl çal flm flt. Bu müthifl bir rakamd. Sadece çal flan insan say - s n tahmin etmeye çal flmak bile insan etkilemeye yetiyordu. Sonuçta Keops ortaya ç kt. Ama bafllang çta Keops ad verilen bu büyük piramit de bir hayaldi. K saca öncelikle hayal etmek gerekiyor. Hayal gerçek olabilir mi? Bu sorunun yan t n n olumlu olabilmesi için de sorununu net bir biçimde anlatan bir proje dosyas haz rlanmal. Biz Foto raf ve Video Proje Gelifltirme ad n verdi imiz bu kitab oluflturmaya çal fl rken hayallerini özgün yap tlara dönüfltürmüfl yazarlarla çal flmaya özen gösterdik. Yazarlar m z n çal flt klar alanlarla ilgili deneyimlerini paylaflmalar yla üniteler olufltu. Portfolyo Tasar m, Bir Fotoröportaj Projesi, Belgesel Yap mlar n Projelendirilmesi, Bir Televizyon Program Tasarlamak, Reklam ve Tan t m Projesi Gelifltirme bu kitab oluflturan üniteler. Prof. Dr. Levend K l ç ile bu kitap konusundaki ilk konuflmalar m z hat rl yorum. Bir hayaldi. Ama flimdi kitap elinizde. Hayallerinizi gerçek k lmak mümkün. Bunun yolu da iyi bir proje gelifltirmekten geçiyor. yi çal flmalar diliyorum. Editör Doç. Coflgül YÜKSEL

1FOTO RAF VE V DEO PROJE GEL fit RME Amaçlar m z Bu üniteyi tamamlad ktan sonra; Proje kavram n aç klayabilecek, Projenin özelliklerini s ralayabilecek, Proje yaflam döngüsünü tan mlay p, bu süreci oluflturan aflamalar ifade edebilecek, Proje gelifltirme kavram n tan mlay p, proje gelifltirme aflamalar n n hangi basamaklardan olufltu u sorusunu yan tlayabilecek, Projeyi raporlaflt rma ad mlar n uygulayabilecek bilgi ve beceriye sahip olacaks n z. Anahtar Kavramlar Proje Proje Yaflam Döngüsü Proje Gelifltirme Tema (Ana Fikir) Konu Bilimsel Araflt rma Yöntemi Projenin Raporlaflt r lmas çindekiler Foto raf ve Video Proje Gelifltirme Kültür ve Sanat Programlar nda Proje Gelifltirme PROJE TANIMI PROJE GEL fit RME PROJE ÖNER S N N RAPORLAfiTIRILMASI

Kültür ve Sanat Programlar nda Proje Gelifltirme PROJE TANIMI Bir foto raf sergisini gezerken, her bir foto raf n sergi salonuna getirilmesi için ne kadar çok emek harcand n hiç düflündünüz mü? Peki, esas emek harcanan bölümün masa bafl nda geçen bölüm oldu unu? Konuyu seçmenin, araflt rma, iliflkilendirme, gözlem ve çekim a ac n oluflturma sürecinin ne denli düflün yo un bir süreç oldu unu tart flt n z m? Bir de bir sinema salonuna gidip bir ç rp da izleyip tüketiverdi iniz filmleri düflünün. Yönetmen ya da yap mc yönetmen olarak kocaman harflerle yaz lan ismin ne denli çok emek harcad n bir hayal etmeye çal fl n. Bunu yaparken t pk foto raf sanatç s gibi film yönetmeninin de esas çabay tasar m aflamas ndayken harcad n her zaman hat r n zda tutun. K saca ister foto raf ister film olsun bir kültür ve sanat program ortaya koymak istiyorsan z öncelikle düflünüp, araflt r p, desenleyip bir proje gelifltirmeniz gerekecektir. Proje dedi imiz kavram n geçmiflinin ise çok eskilere dayand n söyleyebiliriz. nsano lunun ilk topluluk halinde yaflamaya bafllad günlerden itibaren yaflam n içine girmifl bir kavramd r. Günümüzde hâlâ ihtiflamla yükselen piramitler, antik dönemin kokusunu hissettiren su kemerleri, tap naklar çok ciddi bir planlama ve koordinasyon becerisi sonucu ortaya ç km fl eserlerdir. Proje kavram n n farkl kaynaklarda farkl tan mlar yla karfl laflabiliriz, ancak genel anlamda proje, soruna özel, bir defaya özgü oluflturulan, belli bir zaman... dâhilinde hedefe ulaflmay sa layan ifllemler bütünü fleklinde tan mlanabilir (Albayrak, 2005, s:3). Project Management Institute (Proje Yönetim Enstitüsü) ise projeyi, özgün ürün, hizmet ya da sonuçlar yaratmak için üstlenilmifl geçici çabalar fleklinde tan mlar (PMI, 2000, s:4). K saca söylemek gerekirse proje; Faaliyetleri belirli bir hedefe yönlendiren, Zaman ve kaynak planlamas na olanak sa layan, zleme ve de erlendirme olana sunan, Kaynak bulunmas na yard mc olan, Hedeflere ulafl lmas n n önündeki risklere ve engellere iliflkin bilgi sahibi olunmas na ve gerekli önlemlerin al nmas na f rsat tan yan, Fikrin anlat m n ve desteklenmesini kolaylaflt ran, Sonuçlar n sürdürülebilirli ini artt ran, (Aydemir, Demircan, Salman, 2011,s:4) Mutlaka bir bafllang ç ve bitifl tarihi olan çal flmad r. Proje Yönetim Enstitüsü (PMI) projeyi özgün ürün, hizmet ya da sonuçlar yaratmak için üstlenilmifl geçici çabalar biçiminde tan mlar.

4 Foto raf ve Video Proje Gelifltirme Projenin Özellikleri Proje Yönetim Enstitüsü, projenin temel özelliklerini flu flekilde s ralamaktad r; Geçicidir: Projenin geçicili i dendi inde anlafl lmas gereken, her projenin belli bir bafllang ç ve bitifl zaman oldu udur. Bir baflka söyleyiflle her proje bir noktada son bulur. Projenin bitifl zaman geldi inde projede belirlenen amaçlara ulafl lm fl, görev tamamlanm fl ya da projede belirtilen amaçlara ulafl lamayaca anlafl lm fl demektir. Böyle bir durumda proje iptal edilir. Örne in, Belgesel Yap mlar n Projelendirilmesi ünitesinde yer alan Cumhuriyetin Hayalleri adl örnek proje amaç, yaklafl m, kapsam ve içerik, filmsel anlat m, yap m aflamalar ve disiplinler, araflt rma, arfliv-dokümantasyon ve deflifre çal flmalar, dan flmanlar gibi alt bafll klardan oluflan proje öneri dosyas n n sunumuyla bafllar. Sponsor taraf ndan projenin kabul edilip çekimlerin yap lmas, kurgunun tamamlanmas ve Cumhuriyetin 75. Kurulufl y l dönümünde gösterilecek band n teslimiyle birlikte proje tamamlanm fl olur. SIRA S ZDE Bir projenin SIRA geçici S ZDE olma özelli ini farkl proje örnekleri üzerinden tart fl n z. 1 Özgün Ürün Üretir: Proje sonucu ortaya ç kan eserin özgün olmas, projenin DÜfiÜNEL M DÜfiÜNEL M önemli özelliklerinden birisidir. Örne in gelifltirilen pek çok proje sonucu birçok belgesel film üretilir. Ama her eser birbirinden konu, tema, biçim yönünden farkl SORU özellikler tafl r. SORU Ele al nan konu ayn oldu u zamanlarda bile filmin ana fikri, bize söylemek istedi i söz farkl olabilir. Örne in, II. Dünya savafl yla ilgili yap lm fl D KKAT filmlerin say s D KKAT oldukça fazlad r, ancak her biri farkl amaçlara, farkl yaflamlara, farkl ana fikirlere e ilir. Basamakl Ayr nt land rma: Projenin basamakl olmas, ad m ad m ilerledi- SIRA S ZDE SIRA S ZDE Projenin temel özellikleri i ve düzenli olarak yükseldi i anlam na gelir. Ayr nt land rma ise detaylar çözmek ve gelifltirmek anlam ndad r. Projenin bu özelli i, iyi gelifltirilmifl her projenin geçici olmas, özgün ürün üretmesi ve AMAÇLARIMIZ ad m ad m ilerledi ini ve her ad m n ayr nt lar yla tan mland n gösterir. Örne in ayr nt land r lm fl bir belgesel AMAÇLARIMIZ basamaklardan oluflmas film projesinden örnek verecek olursak, bir fikrin do uflu, araflt rma, biçiminde s ralanabilir. planlama, çekim gibi basamaklardan oluflan sürecin her bir aflamas ayr nt l planland nda K sonraki T A Pbasamakta sorun yaflanmayacak veya yaflanmas olas sorunlar K T A P en aza indirilecektir. K saca basamaklara ayr lmas ve her bir basama n detayl planlanmas projeyi proje yapan temel özelliklerden biridir. TELEV ZYON Bu noktada TELEV ZYON yan tlanmas gereken soru, devam eden faaliyetlerle proje aras nda ne fark vard r? sorusudur. S ralanan proje özelliklerinden hareketle projeler, geçici, bafllay p biten faaliyetlerken, devaml faaliyetlerin bitifl süresi yoktur. Proje ile devaml faaliyetler aras nda bir di er fark da her bir projede özgün bir ürün ortaya ç karken, NTERNET NTERNET devaml faaliyetler sonucunda ise benzer, birbirinin ayn ürünler ortaya konur. Ulusal yay n yapan TV kanallar n düflünürsek, haber programlar devaml ürünlere örnek verilebilir. Diziler ise bafllay p biten, özgün ürünler ortaya koyan, basamakl ayr nt land r larak gerçeklefltirilen projelerdir. Proje Örnekleri Bir reklam firmas n n yeni bir ürünün tan t m için TV Reklam spotlar haz rlamas. Kaybolan el sanatlar konusunda bir fotoröportaj haz rlamak. Türkiye de kad na yönelik fliddet konusunda bir film projesi gelifltirmek.

1. Ünite - Kültür ve Sanat Programlar nda Proje Gelifltirme 5 Proje Yaflam Döngüsü Proje yaflam döngüsü, bir proje fikrinin ortaya ç kmas ndan projenin tamamlanmas na kadar geçen süre içinde gerçeklefltirilen tüm aflamalar ifade eder. Projenin tan mlanmas, plan yap lmas, iflin uygulanmas ve projenin kapat lmas na kadar do rusal olarak ilerlemesini ifade eden kavramd r. Eser Sunumu Bir Fikrin Do uflu fiekil 1.1 Proje yaflam döngüsü Projenin Gerçeklefltirilmesi Araflt rma Aflamas Projeye Kaynak Bulunmas Planlama Aflamas Her bir proje için farkl yaflam döngüsü tan mlanabilir. Genelde üç aflama olarak ifade edilen proje yaflam döngüsünü oluflturan aflamalar, bafllang ç aflamas, geçifl aflamas ve sonuç aflamas olarak s ralanabilir. Kültür ve Sanat programlar için proje yaflam döngüsünü oluflturan aflamalar ise flöyledir: Bir fikrin do uflu Araflt rma aflamas Planlama aflamas Projeye kaynak bulunmas Projenin gerçeklefltirilmesi Eser sunumu Proje yaflam döngüsü, bir proje fikrinin ortaya ç kmas ndan projenin tamamlanmas na kadar geçen süre içinde gerçeklefltirilen tüm aflamalar ifade eder. Projenin tan mlanmas, plan yap lmas, iflin uygulanmas ve projenin kapat lmas na kadar do rusal olarak ilerlemesini ifade eden kavramd r. Bir fotoröportaj projesinin yaflam döngüsünü oluflturmaya çal fl n z. SIRA S ZDE PROJE GEL fit RME SIRA S ZDE Proje gelifltirme kavram n n düflünüp tasarlamak oldu unu dikkate DÜfiÜNEL M al rsak, bizim DÜfiÜNEL M ele alaca m z aflamalar n, bir fikrin do uflu, araflt rma ve planlama aflamas oldu- unu söyleyebiliriz. SORU SORU Bir projenin ilk cümlesinden Bir Fikrin Do uflu son cümlesine dek D KKAT anlat lmak istenen D KKAT süreç Bu süreçte öncelikle yan tlanmas gereken soru ne söyleyece im sorusudur. Bir içerisinde enine boyuna baflka söyleyiflle projenin temas ne olacakt r? Tema, film, foto raf, reklam vs. gerçeklefltirildi inde verilmek istenen temel mesaj simgeler. Daha SIRA ayr nt l S ZDE ifllenen, gelifltirilen, projenin özünü yaratan, içeri ini tan mlamaya SIRA S ZDE oluflturan, bir konuya ba l çal fl rsak; Bir projenin ilk cümlesinden son cümlesine dek anlat lmak iste- olarak anlat lan ana düflünceye, egemen olan nen, süreç içerisinde enine boyuna ifllenen, gelifltirilen, projenin özünü yaratan, AMAÇLARIMIZ görüfle, iletiye, içeri ini oluflturan, bir konuya ba l olarak anlat lan ana düflünceye, egemen olan ö retiye tema, ana fikir, önerme görüfle, iletiye, ö retiye tema, ana fikir, önerme denir (Akyürek, 2008, s:82). denir. K T A P 2 K T A P TELEV ZYON TELEV ZYON

6 Foto raf ve Video Proje Gelifltirme Foto raf 1.1 Suç ve Ceza kitap kapa. Dostoyevski Suç ve Ceza adl roman n bir gazete haberinden esinlenerek yazm flt r. Haberde bir üniversite ö rencisinin (Raskolnikov) tefeci bir kad n öldürmesiyle ilgili bilgi yer almaktad r. Dahi yazar bu haberden hareketle hiçbir suçun cezas z kalmayaca fleklinde ifade edilebilecek bir temay iflleyen eserini yazar. Her gün karfl lafl lan haberlerden biri olan bu haber, Dostoyevski nin bir baflyap t yaratmas na neden olur. Kendi yaflam deneyimlerinden, günlük yaflam ya da günlük deneyimler s ras nda karfl lafl lan herhangi bir olaydan, roman, öykü, tiyatro oyunu, gazete haberinden bir tema ç kar labilir. Ancak bir cümlenin, bir sözün program fikrine kaynak olabilmesi için, yap mc n n o cümle ya da sözü ba layabilece i bir birikime de sahip olmas gerekir. Konu ise, filmde, foto rafta canland - r lan somut olayd r. Ayn tema farkl konular ifllenerek aktar labilir. Örne in Flaherty nin Kuzeyli Nanook (Nanook of The North) filmini ele alacak olursak ana fikri insan n do ayla mücadelesini ona uyum sa layarak kazand fleklinde özetleyebiliriz. Bu filmde konu olarak bir Eskimo ailesinin yaflam seçilmifltir, oysa bu ana fikir çölde yaflayan bir Bedevi ailenin yaflam üzerinden de verilebilirdi. Foto raf 1.2 Kuzeyli Nanook. Flaherty nin yönetmenli ini yapt Kuzeyli Nanook adl filmde insan n do ayla mücadelesini, ona uyum sa layarak kazand fleklinde ifade edilebilecek bir ana fikri iflledi i söylenebilir. Ayn konu farkl temalar n anlat m n da kaynakl k edebilir. II. Dünya savafl ndan örnek verecek olursak, Leni Riefenstahl n yönetmenli ini yapt tam bir propaganda belgeseli örne i olan radenin Zaferi Hitler dönemi yönetimini göklere ç karan bir çal flmad r. Ayn konuyu, II. Dünya savafl n ele alan, Roman Polanski nin yönetmenli ini yapt Piyanist filminde Hitler yönetimi, savafl y llar nda yaflanan s k nt lar n sorumlusu olarak tan t l rken, Riefenstahl n filminde Hitler in önderlik etti i bir baflar öyküsü anlat lmaktad r. Neyi anlataca m sorusunun netleflmeye bafllamas yla birlikte yan tlanmas gereken soru nas l sorusu olur. Hayal kurma süreci de denilebilecek bu aflamada e er bir film ile mesaj m z aktarmak, sözümüzü söylemek istiyorsak, görüntü yönetmeni, sanat yönetmeni, besteci ve film üretim sürecinde görev alacak di er uzmanlarla toplant lara bafllan r. Bunlar, filmin anlat m dili ve biçimi hakk nda karar-

1. Ünite - Kültür ve Sanat Programlar nda Proje Gelifltirme 7 lar n verildi i toplant lard r. Ana fikri ve konusu belirlenmifl bir projenin sahip olaca anlat m diline bu toplant lar sonucunda karar verilir. Filmin gerçekleflmesinde temel görev üstlenen ekip elemanlar n n çekimlerin gerçeklefltirilece i mekânlarda yapaca gözlem ve araflt rmalar hayal kurma sürecini olumlu etkileyecek etkenlerdir. Görüntü yönetmeni bu toplant lar s ras nda belirlenen konu ve ana fikri görsel olarak nas l yans taca sorusunun yan tlar n arar. Di er yanda bir fotoröportaj projesini oluflturdu unuzu varsayal m. Konu ve bu konu üzerinden söyleyece iniz sözü, ana fikri tasarlad ktan sonra elinizdeki arac, foto raf kullanarak bu mesaj bu konu üzerinden nas l söyleyece inizi tart flmaya bafllars n z. flte bu nas l yapmal y m sorusuna yan t vermeye çal flt n z süreçtir. Gerçekten de tasar m süreci de diyebilece imiz bu süreç, tam anlam yla hayal kurma sürecidir. ster bir foto raf projesi gerçeklefltirme peflinde olun, isterseniz derdiniz bir TV program ya da bir belgesel üzerinden bir mesaj iletmek olsun, bu aflamada sanatç n n masas nda, s n rlar n koyarak belirledi i bir konu ile ana fikir, bir de gerçeklefltirece i projenin hayali vard r. Araflt rma Aflamas Araflt rma, problemlere güvenilir çözümler aramak amac yla, planl ve sistemli olarak, verilerin toplanmas, çözümlenmesi, yorumlanarak de erlendirilmesi ve rapor edilmesi sürecidir (Karasar;1982,s.21). Bir baflka söyleyiflle, araflt rmalar genelde bir gereksinimle bafllar ve yaflanan belirli süreçlerden sonra rapor yaz m yla sona erer. Tan mda belirtildi i gibi araflt rma, planl ve sistemli bir eylem oldu una göre, öncelikle do ru sorunun sorulmas gerekecektir. Bu aflamadaki do ru soru ise Neyin, kime, hangi amaçla söylenmek istedi i dir. Neyi sorusuna al nacak yan t içerik konusundaki bilgileri, Kime sorusuna al nacak yan t hedef kitle ile bilgileri aktar r. Hangi amaçla sorusuna al nacak yan t da genel amac gösterir. çerik Araflt rmas çerik araflt rmas ile birlikte Neyi sorusunun yan tlar al nmaya çal fl l r. Kullan - lacak araflt rma yöntemleri ise görüflme, yaz flma (anket), gözlem ve alan okumalar d r. Görüflme: Sözlü iletiflim yoluyla veri toplama tekni idir. Bu aflamada daha çok alan uzmanlar, alan uygulay mc lar ya da seçilen konunun do rudan muhatab olan kiflilerle yap l r. Görüflme s ras nda sorulacak sorular; Ne tür bilgi istendi ini aç kça belirten, sorular n yöneltildi i kifli taraf ndan kolayca anlafl labilen sorular olmal d r. Her bir soru tek bir amac yan tlayacak flekilde sorulmal d r. Sorular yans z olmal, görüflme yapan n düflüncelerini içermemelidir. Görüflme yap lan kiflinin verebilece i türden sorular olmal d r (Karasar;1982,s.174-177). Toplumsal tarihi insan öyküleri üzerinden kavramaya çal flan bir belgesel yap m türü olan sözlü tarihi yöntem olarak benimsemifl Mandolinli K z filminden örnek verelim. 1945-1953 y llar aras nda köye ö retmen yetifltirme konusunda kendine özgü bir e itim yöntemi belirlemifl olan köy enstitülerini kendine konu edinen bu film, o dönem kurulmufl ve e itim veren 21 köy enstitüsünü evren olarak belirler. Örneklem olarak da çok farkl bölgelerde faaliyet gösteren (Kars Cilavuz ve zmir K z lçullu gibi) enstitülerden seçilen 32 mezunla aç k uçlu görüflme Araflt rma aflamas nda sorulacak ve araflt r lacak soru, neyi, kime, hangi amaçla söylemek istiyorum sorusudur. çerik araflt rmas yap lmas nda kullan lan yöntemler görüflme, yaz flma (anket), gözlem ve alan okumalar fleklinde s ralanmaktad r. Görüflme, sözlü iletiflim yoluyla veri toplama tekni idir. Yaz flma (anket), yaz l iletiflim yoluyla veri toplama tekni idir. Gözlem ise belli bir kimse, yer, olay, nesne, durum ve koflula iliflkin bilgi toplamak için belirli hedeflere yöneltilmifl bir bak fl ve dinleyifltir. Çevreyi gözleyerek yap labildi i gibi belge tarama biçiminde de yap labilir. Alanyaz n taramas, araflt r lan konuyla ilgili tüm çal flmalar n incelenerek veri toplanmas d r.

8 Foto raf ve Video Proje Gelifltirme Foto raf 1.3 Mandolinli K z. Görüflme tekni inin yo un olarak kullan ld Mandolinli K z filminde sorular n anlafl l r olmas na, görüflülen kiflinin yan tlayabilece i sorular n seçilmesine özen gösterilmifltir. yap l r. Bu görüflmeler s ras nda haz rlanan sorular n konuflulan kifliler taraf ndan kolayca anlafl labilir olmas na özen gösterilmifl, görüflme s ras nda da do açlama sorular n bu özelli i tafl mas na dikkat edilmifltir. Görüflmeci görüflme s ras nda yans z davranmaya özen göstermifl, görüflülen kiflinin yan t veremeyece i düflünülen sorular görüflülen kifliye yöneltilmemifltir. Yaz flma (anket): Yaz l iletiflim yoluyla veri toplama tekni idir. En yayg n olarak kullan lan ankettir. Anketler, yap land r lm fl sorular arac l yla seçeneklere dayal bilgi toplamay öngören yaz flma türüdür. Görüflme tekni i için haz rlanan sorularda özen gösterilmesi gereken ilkeler, anket sorular n n haz rlanmas için de geçerlidir. Gözlem: Gözlem; belli bir kimse, yer, olay, nesne, durum ve koflula iliflkin bilgi toplamak için belirli hedeflere yöneltilmifl bir bak fl ve dinleyifltir. Çevreyi gözleyerek yap labildi i gibi belge tarama biçiminde de yap labilir (Aktaran: Karasar;1982,s.164). Örne in, Mandolinli K z (2004) adl belgesel filmin araflt rma aflamas nda eski köy enstitüleri gezilmifl, arflivlerde bulunan belge ve foto raflar incelenip önemli olanlar kaydedilmifltir. Alanyaz n Taramas : Araflt r lan konuyla ilgili tüm çal flmalar n incelenerek veri toplanmas d r. Kaynaklar n bulunmas, h zl okunup, notlar ç kar lmas ve de- erlendirme ifllemlerini kapsar. Yap lan tüm bu araflt rmalardan sonra Neyi sorusunun yan tlar belirmeye bafllar. Hedef Kitle Araflt rmas Bu araflt rma, Kime sorusunu yan tlamak için yap lan bir araflt rmad r. Hedef kitle araflt rmas n n temel amac, izleyicilerin özelliklerini saptamakt r. K saca hedef kitlenin en bafltan belli olmas gerekir. Peki, bu hedef kitle hangi özellikleri tafl - maktad r? flte burada yap lacak hedef kitle araflt rmas, bu temel amaca hizmet edecek bir araflt rmad r. Bulunmak istenen özellikler ulafl lmak istenilen belirli izleyici tipi nedir?, 13-19 yafl aras ndaki gençler, daha büyük yafl grubu, aileler, ev kad nlar çal flan erkek ya

1. Ünite - Kültür ve Sanat Programlar nda Proje Gelifltirme 9 da kad nlar. Genel kitle iletiflim araflt rmalar nda, toplumsal araflt rmalarda izleyici tipi, demografik özellikler (cinsiyet, yafl, gelir vb.), çevresel özellikler (Zettl;1984,s.483-484) fleklinde s ralanabilir. K saca, hedef kitlenin cinsiyet ve yafllar, ö renim durumlar, sosyo-ekonomik koflullar, geçmifl deneyimleri, kat ld klar programa iliflkin beklenti ve tutumlar, özel ilgi alanlar, yetenekleri, programa kat lmadan önceki bilgi düzeyleri, güdülenme düzeyleri gibi konularda araflt rma yapmak gerekir. çerik ve hedef kitle araflt rmalar sonucunda Kime ve Neyi sorular aç kl k kazanmaya bafllar. Planlama Aflamas Planlama aflamas, tüm araflt rmalar n tamamlan p elde edilen verilerin mant kl bir çerçeveye oturtuldu u aflamad r. Projenin hangi kaynaklarla, hangi sürelerde, kimler taraf ndan gerçeklefltirilece i bu aflamada belirlenir. Bir baflka söyleyiflle planlama özünde gereksinimlere iliflkin sorular sorma ve bu sorular yan tlama, daha sonra bu yan tlar sistemli biçimde örgütleyerek uygulamaya yönelik bir çizelge ç karma iflidir. Demek ki, öncelikle gereksinimlerin saptanmas, sonra bu gereksinimlerin karfl lanma yollar n n araflt r lmas ve belirlenmesi, daha sonra bunlar n uygun bir zamanlama yap larak kâ da dökülmesi gerekmektedir. Bu çal flma sistemli ve disiplinli çal flmaya al fl k biri taraf ndan hakk yla gerçeklefltirilebilir. Yap mc n n bu al flkanl edinmesi olmazsa olmaz bir kofluldur (Mutlu,1995,s:46-47). Biz burada bir belgesel film projesinin planlama aflamas ndan örnekler vererek konuyu aç klamaya çal flal m. Bir belgesel filmin planlama aflamas nda yap lacak çal flmalar birkaç bafll k alt nda ele al nabilir. Bunlardan ilki çekimi gerçeklefltirecek ekip elemanlar n n belirlenmesidir. Bir di er çal flma teknik alt yap n n oluflturulmas d r. Görüntü yönetmeninin belirlenen ana fikir ve konuyu nas l görsellefltirece i sorusuna verdi i yan tlar do rultusunda teknik donan m belirlenir. Bir baflka söyleyiflle kamera, objektifler, filtreler, fl k malzemeleri, flaryo, vinç gibi araçlar, ses kayd için gerekli donan m çekim için haz rlan r, di er yanda yap m çal flmalar sürdürülür. Bunlar çekim için gerekli resmi izinlerin al nmas, çekim ekibinin konaklama, yeme, ulafl m gereksinimlerinin nas l karfl lanaca n n belirlenmesi gibi ifllemlerdir. Tüm bu kapsaml çal flmalar n ard ndan bir bütçe haz rlan r. Projenin gerçeklefltirilmesi s ras nda çal flt r lan personel, araç-gereç ve di er kalemler (mekân/dekor; aksesuar; seyahat masraflar ; yiyecek içecek gibi yap m masraflar, vb.) çok ciddi harcamalara neden olacakt r. Dolay s yla gider-gelir dengesini sa l kl bir flekilde tutturabilmek, projeler için yap lacak harcamalar n bir genel bütçe içinde de erlendirilebilmesini gerektirir. Bunun için de her projenin ayr nt l biçimde bütçelenmesi gerekir. Tahmini bütçe, bir proje önerisinin kabul edilip edilmemesinde en önemli etkenlerin bafl nda gelir. Bu konudaki örnek bir çal flmay EKLER bölümünde bulabilirsiniz. Planlama özünde gereksinimlere iliflkin sorular sorma ve bu sorular yan tlama, daha sonra bu yan tlar sistemli biçimde örgütleyerek uygulamaya yönelik bir çizelge ç karma iflidir. PROJE ÖNER S N N RAPORLAfiTIRILMASI Konunun ve kullan lacak arac n özelliklerine göre farkl l klar göstermesine karfl n ortalama bir proje öneri dosyas nda yer almas gereken bafll klar bafll k, içindekiler, projenin amac ve projenin öteki bölümlerini kapsayan girifl ve bütçe fleklinde s ralanabilir.

10 Foto raf ve Video Proje Gelifltirme Bafll k Bafll k, projenizin bütün özetini içinde bar nd ran, temayla ilgili ipuçlar n hemen ça r flt ran bir özellikte olmal d r. K sa ve ak lda kal c bir ad bulunmas nda yarar vard r. çindekiler Okuyana raporun hangi bölümlerden olufltu unu göstermesi aç s ndan önemlidir. Projenizi okuyan kifliler genellikle ilk okumada h zla göz atm fl olacaklard r. Dönüp tekrar bakmak istediklerinde tüm projeyi bafltan sona okumak yerine, sorular na yan t olacak bölümü aç p okumalar na ön ayak olacak bölüm, içindekiler bölümüdür. Girifl Girifl bölümü projenin amac n n aç kland bölüm ile projenin ana hatlar yla özetlendi i bölümden oluflur. Projenin Amac : Proje sorununun en somutlaflt yer amaç bölümüdür. E er projenin amac n tek bir cümle ile yetkin bir biçimde ifade edebiliyorsak projemiz hakk nda yeterli araflt rmay yapm fl z demektir. Örne in Cumhuriyetin Hayalleri belgeseline bakal m. Bu projenin amac insanlar n, her fleyden önce düflüncelerinde kurduklar ve tüm olanaks zl klara ra men diri tuttuklar ve bugün bizlerin Cumhuriyet kufla ruhu olarak adland rd m z tutku belgeselin omurgas n oluflturacak fleklinde ifade edilmektedir. Araflt rma sürecinde cumhuriyet kufla ruhu denebilecek tutkunun varl yakalanm fl ve bu duyguyu di er insanlarla paylaflmak için bir belgesel film haz rlanmas planlanm flt r. Kuflkusuz böyle bir ruhu yans tabilmenin en do ru yöntemi de sözlü tarih denilen yöntem olacakt r. Böylece görüldü ü gibi projenin amac net ifadelerle söylenebildi inde, anlat m dili, kullan lacak yöntem, hatta kullan lacak teknik donan m konusunda bile ipuçlar ortaya ç kmaktad r. Projenin Özeti: Girifl bölümünü oluflturan ikinci bölüm projenin özetidir demifltik. Proje öneri dosyas n n bundan önceki tüm bölümleri bünyesinde toplayan bölüm, özet bölümüdür. Projede söylenmek istenen ana fikrin (tema) ne oldu u, bu teman n hangi konu ifllenerek aktar laca özet bölümünde yer almas gereken ilk noktalard r. Araflt rma sürecinde elde edilen veriler, hedef kitleyle ilgili bilgiler, anlat m dili özet bölümünü oluflturur. Bütçe Bütçe, yap ma bir maliyet yükleyen her kalemin tek tek yaz ld bir listeden baflka bir fley de ildir. Gerçekçi bir bütçe haz rlamak için önce program projesini özenle ve ayr nt s yla düflünüp gelifltirmek, sonra bu proje için gerekli tüm masraf kategori ve kalemlerini bir ana liste üzerinde çal flmak gerekir (Mutlu, 1995,s:57-61). Bütçe ç karmada ilk ad m takvim ç karmakt r. E er bir belgesel ya da TV program yapma haz rl ndaysan z takvim ç karma aflamas nda, metin yazma, çekim yap lacak mekânlar n araflt r lmas, müzi in bestelenmesi, kayd, çekimin gerçeklefltirilmesi, kurgu için gereken süreler hakk nda gerçekçi varsay mlarda bulunman z gerekir. Sonuçta ortaya bir liste ç kar. Bu liste ne kadar süre çal fl laca, kimlerin nerelerde çal flaca konusunda temel bilgileri içerir. Bir bütçe temel olarak üç kategoride düzenlenir. lk kategori yarat c yap m elemanlar d r. kincisi teknik ve yap m elemanlar olurken, üçüncü kategoride yap m ve teknik giderler yer al r. Zaman n ve kimlerin çal flaca n n belirlenmesiyle birlikte bütçe oluflturmak için veriler ortaya ç km fl demektir.

1. Ünite - Kültür ve Sanat Programlar nda Proje Gelifltirme 11 Bütçeyi aflmamak için bir yap mc n n yap ma iliflkin her fleyi bütçeye dâhil etti- inden emin olmas gerekir. Her ayr nt y, ekibin içece i kahveden, konuklar n tafl nmas için kiralanacak arabaya kadar her fleyi düflünmek gerekir; çünkü her ayr nt para demektir. Unutulan küçük kalemlerin toplam öyle bir miktara ulaflabilir ki, di er yönlerden iyi haz rlanm fl ve yürütülmüfl bir projenin bütçe limitlerini çok fazla aflmas na neden olabilir (Mutlu, 1995,s:59). Tüm bu bafll klar n her proje dosyas nda bulunmas gerekmedi ini, baflvurdu- unuz alana göre dosyan z n farkl l k gösterece ine de inmifltik. Biz bu ünitede temel olarak proje kavram n ve genel özelliklerini anlatmaya çal flt k. Kitab n farkl bölümlerinde, konular n kendilerine özgü proje dosyalar n n nas l haz rland n ve bu dosyalar n sunumlar nda özen gösterilmesi gereken noktalar ayr nt lar yla bulabileceksiniz. Son söz olarak e er topluma söyleyece iniz bir sözünüz ya da paylaflmak istedi iniz bir mesaj n z varsa bu yolda at lacak ilk ad m bir proje dosyas haz rlamakt r. Bunun size iki yarar olacakt r. Projenizin sadece bir hayal de il, somut, elle tutulabilir, gerçeklefltirilebilir bir öneri olup olmad görme flans na sahip olacaks n z. Ayr ca fon, hibe ve destekleyici aray fllar için elinizde, düflüncenizi sistematik bir biçimde anlatan haz r bir dosya olacakt r. Anlafl l r, derdini iyi anlatan bir proje dosyas, hayalinize bir ad m daha yaklaflt n z n en iyi göstergesidir.

12 Foto raf ve Video Proje Gelifltirme Özet A MAÇ 1 A MAÇ 2 A MAÇ 3 Proje kavram n aç klayabilmek. Proje dedi imiz kavram n geçmifli çok eskilere dayanmaktad r. nsano lunun ilk topluluk halinde yaflamaya bafllad günlerden itibaren yaflam n içine girmifl bu kavram n farkl kaynaklarda farkl tan mlar yla karfl laflabiliriz. Bu çal flmada Project Management Institute nün (Proje Yönetim Enstitüsü) özgün ürün, hizmet ya da sonuçlar yaratmak için üstlenilmifl geçici çabalar fleklindeki tan m temel al nm flt r. Projenin özelliklerini s ralayabilmek. Proje Yönetim Enstitüsü, projenin temel özelliklerini geçicidir, özgün ürün üretir ve ayr nt land r lm fl ad mlardan oluflur, fleklinde s ralamaktad r. Projenin geçicili i dendi inde anlafl lmas gereken, her projenin belli bir bafllang ç ve bitifl zaman oldu udur. Özgün ürün üretim ifadesinden anlafl lmas gereken de proje sonucu ortaya ç kan eserin özgün olmas d r. Projenin basamakl olmas, ad m ad m ilerledi i ve düzenli olarak yükseldi i anlam - na gelir. Ayr nt land rma ise detaylar çözmek ve gelifltirmek anlam ndad r. Projenin bu özelli i, iyi gelifltirilmifl her projenin ad m ad m ilerledi ini ve her ad m n ayr nt lar yla tan mland n gösterir. Devam eden faaliyetlerle projenin birbirlerine kar flt - r lmamas gerekir. S ralanan proje özelliklerinden hareketle projeler, geçici, bafllay p biten faaliyetlerken, devaml faaliyetlerin bitifl süresi yoktur. Proje ile devaml faaliyetler aras nda bir di er fark da her bir projede özgün bir ürün ortaya ç karken, devaml faaliyetler sonucunda ise benzer, birbirinin ayn ürünler ortaya konur. Proje yaflam döngüsünü tan mlay p, bu süreci oluflturan aflamalar ifade edebilmek. Proje yaflam döngüsü, bir proje fikrinin ortaya ç kmas ndan projenin tamamlanmas na kadar geçen süre içinde gerçeklefltirilen tüm aflamalar ifade eder. Projenin tan mlanmas, plan yap lmas, iflin uygulanmas ve projenin kapat lmas na kadar do rusal olarak ilerlemesini ifade eden kavramd r. Her bir proje için farkl yaflam döngüsü tan mlanabilir. Genelde üç aflama olarak ifade edilen proje yaflam döngüsünü oluflturan aflamalar, bafllang ç aflamas, geçifl aflamas ve sonuç aflamas olarak s ralanabilir. Kültür ve Sanat programlar için proje yaflam döngüsünü oluflturan aflamalar ise flöyle s ralanabilir: Bir fikrin do uflu, Araflt rma aflamas, Planlama aflamas, Projeye kaynak bulunmas, Projenin gerçeklefltirilmesi, Eser sunumu. A MAÇ 4 A MAÇ 5 Proje gelifltirme kavram n tan mlay p, proje gelifltirme aflamalar n n hangi basamaklardan olufltu u sorusunu yan tlayabilmek. Proje gelifltirme kavram düflünüp tasarlamak fleklinde tan mlanabilir. Bir proje yaflam döngüsünün bir fikrin do uflu, araflt rma aflamas, planlama aflamas, projeye kaynak bulunmas, projenin gerçeklefltirilmesi, eser sunumu aflamalar ndan olufltu u belirtilmiflti. Bu noktadan hareketle proje gelifltirmenin aflamalar n n da bir fikrin do uflu, araflt rma ve planlama aflamas oldu u söylenebilir. Bir fikrin do uflu dedi imiz süreçte çal flman n temas (ana fikri) ve konusu hakk nda karar verilir. Tema, film, foto raf, reklam vs. gerçeklefltirildi inde verilmek istenen temel mesaj simgeler. Konu ise, filmde, foto rafta canland r lan somut olayd r. Ayn tema farkl konular ifllenerek aktar labilir. Ayn konu farkl temalar n anlat m - n da kaynakl k edebilir. Ana fikri ve konuyu belirleme çal flmalar yla birlikte projenin sahip olaca anlat m dili de belirlemeye bafllar. Proje gelifltirme sürecinde teman n ve konunun belirlenmesinin ard ndan araflt rma sürecine geçilir. Araflt rma, problemlere güvenilir çözümler aramak amac yla, planl ve sistemli olarak, verilerin toplanmas, çözümlenmesi, yorumlanarak de erlendirilmesi ve rapor edilmesi süreci biçiminde tan mlan r. çerik konusunda ve hedef kitle hakk nda yap lacak çal flmalar kapsar. çerik araflt rmas ile birlikte Neyi sorusunun yan tlar al nmaya çal fl l r. Kullan lacak araflt rma yöntemleri ise görüflme, yaz flma (anket), gözlem ve alan okumalar d r. Hedef kitle araflt rmas, Kime sorusunu yan tlamak için yap lan bir araflt rmad r. Hedef kitle araflt rmas n n temel amac, izleyicilerin özelliklerini saptamakt r. Planlama aflamas, tüm araflt rmalar n tamamlan p elde edilen verilerin mant kl bir çerçeveye oturtuldu u aflamad r. Projenin hangi kaynaklarla, hangi sürelerde, kimler taraf ndan gerçeklefltirilece i bu aflamada belirlenir. Projeyi raporlaflt rma ad mlar n uygulayabilmek. Konunun ve kullan lacak arac n özelliklerine göre farkl l klar göstermesine karfl n ortalama bir proje öneri dosyas nda yer almas gerekenler; bafll k, içindekiler, projenin amac n ve özeti kapsayan girifl, bütçe fleklinde s ralanabilir.

1. Ünite - Kültür ve Sanat Programlar nda Proje Gelifltirme 13 Kendimizi S nayal m 1. Afla dakilerden hangisi proje tan m na uygun bir etkinliktir? a. Tatil foto raf çekmek b. Haber program yapmak c. Belgesel film çekmek d. An defteri tutmak e. Gezi program yapmak 2. Proje kavram yla ilgili afla daki ifadelerden hangisi yanl flt r? a. Sonuçta ortaya özgün bir ürün ç kar. b. Hedeflere ulafl lmas n n önündeki risklere ve engellere iliflkin bilgi sahibi olunmas na ve gerekli önlemlerin al nmas na f rsat tan r. c. Mutlaka bir bafllang ç noktas vard r. d. Benzer ürünler ortaya ç kar. e. Bitifl tarihi vard r. 3. Afla dakilerden hangisi kültür ve sanat programlar için proje yaflam döngüsünü oluflturan aflamalardan biri de ildir? a. Say lt lar n belirlenmesi b. Araflt rma aflamas c. Planlama aflamas d. Projenin gerçeklefltirilmesi e. Eser sunumu 4. Afla dakilerden hangisi tema kavram n aç klamaktad r? a. Özettir. b. Ana fikirdir. c. Girifltir. d. Bafll kt r. e. Son cümledir. 5. Afla dakilerden hangisi, araflt rma aflamas nda neyi sorusunun cevab al nd nda ayd nlan r? a. Biçim b. çerik c. Anlat m biçimi d. Hedef kitle e. Amaç 6. Afla dakilerden hangisi kültür ve sanat programlar için yap lan hedef kitle araflt rmas nda sorgulanan özelliklerden biri olamaz? a. Cinsiyet b. Yafl c. Gelir d. Fiziksel özellik e. E itim 7. Afla dakilerden hangisi içerik araflt rmas yap l rken kullan lan yöntemlerden biri de ildir? a. Gözlem b. Görüflme c. Örneklem seçimi d. Anket e. Alanyaz n taramas 8. Afla dakilerden hangisi projeyi raporlaflt rma ad mlar ndan biri olan bafll k belirlenirken göz önünde bulundurulmal d r? a. Büyük harf yaz lmas b. Sayfa ortas nda yer almas c. Temay tan mlamas d. Takvimin netleflmesi e. Bütçenin oluflmas 9. Afla dakilerden hangisi yarat c yap m elemanlar ndan biridir? a. Ses operatörü b. Ifl k operatörü c. Makyajc d. Senaryo yazar e. Kurgucu 10. Afla dakilerden hangisi bütçe ç kar l rken at lacak ilk ad md r? a. Takvim ç kar lmas b. Çekim yap lmas c. Müzik kayd yap lmas d. Kameramanlar n belirlenmesi e. Teknik donan m n belirlenmesi

14 Foto raf ve Video Proje Gelifltirme Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar 1. c Yan t n z do ru de ilse, Proje Tan m bölümünde yer alan bilgileri yeniden gözden geçiriniz 2. d Yan t n z do ru de ilse Projenin Özellikleri bölümünde yer alan bilgileri yeniden gözden geçiriniz 3. a Yan t n z do ru de ilse Proje Yaflam Döngüsü bölümünde yer alan bilgileri yeniden gözden geçiriniz 4. b Yan t n z do ru de ilse Bir Fikrin Do uflu bölümünde yer alan bilgileri yeniden gözden geçiriniz 5. b Yan t n z do ru de ilse Araflt rma Aflamas bölümünde yer alan bilgileri yeniden gözden geçiriniz 6. d Yan t n z do ru de ilse Hedef Kitle Araflt rmas bölümünde yer alan bilgileri yeniden gözden geçiriniz 7. c Yan t n z do ru de ilse çerik Araflt rmas bölümünde yer alan bilgileri yeniden gözden geçiriniz 8. c Yan t n z do ru de ilse Proje Önerisinin Raporlaflt r lmas bölümünde yer alan bilgileri yeniden gözden geçiriniz 9. d Yan t n z do ru de ilse Proje Önerisinin Raporlaflt r lmas bölümünde yer alan bilgileri yeniden gözden geçiriniz 10. a Yan t n z do ru de ilse Proje Önerisinin Raporlaflt r lmas bölümünde yer alan bilgileri yeniden gözden geçiriniz S ra Sizde Yan t Anahtar S ra Sizde 1 Örne in bir reklam kampanyas n ele alal m. Kampanya çal flmalar reklamverenin reklam iste ini brief ad - n verdi imiz ifl istek formunda belirtmesiyle birlikte proje süreci bafllam fl olur. Ard ndan reklam flirketi durum analizi yapar. Bunu hedef kitle analizi izler. Reklam/iletiflim hedefinin böylece belirlenmesinin ard ndan yarat c süreç çal flmalar bafllar. Oldukça uzun ve yo un süren bu süreci medya planlamas izler. Tüm bu çal flmalar n tamamlan p müflteriye sunumuyla birlikte proje tamamlanm fl olur. Bu süreç tan m n kurmaca bir film üzerinden siz de yapabilirsiniz. S ra Sizde 2 3. Ünitede ayr nt lar yla ele al nacak fotoröportaj projesinin yaflam döngüsü ifl plan dedi imiz ilk ad mla bafllar. Bu ad mda öncelikle yap lacak olan konu seçmektir. Konu seçerken neden bu konunun seçildi i, konunun yeterince s n rland r l p s n rland r lmad, görüntülerle ifade edilebilen bir konunun olup olmad gibi sorulara aç k, güvenilir yan tlar verilmeye çal fl l r. Ard ndan seçilen konunun araflt r lmas na giriflilir. Araflt rma süreci, kaynak tarama, gözlem vb. ad mlar kapsar. fl plan dedi imiz ilk ad m n son aflamas nda çekim haz rl ve proje yaz m çal flmalar na yo unlafl l r. Fotoröportaj projesinin yaflam döngüsünü oluflturan ikinci ad m çekim, izleyen ad m ise yay n ve da t md r.

1. Ünite - Kültür ve Sanat Programlar nda Proje Gelifltirme 15 Yararlan lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar A Guide To The Project Management Body of Knowledge (PMBOK Guide), 2000 Edition, Project Management Institute, Newtown Square, Pennsylvania USA. Akyürek, F. (2008). Senaryo Yazar Olmak Senaryo Yazmak, 6. Bask. Albayrak, B. (2005). Proje Yönetimi, Nobel Yay n Da - t m, Ankara. Aydemir, G., DEM RCAN, S., SALMAN F. (2011). Sivil Toplum Gelifltirme Program Proje Gelifltirmede Mant ksal Çerçeve Yaklafl m, http://panel.stgm.org.tr/vera/app/var/files/h/a-/handbook.pdf (8-2011 de ulafl ld ) Mutlu, E. (1995). Televizyonda Program Yap m, Ankara Üniversitesi letiflim Fakültesi Yay nlar No:4 Karasar, N. (1982). Bilimsel Araflt rma Yöntemi Kavramlar, lkeler, Teknikler Matbay Matbaac l k ve Ambalaj Sanayi, Ankara. Yurdalan, Ö. (2007). Belgesel Foto raf ve Fotoröportaj, 3. Bas m, Agora Kitapl, stanbul. Zettle, H. (1984). Television Production Handbook, Wadsworth, Belmont.

2FOTO RAF VE V DEO PROJE GEL fit RME Amaçlar m z Bu üniteyi tamamlad ktan sonra; Portfolyo kavram n tan mlayarak, portfolyo tasar m sürecini aç klayabilecek, Portfolyonun sunumunda beden dilinin önemini yorumlayabilecek, CD, DVD, Web gibi farkl ortamlarda portfolyo tasarlarken dikkat edilmesi gerekenleri aç klayabilecek bilgi ve becerilere sahip olacaks n z. Anahtar Kavramlar Portfolyo Portfolyo Tasar m Sunum Beden Dili CD ve DVD Ortam Web Portfolyo çindekiler Foto raf ve Video Proje Gelifltirme Portfolyo Tasar m PORTFOLYO TASARIMI FARKLI ORTAMLARDA PORTFOLYO SUNUMU