İlköğretim. Ders ve Öğrenci Çalışma Kitabı 1. KİTAP. Esra ÖZCAN - Neşe SAĞAN

İlköğretim HAYAT BİLGİSİ 3 Ders ve Öğrenci Çalışma Kitabı 1. KİTAP Esra ÖZCAN - Neşe SAĞAN Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.12.2011 tarih ve 8348 sayılı yazıları (28.11.2011 tarih ve 179 sayılı kurul kararı) ile 2012-2013 öğretim yılından itibaren 5 (beş) yıl süreyle ders kitabı olarak kabul edilmiştir. Yeni Ziraat Mah. 15. Sok. Nu.: 15/A Altındağ-ANKARA tel.: 0312 384 65 00 belgeç: 0312 384 61 00

Bu ki ta bın her hak kı sak lı dır ve EV REN SEL İLE Tİ ŞİM YA YIN LA RI na ait tir. Ki ta bın me tin, şe kil, so ru ve re sim le ri hiç bir şe kil de izin alın mak sı zın ya yım la na maz; fo to ko pi, tek sir, film vb. şe kil de ba sı la maz ve ço ğal tı la maz. EDİTÖRÜ Nalan DÖRTTEPE GÖRSEL TASARIMCI Muammer BİLEN ÖLÇME DEĞERLENDİRME UZMANI Ömer GÜLÖZ DİL UZMANI Gülay KURT PROGRAM GELİŞTİRME UZMANI Ali GÜNEŞ REHBERLİK GELİŞİM UZMANI Şükrü GÖRMEZ ISBN 978-605-5247-00-3 BASKI CEM VEB OFSET 2012 EVRENSEL İLETİŞİM YAYINLARI Yeni Ziraat Mah. 15. Sok. Nu.: 15/A Altındağ - ANKARA tel.: 0 312 384 65 00 belgeç : 0312 384 61 00 1-B

stiklâl Mar ı Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl... Hakkıdır, Hakk a tapan, milletimin istiklâl! 1-C Mehmet Âkif ERSOY

Andımız Türküm, doğruyum, çalışkanım, lkem; küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak, yurdumu, milletimi özümden çok sevmektir. Ülküm; yükselmek, ileri gitmektir. Ey büyük Atatürk! Açtığın yolda, gösterdiğin hedefe durmadan yürüyeceğime ant içerim. Varlığım, Türk varlığına armağan olsun. "Ne mutlu Türküm diyene!" 1-D

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK 1-E

İÇİNDEKİLER (DERS KİTABI) Organizasyon Şeması...10 1. TEMA: OKUL HEYECANIM....12 Okula Hazırlıklı Giderim...14 Benzerliklerimiz, Farklılıklarımız... 15 Canım Arkadaşım...16 İyi Bir Dinleyici ve Konuşmacıyım....17 Öfkeni Kontrol Et...18 Saygılı Olmalıyız...19 Okulda Demokrasi...20 Sorunlarımı Çözerim...22 Okulumun ve Sınıfımın Yeri, Benim Yerim... 23 Okulumun Geçmişini Araştırıyorum....24 Özenli Kullanalım...25 Kazanmak da Doğal, Kaybetmek de... 26 Kurallar Var Çünkü...27 Okulumu Seviyorum...28 Kaynakları Tutumlu Kullanmalıyız...29 Doğal ve Sağlıklı Besleniyorum...30 Kendi Kendinin Doktoru Ol!... 32 Kaza Geliyorum Demez...34 Özel Günler Paylaşıldıkça Güzeldir...35 Bayram Etkinliklerimiz....36 Bir Zamanlar Atatürk...38 Ben Bilinçli Bir Tüketiciyim...39 Oku, Yaz, Çiz, Öğren...40 Teknoloji ve Ben...42 Trafik Bilincine Sahip misiniz?... 44 Bu Öneriyi Kabul Edemem...46 1-F

Grubumun İhtiyaçları Var...48 Fikrim de Cesaretim de Var....50 Bana Güvenebilirsiniz...53 Biz Çevreci Çocuklarız....54 Neler Öğrendik?... 55 Tema Sonu Değerlendirme Çalışmaları...56 2. TEMA: BENİM EŞSİZ YUVAM...58 Evimiz, Yuvamız... 60 Bitki ve Hayvan Dostlarımız....62 Hayalimdeki Ev...64 Adresimi Bilmeliyim...65 Evimizin Yerini ve Yönünü Belirleyelim...66 Yönümü Nasıl Bulurum?.... 67 Anneannem de Çocuktu....69 Farklılıklar Doğaldır...70 Kendimi Beğeniyorum...72 Borçlu Olduklarımız...73 Herkesin Bir Mesleği Var....74 Konuşmadan Anlaşabilir miyiz?....76 Aile İçinde İletişim Farklıdır...78 Benim Ailem....79 Farklı Düşünsek de Birbirimizi Sevelim....80 Her Sorunun Bir Çözümü Vardır...82 İletişim Kurarken....83 Sorumluluk Alabilirim...84 Görevini Yap, Adil Ol!... 85 Planlı Yaşa, Başarılı Ol!... 86 Ben Tutumlu Çocuğum....88 Bizim Evin Eşyaları....89 Kaynakları Bilinçli Tüketelim...90 1-G

ÖĞRENCİ ÇALIŞMA KİTABI Organizasyon Şeması...10 1. TEMA: OKUL HEYECANIM....12 Okula Hazırlıklı Giderim...14 Benzerliklerimiz, Farklılıklarımız... 15 Canım Arkadaşım...17 İyi Bir Dinleyici ve Konuşmacıyım....18 Öfkeni Kontrol Et...19 Saygılı Olmalıyız...21 Okulda Demokrasi...22 Sorunlarımı Çözerim...23 Okulumun ve Sınıfımın Yeri, Benim Yerim... 24 Okulumun Tarihini Araştırıyorum...25 Özenli Kullanalım...26 Kazanmak da Doğal, Kaybetmek de... 28 Kurallar Var Çünkü...30 Okulumu Seviyorum...31 Kaynakları Tutumlu Kullanmalıyız...32 Doğal ve Sağlıklı Besleniyorum...33 Kendi Kendinin Doktoru Ol!... 35 Kaza Geliyorum Demez...37 Özel Günler Paylaşıldıkça Güzeldir...39 Bayram Etkinliklerimiz....40 Bir Zamanlar Atatürk...42 Ben Bilinçli Bir Tüketiciyim...43 Oku, Yaz, Çiz, Öğren...44 Teknoloji ve Ben...45 Trafik Bilincine Sahip misiniz?... 46 Bu Öneriyi Kabul Edemem...47 Grubumun İhtiyaçları Var...49 Fikrim de Cesaretim de Var....50 Bana Güvenebilirsiniz...52 Biz Çevreci Çocuklarız....53 1-H

Neler Öğrendik?... 54 Tema Sonu Değerlendirme Çalışmaları...56 2. TEMA: BENİM EŞSİZ YUVAM...60 Evimiz, Yuvamız... 62 Bitki ve Hayvan Dostlarımız....64 Hayalimdeki Ev...66 Adresimi Bilmeliyim...67 Evimizin Yerini ve Yönünü Belirleyelim...68 Yönümü Nasıl Bulurum?.... 70 Anneannem de Çocuktu....72 Farklılıklar Doğaldır...73 Kendimi Beğeniyorum...74 Borçlu Olduklarımız...75 Herkesin Bir Mesleği Var....77 Konuşmadan Anlaşabilir miyiz?....79 Aile İçinde İletişim Farklıdır...80 Benim Ailem....81 Farklı Düşünsek de Birbirimizi Sevelim....82 Her Sorunun Bir Çözümü Vardır...83 İletişim Kurarken....84 Sorumluluk Alabilirim...85 Görevini Yap, Adil Ol!... 86 Planlı Yaşa, Başarılı Ol!... 87 Ben Tutumlu Çocuğum....89 Bizim Evin Eşyaları....91 Kaynakları Bilinçli Tüketelim...92 BELİRLİ GÜNLER VE HAFTALAR...EK-1 PERFORMANS GÖREVİ (A TEMASI)...EK-2 PROJE ÇALIŞMASI....EK-3 PROJE DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ...EK-3 SÖZLÜK....EK-4 KAYNAKÇA...EK-5 TÜRKİYE HARİTASI...Ek-6 1-I

Organizasyon Tema numarası Tema adı 1. TEMA OKUL HEYECANIM 12 13 Sayfa numarası Tema resmi 10

Şeması Sizi kazanıma ait metne ve resme yönlendiren yönergedir. Kazanım veya kazanımlara ait başlıktır. Sizi, kazanım veya kazanımlara zihinsel olarak hazırlayan sorudur. Etkinlik logosu Aile İçinde İletişim Farklıdır Merhaba Erol amca. Öğretmeninizle olan ilişkilerinizde nelere dikkat edersiniz? Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Metni okuyarak anlatınız. Merhaba ben Eda. Geçenlerde ders çalışmak için Selenlerin evine gitmeye karar verdik. O gün bizi okuldan Selen'in babası aldı. Selen kapıda babasını görünce koşup boynuna sarıldı. "Babacığım seni çok özledim." dedi. Ben de "Merhaba Erol amca. Nasılsınız?" dedim. Evlerine gittiğimizde kapıda bizi annesi karşıladı. Selen annesini görür görmez onun boynuna da sarıldı. Annesi bana, "Hoş geldin kızım, nasılsın?" diye sordu. Ben de "Teşekkür ederim, iyiyim teyzeciğim." dedim. Ödevlerimizi bitirip oturma odasına geçtik. Annemleri beklerken Selen'in küçük kardeşiyle oynadık ama o bizimle oynamaktan sıkıldı, babasıyla oynamak istedi. Erol amca oğlunu dizlerinin üzerinde zıplattı. Daha sonra bir süre odanın içinde atçılık oynadılar. Tam o sırada kapının zili çaldı. Gelenler annemlerdi, bu kez ben annemin boynuna sarıldım. Bugün ailenin özel bir çevre olduğunu, insanın kendi aile bireyleri arasında daha rahat hareket ettiğini gözlemledim. Hazırlık sorusu logosu Kazanım veya kazanımlarla ilgili metin, resim veya fotoğraftan oluşan bölümdür. Ders kitabı sayfa numarası DEĞERLENDİRME * Aile bireylerinizle olan ilişkinizde ve iletişiminizde nelere dikkat edersiniz? * Aile dışından kişilerle olan ilişkinizde ve iletişiminizde nelere dikkat edersiniz? 78 ÇK 80 Öğrenci çalışma kitabına yönlendirme sayfa numarası Kazanım veya kazanımlarla ilgili öğrendiklerinizi değerlendirmenizi sağlayacak sorulardır. 11

1. TEMA OKUL HEYECANIM 12

13

Okula Hazırlıklı Giderim Okula gelirken yanınızda hangi eşyaları getiriyorsunuz? Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Sizce Beril okulda neden endişelenmiş olabilir? Açıklayınız. Okuldan eve gelen Beril önce giysilerini değiştirdi. Elini yüzünü yıkayıp annesinin hazırladığı sofraya oturdu. Yemekten sonra ödevlerini yaptı. Babasının yeni aldığı filmi izlemek için sabırsızlanmaktaydı. Bu nedenle çantasını bile hazırlamadan filmi izlemeye başladı. Beril, zamanın nasıl geçtiğini anlamadı. Annesi ona yatma vaktinin geldiğini söyledi. Gerçekten Beril'in gözlerinden uyku akıyordu. Sabah annesi onu uyandırdığında yataktan telaşla fırladı. Aceleyle giyindi, kahvaltı yaptı. Çantasını hazırlarken ders programına bakmaya fırsat bulamadı. Eyvah!.. Okula ulaştığında biraz sakinleşmişti ancak görsel sanatlar dersinde kullanacağı araç-gereçlerin çantasında olmadığını görünce çok endişelendi. Olanları öğretmenine anlatmaya karar verdi. Beril'i dinleyen öğretmen, bu durumda ne tür sorunlarla karşılaşabileceğini ona sordu. Beril düşündü... "Çok sevdiğim görsel sanatlar dersine katılamayacağım" dedi. Hatasını anlayan Beril, öğretmeninden özür diledi. Okul hazırlıklarını zamanında yapacağına söz verdi. Beril ile konuşmasını bitiren öğretmen, sınıfa dönerek öğrencilerinden okula hazırlıklı gelmenin önemini araştırmalarını istedi. DEĞERLENDİRME * Okula niçin hazırlıklı gelmeliyiz? Açıklayınız. 14 ÇK 14

Benzerliklerimiz, Farklılıklarımız Sizi sıra arkadaşınızdan ayıran özellikleriniz nelerdir? Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Resimlerdeki çocuklar arasındaki benzer ve farklı özellikleri belirtiniz. Ahmet, Mert'in fiziksel engeline rağmen basketbol oynayabilmesini hayranlıkla karşılıyor. Onunla oynamak Ahmet'e mutluluk veriyor. Yavuz ile Elif sınıfın en zeki çocuklarından. Zaman zaman tartışsalar da birlikte santranç oynamayı seviyorlar. Engin dişlerindeki bozukluğun tedavisi için diş teli kullanıyor. Bu durum Gizem'in onun gülümsemesini sevmesine engel olmuyor. Birlikte resim yapıyorlar, iyi zaman geçiriyorlar. Gizem, Engin'in diş sağlığı için o telleri takması gerektiğini çok iyi biliyor. 3-A sınıfı öğrencileri benzerlikleri ve farklılıklarıyla birbirlerini seviyorlar. Her insanın farklı yetenek ve güçlerinin olabileceğini biliyorlar. Aynı zamanda benzerliklerin de olabileceğinin farkındalar. Bu durumun doğal olduğunu kabul edip birbirlerine saygı duyuyor ve hoşgörü ile yaklaşıyorlar. Çünkü her insanın eşsiz ve çok özel olduğunu düşünüyorlar. DEĞERLENDİRME * Sınıfınızdaki arkadaşlarınızla benzerlikleriniz ve farklılıklarınız nelerdir? Söyleyiniz. * Arkadaşlarınızın farklılıklarına neden saygı duymalısınız? Açıklayınız. 15 ÇK 15-16

Canım Arkadaşım Arkadaşlarınızda olmasını istediğiniz olumlu özellikler nelerdir? 3-D sınıfı öğrencileri hayat bilgisi dersindeydiler. Öğretmenleri "Arkadaş seçiminde ve kişisel tercihlerde bulunurken nasıl davranırsınız?" diye sordu. Sizce bu öğrenciler ne tür cevaplar vermiş olabilir? Metni okuyunuz, anlatınız. Eda: Kişisel tercih ne demektir öğretmenim? Ö retmen: Kişinin kendi düşünce ve duygularına göre davranmasıdır. Ancak kişisel tercihlerde bulunurken ve arkadaş seçerken olumlu özelliklere dikkat etmek gerekir. Eda: Benim için arkadaşımda olması gereken en önemli özellik doğruluk ve dürüstlüktür. Çünkü dürüst insanlar verdikleri sözü tutarlar. Haksızlık yapmazlar. Dedikodu yapmazlar. Böyle arkadaşlarımın yanında kendimi rahat hissederim. Berk: Ben arkadaşlarımın tarafsız olmasını isterim. Örneğin, oyun sırasında gruba sadece samimi oldukları arkadaşlarını değil diğerlerini de seçmelerini beklerim. Canan: Ben arkadaşlarımın sır tutmasını ve saygılı olmasını isterim. Böyle arkadaşlarıma güvenebilirim. Bahar: Benim arkadaş seçimimdeki kararlarımı pek çok şey etkiler. Çalışkanlık ve sözünde durma bunların başında gelir. Murat: Benimle arkadaş olmak isteyen kişiler komik ve nazik olmalıdır. Komik kişilerle iyi vakit geçiririm. Ö retmen: Aferin çocuklar. Bu söylediğiniz özelliklerin hepsi olumlu değerlerdir. Arkadaş seçiminde ve kişisel tercihlerinizde olumlu değerleri gözetmeyi hiçbir zaman unutmamalısınız. DEĞERLENDİRME * Arkadaş seçerken nelere dikkat edersiniz? Neden? Kişisel tercih ne demektir? 16 ÇK 17

İyi Bir Dinleyici ve Konuşmacıyım Hangi özelliklere sahip insanlarla daha kolay iletişim kurarsınız? Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Ali'nin nasıl bir öğrenci olduğunu söyleyiniz. Günaydın Ali. Ali, her sabah öğretmeni ve arkadaşlarına "Günaydın." der. Konuşmalarında nezaket ifadeleri kullanır. Sınıfta söz almadan konuşmaz. Arkadaşlarının sözünü kesmez. Günaydın öğretmenim. Hatalı davranışta bulunan arkadaşlarını kırıcı olmadan uyarır. Bu nedenle arkadaşları da ona karşı kibar davranırlar. Hazırladığı ödevleri sunarken arkadaşlarının yüzüne bakar. Ses tonunu ayarlayarak konuşur. Konuşmanın sonunda onu dinledikleri için arkadaşlarına teşekkür eder. Sizlere performans ödevimi sunacağım. DEĞERLENDİRME * Siz öğretmeninizle ve arkadaşlarınızla iletişim kurarken nelere dikkat edersiniz? Anlatınız. 17 ÇK 18

Öfkeni Kontrol Et Üzgün olduğunuzda neler yaparsınız? Resimleri inceleyiniz. Çocuklar duygularını nasıl ifade ediyorlar? Anlatınız. Bağırmak sorunumuzu çözmez. Oğuz sınıf başkanıydı. Teneffüsten gelince gördüklerine inanamadı. Çöp kutusunun çevresi çöplerle doluydu. Arkadaşları tahtayı karalıyordu. Oğuz çok öfkelenmişti. Bağırmaya başladı. Buse, "Bağırmak sorunumuzu çözmez. Bence onlarla konuşmalısın." dedi. Oğuz, Buse'ye hak verdi. Arkadaşlarına hatalı davrandıklarını güzelce anlattı. Oğuz'un bu olaya hoşgörü ile yaklaşması arkadaşlarıyla olumlu bir iletişim kurmasını sağladı. Hep birlikte sınıfı temizlediler. Bu durum birbirlerine olan sevgi ve saygı bağlarını güçlendirdi. Efeler maçı kaybettikleri için elbette üzülmüşlerdi. Ancak rakiplerinin mutluluğunu paylaşmak isteyen Efe, Can'ı tebrik etti. Bu olay dostluk bağlarını güçlendirdi. Tebrikler... Çok korktum... Lütfen yapma. Mert, taktığı maskeyle aniden Cansu'nun karşısına çıkınca Cansu çok korktu. Maskeyi çıkarmasını istedi. Mert Cansu'nun korkusunu doğal karşıladı, ondan özür dileyerek maskeyi hemen çıkardı. DEĞERLENDİRME * Arkadaşlarınızla veya başkalarıyla ilişkilerinizde duygularınızı nasıl ifade edersiniz? * Öfkelendiğinizi arkadaşınıza uygun bir dille nasıl anlatırsınız? * Duygularınızı doğru bir dille anlatamadığınızda ne tür problemler yaşayabilirsiniz? 18 ÇK 19-20

Saygılı Olmalıyız Sürekli izinsiz konuşan ve kendisine söz hakkı verilmesini isteyen arkadaşınıza bu davranışıyla ilgili ne söylersiniz? 3-C sınıfı öğretmeni, öğrencilerini boylarına göre sıralara yerleştirdi. Kısa boylu ve gözlüklü olanlar ön, uzun boylular ise arka sıralara oturdular. Sizce bu durum adil mi? Neden? 3-C sınıfı öğrencileri bu konuda neler düşünüyordur? Metni okuyup anlatınız. Öğretmenim Yerleştirme işlemi bittikten sonra Asuman parmak kaldırarak söz istedi. Asuman: Öğretmenim, uzun boylu olduğum için beni yine arka sıraya oturttunuz. Oysa ben sürekli burada oturmak istemiyorum. Ön sıralarda kısa boylu ve görme problemi olan arkadaşlarımın olduğunun farkındayım ama tahtayı ben de çok iyi göremiyorum. Bazen ayağa kalkmak zorunda kalıyorum. Ön sıralarda oturmaya benim de ihtiyacım var. Başka bir yöntem izleyebilir miyiz? Öğretmen: Senin bir önerin mi var? Asuman: Evet. Bu durumda olan arkadaşlarımın yeri sabit kalsın. Diğer arkadaşlarımla haftada bir yer değiştirelim. Öğretmen: Bu önerin gerçekten de güzel. Böyle bir oturma düzeni daha adil olur. Kendi isteklerini ifade ederken arkadaşlarının duyarlılıklarına da saygı duyman olumlu bir davranış. Aferin. Asuman hafta boyunca sabırla bekledi. Öğretmeni pazartesi günü onu ön sıralardan birine oturttu. Bir hafta sonra yerini arka sırada oturan arkadaşlarından birine verecekti. DEĞERLENDİRME * Kendi ihtiyaç ve isteklerinizi gerçekleştirirken arkadaşlarınızın ihtiyaç ve isteklerine de saygı gösterir misiniz? Neden? 19 ÇK 21

Okulda Demokrasi Sınıf başkanlığı seçimlerinde oy kullanırken adayların hangi özelliklerini dikkate aldınız? Neden? 3-A sınıfında başkanlık seçimi yapılacaktı. Adaylar kendilerini tanıtan konuşmalar hazırlamışlardı. Sarp oy kullanırken adayların hangi özelliklerini dikkate almayı düşünüyor? Resmi inceleyiniz. Metinleri okuyarak anlatınız. Ben arkadaşları arasında ayrım yapmayan birine oy vermeyi düşünüyorum. Arkadaşlar, Beni başkan olarak seçerseniz sınıf kitaplığından istediğiniz zaman, istediğiniz kitabı almanızı sağlarım. Çünkü sınıf kitaplığından yararlanmak hepinizin hakkı. Bu konuda adaletli olacağıma söz veriyorum. Arkadaşlar, Ben de başkanlığa adayım. Biliyorsunuz hep birlikte sınıfta uymamız gereken kuralları belirledik. Ama bazı arkadaşlarımız bu kurallara uymuyorlar. Seçilirsem bu arkadaşlarıma gereken uyarıları yapacağım. Tüm arkadaşlarıma eşit davranacağım. 20

Merhaba Arkadaşlar, Biliyorsunuz ben geçen sene başkan yardımcısı seçilmiştim. Bu sene hedefim başkan olmak. Başkan seçilirsem kantinde yaşadığımız sıra problemini çözmeyi düşünüyorum. Bunun için ailemden ve okul idaresinden yardım almayı planlıyorum. Arkadaşlar, Bence başkan olacak kişinin arkadaşlarına hoşgörülü davranması gerekir. Ayrıca tarafsız olması da önemlidir. Ben başkan seçilirsem sorunlarınızı sabırla ve hoşgörüyle dinleyip çözüm yolları üretmeye çalışacağım. Çözemediğimiz sorunlarınızı öğretmenimize tarafsız bir şekilde anlatıp yardım isteyeceğim. Çocuklar, Sınıftaki seçimlere katılarak seçme ve seçilme hakkınızı kullanmış oldunuz. Başkanlığa aday olan arkadaşlarınız konuşmalarında demokratik bir sınıfta sergilenmesi gereken davranışlardan söz ettiler. Yanlı davranmamak, sorunları demoktarik bir şekilde çözmek, sınıf kurallarına uymak bu uygulamalara örnektir. Demokratik uygulamalar sayesinde iyi bir eğitim-öğretim ortamı yaratılmış olur. DEĞERLENDİRME * Okuldaki demokratik uygulamalar nelerdir? Bunların yaşantımıza katkılarını açıklayınız. * Size karşı yanlı davranılması hoşunuza gider mi? Neden? 21 ÇK 22

Sorunlarımı Çözerim Öğretmeninizin anlattığı konuyu anlamazsanız ne yaparsınız? Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Çocukların karşılaştığı sorunları belirleyiniz. Çocuklar bu sorunları nasıl çözmüş olabilirler? Anlatınız. pek, Efe'nin hikâye kitabına yanlışlıkla meyve suyu döktü. Efe, ona çok kızdı. pek, Efe'nin meyve suyunu masanın üstüne koymasının sorun yarattığını söyledi. En iyi çözümün birlikte kitabı temizlemek olduğuna karar verdiler. Murat çamurlu ayaklarıyla koridora girdi. Hizmetlinin yeni paspas yaptığını görünce çok utandı. "Ayakkabılarımı temizleyerek binaya girseydim bu sorunu yaşamayacaktım." diye düşündü. Hizmetliden özür diledi. Bahçeye çıkıp ayakkabılarını temizledi. Ayşe, etkinlik için gerekli malzemeleri evde unuttuğu için çok üzgündü. Öğretmeni bu sorunu nasıl çözebileceğini sordu. Ayşe, "Etkinliğe katılmayı istiyorum. Bunun için arkadaşlarımdan malzemeleri ödünç alabilirim." dedi. Soruna çantasını zamanında hazırlamamasının neden olduğunu söyleyerek bir daha böyle bir hataya düşmeyeceğini belirtti. DEĞERLENDİRME * Okulda hangi sorunlarla karşılaşıyorsunuz? Bu sorunları nasıl çözüyorsunuz? Anlatınız. 22 ÇK 23

Okulumun ve Sınıfımın Yeri, Benim Yerim Gökte uçan bir kuş olsaydınız evleri, yolları, ağaçları nasıl görürdünüz? Merve'nin veli toplantısı vardı. Babası yeni sınıflarının yerini bilmiyordu. Merve sınıfının okuldaki yerini babasına çizerek anlatacaktı. Çizimi yaptı ve anlattı. Aşağıdaki çizimi inceleyiniz. Okulunuzla karşılaştırarak benzerlikleri ve farklılıkları söyleyiniz. Merve: Babacığım, okulda bizim sınıfın yerini kolayca bulman için sana bu şekli çizdim. Bu çizimde kareler sınıfları gösteriyor. Sınıfların içindeki dikdörtgenler sıraları, çember çöp kutusunu temsil ediyor. Koridoru ve kütüphaneyi de dikdörtgen şeklinde çizdim. Okulun bölümlerinin adlarını da yazdım. Babası: Peki, sizin sınıf hangisi? Merve: Ben X işareti koyduğum sırada oturuyorum. Sınıfım işte o sıranın bulunduğu sınıf. Karşısında kız ve erkek tuvaleti var. Baba: Peki bu çizimin adını biliyor musun? Merve: Evet, bu çizime kroki deniyor. Kroki bir yerin kuş bakışı görünüşünün kâğıt üzerine basit şekilde çizimidir. Baba: Çizdiğin krokiye bakarak sınıfını kolaylıkla bulurum. Siz de sınıfınızın krokisini çiziniz. DEĞERLENDİRME * Okulunuzun ve sınıfınızın yerini gösteren krokiyi çizerken hangi geometrik şekilleri kullanırsınız, bu çizim sırasında nelere dikkat edersiniz? 23 ÇK 24

Okulumun Geçmişini Araştırıyorum Okulunuzun geçmişi hakkında neler biliyorsunuz? Kaan okulun geçmişi hakkında bir araştırma yaptı. Araştırma sonuçlarını görsel sunu haline getirdi. Fotoğrafları inceleyiniz. Metinleri okuyunuz. Kaan, okulunun geçmişi hakkında neler öğrenmiş? Anlatınız. Okulumun eski adı Yeşilöz lkokuluymuş. 1963 yılında bir baraka içinde yalnızca 2 dersliği olan bir okulmuş. 1968 yılında Millî Eğitim Bakanlığı 8 derslikli 2 katlı bir bina yaptırmış. 1982 yılında okulun bahçesi taş duvarlarla çevrilmiş. Bahçeye ağaçlar dikilmiş. 2000-2001 eğitim-öğretim yılında Nebahat Taşkın Hanımefendi'nin katkılarıyla yeni bina yapılmış. Okulumuza "Nebahat Taşkın lköğretim Okulu" adı verilmiştir. Okulumuz hâlen 15 derslikle eğitim-öğretime hizmet etmektedir. Araştırmam sırasında nternet'ten yararlandım. Mahalle muhtarıyla görüştüm. Komşumuz Ali Amca da benim okulumda okumuş. Bu nedenle okulumun tarihi hakkında merak ettiklerimi ona sordum. Ayrıca okulumuzda okulumuzun geçmiş yıllarına ait eşyaların, ders araç-gereçlerinin, öğrenci çalışmalarının, okul üniformalarının, yıllıkların, ödevlerin, resimlerin sergilendiği bir müze bulunmaktadır. DEĞERLENDİRME * Siz okulunuzun tarihi hakkında neler öğrendiniz? Anlatınız. 24 ÇK 25

Özenli Kullanalım Okul eşyalarını kullanırken nelere dikkat edersiniz? Neden? Aşağıdaki resmi inceleyerek metni okuyunuz. Sizce 3-D sınıfı öğrencileri karşılaştıkları sorunu nasıl çözebilirler? 3-D sınıfı öğrencileri hayat bilgisi dersinde yerküreden yararlanacaklardı. Öğretmenleri sınıfa getirdiği yerküre modelini masasının üzerine yavaşça bıraktı. Öğrenciler şaşırmışlardı çünkü yerküre kullanılacak durumda değildi. Öğretmen: Çocuklar yerküre modelini bir ders aracı olarak kullanamayacağımızı bilerek getirdim. Okul eşyalarını özensiz kullanmanın sonuçlarını fark etmenizi istedim. Bu yerküre kısa süre önce kullanılabilir durumdaydı. Oysa şimdi... Aslı: Bu sorunu çözmek için neler yapabiliriz? Mert: Yerküre modelinin üzerindeki yırtılmış bölümlerin onarımı için üst sınıflardaki arkadaşlarımızdan yardım isteyebiliriz. Nalan: Aramızda para toplayıp yeni bir yerküre modeli alabiliriz. Cenk: O modelin de kısa sürede yıpranmasını önlemek için bence tüm öğrencileri bilgilendirici çalışmalar yapabiliriz. Örneğin, koridorlara konuyla ilgili hazırlayacağımız afişleri, yazacağımız sloganları asabiliriz. Öykü: Bence aileleri de bu konuda bilgilendirmeliyiz. Okul müdürüyle görüşerek veli eğitim günleri düzenlemelerini isteyebiliriz. DEĞERLENDİRME * Okul ve sınıf eşyalarınız özenli kullanılmadığında karşılaşabileceğiniz bir sorunu söyleyiniz. Bu sorunun çözümü için üç farklı öneride bulununuz. 25 ÇK 26-27

Kazanmak da Doğal, Kaybetmek de Takımınız oyunu kaybettiğinde neler hissedersiniz? Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Sizce oyunu kaybeden takımın öğrencileri ne tür davranışlar sergilemiş olabilirler? Anlatınız. Atatürk lköğretim Okulunda üçüncü sınıf kız takımları arasında basketbol turnuvası vardı. Takımların hepsi turnuvayı kazanmak için çok çalışmıştı. Karşılaşmaların sonunda 3-B ve 3-C sınıfları finale kaldılar. Her iki takım da çok heyecanlıydı. Maç başladı. Çekişmeli devam eden maçta oyuncuların çoğu kurallara uygun davranıyorlardı. Ama 38 numaralı formayı giyen Nilay çok öfkeliydi. Sık sık faul yapıyordu. Takım kaptanı onu uyardı. "Kazanmak bizim hakkımız olduğu kadar karşı takımın da hakkı." dedi. Nilay hatalı olduğunu kabul etti. Son durumda 48-47, 3-C sınıfı yeniliyordu. Top 3-C'den Eda'nın elindeydi. Eda kalan süreye baktı. Zaman azalmıştı. Yeni öğrendiği tekniği kullanma cesaretini göstermek zorundaydı. Eğer atışı yaparsa kazanacaklardı. Atışı denedi ve basket Bu basketle takımı turnuvayı kazanmıştı. 3-B sınıfı oyuncuları maçı kaybetmelerine rağmen Eda ve arkadaşlarını tebrik ettiler. Eda, karşı takımın kaptanına "Nilay ile yaptığın konuşmayı duydum. Bu davranışından dolayı seni kutlarım." dedi. Tüm sınıflar turnuva sonunda yapılan eğlenceye katıldılar. Takımların hepsi turnuvaya katıldıkları için mutluydular çünkü onlar kazanmanın da kaybetmenin de doğal olduğunu biliyorlardı. DEĞERLENDİRME * Bir oyunu kazandığınızda veya kaybettiğinizde neler hisseder, nasıl davranırsınız? 26 ÇK 28-29

Kurallar Var Çünkü Okula zamanında gelmediğinizde hangi sorunlarla karşılaşabilirsiniz? Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Çocukların hangi sorunla karşılaştığını ve sorunun nedenin ne olabileceğini söyleyiniz. Burcu kantine gidip ayran almıştı. Beslenmesini yemek için koridordan koşarak sınıfına gidiyordu. Hakan da ellerini yıkamıştı. O da koşarak sınıfına giderken Burcu'yla çarpıştı. Ayran hem öğrencilerin üzerine hem de yere döküldü. Önce Burcu ile Hakan birbirlerini suçladılar ama Selin'in sözleri onların hatalarını anlamasını sağladı. Selin: Gereksiz biçimde birbirinizi suçlamayınız. kiniz de hatalısınız. Koridorda koşmak okul kurallarına aykırı. Burcu: Haklısın, sorunun oluşmasına ikimiz neden olduk. Özür dilerim. Hakan: Ben de senden özür dilerim. Şimdi bu sorunu nasıl çözeceğimizi düşünelim. Burcu: Eteğimi ben temizleyebilirim. Yerleri temizlemek için hizmetliden yardım isteyelim ama şimdi içecek bir ayranım yok. Yeni bir ayran alacak param da yok. Selin: Bugün ayran yerine su içebilirsin. Hakan: Sana kantinden yeni bir ayran alabilirim. Burcu: Bunu kabul edemem. Hakan: Öyleyse benim ayranımı paylaşalım. Hakan ayranını Burcu ile paylaştı. kisi de bir daha koridorda koşmadılar. DEĞERLENDİRME * Siz okul kurallarına uyulmadığında okulda hangi sorunlarla karşılaşıyorsunuz? * Bu sorunları nasıl çözüyorsunuz? 27 ÇK 30

Okulumu Seviyorum Okula geldiğiniz ilk günü anlatabilir misiniz? Çağrı okuluyla ilgili duygularını anlatan bir görsel sunu hazırlamış. Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Çağrı okulunu neden seviyor olabilir? Söyleyiniz. Orada arkadaşlarım var. Okulumu seviyorum çünkü... Orada becerilerim gelişiyor. Orada yeni bilgiler ediniyorum. Orada iyi zaman geçiriyorum. Çağrı: Okulda bazen zorluklarla da karşılaşıyorum. Bu zorluklar karşısında yılmıyorum. Bu konuda Atatürk'ü kendime örnek alıyorum. Atatürk küçük yaşta babasını kaybetmiş. Bu nedenle pek çok problem yaşamış ama bu problemler onun eğitimine devam etmesini engelleyememiş. O, her zaman başarılı bir öğrenci olmuş. Çok kitap okurmuş, araştırma yapmayı severmiş. Ben de okumayı, araştırmayı ve okulumu çok seviyorum. DEĞERLENDİRME * Okulunuzla ilgili duygu ve düşünceleriniz nelerdir? Anlatınız. * Okulda hangi zorluklarla karşılaşıyorsunuz? Bu zorluklarla nasıl mücadele ediyorsunuz? 28 ÇK 31

Kaynakları Tutumlu Kullanmalıyız Kişisel bakımınızı yaparken hangi kaynakları kullanıyorsunuz? Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Hangi kaynakların tutumlu kullanılmadığını söyleyiniz. Kaynakları verimli kullanalım. Merve her gün okula gitmeden önce duş alırdı. Duştan sonra saçlarını tarar ve kuruturdu. Yemeklerden sonra dişlerini fırçalamayı unutmazdı. Ancak Merve, kişisel bakımını yaparken kaynakları tutumlu kullanmazdı. Merve okulda da kişisel bakımını ihmal etmezdi. Bir gün tuvalette ellerini yıkarken Pelin, onu ve diğer arkadaşlarını uyardı. Pelin: Arkadaşlar kişisel bakımımızı yaparken su, elektrik, doğal gaz gibi kaynakları tutumlu kullanmalıyız. Su olmadan canlılar yaşamlarını sürdüremezler. Elektrik ise aydınlanma, ısınma ve temizlik gibi pek çok alanda kullanılır. Bu kaynaklar sınırsız değildir. Bitebilirler, bilinçli bir tüketici bu kaynakları gerektiği zaman kullanır. Merve: Haklısın Pelin. Bundan sonra daha dikkatli olacağım. DEĞERLENDİRME * Kişisel bakımınızı yaparken su, elektrik gibi kaynakları dikkatli kullanmanın önemi nedir? Açıklayınız. 29 ÇK 32

Doğal ve Sağlıklı Besleniyorum Dengeli ve düzenli beslenme deyince aklınıza neler geliyor? Canlıların temel ihtiyaclarından biri de beslenme ihtiyacıdır. Bu ihtiyacımızı karşılarken dengeli ve düzenli beslenme kurallarına uymalıyız. Seda ile Yavuz Atatürk lköğretim Okulunda okuyorlardı. Çok iyi arkadaşlardı. Yanlış beslenme alışkanlığı nedeniyle Yavuz, Seda'yı eleştiriyordu. Resimleri inceleyiniz. Yavuz, Seda'yı neden eleştiriyor olabilir? Anlatınız. Kahvaltı Kahvaltı Beslenme saati Beslenme saati 30

Ara öğün Ara öğün Öğle yemeği Öğle yemeği Yavuz, Seda'yı eleştiriyordu çünkü Seda, bazen kahvaltı yapmıyor bu nedenle kendini yorgun ve hâlsiz hissediyordu. Kahvaltı yaptığı günlerde ise genellikle yağlı, tuzlu ve şekerli besinler tüketiyordu. Öğle ve akşam yemeklerinde ise patates kızartması, hamburger, çikolata, yaş pasta, şeker, kola ve cips yemeyi tercih ediyordu. Seda düzensiz beslenme alışkanlığına sahipti. Bu yüzden yaşıtlarına göre kiloluydu. Oyun oynarken nefes nefese kalıyordu. Çabucak yoruluyordu. Yavuz ise hergün üç öğün yemek yiyordu. Dengeli ve düzenli beslenmeye özen gösteriyordu. Sağlıklı, doğal ürünler tüketmeye dikkat ediyordu. Öğün aralarında meyve yiyordu. Tavuk, balık, yumurta, süt, yoğurt, peynir ve sebze yemeye özen gösteriyordu. Yavuz sağlıklı büyümek ve gelişmek için düzenli beslenme alışkanlığı edinmişti. DEĞERLENDİRME * Dengeli ve düzenli beslenmek için hangi besinleri tüketiyorsunuz? * Dengeli ve düzenli beslenmenin sağlığımıza etkisi nelerdir? 31 ÇK 33-34

Kendi Kendinin Doktoru Ol! Aşı olmak istemeyen bir arkadaşınıza aşının faydalarını nasıl anlatırsınız? Aşağıdaki ve yan sayfadaki resimleri inceleyiniz. Resimlerdeki çocukların kendilerinin ve başkalarının sağlığını korumak için neler yaptığını anlatınız. Yapıştırıcı almak istiyorum. Kokusuz bir yapıştırıcı almalısın. Beslenme çantamda yiyecek var. Yavuz: Sınıfta yapacağımız etkinlik için yapıştırıcı almam gerekli. Çağrı: Öyleyse kokusuz bir yapıştırıcı almalısın. Yavuz: Neden? Çağrı: Kokulu yapıştırıcıların kanser yapıcı maddeler taşıyabileceğini duymadın mı? Hem kendine hem de çevrendekilere zararı olabilir. Kendi sağlığımız kadar başkalarının sağlığını da korumak görevimizdir. Murat: Ben senin yerinde olsam o simidi almam. Eğer acıktıysan annemin beslenme çantama koyduğu yiyecekleri seninle paylaşırım. Gizem: Teşekkür ederim. Sen çok yardımsever bir arkadaşsın. 32

Sınıfta ip atlaman doğru mu? Sarp: Sence sınıfta ip atlaman doğru bir davranış mı? Elif: Bunun ne zararı olabilir? Sarp: Sınıfın hâline baksana, toz içinde kalmış. Tozlu hava ikimizin de hastalanmasına neden olabilir. Neden? Ben aşı olmak istemiyorum. Erdem: Neden bu kadar endişeleniyorsun? Suna: Ben aşı olmak istemiyorum. Aşı canımı yakıyor. Erdem: Dedem, eskiden bulaşıcı çocuk hastalıkları nedeniyle pek çok çocuğun sakatlandığını hatta öldüğünü anlatmıştı. Annem de ona hak vermiş ve aşı olan çocukların sağlıklı bir yaşam sürdüklerini söylemişti. Bu nedenle aşı olmalıyız. Suna: Ben aşının bu kadar önemli olduğunu bilmiyordum. Canım biraz yansa da aşı olacağım. DEĞERLENDİRME * Kendi sağlığınızı ve arkadaşlarınızın sağlığını korumak için size düşen görevler nelerdir? 33 ÇK 35-36

Kaza Geliyorum Demez Okulda meydana gelebilecek acil durumlar nelerdir? Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Arkadaşının geçirdiği kaza karşısında Ali ne yapabilir? Anlatınız. Ne oldu Ali: Ne oldu arkadaşım? arkadaşım? Ayağım Fatih: Merdivenden inerken düştüm, bileğim çok Düştüm. kaydı. acıyor! Ali: Sakın kımıldama! Fatih: Neden? Ali: Bileğinde kırık olabilir. Efe sen nöbetçi öğretmene haber ver. Ben Fatih'in yanında kalayım. Arkadaşlar siz de açılın, Fatih'in sakinleşmesi lazım. Efe nöbetçi öğretmeni çağırdı. Öğretmen gelince Fatih'in bileğini dikkatlice kontrol etti. Fatih'in canı çok yanıyordu. Öğretmen 112 Acil Yardım Merkezini aradı. Okulun adresini tam olarak verdi. Durumu kısaca anlattı. Fatih'in ailesine de haber verdi. Sonra çocuklarla aralarında aşağıdaki konuşma geçti. Nöbetçi ö retmen: Aferin çocuklar, bu durumda yapılması gerekenleri yapmışsınız. Peki okulda yangın çıksaydı ne yapardınız? Ali: Yine nöbetçi öğretmene haber verirdik. Ama bu kez öğretmenimizin bize göstereceği güvenli bir çıkıştan en kısa zamanda okuldan çıkardık. Nöbetçi ö retmen: Evet, kaza veya acil durumlarda nasıl davranacağınızı bilmek can güvenliğinizi korumanızı sağlar. DEĞERLENDİRME * Arkadaşınız yaralandığında ne yaparsınız? Anlatınız. 34 ÇK 37-38

Özel Günler Paylaşıldıkça Güzeldir Doğum günü kutlamanıza kimleri davet ettiniz? Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Resimdeki kişiler ne yapıyor olabilirler? Anlatınız. Merhaba, ben Esin. Sizi bilmem ama ben bayramları iple çekerim çünkü uzun zamandır göremediğim akrabalarımızı görme şansım olur. Bayramlarda ikram edilen tatlıları, şekerlemeleri, verilen harçlıkları da unutmamak gerek. Bir de küslerin barışmasına neden olduğu için bayramlar bence toplumsal paylaşımların olduğu günlerdir. Mesela geçen bayram birbirine küs olan Rıza dayımla Satı halam bizim evde karşılaştılar. Babam, "Bayram günü küslük olmaz." dedi. Onlar da barıştılar. Ben dinî bayramların dışında millî bayramların, düğünlerin ve doğum günlerinin de toplumsal paylaşımı sağladığını düşünüyorum. Örneğin, düğünlerde akrabalar, arkadaşlar, komşular bir araya gelirler. Düğün yapacak kişilere yardım ederler. Hazırlıklar el birliği ile tamamlanır. Böylece dostluk, arkadaşlık, akrabalık bağları güçlenir. Geçenlerde biz de teyzemin düğününü yaptık. Kutlamalar için benim de önerilerim vardı. Arkadaşlarımla okulda öğrendiğimiz çiftetelli oyununu oynadık. Ben şarkı söyledim. Ablamı gitar çalması için ikna ettim. Tüm bunlar teyzemin ve eniştemin çok hoşuna gitti. DEĞERLENDİRME * Siz özel günleri kutlamak için neler yaparsınız? * Özel günleri kutlarken sevdiklerinizle birlikte olmak size ne kazandırır? 35 ÇK 39

Bayram Etkinliklerimiz Cumhuriyet Bayramı yaklaştığında neler hissedersiniz? Neden? Aşağıdaki resmi inceleyiniz, metni okuyunuz. Gizem ve arkadaşları millî bayramları kutlamayla ilgili neler konuşuyorlar? Gizem: Arkadaşlar önce millî bayramları neden kutladığımızı ve daha çoşkulu kutlamak için neler yapabileceğimizi konuşalım. Eda: Sana katılıyorum Gizem. Bence 19 Mayıs'ta Atatürk'ün Samsun'a çıkışını canlandıralım. Ayrıca bir bayrak koşusu düzenleyelim. Kazanan gruba Atatürk rozetleri hediye edelim. Böylece hem Ata'mızı anmış hem de birlik beraberlik duygularımızı güçlendirmiş oluruz. Ahmet: Arkadaşlar biliyorsunuz 23 Nisan Bin Dokuz Yüz Yirmi'de lk Meclis açıldı. Halkın söz sahibi olduğu bir yönetimin temelleri atılmış oldu. Atatürk bu önemli günü çocuklara armağan etti. Bu nedenle her yıl 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nı kutlarız. Eda: Bu yıl 23 Nisan kutlamaları için bir şenlik hazırlayalım. Şenliğimizde yarışmalar ve dans gösterileri olsun. Bando eşliğinde yürüyerek marşlar söyleyelim. Gizem: Bu fikrini çok beğendim Eda. Benimde bir fikrim var. 30 Ağustos Zafer Bayramı'nda okullar tatil. Arkadaşlarımızla buluşup askerî geçit törenini izleyebiliriz. Ahmet: Bizi törene babam götürebilir. Ama daha Zafer Bayramı'na çok var. Öncelikle Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında neler yapacağımızı planlayalım. Biliyorsunuz 29 Ekim Bin Dokuz Yüz Yirmi Üç'te cumhuriyet ilan edildi. Türk milleti Atatürk'ün önderliğinde cumhuriyetin ilanıyla birlikte pek çok hak ve hürriyete kavuştu. Bunlardan bazıları; seçme ve seçilme hakkı, öğrenim görme hakkı, kadın-erkek eşitliği, mal edinme hakkı, haberleşme ve seyahat etme özgürlüğüdür. Bu nedenle her yıl 29 Ekim'de Cumhuriyet Bayramı'nı kutlarız. Gizem: Ahmet bayramın anlam ve önemini açıkladı. Sıra geldi kutlama planımızı yapmaya. Öyle bir kutlama planı yapalım ki hiç kimse 36 Bayram yaklaşıyor. Bayram hazırlıklarına başlamalıyız.

unutamasın bu bayramı. Planımızı yaptıktan sonra öğretmenimizle konuşalım. Planı uygulamak için öğretmenimizden yardım almamız gerekebilir. Ahmet: Ben sınıfımızın süslenmesi için arkadaşlarla konuşurum. Eda: Ben de ailelerin davet edilmesi için gerekli davetiyelerin hazırlanmasını sağlayabilirim. Gizem: Arkadaşlarımla birlikte Cumhuriyet Bayramı hazırlıklarını tamamladık. Sınıftaki bazı arkadaşlarım koroda görev aldı. Ben de saz çaldım. Bayram günü tören alanı çok kalabalıktı. Herkes çok heyecanlı ve mutluydu. Veliler, öğrenciler, öğretmenler hep birlikte bayramı kutladık. Okul müdürü bayram programını hazırlayanlara ve katılanlara teşekkür etti. Programı çok beğendiğini söyledi. DEĞERLENDİRME * Cumhuriyet Bayramı'nı neden kutluyoruz? * Siz bayram için ne tür hazırlıklar yapmayı planlıyorsunuz? 37 ÇK 40-41

Bir Zamanlar Atatürk Mustafa Kemal'in öğrenim hayatı hakkında neler biliyorsunuz? Yavuz, Atatürk'ün öğrenim hayatını araştırıp bir görsel sunu hazırlamış. Yavuz'un hazırladığı görsel sunuyu inceleyiniz. Mustafa Mahalle Mektebinde okumalı. Bence Şemsi Efendi Mektebinde daha iyi eğitim alır. Senin adın Mustafa Kemal olsun. Mustafa Kemal ilk öğrenimine Mahelle Mektebinde başlamış. Buradan ayrılarak Şemsi Efendi Mektebine devam etmiş. Sonra Selanik Askerî Rüştiyesine (ortaokul) gitmiş. Daha sonra Manastır Askerî İdadisini (lise) bitirmiş. O, çok başarılı bir öğrenciymiş. Harp Okulunu ve Harp Akademisini de başarıyla bitirerek kurmay yüzbaşı olarak mezun olmuş. Siz de Atatürk'ün öğrenim hayatı ile ilgili sunum yapınız. DEĞERLENDİRME * Mustafa Kemal Atatürk'ün öğrenim gördüğü okulların adlarını söyleyiniz. 38 ÇK 42

Ben Bilinçli Bir Tüketiciyim Alışveriş yaparken nelere dikkat edersiniz? Arda, hayat bilgisi dersinde bilinçli tüketici konusu işlenirken başından geçen bir olayı hatırlamış. Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Arda'nın başından geçen olay ne olabilir? Anlatınız. Arda'nın konuyla ilgili yazdığı şiiri okuyunuz. Bilinçli Tüketici Merhaba, benim adım Arda. Bugünlerde başım darda. Düşünürken kara kara, Aklıma geldi kumbara. Canım kumbara, cicim kumbara Yetiştin son anda imdadıma. Sonra koştum bakkala, Süt aldım koydum çantama. Eve geldim süt bozuk. Parama oldu yazık. Annem dedi ki var mı fişi? Alışverişte almalı her kişi. Ucuz diye hiç aldanma. Her reklâma inanma Varsa TSE damgası, Kolaydır kaliteyi anlaması. Karar verdim o anda, Fişle gittim bakkal amcaya, Hakkımı aramaya. Bu sütün son kullanma tarihi geçmiş. DEĞERLENDİRME * Alışverişinizde fiş almazsanız ne gibi sorunlarla karşılaşabilirsiniz? * Bilinçli bir tüketicinin özellikleri nelerdir? * Tüketici olarak haklarınız nelerdir? 39 ÇK 43

Oku, Yaz, Çiz, Öğren Okuduklarınızı mı yoksa, dinlediklerinizi mi daha kolay öğreniyorsunuz? 3-D sınıfının öğretmeni öğrencilerinin nasıl daha kolay öğrendiklerini fark etmelerini istiyordu. Bu amaçla sınıfta bir tartışma ortamı yarattı. Metni okuyunuz. Anlatınız. Öğretmen: Çocuklar bugün nasıl daha iyi öğrendiğimizi yani hangi öğrenme teknikleri ile daha kolay öğrendiğimizi konuşacağız. lk sözü kim almak ister? Murat: Benim çalışma ortamımın çok sessiz ve düzenli olması gerekiyor. Yoksa öğrenmekte zorlanıyorum. Şekil çizerek, yazarak ve resim yaparak daha kolay öğreniyorum. Ayşe: Öğretmenim, zaten Murat'ın yazısı da çok güzel resim yapmakta da oldukça yetenekli. Bu onun güçlü yönü. Sena: Ben öğrenmek istediğim konuyu önce okurum, önemli bulduğum yerlerin altını çizerim. Anlamını bilmediğim kelimelerin anlamını öğrenirim. Bunun için bazen kelime oyunları hazırlarım. Kitap okumayı da çok severim. Zehra: Bence Sena'ya bulmacacı ve kitap kurdu diyebiliriz. Emre: Ben matematiği öğrenmek için içinde sayıların ve işlemlerin olduğu oyunlar oynarım. Oyun oynayarak daha kolay öğreniyorum. rem: Yeni öğrendiğim bilgilerle çok iyi bildiğim eski bilgilerimi eşleştiriyorum. Böylece yeni öğrendiklerimi unutmuyorum. Daha kolay öğreniyorum. Ben güçlü ve zayıf yönlerimi biliyorum. Kendi başıma çalışarak daha başarılı oluyorum. 40

Size bununla ilgili bir örnek vermek istiyorum. Ben evimizin telefon numarasını şöyle öğrendim. Telefon numaramız 3 kardeş Annemin yaşı 312 45 40'tır. 3 kardeşiz; 1 kız, Babamın yaşı 1 kız 2 erkek 2 erkek; babamın yaşı 45, annemin yaşı 40. Atakan: Ben müzik dinleyerek çalışmayı seviyorum. lk defa dinlediğim bir şarkının sözlerini ve müziğini hatırlayabiliyorum. Bu nedenle çalışırken elimle, ayağımla ritim tutarım. Böylece okuduklarımı, dinlediklerimi kolay hatırlarım. Hatta yeni öğrendiklerimle ilgili şarkı sözleri yazıp söylerim. Böylece öğrendiklerimi unutmam. Size hayvanlarla ilgili yazdığım bir şarkıyı okuyacağım. Çeşit çeşittir hayvanlar. Kimi ot yer kimi et. Kimi ise otu da eti de sever. Balık suda yüzer, Kedi karada gezer. Kurbağa der vırak. Yuvam hem su hem toprak. Koyunlar doğurur yavrusunu. Karıncanın, tavuğun Yumurtadan çıkar yavrusu. Öğretmen: Çocuklar her biriniz nasıl daha iyi öğrendiğinizi açıkladınız. Açıklamalarınızın sonucunda farklı öğrenme tekniklerinin olduğunu anladık. Önemli olan güçlü yanlarınızı belirleyerek buna uygun öğrenme tekniklerini seçmeniz ve kullanmanızdır. DEĞERLENDİRME * Bildiğiniz öğrenme teknikleri nelerdir? * Siz ders çalışırken hangi öğrenme tekniklerini kullanırsınız? Neden? 41 ÇK 44

Teknoloji ve Ben Bilgisayarı ve nternet'i hangi amaçlar için kullanıyorsunuz? Engin, öğretmeninin verdiği belirli gün ve haftalarla ilgili ödevi yapmak istiyordu. Önce kitaplardan sonra da nternet'ten yararlanacaktı. Ancak bu kaynaklardan nasıl yararlanacağını bilmiyordu. Ablasından yardım istedi. Ablası, "Sana tek tek anlatmak yerine yapacaklarını sırayla yazarım. Yönergeleri takip edersen aradığın bilgiye ulaşırsın." dedi. Önce kitapların kullanımıyla, sonra nternet kullanımı ile ilgili yönergeleri takip ederek Engin'in yaptığı araştırmayı siz de yapınız. Kütüphaneden "Belirli Gün ve Haftalar" kitabını al. Kitabın başındaki içindekiler bölümünü aç. Araştırdığın konunun başlığını bul. Sayfa numarasına bak. Numaranın yazılı olduğu sayfayı açtığında aradığın konuyu bulacaksın. Monitör (Ekran) Klavye Ekranda masa üstü görüntüsü Kasa Mause (Fare) Açma-kapama düğmesi Bilgisayarın fişini prize takınız. Bilgisayar kasasının üzerindeki açma-kapama düğmesine basınız. Ekrana masaüstü görüntüsü gelene kadar bekleyiniz. Masaüstü görüntüsü belirginleştiğinde fareyi kullanarak imleci (Genellikle ok " " şeklindedir.) nternet " " sembolünün üzerine götürünüz. Farenin sol tuşunu tıklayınız. 42

Adres çubuğu Ekranda nternet sayfası açıldığında adres çubuğu bölümüne "www.meb.gov.tr" yazınız. Klavye üzerindeki enter (entır) tuşuna basınız. Kapat Başlat Ekranda istediğimiz nternet sayfası açılınca "Belirli Gün ve Haftalar" yazısının üzerine " " imleci getirip farenin sol tuşunu tıklayınız. Ödevinizle ilgili ulaştığınız bilgileri okuyup gerekli gördüklerinizi not alınız. Çalışman bittiğinde açık olan sayfaları, her sayfanın sağ üst köşesinde yer alan " X " işaretinin üzerine tıklayarak kapatabilirsiniz. Bu işlemlerin arkasından ekranda masaüstünü göreceksiniz. Ekranın sol alt köşesinde bulunan "Başlat" menüsünü tıklayınız. " " bilgisayarı kapat seçeneğini göreceksiniz. Bu menüyü tıklayarak bilgisayarı kapatınız. Bilgisayar kapanınca fişi çekmeyi unutmayınız. DEĞERLENDİRME * Okulunuzda hangi bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanıyorsunuz? * Evinize yeni alınan teknolojik ürünü doğru kullanmak için neye başvurursunuz? 43 ÇK 45

Trafik Bilincine Sahip misiniz? Yayalar için yeşil ve kırmızı ışığın anlamı nedir? Esin ve Sefa birlikte okula gidiyordu. Yol boyunca trafik kurallarıyla ilgili sohbet ettiler. Aşağıdaki ve yan sayfadaki resimleri inceleyiniz, neler görüyorsunuz? Anlatınız. Metinleri okuyarak öğrendiklerinizi söyleyiniz. Sefa: Esin, bu levhanın anlamını biliyor musun? Esin: Evet, bu ışıklı işaret cihazı levhasıdır. Bu levhanın anlamı, az ileride ışıklı işaret lambalarının olduğudur. Sefa: Öyleyse oraya kadar yürüyelim. Esin: şte, ışıklı işaret cihazı. Bak kırmızı yanıyor. Sefa: Yeşil ışığın yanmasını beklemeliyiz. Yeşil yanınca geçeriz. Esin: Trafik işaret ve levhalarına uymak hem bizim hem de başkalarının güvenliği için çok önemlidir. Sefa: Bak, bu da mecburi bisiklet yolu levhası. Bu yolu yalnızca bisikletli sürücüler kullanabilir. Esin: Bence bu işaret levhaları olmasaydı trafikte insanların can ve mal güvenliğini sağlamak çok zor olurdu. 44

Esin: Sefa, şu çocuğa bak. Duran araçların arasından geçiyor. Sefa: Bu davranışıyla güvenliğini tehlikeye atıyor. Sürücüler onu görmeyebilir. Böyle durumlarda bir kaza yaşanabilir. Esin: Trafik kurallarına uymak kazaları önler. Bu herkesin sorumluluğu ve vatandaşlık görevidir. Sefa: Bak şu arabanın sürücüsü ile arkadaki çocuk emniyet kemerlerini takmışlar. Esin: Bu da doğru bir davranış. Emniyet kemeri kullananların kazaları daha hafif yaralanmalarla atlattıklarını bir gazetede okumuştum. Esin: Şu levhayı gördün mü? Buradan karşıya geçebiliriz. Sefa: Yalnız burada trafik ışığı yok. Esin: Evet, karşıya geçerken yolu kontrol etmeliyiz. Araç gelmiyorsa veya çok uzaktaysa karşıya geçebiliriz. Trafik ışıklarının, yaya ve okul geçitlerinin olduğu yerler, alt ve üst geçitler güvenli geçiş yerleridir. DEĞERLENDİRME * Trafik işaret ve levhalarına, trafik kurallarına uymanın önemi nedir? Açıklayınız. * Okula gidip gelirken güvenli geçiş yerleri nerelerdir? 45 ÇK 46

Bu Öneriyi Kabul Edemem Okula giderken tanımadığınız biri size çikolata vermek istedi. Ne yaparsınız? Gizem, Erdem ve Engin 3-B sınıfı öğrencileriydi. O gün üçü de farklı önerilerle karşı karşıya kaldılar. Bakalım bu durumda neler yapmışlar? Aşağıdaki ve yan sayfadaki resmi inceleyiniz, okuyunuz, anlatınız. Gizem okuldan döndüğünde canı oldukça sıkkındı. Annesi kızının bu hâlini görünce ne olduğunu merak etti. Anne: Okulda canını sıkacak bir şey mi oldu? Gizem: Sabahleyin yolda Elif'le karşılaştım. Biliyorsun ben her zaman karşıya geçmek için üst geçidi kullanırım. Elif yoldan geçmemiz için ısrar etti. Ben kabul etmedim. Elif'i ikna etmeye çalıştım ama o, yoldan geçmeyi tercih etti. Anne: Tamam. Canın niye sıkkın? Gizem: Canımı sıkan, istemediğim bir şeyi yaptırmak için beni zorlaması. Kendi can güvenliğini tehlikeye atması. Anne: Canını sıkarak problemi çözemezsin. Gizem: Evet, en iyisi Elif ile konuşmak. Ona hem kendi can güvenliğini hem de başkalarınınkini tehlikeye attığını anlatmalıyım. Son çare olarak ailesiyle de görüşmeyi düşünüyorum. 46

Engin ile Barış okuldan dönüyorlardı. Barış Engin'e parka gidip oynamayı önerdi. Engin düşündü. Hava çok soğuktu, karnı da çok acıkmıştı. Ayrıca annesi de onu merak ederdi.barış'a döndü, gelemeyeceğini söyledi. Barış: Neden gelemezsin? Engin: Bu havada aç karnımıza parkta oynarsak hasta oluruz. Ailelerimiz bizi merak eder. Bizim evde herkes birbirine nereye gittiğini önceden söyler. Bugün yapmamız gereken ödevler de var. Kabul edersen benim başka bir önerim var, dedi. Erdem okula gidiyordu. Birden yanına bir arabanın yaklaştığını hissetti. Arabadaki kişiyi tanımıyordu. Tanımadığı bu insan onu okula götürmeyi teklif etti. Erdem önce şaşırdı. Sonra kararlı ve sakin bir ses tonuyla "Hayır!" dedi. Yürümeye devam etti. Hızlı adımlarla okula ulaştı. Durumu öğretmenine anlattı. Erdem, "Hayır!" diyebilme kararlılığını göstererek yaşamını tehlikeye atmadı. DEĞERLENDİRME * Okula gelip giderken kabul edemeyeceğiniz önerilerle karşılaştınız mı? Bu durumda nasıl davrandınız? * Okuldan eve dönerken arkadaşınız, her zaman kullandığınız yolun dışında bir yoldan gitmenizi önerdi. Yolun daha kestirme olduğunu söyledi. Bunun çok eğlenceli olacağını söyleyerek ısrar etti. Bu sorunun çözümü için neler yapabilirsiniz? 47 ÇK 47-48

Grubumun İhtiyaçları Var Grup çalışmalarında iş bölümü yapmanın önemi nedir? Atatürk lköğretim Okulu "Doğayı Koruma Kulübü" öğrencileri toplantı yapıyorlardı. Sizce bu toplantıda neler konuşmuş olabilirler? Aşağıdaki ve yan sayfadaki resmi inceleyip metni okuyarak anlatınız. Elif: Arkadaşlar ben geri dönüşüme gönderilmesi gereken atıkların çöpe atılmasından rahatsız oluyorum. Burak: Elif'e katılıyorum. Bu konuda bir fikrim var. Kâğıt toplama kampanyası başlatalım. Merve: Sadece kâğıt değil, bence plastik ve teneke atıkları da toplamak gerekli. Mert: Peki, topladığımız atıkları geri dönüşüme nasıl göndereceğiz? Elif: Bu konuda belediye yetkililerinden yardım alabiliriz. Üç kişilik bir sözcü grubu seçelim. Babama rica ederim. Bizi belediyeye götürür. 48

Geri dönüşüm var. Çöp yok. Burak: Kampanya için başka nelere ihtiyacımız var? Merve: Kâğıtları, tenekeleri ve plastikleri ayrı ayrı koyabileceğimiz büyük çöp poşetlerine ihtiyacımız var. Mert: Ayrıca kampanyanın tüm öğrencilere duyurulması gerekiyor. Bunun için afişler hazırlayıp okulun koridorlarına asmalıyız. Elif: Afişleri Mert ile Merve hazırlar. kisi de resme yetenekli ama bence kampanyayı duyurmak için sadece afişler yeterli olmaz. Okul idaresinden izin alıp kampanyanın amaçlarını tüm öğrencilere anlatmalıyız. Burak: Konuşma metnini ben hazırlarım. Ne de olsa kompozisyon yarışmasında birinci oldum. DEĞERLENDİRME * Grup çalışmaları sırasında nelere dikkat edersiniz? * Grubunuzun ihtiyaçlarını fark ettiğinizde ne yaparsınız? 49 ÇK 49

Fikrim de Cesaretim de Var Grup çalışmalarında yeni bir fikri arkadaşlarınıza kabul ettirmek için neler yaparsınız? "Gezi nceleme Kulübü" öğrencileri, sene sonunda okulca gidilecek bir piknik planlıyorlardı. Öğrencilere fikirleri soruldu. Aynı yere gitmek isteyen öğrenciler gruplar oluşturdular. Gitmek istedikleri yeri arkadaşlarına tanıtmak ve onları ikna etmek için çalışmalar yaptılar. Aşağıdaki ve yan sayfadaki fotoğrafları inceleyiniz, metinleri okuyarak anlatınız. 1. grup öğrenciler Bizce Kızılcahamam Soğuk-su'ya gitmeliyiz çünkü havası çok temiz. Çam ormanı görülmeye değer güzellikte. Ormanda hem yürüyüş hem de piknik yaparız. Şehrin gürültüsünden de uzaklaşmış oluruz. 2. grup öğrenciler Ahlatlıbel'e gitmemizin daha iyi olacağını düşünüyoruz çünkü buranın orman içinde güzel bir piknik alanı var. Çimenleri, ağaç gölgeleri, tuvaletler ve oyun alanlarıyla piknik yapmaya çok uygun bir yer. Ahlatlıbel'de çimlere basmak serbest. Çimlerin üzerinde koşup oynayabiliriz. Hatta uçurtma bile uçurabiliriz. Üstelik ulaşımı daha kolay. Soğuksu - Kızılcahamam Ahlatlıbel - İncek 50

3. grup öğrenciler Bizce hayvanat bahçesine gitmeliyiz. Orada dergilerde, kitaplarda gördüğümüz, belgesellerde izlediğimiz hayvanları görebiliriz. Hayvanat Bahçesinin içinde bir de piknik alanı bulunuyor. Önce gezeriz, hayvanları tanır, fotoğraflarını çekeriz. Sonra da piknik yaparız. Öğrenciler 3. grubun önerisini uygun bulup hayvanat bahçesine gittiler. Hayvanat Bahçesi - Ankara 51

Umutların sınıfına yeni bir öğrenci gelmişti. Adı Ahmet'ti. Ahmet yeni sınıfına bir türlü alışamıyordu. Umut ve arkadaşları bu sorunu çözmeye karar verdiler. Bakalım neler yapmışlar? Bir fikrim var. Gizem: Arkadaşlar Ahmet hâlâ sınıfa uyum sağlayamadı. Mutlu değil. Mine: Eski arkadaşlarını ve öğretmenini özlüyor olmalı. Umut: Benim bir fikrim var. Ahmet için bir hoş geldin partisi düzenleyelim. Ece: Bence gerek yok. Zamanla bize ve öğretmenimize alışır. Umut: Ece kendini Ahmet'in yerine koy. Yeni gittiğin sınıftaki öğrenciler senin için bir parti düzenleseler kendini nasıl hissedersin? Ece: Haklısın Umut. Kendimi önemli hissederim. Ayrıca sınıfa uyumum daha kolay olur. Mutlu olurum. Mine: Öyleyse hazırlıklara başlayalım. Umut: Önce bir plan hazırlayalım, sonra da görev paylaşımı yaparız. Öğretmenimizin desteğine de ihtiyacımız olacak. DEĞERLENDİRME * Kulüp arkadaşlarınızla bir karar alırken nasıl davranıyorsunuz? * Bu kararları uygulamak için neler yapabilirsiniz? Fikirlerinizi anlatınız. * Arkadaşlarınızın sorunlarını gidermek için ne tür fikirler üretirsiniz? * Bir grubun lideri olduğunuzu düşününüz. Grup üyelerinin hangi özelliklere sahip olmasını isterdiniz? 52 ÇK 50-51

Bana Güvenebilirsiniz Arkadaşlarınızın güvenini kazanmak için neler yaparsınız? Okulun kız voleybol takımına yeni bir öğrenci seçilecekti. Takıma girmek isteyen öğrenciler içinden birini seçmek oldukça zordu. Sonunda takım kaptanı olan Selin ve arkadaşları Ayça'yı seçmeye karar verdiler. Neden Ayça'yı seçmiş olabilirler? Takıma seni seçtik. Güveninizi boşa çıkarmayacağım. Selin: Ayça'yı voleybol oynarken izledim. Bence voleybolda oldukça yetenekli. Hem boyu uzun hem de çevik. Takımımızda oynayacak yeterliliğe sahip. Eda: Ayça güvenilir bir kız. Üzerine düşen görevleri zamanında yapar. Çalışmaya zamanında gelir. Fatma: Evet ben de onun dürüst biri olduğunu düşünüyorum. Hiç yalan söylediğini duymadım. Verdiği sözü de yerine getirir. Oyun oynarken kurallara da uyar. Nuray: Ayrıca Ayça, zorluklar karşısında kolay kolay yılmaz. Cesurdur. Bu da bence çok önemli bir özellik. DEĞERLENDİRME * Bir gruba üye olduğunuzu düşününüz. Grup arkadaşlarınızın ve liderinizin güvenini kazanmak için nasıl davranırdınız? Örneklerle anlatınız. 53 ÇK 52

Biz Çevreci Çocuklarız Okul çevresinin temiz olmasının önemi nedir? 3-B sınıfı öğrencileri okulu ve çevresini temiz tutmak için bir proje hazırladılar. Aşağıdaki resmi inceleyiniz, sizce bu çocuklar nasıl bir proje hazırlamış olabilirler? Anlatınız. Okul bizim evimiz Çöpler kutuda yerler temiz. Okul bizim evimiz çiçeklere değer veririz. OKUL BİZİM EVİMİZ BİZ YERE TÜKÜRMEYİZ. OKUL BİZİM EVİMİZ TEMİZ TUTMAYA SÖZ VERİRİZ. 3-B sınıfı öğrencileri, çevreyi korumak ve çocuklarına, torunlarına yaşanabilir, temiz bir çevre bırakabilmek amacıyla çeşitli pankartlar hazırladılar. Okul idaresinin izniyle bir gösteri yaptılar. Gösteri sonrasında, getirdikleri eldivenleri ve çöp torbalarını öğrencilere dağıttılar. Hep beraber okulu ve bahçesini temizlediler. DEĞERLENDİRME * Okulunuzu ve çevresini temiz tutmak için siz ne yapıyorsunuz? * Okulu ve çevresini korumak için bir proje tasarlamanız istense nasıl bir proje tasarlardınız? Anlatınız. 54 ÇK 53

Neler Öğrendik? Toplumsal paylaşım size neyi anlatıyor? Söyleyiniz. Elif "Okul Heyecanım" teması boyunca öğrendiği yeni kavramları not ediyordu. Tema sonunda uzun bir liste oluştu. Listeyi okuyunuz. Hangi kavramları öğrenmişler? Söyleyiniz. Bu kavramlardan birkaçını cümle içinde kullanınız. sevgi barış doğruluk ihtiyaç istek görüş yanlı davranış kroki tarih iyimserlik tutumluluk kaza toplumsal paylaşım hak öğrenme tekniği yönerge bilgi teknolojisi işaret levha duyarlılık dürüstlük yeterlilik DEĞERLENDİRME * Tema boyunca öğrendiğiniz kavramlardan üçünü söyleyiniz. Bu kavramları günlük hayatımızda nerelerde kullandığımızı örnek vererek anlatınız. 55 ÇK 54-55

Tema Sonu Değerlendirme Çalışmaları A. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına "D", yanlış olanların başına "Y" koyunuz. 1. ( ) Ders araç-gereçlerini ders programıma bakarak hazırlarım. 2. ( ) Sabahları kahvaltı yapmam ama öğle ve akşam yemeklerini yerim. 3. ( ) Oyun sırasında takım arkadaşlarımın hataları beni öfkelendirir çünkü bu hatalar oyunu kaybetmemize neden olabilir. 4. ( ) Alt ve üst geçitler, trafik ışıklarının ve yaya geçitlerinin bulunduğu yerler güvenli geçiş yerleridir. 5. ( ) Sık sık yalan söyleyen bir arkadaşıma olan güvenim sarsılmaz. B. saygı - demokratik - kroki - araştırma - cumhuriyet - son kullanma - yönerge Aşağıdaki cümleleri yukarıdaki sözcüklerden uygun olanlarla tamamlayınız. 1. Sınıftaki seçimlerde oy hakkını kullanmak... bir davranıştır. 2. Arkadaşlarımın farklılıklarına... duyarım. 3. Okulumun tarihi hakkında bilgi sahibi olmak için... yaparım. 4. Sınıfımın okuldaki yerini... çizerek gösterebilirim. 5. Bilgi teknolojilerinden yararlanırken... takip edebilirim. 6. Alışveriş sırasında ürünlerin... tarihlerine bakarım. 7. Türk milleti... ile birlikte pek çok hak ve hürriyete kavuşmuştur. 56

C. Aşağıdaki soruları okuyunuz, doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Her yıl 29 Ekim'de Cumhuriyet Bayramı'nı kutlarız. 23 Nisan'da Atatürk Samsun'a çıkmıştır. Her yıl 19 Mayıs'ta Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı'nı kutlarız. Yukarıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A. B. C. 2. "Kitaplık görevlisi bir öğrencinin yalnızca sevdiği arkadaşlarına kitap vermesi... bir davranıştır." cümlesindeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A. Tarafsız B. Yanlı C. Adil 3. I. Verdiği sözleri tutan II. Yeni fikirlere açık III. Grup arkadaşlarına karşı hoşgörülü olmayan Grup lideri olarak yukarıdaki özelliklerden hangisine sahip kişilerin grubunuzda olmasını istemezsiniz? A. III B. I C. II 4. a. Harp Akademisi b. Şemsi Efendi Mektebi c. Selânik Askerî Ortaokulu Yukarıda Atatürk'ün öğrenim gördüğü okullardan bazıları verilmiştir. Bu okullardan hangisi ilk öğrenimini tamamladığı okuldur? A. a B. c C. b 5. "Zil çalmak üzereydi. Kantinde uzun bir sıra vardı. Erol sıranın önlerindeydi. Çok susayan Sedat koşarak geldi. Erol'dan sırasını istedi. Erol'un alacağı şey acil değildi. Sırasını Sedat'a verdi." Erol hakkında aşağıdakilerden hangisini söyleyebiliriz? A. Erol yanlı davranışlara sahiptir. B. Erol yalnızca kendini düşünür. C. Erol, arkadaşlarının ihtiyaç, istek ve görüşlerine saygı duyar. 57

2. TEMA BENİM EŞSİS YUVAM 58

59

Evimiz, Yuvamız nsanlar yaşamak için en çok nelere ihtiyaç duyarlar? Aylin, evine neden ihtiyaç duyduğunu anlatan bir sunum yapıyordu. Önce şiirini okudu. Şiiriyle anlatmak istediklerini arkadaşlarına açıkladı. Aşağıdaki ve yan sayfadaki resimleri inceleyiniz, metni okuyup anlatınız. Evimiz, Yuvamız Karadeniz'de yapılır ağaçtan, Doğuda taştan, topraktan, Şehirlerde yükselir betondan, Evimiz, evlerimiz. Kışın yağmurdan, kardan, Yazın güneşten, sıcaktan, Korur her türlü zarardan, Yuvamız, yuvalarımız. Orada pişen sıcak aştan, Sevgiyle okşanan baştan, Doğar, büyür her yaştan, nsanımız, insanlarımız. Anne, baba, kardeşten, Duvar, çatı, pencereden Neşe güven ve sevgiden, Oluşur evimiz, evlerimiz. 60

Aylin: Arkadaşlar; insanların temel ihtiyaçları, giyinme, beslenme ve barınmadır. Barınma ihtiyacımızı karşılamak için evlerde yaşarız. Evlerimiz 60. sayfada okuduğunuz şiirimde de belirttiğim gibi bizi kışın yağmurdan ve kardan yani soğuktan, yazın ise güneşten ve sıcaktan; kısaca her türlü zararlı etkiden korur. Bizler evimizin sevgi dolu ortamında doğarız. Orada sevgi içinde büyürüz. Bu nedenle evlerimizde kendimizi güvende hissederiz. Sağlıklı bireyler olarak büyümek için hepimizin barınacak bir eve ihtiyacı vardır. DEĞERLENDİRME * nsanlar barınma ihtiyaçlarını nasıl karşılar? * Barınacak bir yeri olmayan insanlar ne tür güçlükler yaşarlar? 61 ÇK 62-63

Bitki ve Hayvan Dostlarımız Evinizde çiçek yetiştiriyor musunuz? Neden? Aşağıdaki ve yan sayfadaki resimleri inceleyip gördüklerinizi anlatınız. Metni okuyunuz. Çağrı'nın canlılarla ilgili duygu ve düşünceleri nelerdir? Söyleyiniz. Merhaba benim adım Çağrı. Doğduğumda babam benim adıma bahçeye bir fidan dikmiş. Babam fidanı düzenli olarak sulamış, dibini çapalamış. Böylece yıllar geçmiş. Bizim fidan güzel bir ağaç oluvermiş. Dokuz yaşıma geldiğimde annemle babama, " Ağaca artık ben bakmak istiyorum." dedim. Ağacın yanına yeni fidanlar diktim. Etrafını çiçeklendirdim. Bitkileri sulamak, çapalamak en büyük zevkim oldu. Bazen onların beni anladığını düşünerek konuşurum, derdimi ya da sevincimi onlarla paylaşırım. 62

Benim dostlarım yalnızca bitkiler değildir. Hayvanlarla ilgilenmek, onlarla vakit geçirmek de hoşuma gider. Bahçemizdeki üç kedi yavrusuna da ben bakıyordum. Yavrular büyüdükleri için annelerinin sütü onlara yetmiyordu. Sabah ve akşam yavrulara süt veriyordum. Bir gün yavrulardan birinin verdiğim sütü içmediğini fark ettim. Ayrıca yavrunun gözleri çapaklanmıştı ve hırıltılı soluk alıp veriyordu. Babamdan yardım istedim. Yavruyu veterinere götürdük. Veteriner, "Üşütmüş." dedi. Yavruya aşı yaptı, ilaç verdi. "Bak, Çağrı şu damlalıkla sütüne her gün iki damla damlat, kısa sürede kedin iyileşir." dedi. Veterinerin söylediklerini yaptım, kedicik birkaç gün sonra eski iştahına ve sağlığına kavuştu. Çok mutlu oldum. "Acaba yavruların üşümemesi için neler yapabilirim." diye düşünmeye başladım. Düşünürken hayvanları ne kadar çok sevdiğimi fark ettim. Doğrusu kendimle gurur duydum. Annemin, babamın ve arkadaşlarımın da benim gibi düşündüklerini biliyorum. Onlar da daha iyi bir dünya için sorumluluklarının farkındalar. Bu beni çok mutlu ediyor. Dünya hepimizin ortak yaşam alanı. Bitkiler ve hayvanlar olmasaydı insanlar yaşamlarını sürdüremezlerdi. DEĞERLENDİRME * Canlıları kaç gruba ayırabiliriz? * Hayvan ya da bitki yetiştirmek insanları mutlu eder mi? Neden? * Bitki ya da hayvan yetiştirmenin sorumlulukları nelerdir? 63 ÇK 64-65

Hayalimdeki Ev Nasıl bir evde yaşamak isterdiniz? Aslı, Deniz ve Ayşe hayallerindeki evleri bize nasıl anlatıyorlar? Birlikte inceleyelim. Aslı: Hayalimdeki evi anlatmak için şiir yazdım. Evim Kocaman yeşil bir bahçe, Havuzu da olsa keşke Bir oyun bir de çalışma odası, Otomatik olarak açılsa kapısı. Bahçesinde olsa salıncak Meyve toplasam, kucak kucak. Deniz: Ben hayalimdeki evi çamurdan yaptım. Bunu yaparken kendimi heykeltıraş gibi hissettim. Evimi küçük, tek katlı, doğaya uyumlu ve kendi elektriğini kendisi üreten bir ev olarak planladım. Ayşe: Ben de çam ormanı içinde ailemle mutlu yaşayabileceğim, bahçesinde çiçekler yetiştirebileceğim bir ev planladım. Bunu da resim çizerek ifade ettim. DEĞERLENDİRME * Siz de hayalinizdeki evi planlayıp seçtiğiniz bir sanat yoluyla anlatınız. 64 ÇK 66

Adresimi Bilmeliyim Bir alışveriş merkezindesiniz. Annenizi kaybettiniz. Bu durumda ne yaparsınız? Aşağıdaki metni okuyunuz, anlatınız. Hacivat : Karagöz'üm bu ne telaş, neyin var? Karagöz : Hiç sorma Hacı Cav Cav bizim küçük oğlan kayıp. Hacivat : Nasıl kaybettin oğlanı? Karagöz : Çarşıda dolaşıyorduk, oğlan da yanımızdaydı. Hanımla dükkânlardan birine girdik. Dükkândan çıktığımızda oğlanın yanımızda olmadığını fark ettik. Çarşıda aramadığımız yer kalmadı ama bulamadık. Hacivat : Karagöz'üm oğlun evin adresini biliyor mu? Karagöz : Bak bu benim aklıma hiç gelmemişti. Tabii evin adresini biliyor. "Mahalleye geleceksin. Çeşmenin olduğu sokağa gireceksin. Üçüncü ağaçtan dönünce sarı boyalı ev bizim ev." diye öğrettim. Hacivat : lahi Karagöz'üm hiç böyle adres olur mu? Karagöz : Olmaz tabii. Oğlan adresi biliyor. Hacivat : O zaman belki eve gitmiştir. Haydi eve bakalım. Eve gittiklerinde oğlu ile bekçi kapıda beklemektedir. Karagöz'ün oğlu adresi bekçiye söylediğini, evini bulmak için yardım istediğini anlatır. Adresimizi bilmeseydim evimizi bulmakta çok zorlanırdım, iyi ki adresimizi öğrenmişim, der. DEĞERLENDİRME * Evinizin adresini bilmenizin önemi nedir? Açıklayınız. 65 ÇK 67

Evimizin Yerini ve Yönünü Belirleyelim Güneş nereden doğar? Zehra, evinin mahalledeki yerini gösteren bir görsel sunu hazırlamış. Aşağıdaki görsel sunuyu inceleyiniz. Zehra'nın evinin yerini tarif ediniz. Ahmetlerin evi Kuzey K ÇİÇEK MARKET SAĞLIK OCAĞI B D G Batı Aslıların evi POSTANE Atatürk Caddesi 32. sokak 31. sokak Doğu Alilerin evi KIRTASİYE OKUL ECZANE Güney Zehra sunumu yaparken ana yönleri ve bildiği yerleri kullandı. Buna göre; Çocuk parkı Zehraların evinin doğusundadır. Market Zehraların evinin kuzeyindedir. Aslıların evi Zehraların evinin batısındadır. Okul Zehraların evinin güneyindedir. DEĞERLENDİRME * Evinizi ana yönlere ve bildiğiniz yerlere göre tarif ediniz. 66 ÇK 68-69

Yönümü Nasıl Bulurum? Sizce denizciler yönlerini nasıl bulurlar? Aşağıdaki ve arka sayfadaki resimleri inceleyiniz. Neler görüyorsunuz? Anlatınız. Metni okuyarak Emir'in dedesinden neler öğrendiğini söyleyiniz. Ben Emir, 3. sınıf öğrencisiyim. Bugün sınıfta yönler konusunu işledik. Öğretmenimiz pusula ile yönümüzü nasıl bulacağımızı anlattı. Pusulayı düz bir yere koyduğumuzda okun renkli ucunun kuzeyi gösterdiğini söyledi. "Buna göre kuzeyin karşı yönü güney, sağımız doğu, solumuz batı olur." dedi. Okuldan eve giderken düşündüm. Acaba yön bulmada kullanılan başka yöntemler var mıydı? Pusula icat edilmeden önce insanlar yönlerini nasıl buluyorlardı. Bu konuları araştırmaya karar verdim. Merak ettiklerimi dedeme sordum. Dedemle birlikte köyde dolaşmaya başladık. Dedem bana bir karınca yuvası gösterdi. "Karıncalar yönleri nasıl bulur?" diye dedeme sordum. Dedem, "Karıncalar yuvalarının girişini güneye doğru yaparlar, yuvadan çıkan toprağı da kuzeye yığarlar." dedi. Böylece yuvaları daha sıcak oluyormuş. "Şu karıncalar ne kadar akıllı hayvanlar." dedim. Biraz ilerledikten sonra dedem bana bir ağaç gösterdi. Acaba bu ağaç, yönleri bana nasıl gösterecekti? 67

Dedem ağaçların ve kayaların kuzey yönlerinde yosunların oluştuğunu söyledi. Yosunlara bakarak kuzey yönü ve diğer yönleri belirleyebiliyormuşuz. Dedemle gezdikçe yön bulmakla ilgili yeni yeni yöntemler öğreniyordum. Biz dolaşırken güneş batmaya, hava kararmaya başladı. Dedem, "Bak güneş batıyor." dedi. "Güneşin batışına bakarak yönleri bulabilirim." dedim. Batan güneşe doğru sol kolumu kaldırdım. "Burası batı, diğer kolum da doğu, önüm kuzey, arkam güney oluyor." diye açıkladım. Dedem, "Aferin akıllı oğlum." dedi. Hava kararmıştı. Dedem gökyüzündeki yıldızları gösterdi. "Bak şu en parlak olanı Kutup Yıldızı, o da kuzey yönünü gösterir." Böylece pusula icat edilmeden önce insanların yönlerini nasıl bulduğunu öğrendim. DEĞERLENDİRME * Pusulanın olmadığı yerlerde yönünüzü nasıl bulabilirsiniz? Anlatınız. 68 ÇK 70-71

Anneannem de Çocuktu Ailenizdeki en yaşlı birey kim? Merve anneannesinin çocukluğunu araştırıyor? Sizce kimlerden yardım isteyebilir? Söyleyiniz. Metni okuyarak anlatınız. Adım Merve, anneannemin çocukluğunu araştırıyordum. Önce annemle konuştum. Annem, anneannemin anlattıklarına dayanarak "O çok başarılı bir öğrenciymiş." dedi. Bu başarısı sayesinde iyi bir hemşire olarak görev yaptığını ancak şimdi emekli olduğunu anlattı. Sonra da dedemle konuştum. Dedem ile anneannem çocukluklarında aynı mahallede oturuyorlarmış. Anneannem ip atlamayı, beştaş oyununu ve bez bebeklerle oynamayı çok severmiş. Dedemlerle birlikte de saklambaç oynarlarmış. Son olarak da anneannem ve kardeşiyle konuştum. Onlar da bana çocukluklarına ait siyah-beyaz fotoğraflar gösterdiler. Fotoğraflardan birinde anneannem kız kardeşiyle beştaş oynuyordu. Böylece annemin teyzesinin de çocukluğunda beştaş oynamayı sevdiğini öğrendim. Bana çocukluklarıyla ilgili anılarını anlattılar. Ben de öğrendiğim bilgilerle anneannemin ve kardeşinin çocukluğunu anlatan bir araştırma ödevi hazırlayarak sınıfta sundum. DEĞERLENDİRME * Siz aile büyüklerinizin çocukluğu hakkında neler biliyorsunuz? Bu bilgileri nereden öğrendiniz? 69 ÇK 72

Farklılıklar Doğaldır Sizi farklı yapan özellikler nelerdir? Söyleyiniz. Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Öğrencilerin farklı ve benzer özelliklerinin neler olduğunu söyleyiniz. Anıyı okuyarak anlatınız. Adım Faruk. Sarışın, yeşil gözlüyüm. Tekerlekli sandalye kullanıyorum. Benim gibi engelli arkadaşlarımdan oluşan bir basketbol takımındayım. Mücadele etmek hoşuma gidiyor. Adım Betül. Esmerim, kahverengi gözlüyüm. Resim yapmayı seviyorum. Renklerle doğa sevgimi anlatıyorum. Biz farklı yetenek ve becerilere sahip üç arkadaşız. Farklılıklarımızın doğal olduğunu kabul ediyoruz. Bu nedenle birbirimizi seviyor ve hoşgörüyoruz çünkü biz Atatürk çocuklarıyız. Onu kendimize her zaman örnek alıyoruz. Atatürk'ün insan sevgisiyle dolu bir lider olduğunu biliyoruz. Adım Ömer. Gözlük kullanıyorum. Yanaklarımda çiller var. Çok güzel flüt çalıyorum. Müziğin kardeşlik ve barışa katkısı olduğunu düşünüyorum. 70

Şimdi sizinle onun bir anısını paylaşmak istiyoruz. Atatürk'ün yaveri Muzaffer Kılıç anlatıyor: "Mustafa Kemal Paşa, zmir zaferinden sonra askerlerle birlikte trenle Ankara'ya dönmüştü. Vali, önceki istasyonların birinde paşayı karşılamaya gitti. Nerededir, diye sordu. Daha giyinmediler... dediler. Vali Atatürk'ün yakın dostuydu. Hemen Mustafa Kemal Paşa'nın kompartıman kapısına gitti. Girebilir miyim efendim, dedi. çeri girdi. Atatürk: Uyuyamadım, dedi. Battaniye, yastık koymamışlar. Koluma dayandım ağrıdı. Ceketimi yastık yapayım dedim, bu sefer üşüdüm. Uyuyamadım, kalktım. Peki ama efendim niçin haber vermediniz? Gülümseyerek cevap verdi: Herkes benim kadar uykusuzdu. Kimseyi rahatsız etmek istemedim. Askerlerim de çok yorgundular." DEĞERLENDİRME * Farklı özelliklere sahip kişilere neden hoşgörüyle yaklaşmamız gerekir? Açıklayınız. * Atatürk'ün insan sevgisiyle ilgili bildiğiniz bir anısını anlatınız. 71 ÇK 73

Kendimi Beğeniyorum Hangi fiziksel özelliklerinizi beğeniyorsunuz? Neden? Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Koşmak, şarkı söylemek, jimnastik yapmak için hangi fiziksel özelliklere sahip olunması gerektiğini tartışınız. Bahadır Bahadır oldukça uzun boylu bir öğrenciydi. Zaman zaman bundan rahatsız olsa da boyunun ve bacaklarının uzunluğu sayesinde yarışmalarda her zaman başarı kazanırdı. Koşu takımı seçmelerine katıldı ve kazandı. Böylece bedensel özelliklerinin kendisi için rahatsız olunmayacak bir nitelik olduğunu gördü. Sanem piyano çalmak istiyordu ama parmakları bu iş için uygun değildi. Bununla birlikte güzel bir sese sahipti. Müziği de seviyordu. Bu yüzden okulundaki koronun seçmelerine katıldı. Seçmeleri kazandı. Fiziksel özelliklerini tanıması Sanem'in gelişimini olumlu etkiledi. Çiçek kısa boylu bir öğrenciydi. O da okulun basketbol takımına katılmak istiyordu. Boyu kısa olduğu için basketbol takımına seçilemedi. Ancak vücudu esnek olduğu için öğretmeni jimnastikte başarılı olabileceğini söyledi. Çiçek artık jimnastik eğitimi alıyor. DEĞERLENDİRME * Fiziksel özelilklerinizi bilmenizin size ne tür katkıları olabilir? * Fiziksel özelliklerinize göre hangi alanlarda başarılı olabilirsiniz? Anlatınız. 72 ÇK 74

Borçlu Olduklarımız nsanlığın yararına çalışmalar yapmış kişilerden hangilerini tanıyorsunuz? Engin, insanlığın yararına çalışmış kişiler hakkında araştırma yapmış. Metni okuyunuz. Araştırma sırasında neler yapmış, hangi bilgilere ulaşmış? Anlatınız. Önce insanlığa hizmet etmiş kişilerin kimler olduğunu babama sorarak bir liste yaptım. Listeden seçtiğim üç kişi hakkında çeşitli kaynaklardan bilgiler topladım. Topladığım bilgileri not ettim. Notlarımı düzenleyerek aşağıdaki raporu yazdım. Louis Pasteur (Luis Pastör) bir bilim adamıdır. nsanlığa yaptığı en büyük hizmetlerden biri kuduz aşısını bulmasıdır. Ayrıca Pasteur, mikropların varlığını ispatlamış. Sütün pastörizosyonunu (mikroplardan arındırma) ve mayalanmayı keşfetmiştir. Şarbon aşısını geliştirmiş. Humma, kangren ve kan zehirlenmeleri ile ilgili araştırmalar yapmıştır. Bu çalışmalarıyla diğer bilim adamlarına yol göstermiştir. Halide Edip Adıvar, yazar, öğretmen, araştırmacı, gazeteci ve siyasetçidir. Kurtuluş Savaşı'nda Mustafa Kemal'in yanında görev yapmıştır. Sivil olmasına rağmen onbaşı ve çavuş rütbeleri alarak savaş kahramanı sayılmıştır. Çünkü o, cepheleri dolaşarak Mehmetçiğe moral ve destek vermiştir. Edebiyatçı yönüyle Kurtuluş Savaşı'nın bilinmeyen yönlerini yazarak tarihe ışık tutmuş. Kadınların toplumsal yaşama katılması ve eğitilmesi için "Kadınları Yükseltme Derneği" kurmuş, eserlerinde de bu konuya yer vermiştir. Yurt dışında yaşadığı 14 yıl boyunca Türk kültürünü tanıtmak amacıyla konferanslar vermiş, ngilizce eserleriyle en çok tanınan Türk yazarı olmuştur. "Küçük Dev Adam" lakabıyla tanınan Halil Mutlu üç kez olimpiyat, beş kez Dünya, dokuz kez Avrupa şampiyonu olmuş millî sporcumuzdur. Halil Mutlu, kendi ağırlığının üç katını kaldırma başarısını gösteren dünyadaki dört halterciden biridir. Bu başarılarıyla pek çok Türk gencine hatta dünyaya örnek olmuş bir sporcudur. DEĞERLENDİRME * nsanlığa hizmet etmiş kişilerin buluşları yaşamınızı nasıl etkilemiştir? Açıklayınız. 73 ÇK 75-76

Herkesin Bir Mesleği Var Neden farklı mesleklere ihtiyaç duyarız? Sizin hayalinizdeki meslek nedir? Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Resimlerdeki mesleklerle ilgili neler biliyorsunuz? Söyleyiniz. Metni okuyunuz, anlatınız. Merhaba benim adım Zehra. Geçen gün hayat bilgisi dersimizin konusu mesleklerdi. Öğretmenimiz bize büyüyünce seçmek istediğimiz meslekleri sordu. Arkadaşlarım konuyla ilgili konuşmaya başladılar. Sıla: Ben çocukları çok sevdiğim için çocuk doktoru olmak istiyorum. Hasta çocukları çabucak iyileştirmek, hayatlarını kolaylaştırmak için çareler arayacağım. Benim babam da doktor. Geçen gün ondan "koruyucu hekimlik" diye bir şey duydum. Ne olduğunu sordum. "Koruyucu hekimlik, insanların hastalanmalarını engellemek için önlemler alınmasıdır." diye açıkladı. Bence koruyucu hekimlik, geleceğin mesleklerinden biridir. Batuhan: Ben de araba tamircisi olmak istiyorum. Günümüzde bu mesleğe çok ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Şimdi ancak bozulan oyuncak arabaları tamir edebiliyorum. Mert: Farklı binalar tasarlayıp onların resmini çizmek çok hoşuma gidiyor bu nedenle inşaat mühendisi olmak istiyorum. Özellikle depreme dayanıklı binalar inşa edip insanların hayatını kurtaracağım. Ahmet: Ben ziraat mühendisi olup dedemin çiftliğinde meyve, sebze ve hayvan yetiştiriciliği yapmak istiyorum. Dedem iyice yaşlanıp çiftlikle ilgilenemez hâle gelince çiftlikte üretimin devam etmesi için elimden geleni yapacağım. 74

Sıra bana geldiğinde heyecanla "Ben ressam olmak istiyorum." dedim. Küçüklüğümden beri boyalar, renkler, renkli resimler hep ilgimi çekmiştir. Beni tanıyanlar doğum günlerimde, bayramlarda bana boya kalemleri, resim defterleri, fırçalar alırlardı. Bu hediyeler beni çok mutlu ederdi. Şimdi de yaptığım resimleri herkes çok beğeniyor. Öğretmenim de resim konusunda yetenekli olduğumu söylüyor. Yazdığım şiirleri de unutmamak gerekir. Bir tanesini sizinle paylaşmak isterim. Şiirimin adı "Hayalimdeki Meslek" Hayalimdeki Meslek Elime alınca boyaları, fırçaları Elime alınca boyaları, fırçaları Yaparım günebakan tarlaları. Uçuşur rüzgârda bir kadının saçları. Sonra sararır buğday başakları. Sonra kızarır gelincik tarlaları. Huzur ve sevgi kaplar insanları. Huzur ve sevgi kaplar insanları. Elime alınca boyaları, fırçaları Düşünürüm gelmiş geçmiş ressamları. Sonra renk renk tabloları Ve altında Zehra diye atılmış imzayı. DEĞERLENDİRME * Hayatımızı kolaylaştırmak için çalışan insanların yaptıkları işleri söyleyiniz. * Çevrenizde çalışan kişilerin mesleklerini yazınız. * Sizin hayallerinizi süsleyen meslek nedir? Bu mesleği seçmek istemenizin nedenini anlatan bir konuşma yapınız. 75 ÇK 77-78

Konuşmadan Anlaşabilir miyiz? "Bir sokağın başındasınız, diğer başında da arkadaşınız var. Birbirinizi gördünüz." Bu durumda nasıl iletişim kurarsınız? Gizem öğretmeninin verdiği ödev üzerine aile bireyleriyle sözel olmayan iletişimde hangi öğelerin kullanıldığını öğrenmeye karar verir. Bakalım gözlemlerinin sonucunda neler öğrenmiş? Merhaba ben Gizem. şte gözlem sonuçlarım: Sabah kalkıp yatağımı topladığımda annem eliyle çok güzel olmuş anlamına gelen bir işaret yaptı ve bana gülümsedi. Kardeşimin yatağını dağınık görünce yüzünün buruştuğunu, kaşlarının çatıldığını gördüm. Kardeşime çabuk yatağını topla anlamına gelen bir işaret yaptı. Kardeşim çok üzülmüştü. Annemden özür diledi. Odasını daha düzenli tutmaya söz verdi. Annem, akşam babamın ona aldığı çiçekleri görünce önce çiçekleri kokladı, sonra gülümseyerek babama sarıldı. Babama teşekkür etti. Babam mutfağa girdiğinde yemeklere bakıp ağzı sulanmış gibi yaptı. Anneme "Yemekler çok güzel kokuyor, eline sağlık canım." dedi. Eliyle çabuk sofrayı hazırlayalım işareti yaptı. 76

Kardeşim uyuyunca, annem eliyle televizyonun sesini kısmamızı ve sessiz olmamızı işaret etti. Yemekten sonra babama gelen telefon onu çok sinirlendirdi. Suratı asıldı, odanın içinde bir o yana bir bu yana yürümeye başladı. Sonuçta aile içinde konuşmadan el, kol hareketlerimizle ve yüz ifadelerimizle sözsüz iletişim kurabildiğimizi fark ettim. Sözsüz iletişimin yanı sıra çevremizdekilerle iletişim kurarken nezaket ifadelerini de kullandığımızı gözlemledim. Birbirimize teşekkür etmeyi ihmal etmiyoruz. Hatalı davranışlarımız olduğunda özür diliyoruz. Komşularımıza geçmiş olsun ziyaretinde bulunuyoruz. DEĞERLENDİRME * Aileniz ve yakın çevrenizle iletişim kurarken hangi iletişim ögelerini kullanıyorsunuz? 77 ÇK 79

Aile İçinde İletişim Farklıdır Öğretmeninizle olan ilişkilerinizde nelere dikkat edersiniz? Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Metni okuyarak anlatınız. Merhaba Erol amca. Merhaba ben Eda. Geçenlerde ders çalışmak için Selenlerin evine gitmeye karar verdik. O gün bizi okuldan Selen'in babası aldı. Selen kapıda babasını görünce koşup boynuna sarıldı. "Babacığım seni çok özledim." dedi. Ben de "Merhaba Erol amca. Nasılsınız?" dedim. Evlerine gittiğimizde kapıda bizi annesi karşıladı. Selen annesini görür görmez onun boynuna da sarıldı. Annesi bana, "Hoş geldin kızım, nasılsın?" diye sordu. Ben de "Teşekkür ederim, iyiyim teyzeciğim." dedim. Ödevlerimizi bitirip oturma odasına geçtik. Annemleri beklerken Selen'in küçük kardeşiyle oynadık ama o bizimle oynamaktan sıkıldı, babasıyla oynamak istedi. Erol amca oğlunu dizlerinin üzerinde zıplattı. Daha sonra bir süre odanın içinde atçılık oynadılar. Tam o sırada kapının zili çaldı. Gelenler annemlerdi, bu kez ben annemin boynuna sarıldım. Bugün ailenin özel bir çevre olduğunu, insanın kendi aile bireyleri arasında daha rahat hareket ettiğini gözlemledim. DEĞERLENDİRME * Aile bireylerinizle olan ilişkinizde ve iletişiminizde nelere dikkat edersiniz? * Aile dışından kişilerle olan ilişkinizde ve iletişiminizde nelere dikkat edersiniz? 78 ÇK 80

Benim Ailem Aile deyince aklınıza neler geliyor? Söyleyiniz. Aşağıdaki aile fotoğraflarını inceleyiniz. Fotoğraflardaki benzerlikleri ve farklılıkları söyleyiniz. Batuhan, Şengül ve Onur aynı sınıfta okuyorlar. Aile yapılarındaki farklılıkları doğal karşılıyorlar çünkü onlar tüm ailelerin benzer ve farklı yanlarının olabileceğini biliyorlar. Ben Batuhan, bu da ailemin fotoğrafı. Dedem, ninem, annem, babam, ablam, kardeşim ve ben... Dedem ve ninemin bizimle yaşamalarından çok memnunuz. Ninem bize masallar anlatır; yün kazak, şapka, atkı örer. Dedemden çocukluk anılarını dinleriz. Bizi okula o bırakır. Biz geniş bir aileyiz. Birbirimizi çok sever ve sayarız. Benim adım da Şengül. Bu da benim aile fotoğrafım. Fotoğraftakiler annem, babam, ikiz kardeşim Özgül ve ben. Dedem ve ninem bizimle yaşamazlar ama onları sık sık ziyarete gideriz. Bazen de onlar bize gelirler. Biz de çekirdek aileyiz. Birbirimizle her zaman yardımlaşırız. Benim adım da Onur. Ben de annemle birlikte yaşıyorum. Annemi çok seviyorum. Tatil günleri akrabalarımızı ziyaret ediyoruz. Sevgi, saygı ve yardımlaşma bizim ailemiz için de önemlidir. DEĞERLENDİRME * Sizin aile yapınız hangi aile yapısına benziyor? Neden? 79 ÇK 81

Farklı Düşünsek de Birbirimizi Sevelim Farklı düşüncelere saygı duyar mısınız? Neden? Arzu, Ahmet ve Azra çok iyi arkadaştır. Onların aile yaşamları, evleri ve gelirleri birbirinden farklıdır. Arzu, Ahmet ve Azra şimdi bize ailelerini tanıtacaklar. Yaşadıkları bir olayı anlatacaklar. Bakalım neler söylemişler? Arzu: Biz üç kişilik bir aileyiz. Babam matematik öğretmeni, annem hemşiredir. Bir apartmanın giriş katında oturuyoruz. Annem ve babam okumaya çok önem verirler. Babam kız ve erkek çocukları bir kuşun kanatlarına benzetir. Kanatlardan biri güçsüz veya yaralı olduğunda kuşun uçamayacağını söyler. Bu nedenle kız-erkek tüm çocukların iyi eğitim alması gerektiğini belirtir. Her akşam birlikte kitap okuruz. Evimize her gün gazete alırız. Annem çalıştığı için birlikte çok zaman geçiremiyoruz ama beraber olduğumuzda çok eğleniyoruz. Ahmet: Biz beş kişilik bir aileyiz. Babam apartman görevlisi, annem ev hanımı. ki kardeşim var. Kız kardeşim birinci sınıf öğrencisi, erkek kardeşim daha bebek. Annem bizim iyi bir eğitim almamızı istiyor çünkü kendisi ekonomik nedenlerden dolayı ancak ilkokul beşinci sınıfa kadar 80

okuyabilmiş. Buna rağmen çok kitap okur. Kendisini geliştirmeye çalışır. Ödevlerimizde bize yardımcı olur. Azra: Biz de üç kişilik bir aileyiz. Babam iş adamı, annem mimardır. Kendimize ait bahçeli bir evde oturuyoruz. Annemle hafta sonları yüzmeye gideriz. Haftada üç gün piyano dersi alıyorum. Ailem sanata ve spora çok önem verir. Arzu: Geçen gün Azra bizi doğum gününe davet etti. Ahmet gelmeyeceğini, Azra'yı okulda kutlayacağını söyledi. Nedenini sorduğumda "Azra'nın anne ve babasını tanımıyorum. Onların evine hiç gitmedim. Orada sıkılabilirim." dedi. Ben de onun bu düşüncesine saygı duyduğumu ama ön yargılı davrandığını söyledim. Bu davranışının Azra'yı üzebileceğini belirttim. Atatürk'ü örnek gösterdim. Atatürk'ün insanlar arasında dil, din, renk, cinsiyet, milliyet ve zenginlik ayrımı yapılmasına karşı olduğunu söyledim. Böylece Ahmet'i ikna ettim. Doğum günü eğlencesinden sonra Ahmet, "Azra'nın ailesinin bize gösterdiği ilgiden çok memnun oldum, endişelerim boşunaymış." dedi. DEĞERLENDİRME * Farklı sosyal ve ekonomik özelliklere sahip ailelerin birbirleriyle ilişkileri nasıl olmalıdır? Anlatınız. 81 ÇK 82

Her Sorunun Bir Çözümü Vardır Kardeşiniz ranzanın üst katında yatmak istediğini söylüyor. Ama siz alt katta yatmaktan hoşlanmıyorsunuz. Bu sorunu nasıl çözersiniz? Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Çocuğun probleminin ne olabileceğini söyleyiniz? Bu hafta sonu dedenlere gideceğiz. Akşam evde oturuyorduk. Annem bu hafta sonu dedemlere gideceğimizi söyledi. Gitmeyi istemedim çünkü Bahar'ın doğum günü eğlencesi vardı. Oraya gideceğime söz vermiştim. O sırada aklıma öğretmenimin, "Her problemin çözümü mutlaka vardır." sözü geldi. Problemimi ailemle paylaştım. Bahar'ın doğum günü olduğunu mutlaka gitmem gerektiğini anlattım. Dedemleri daha sonra da ziyaret edebileceğimizi söyledim. Dedemlere ertesi gün gidebilir, akşam da onlarda yatabilirim, diye alternatif bir çözüm yolu da önerdim. Annem ve babam bana hak verdiler. Dedemlere bir sonraki gün gitmeye karar verdik. DEĞERLENDİRME * Aile içinde hangi sorunlarla karşılaşıyorsunuz? Bu sorunları çözmek için neler yapıyorsunuz? 82 ÇK 83

İletişim Kurarken Gün içinde hangi iletişim türlerini kullanıyorsunuz? Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Resimdeki ailenin hangi iletişim türlerini kullandığını söyleyiniz. Okuldan eve döndüğümde ağabeyim telefonla konuşuyordu. Kardeşim de elindeki zarfın üzerini okuyordu. Öğretmenimin verdiği "iletişim türlerini araştırma" ödevini yapmak için iyi bir fırsattı. Ağabeyimden de yardım alarak iletişim türlerini yazılı, sözlü, görsel ve işitsel olarak gruplandırdım. Gazete ve mektubun yazılı iletişim aracı olduğunu, televizyonun görsel ve işitsel iletişim aracı olduğunu, telefonun işitsel iletişim aracı olduğunu belirttim. Hazırladığım araştırma kâğıdını okulda öğretmenim ve arkadaşlarımla paylaştım. Öğretmenim çalışmamı beğendi ve sınıf panosunda sergiledi. DEĞERLENDİRME * Sizin çevrenizde hangi iletişim türü daha çok kullanılıyor? Neden? 83 ÇK 84

Sorumluluk Alabilirim Aile içinde kararlar nasıl alınıyor? Bir örnekle açıklayınız. Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Aylin yeni aldıkları arabayla ilgili nasıl bir görev üstlenmiş olabilir? Söyleyiniz. Aylin'in ailesi yeni bir araba almak istiyordu. Markasının ne olacağına anne ve babası karar vermişti. Rengi konusunda da aralarında konuşuyorlardı. Anne: Bence siyah olsun. Siyah arabaları çok beğeniyorum. Baba: Bence de kırmızı olmalı. Aynı bayrağımız gibi. Aylin, "Ben de fikrimi söylemek istiyorum. Bence beyaz olmalı. Ahmetlerin arabası siyah, babası koyu renk arabaların tozu, kiri ve küçük çizikleri çok belli ettiğini söylemiş. Babası sık sık arabayı temizlemek zorunda kalıyormuş. Beyaz araba alırsak babam zamanının çoğunu araba temizlemeye harcamaz." dedi. Anne ve babası Aylin'in görüşünü beğendiler. Aylin sözüne devam etti." Ben arabayla ilgili görevler de üstlenebilirim. Temizliğinde babama yardım ederim. Şarjlı el süpürgesi ile de koltukları süpürebilirim." diyerek yeni arabayla ilgili sorumluluk aldı. DEĞERLENDİRME * Ailenizde kararlar alınırken görüş bildirdiniz mi? Anlatınız. * Aile içinde alınan bir kararla ilgili görev üstlendiniz mi? Anlatınız. * Bu karar sizi ve ailenizi nasıl etkiledi? Açıklayınız. 84 ÇK 85

Görevini Yap, Adil Ol! Aile içinde aldığınız görevler nelerdir? Aşağıdaki resmi inceleyiniz, resimdeki aile içindeki görev dağılımını nasıl buluyorsunuz? Anlatınız. Masayı da ben hazırlayayım. Ayşe, aile içindeki görev dağılımının adaletli olmadığını düşünüyordu. Babası ve kardeşleriyle bu konuyu konuşmak için onları salona çağırdı. Ayşe: Annemin çok yorulduğunu düşünüyorum. Bütün gün iş yerinde çalışıyor, akşamları ise yemek yapıyor Erkek Kardeşi: Ne yapabiliriz? Biz, yemek yapmayı bilmiyoruz ki. Ayşe: Yemek yapmayı bilmiyoruz ama sofrayı hazırlayabiliriz. Ablam boş zamanlarında ya müzik dinliyor ya da arkadaşlarıyla sohbet ediyor. Bence ablam, yemek yaparken anneme yardımcı olabilir. Ablası: Haklısın Ayşe, ben annemin bu kadar yorulduğunu fark etmemiştim. Bundan sonra salata yapmak benim görevim. Baba: Çocuklar doğrusu annenizin bu kadar yorulduğunu ben de fark etmemiştim. Bundan sonra bulaşıkları makineye yerleştirme görevi benim. Ayşe: Ben sofrayı hazırlayıp toplama işini yaparım. Annem de bu arada biraz dinlenmiş olur. Erkek Kardeşi: Ben de sana yardım ederim. DEĞERLENDİRME * Yardımlaşma ve iş birliğine özen göstermeyen aileler ne tür sorunlarla karşılaşabilir? * Sizce evde görev dağılımı nasıl olmalıdır? 85 ÇK 86

Planlı Yaşa, Başarılı Ol! Gün boyunca neler yaparsınız? Yaptıklarınız başarınızı nasıl etkiler? Mert, derslerine çalıştığı hâlde bir türlü başarılı olamıyordu. Bu durumu öğretmeni de fark etti. Mert'i okul rehber öğretmeni ile görüştürmeye karar verdi. Bakalım Mert ile rehber öğretmen görüşmesinde neler olmuş? Mert kapıyı çalar, rehber öğretmenin odasına girer: Mert: Öğretmenim ben 3-B sınıfından Mert Uysal. Rehber Öğretmen: Hoş geldin Mert. Sınıf öğretmenin bana durumundan biraz bahsetti. Söyle bakalım, derslerine çalışmadan önce plan yapıyor musun? Mert: Hayır öğretmenim, plan yapmıyorum. Canım ne zaman ders çalışmak isterse o zaman çalışıyorum. Rehber Öğretmen: Peki, ders çalışmak istemediğin zamanlar oluyor mu? Mert: Bazen oluyor. Rehber Öğretmen: Anladığım kadarıyla Mert, sen çalışıyorsun ama planlı ve düzenli çalışmıyorsun. Biliyor musun ünlü bir düşünür şöyle demiş: "Mermeri delen damlaların gücü değil, sürekliliğidir." Mermer sert bir maddedir. Su damlası ise yumuşacıktır ama su damlası mermerin hep aynı noktasına uzun süre damladığında orayı aşındırır, deler. Sen de planlı ve düzenli çalışırsan başaramayacağın ders olmaz. Gel seninle günlük bir çalışma plan yapalım. Bunu yaparken işlerini öncelik ve önem sırasına koyalım. Mert: Olur öğretmenim. Rehber Öğretmen: Daha sonra sen kendine haftalık bir ders çalışma planı hazırlarsın, ben de sana yardımcı olurum. Yalnız planı yapıp bir köşeye koymak yok, planını odanda sürekli görebileceğin bir yere 86

as ve ona uymak için çaba göster. Planını ailenle de paylaş çünkü onların da sana destek olması gerekli. Mert ile rehber öğretmen aşağıdaki günlük çalışma planını yaparlar. Salı Ödevlerin yapılması: 16.00 18.00 (onar dakikalık molalarla) Oyun saati: 18.00 19.00 Akşam yemeği: 19.00 19.30 Konu tekrarı: 19.30 20.10 Eğlence: 20.10 21.00 Kitap okuma: 21.00 21.30 Yatma: 22.00 Rehber Öğretmen: Mert farkındaysan planına uyku, yemek, dinlenme ve oyun saatleri de yazdık. Sen dengeli beslenmeye ve uyku saatlerine dikkat ediyor musun? Mert: Çok dikkat ettiğim söylenemez öğretmenim. Rehber Öğretmen: Öyleyse sen, yemek, uyku, ders çalışma ve oyun saatlerine uymanın önemini araştır. Bir sonraki görüşme de bu konuyu görüşelim. Mert araştırmasını yapar. Rehber öğretmenle görüşmeye gider. Mert: Öğretmenim araştırmayı yaptım. Dinlenmek için uykuya ihtiyacım olduğunu, sağlıklı büyüyüp gelişmek için iyi beslenmem gerektiğini öğrendim. Bunların okul başarımı etkilediğini de anladım. Rehber Öğretmen: Yaptığın plana uyarsan zamanını verimli kullanmış olursun. Böylece oyuna, yemeğe, uykuya ve tabii ki derslerine yeterli süre ayırabilirsin. Böylece kişisel başarın artar. DEĞERLENDİRME * Günlük ve haftalık plan yaparken nelere dikkat edersiniz? * Planlı çalışmak size ne kazandırıyor? * Başarılı olmak için nelere dikkat etmelisiniz? 87 ÇK 87-88

Ben Tutumlu Çocuğum Kumbaranızda biriktirdiğiniz parayı ihtiyaçlarınız için kullanmak istiyorsunuz. Bir ihtiyaç listesi yaptınız. Bu listenin başına ne koyardınız? Neden? Mehmet, tutumlu bir çocuktu. Parasını uygun biçimde ve önceliklerini belirleyerek harcamanın önemini konu alan bir şiir yazdı. Aşağıdaki şiiri okuyunuz, resimleri inceleyerek anlatınız. On beş lira. Ben Tutumlu Çocuğum Bazı çocuklar para hiç bitmez sanır. Ama ben bilirim, biter paralar. Dikkatli harcarım ben paramı, Çok severim kumbaramı. Ama sakın sanmayın beni cimri, Ben bilirim işimi. Önce belirlerim amacımı, Sonra veririm kararımı. Araştırarak fiyatları, Biriktiririm paraları. Arkadaşlarım yerken cips, çikolata, Ben yerim meyve, salata. Merak edip açtım kumbaramı, Döküp saydım tüm paramı. Gördüm ki birikmiş ihtiyacım olan para, Sıra geldi alışverişe çıkmaya. Kaynak bir kitap almaktı amacım. Gördünüz amacıma nasıl ulaştım. Bu kitap kaç lira? DEĞERLENDİRME * Para biriktirerek karşıladığınız ihtiyaçlarınız nelerdir? * Paranızı harcarken nelere dikkat edersiniz? Neden? 88 ÇK 89-90

Bizim Evin Eşyaları Evinizdeki kırılabilecek eşyalardan beş tanesini söyleyiniz? Esin ve ailesi taşınıyorlardı. Taşıma işini bir taşıma şirketi yapacaktı. şçiler çalışmaya başlayınca Esin merakla onları izledi. Esin izlenimlerini size anlatmış, bakalım, neler gözlemlemiş? Esin: Önce mutfağa gittim. şçilerden biri camdan ve porselenden yapılmış araç-gereçleri tek tek kâğıtlara sarıyordu. Sonra plastikten yapılmış kocaman bir bidonun içine özenle yerleştiriyordu. Diğer işçi metal olan tencere, tava, çatal, bıçak gibi eşyaları başka bir kutuya yerleştirdi. Sonra salona geçtim. ki işçi koltukları özel yapılmış battaniyelere sararak bantladı. Cam eşyaları anladım da koltukları niye sardılar anlamadım. Sordum. "Çizilmesini, yırtılmasını ve kirlenmesini önlemek için bunu yapmak zorundayız." dediler. Plastik ayakkabılığımızı, sebze sepetimizi çok özen göstermeden büyük plastik torbalara koydular. Televizyonu, bilgisayarı, ayrı ayrı kutulara koyarak kutu ile bilgisayar arasına köpük yerleştirdiler. Aynı şeyi televizyon için de yaptılar. şçilerin taşıma işini gelişi güzel yapmadıklarını anladım. Camdan, porselenden yapılmış eşyaların kırılabilme özelliğini, çelikten, demirden yapılmış eşyaların dayanıklılığını dikkate aldıklarını kumaşların kirlenip yırtılabileceğini düşündüklerini fark ettim. Bazı eşyaları toplarken ve taşırken neden bu kadar dikkatli davrandıklarını öğrenmiş oldum. DEĞERLENDİRME * Evinizdeki eşyaları yapıldıkları maddelere göre gruplayarak örnekler veriniz. 89 ÇK 91

Kaynakları Bilinçli Tüketelim Suyu dikkatli kullanmanızın aile bütçenize katkısı nedir? Selim kaynakları bilinçli olarak tüketmenin önemini biliyordu. Kaynakları bilinçli tüketmenin aile bütçesine katkısını anlatan bir şiir yazdı. Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Şiiri okuyunuz. DEĞERLENDİRME Bilinçli Tüketim Dişimi fırçalarken, banyo yaparken Gereksiz yere suyu harcamam ben, Damlayan çeşmeleri kapatırım hemen. Yüksek gelmez faturamız, Cebimizde kalır paramız. Boşa çalışan televizyonu kapatırım. Boşa yanan lambayı söndürürüm. Elektriği de boşa harcamam. Yüksek gelmez faturamız, Cebimizde kalır paramız. Alırım harçlığımı babamdan, Hemen bakkala, kantine koşmam. Paramı, boşa harcamam, Cebimde kalır param. Tüm kaynaklar tükenir. Verimli kullanmak gerekir. Bilinçli tüketmeyi öğrenirsek, Yüksek gelmez faturamız, Cebimizde kalır paramız. * Siz kaynakları verimli kullanmak için ne tür etkinliklerde bulunuyorsunuz? * Kaynakları verimli kullanmak bize neler kazandırır? 90 ÇK 92

Kazanım veya kazanımlara ait başlıktır. Organizasyon Okulda Demokrasi Sizi kazanıma ait resme veya çalışmaya yönlendiren yönergedir. Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Kadir, Orkun ve Bülent arasında nasıl bir konuşma geçmesi gerekirdi? Aşağıya yazınız. Benim de oynayabileceğim bir oyun oynayalım mı? Hayır biz futbol oynamak istiyoruz. Kadir Orkun Bülent Kadir: Orkun: Bülent: Kadir: Aşağıdaki cümleleri size uygun ifadenin başındaki kutucuğu işaretleyerek tamamlayınız. Nedenini yazınız. Kız, erkek tüm arkadaşlarımla oynarım. oynamam. Çünkü..... Arkadaşlarıma karşı yanlış davranış yapıldığında görmezden gelirim. itiraz ederim. Çünkü...... Sınıftaki seçimlerde oy kullanırım. oy kullanmam. Çünkü...... Sınıf kurallarının belirlenmesinde fikirlerimi söylerim. söylemem. Çünkü... 22 DK 20-21 Etkinlik resmidir. Kaynakları Bilinçli Tüketelim Aşağıya kaynakların bilinçli tüketilmesinin aile bütçesine katkısını açıklayan bir slogan yazınız. Sayfa numarasıdır. Etkinlik logosu Elifler geçen ay elektriğe 40 TL ödemişler. Daha sonra elektriği verimli kullanmışlar ve bu ay elektrik faturaları 30 TL gelmiş. Sizce elektriği nasıl verimli kullanmış olabilirler? Aşağıya yazınız. Etkinliğin yazı alanıdır. Elektriği verimli kullanarak aile bütçesine kaç TL'lik bir katkı yapmışlardır? Hesaplayınız. Sizce bu verimlilik ile Elif hangi ihtiyaçlarını alabilir? Aşağıya resmini çizerek boyayınız. Resim çalışması yapacağınız alandır. 92 DK 90 10

Şeması Güvercinin Kanadından Farenin Kuyruğuna Aşağıdaki bulmacada geçmişten günümüze iletişim araçlarının adları gizlidir. Bu adları belirleyiniz. Kalan harfleri belirtilen yere yazarak şifreyi bulunuz. Z A M A N D U M A N Bulmaca çalışmasıdır. L A G A Z E T E İ L M E K T U P E T İ Ş İ M A R U Y D U A Ç G Ü V E R C İ N L A R I T E L E F O N D R A D Y O E F A K S Ğ İ Ş T E L G R A F İ N T E R N E T T İ Tema sonunda kendinizi değerlendirmeniz için yapacağınız çalışmalardır. Akrostiş çalışmasıdır. Geçmişten günümüze iletişim araçlarındaki değişimi anlatan akrostişi tamamlayınız. İ nsanoğlu haberleşmek istiyordu. Lakin bu pek zordu. E T İ Ş İ M A R A Ç L A R I Tema Sonu Değerlendirme Çalışmaları 146 DK 157-158 A. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına "D", yanlış olanların başına "Y" yazınız. 1. ( ) Arkadaşlarım arasındaki farklılıklara saygı duyarım. 2. ( ) Arkadaşlarımla ve öğretmenimle aramda bir problem çıktığında çok öfkelenirim, onlara küserim. 3. ( ) Dişlerimi fırçalarken suyu gereksiz yere akıtmam. 4. ( ) Sınıfta koşarsam hem kendi sağlığımı hem de arkadaşlarımın sağlığını bozabileceğimi bilirim. 5. ( ) Acil bir durumda sakin olmam ve çabuk davranmam gerekir. B. Aşağıdaki soruların cevaplarını yazınız. 1. Arkadaş seçerken nelere dikkat edersiniz? 2. Okulunuzun tarihi hakkında kısa bir bilgi veriniz. 3. Okulda kaza veya acil durum olduğunda ne yaparsınız? 4. Atatürk'ün öğrenim gördüğü okullar hangileridir? 5. Öğrenme yöntemleri nelerdir? Doğru-yanlış sorularıdır. Açık uçlu sorulardır. Ders kitabına yönlendirme sayfa numarasıdır. 56 11

1. TEMA OKUL HEYECANIM 12

13

Okula Hazırlıklı Giderim Aşağıda Elif'e pazartesi günü için ders programı verilmiştir. Buna göre Elif, o gün çantasına hangi ders araç gereçlerini koymalıdır? Çantasını eksik hazırlarsa ne tür sorunlarla karşılaşabilir? Yazınız. Pazartesi Ders Programı 1. ders 2. ders 3. ders 4. ders 5. ders Hayat bilgisi Matematik Türkçe Türkçe Müzik 6. ders Beden eğitimi Ders Araç-Gereçleri:............... Karşılaşabileceği Sorunlar:............... Okula niçin hazırlıklı gelmelisiniz? Aşağıya yazınız. 14 DK 14

Ben... oynamayı severim. Arkadaşım... oynamayı sever. Ben... dersinde başarılıyım. Arkadaşım... dersinde başarılıdır. Saç rengim... Arkadaşımın saç rengi... Göz rengim... Arkadaşımın göz rengi... Benim boyum... santimetre, arkadaşımın boyu... santimetredir. Ben... türü kitaplar okumaktan, arkadaşım... türü kitapları okumaktan hoşlanır. Spor dallarından en çok... severim. Arkadaşım... sever. Benim yeteneklerimden biri..., arkadaşımın yeteneklerinden biri.... Arkadaşlarımın farklılıklarına... duyarım. Benzerliklerimiz, Farklılıklarımız Aşağıdaki cümleleri kendinizi ve sıra arkadaşınızı dikkate alarak tamamlayınız. 15

1. etkinlikten yola çıkarak arkadaşınızla olan benzerliklerinizi benzerlik yazan bölüme, farklılıklarınızı farklılıklar yazan bölüme yazınız. Ben Arkadaşım Farklılıklar Benzerlikler Farklılıklar Etkinlikleri yaptığınız sıra arkadaşınız için aşağıdaki "Akran Değerlendirme Formu"nu doldurunuz. Akran Değerlendirme Formu Evet Hayır Arkadaşlarıyla benzerliklerini ve farklılıklarını bilir. Arkadaşlarından farklı yeteneklere sahip olabileceğini bilir. Engelli arkadaşlarının farklılıklarını doğal kabul eder. Farklı özelliklere sahip arkadaşlarıyla birlikte zaman geçirmekten hoşlanır. Gözlük, diş teli gibi araçların sağlık amacıyla kullanıldığını bilir, bunları doğal karşılar.! Hayır sayısı evet sayısından fazla ise konu üzerinde pekiştirme çalışması yapınız. 16 DK 15

Canım Arkadaşım Arkadaşlarınızdan birinin adını ve onun olumlu özellikleri aşağıya yazınız. Sınıftaki arkadaşlarımdan biri de... Çünkü o aşağıdaki olumlu özelliklere sahiptir;..................... Arkadaş seçiminizde nelere dikkat edersiniz? Aşağıdaki tabloyu kendinize uygun şekilde doldurunuz. Evet Hayır Dürüst olmasına Güvenilir olmasına Tarafsız olmasına Temiz olmasına Küçüklerine sevgi duymasına Hoşgörülü olmasına Çevreye karşı duyarlı olmasına Yardımsever olmasına Kibar olmasına Saygılı olmasına Çalışkan olmasına 17 DK 16

İyi Bir Dinleyici ve Konuşmacıyım Arkadaşlarınızla ve öğretmeninizle iletişim kurarken nelere dikkat ettiğinizi aşağıdaki alana yazınız. Resmi inceleyiniz. Hangi öğrencinin davranışını hatalı buluyorsunuz? Hatalı davranışı ve neden bu davranışı hatalı bulduğunuzu aşağıdaki alana yazınız. Bu soruyu kim cevaplayacak? Ben, ben 18 DK 17

Öfkeni Kontrol Et Aşağıdaki ifadeleri okuyunuz. Bu durumlarda hangi duyguları hissedeceğinizi bulmacadaki uygun yerlere yazınız. 1. Sınavınız çok iyi geçti. Ne hissedersiniz? 2. Arkadaşınız ödevinizin üzerine su döktü. Ne hissedersiniz? 3. Hazırladığınız ödevi evde unuttunuz. Ne hissedersiniz? 4. Okulunuza giderken yolda sizi bir köpek kovaladı. Ne hissedersiniz? 2 1 3 4 Öfke, hoşgörü, arkadaş, sakin olmak kelimelerini kullanarak aşağıya bir öykü yazınız.......... 19

Aşağıdaki örnek olayları okuyunuz. Buna göre tabloları uygun ifadelerle tamamlayınız. "Ayşe, Osman ve Cemil kaldırımda yürüyerek okula gidiyorlardı. Yoldan geçen bir araç üzerlerine çamur sıçrattı." Çocuklar Ne hissetmiş olabilirler? Duygularını uygun bir biçimde nasıl ifade edebilirler? Ayşe Osman Cemil "Bahçede oyun oynuyorlardı. Eren, yanlışlıkla Hakan'ı düşürdü ama Hakan bunu bilmiyordu." Çocuklar Ne hissetmiş olabilirler? Duygularını uygun bir biçimde nasıl ifade edebilirler? Eren Hakan 20 DK 18

Saygılı Olmalıyız Aşağıdaki örnek olayı okuyunuz. Buna göre soruları cevaplayınız. Naz ile Emel sıra arkadaşıdır. Naz o gün kalemtıraşını evde unutmuştur. Emel dikkatle öğretmenin anlattıklarını dinlemektedir. Naz ise kalemini açmak için Emel'in kalemtıraşını ister. Kalemi defalarca açmasına karşın her seferinde kırılır. Bu kez Emel'den kalem ister. Emel'in ilgisi tamamen dağılmıştır. Naz'ın davranışını nasıl buluyorsunuz? Neden? Siz Naz'ın yerinde olsaydınız ne yapardınız? Bir arkadaşınız öğretmeninizin sürekli kendisine söz hakkı vermesini istiyor. Söz alamadağı için şikâyetçi oluyor. Bu durumda ona neler söylemek istersiniz? Aşağıya yazınız. 21 DK 19

Benim de oynayabileceğim bir oyun oynayalım mı? Okulda Demokrasi Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Kadir, Orkun ve Bülent arasında nasıl bir konuşma geçmesi gerekirdi? Aşağıya yazınız. Hayır biz futbol oynamak istiyoruz. Kadir Orkun Bülent Kadir: Orkun: Bülent: Kadir: Aşağıdaki cümleleri size uygun ifadenin başındaki kutucuğu işaretleyerek tamamlayınız. Nedenini yazınız. Kız, erkek tüm arkadaşlarımla oynarım. oynamam. Çünkü..... Arkadaşlarıma karşı yanlış bir davranış yapıldığında görmezden gelirim. itiraz ederim. Çünkü...... Sınıftaki seçimlerde oy kullanırım. oy kullanmam. Çünkü...... Sınıf kurallarının belirlenmesinde fikirlerimi söylerim. söylemem. Çünkü... 22 DK 20-21

Sorunlarımı Çözerim Resmi inceleyerek aşağıdaki soruları cevaplayınız. Öğretmenim Mehmet kitabımı aldı. Kitabın kendisine ait olduğunu söylüyor. nci, ders kitabın nerede? Sorun nedir? Soruna kim (kimler) neden oldu? Sorunun nedenleri neler olabilir? Soruna uygun çözüm yolları nelerdir? Bu sorunu siz yaşasaydınız hangi çözüm yolunu seçerdiniz? Neden?. 23 DK 22

Okulumun ve Sınıfımın Yeri, Benim Yerim Sınıfınızın krokisini aşağıya çiziniz. Kroki üzerinde kendinizle beraber 5 arkadaşınızın daha yerini gösteriniz. 24 DK 23

Okulumun Geçmişini Araştırıyorum Aşağıdaki sorulardan yararlanarak okulunuzun tarihini araştırınız. Öğrendiğiniz bilgiler doğrultusunda aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Okulunuzun adı nedir? 2. Okulunuz adını nereden almıştır? 3. Okulunuzu kim/kimler yaptırmıştır? 4. Okulunuz hangi tarihte yapılmıştır? 5. Okulunuz yapılmadan önce yerinde ne vardı? 6. Okul binanızda ve çevresinde değişiklik yapılmış mıdır? Bu değişiklikler nelerdir? 7. Okulunuzun yetiştirdiği ünlü bir kişi var mı? Yazınız. 25 DK 24

Özenli Kullanım Aşağıdaki okul ve sınıf eşyaları özensiz kullanıldığından çeşitli sorunlar ortaya çıkmıştır. Sorunlara yönelik üçer çözüm yolu yazınız. Sorun: Okulunuzun tepegözü, hatalı kullanım nedeniyle bozuldu. Çözüm yolları 1. 2. 3. Sorun: Buse ve Aysel sınıftaki lambayı kırdılar. Çözüm yolları 1. 2. 3. 26

Sorun: Buğra sınıftaki askılıkları amacına uygun kullanmadığı için askılık duvardan çıktı. Çözüm yolları 1. 2. 3. Sorun: Sınıf kitaplığındaki kitapların pek çoğu özensiz kullanımdan dolayı yıpranmıştı. Çözüm yolları 1. 2. 3. 27 DK 25

Kazanmak da Doğal, Kaybetmek de Resmi inceleyerek aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Oyunda kaybeden öğrenciler neler hissetmiş olabilirler? Neden? 2. Siz kaybeden takımdan olsanız neler hissederdiniz? 3. Kazanan takımdaki öğrenciler neler hissetmiş olabilirler? 4. Siz kazanan takımda olsanız neler hissederdiniz? 5. Kazanan takımda olsaydınız kaybeden arkadaşlarınıza neler söylerdiniz? 28

Aşağıdaki bulmacada körebe ve yakan top isimleri sizin için boyanmıştır. "futbol, bom, deve cüce, istop" oyun isimleri soldan sağa, yukarıdan aşağıya saklanmıştır. Oyunların isimlerini bulup örneklerdeki gibi boyayınız. Kalan harfleri sırasıyla belirlenen bölüme yazınız. Böylece bir slogan elde etmiş olacaksınız. Bakalım sloganımızı kim önce bulacak? Haydi bol şanslar! B O M K A Z A N P S A K D A E K O A Y B E T B S T E K D E O E Y N U N O Y N R A A M A K T A Ö N K Z E V K A K L A I S T O P R Y I F U T B O L Z D E V E C Ü C E. 29 DK 26

Kurallar Var Çünkü Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Öğrencilerin hangi kurala uymadığını söyleyiniz. Bu kurala uymamanın yol açabileceği sorunlarla ilgili çözüm yolları düşününüz. En uygun çözüm yolunu ve neden bu çözüm yolunu seçtiğinizi aşağıya yazınız. Çözüm yolları 1... 2.. 3.. Hangi çözüm yolunu uygulayacaksınız? Neden?............ 30 DK 27

Okulumu Seviyorum Aşağıdaki tabloyu doldurunuz. Okulda yapmaktan hoşlandığım faaliyetler Okulda yapmakta zorlandığım faaliyetler Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayınız. Okulda faaliyetlerini yapmakta zorlansam bile okulumu seviyorum çünkü Okulda yaşadığınız güzel bir anınızı düşününüz ve aşağıya yazınız. 31 DK 28

Kaynakları Tutumlu Kullanmalıyız Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Resimden yola çıkarak kaynakların tutumlu kullanılmasıyla ilgili bir şiir yazınız............................ Kişisel bakımınızı yaparken hangi kaynakları, ne amaçla kullandığınızı, kaynakları kullanırken nelere dikkat ettiğinizi aşağıdaki tabloya yazınız. Kaynaklar Ne Amaçla Kullanıyorsunuz? Nelere Dikkat Ediyorsunuz? 32 DK 29

Doğal ve Sağlıklı Besleniyorum Aşağıdaki kelime bulmacasının içinde sağlıklı ve doğal besinler soldan sağa ve yukarıdan aşağıya olmak üzere saklanmıştır. "tavuk, süt, balık, sebze, meyve, yoğurt, peynir, ekmek, yumurta, ayran" kelimelerini bularak boyayınız. Kalan harfleri sırayla aşağıda belirtilen yere yazınız. Bakalım hangi sloganı bulacaksınız? D T A V U K E N E T G E L B V M E Y V E E D Ü Z E A N L B S Ü T E S L E E L N M P E Y N R Y E K K I S E B Z E Ç O N M D K O Ğ A L V E S A Ğ Ğ E L Y U M U R T A I K U L K I Ü R Ü N L E R T Ü R K E T A Y R A N M E L T Y Z,. 33

Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Dengeli ve düzenli beslenmede gerekli olan doğal ve sağlıklı besinler için " ", doğal olmayan ve sağlıksız besinler için de " " işaretini kırmızıya boyayınız. 34 DK 30-31

Kendi Kendinin Doktoru Ol! Sağlığınızı korumak deyince aklınıza neler geldiğini okların ucuna yazınız. Sağlığımızı korumak Aşağıdaki soruları cevaplayınız. * Günde kaç saat uyuyorsunuz? Neden?...... * Ne tür besinler yemeyi tercih ediyorsunuz? Neden?...... * Spor yapıyor musunuz? Neden?...... * Saçlarınızın, tırnaklarınızın, dişlerinizin temizliğine dikkat ediyor musunuz? Neden?...... 35

Kendi sağlığınızı korumak kadar arkadaşınızın sağlığını koruma sorumluluğunuz da vardır. Arkadaşlarınızın sağlığını korumak için neler yapabileceğinizi aşağıdaki alana yazınız.... Öz Değerlendirme Formu Evet Bazen Hayır Odamı ve sınıfımı havalandırırım. Kokusuz yapıştırıcı kullanmaya dikkat ederim. Açıkta satılan yiyecekleri almam. Açıkta satılan yiyecekleri alan arkadaşımı uyarırım. Ellerimi sabunlarım. Ellerini sabunlaması için arkadaşımı uyayırırım. Spor yaparım. Aşağıdaki "Öz Değerlendime Formu"nu doldurunuz. Arkadaşlarıma spor yapmanın önemini anlatırım. En iyi dinlenmenin uyku olduğunu bilirim. Aşı olmaktan korkmam. Mevsime uygun giyinirim.! Hayır ve bazen seçeneklerini çok işaretlediyseniz davranışlarınızı gözden geçirmelisiniz. Öz eleştiri yapmalısınız. 36 DK 32-33

Kaza Geliyorum Demez Esin, bir kaza anında, kendi yapabilecekleriyle bir kişiden yardım istemesi gereken durumları birbirine karıştırmış. Esin'e yardım etmek için doğru bilgileri uygun bölümlere yazınız. Yapabileceklerim Hızır acil servisini ararım. lk yardım yapabilirim. Kaza geçiren arkadaşımı sakinleştirmeye çalışırım. Yapabileceklerim Yardım İsterim Nöbetçi öğretmene haber veririm. Çevrenin güvenliğini sağlarım. Yarayı bol su ile yıkarım. Yardım isterim Kaza deyince aklınıza neler geliyor. Aşağıdaki okların ucuna yazınız....... Kaza......... 37

Aşağıdaki röportajı okul müdürü, okul rehber öğretmeni veya Sivil Savunma Kulübü rehber öğretmenlerinden biri ile yapınız. Adınız - soyadınız: Okulumuzda oluşabilecek kaza veya acil durumlar neler olabilir? Okulumuzda oluşabilecek kaza veya acil durumlarda görevli bir ekip var mı? Bu ekipte kimler görevli? Kaza veya acil durumlarda görevliler neler yaparlar? Kaza veya acil durumlarda öğrenciler neler yapmalılar? 38 DK 34

Özel Günler Paylaşıldıkça Güzeldir Bayram sabahı olduğunu hayal ediniz. Annenizin veya babanızın yerinde olsaydınız çocuklarınıza nasıl bir bayram yaşatmak istediğinizi aşağıdaki alana yazınız. Aşağıdaki tabloyu istenenlere uygun şekilde doldurunuz. Özel gün.................................... Kutlamalar için yapabileceklerimiz.................................... 39 DK 35

Bayram Etkinliklerimiz Aşağıdaki millî bayramları yıl içindeki kutlama sırasına göre numaralandırınız. & Cumhuriyet Bayramı & Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı & Zafer Bayramı & Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı Cumhuriyetin ilanından sonra Atatürk'ün önderliğinde birçok hak ve hürriyete kavuştuk. Bu hak ve hürriyetlere sahip olmasaydınız yaşamınızda ne gibi değişikliklerin olabileceğini aşağıdaki alana yazınız. 40

Cumhuriyet Bayramı ile ilgili nasıl bir etkinlik yapmak istersiniz? Yapmak istediğiniz etkinliğin resmini aşağıdaki alana çiziniz. Aşağıdaki "Öz Değerlendirme Formu"nu doldurunuz. Öz Değerlendirme Formu Evet Bazen Hayır Millî bayramların adlarını eksiksiz söyleyebilirim. Cumhuriyet Bayramı'nı kutlama nedenini açıklayabilirim. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nı kutlama nedenini açıklayabilirim. Millî bayramları kutlamak için yeni fikirler üretebilirim. Millî bayramları kutlamak için istek duyarım. 41 DK 36-37

Bir Zamanlar Atatürk Aşağıdaki ifadeleri okuyarak bulmacayı çözünüz. 4 1 5 3 2 1. Atatürk'ün öğrenimine başladığı okul. 2. Atatürk'ün ilk öğrenimini tamamladığı okul. 3. Atatürk'ün öğrenim gördüğü askerî lise. 4. Atatürk'ün öğrenim gördüğü askerî ortaokul. 5. Atatürk'ün kurmay yüzbaşı olarak mezun olduğu okul. Atatürk'ün öğrencilik yıllarına ait bir anıyı aşağıdaki alana yazınız. 42 DK 38

Ben Bilinçli Bir Tüketiciyim Aşağıdaki cümleleri, verilen sözcüklerden uygun olanları kullanarak tamamlayınız. Liste, TSE, eşyalarını, ihtiyaçlarını, hatalı, su, elektrik, fiş, garanti Bilinçli bir tüketici alışverişten önce yapar. Bilinçli bir tüketici önce alır. Bilinçli bir tüketici aldığı malın damgası olup olmadığını kontrol eder. Bilinçli bir tüketici satıcıdan ve belgesi ister. Bilinçli bir tüketici dikkatli kullanır. Bilinçli bir tüketici ve gibi kaynakları dikkatli kullanır. Bilinçli bir tüketici malı değiştirme veya geri verme hakkının olduğunu bilir. Aşağıdaki bulmacada bir slogan gizli. Şekilleri kullanarak bulmacıyı çözünüz, sloganı okuyunuz. B İ T K E C L u u L u S K u u P R I J v Z A r ± v v Ğ N K ± K u u O Ş M J ± 43 DK 39

Oku, Yaz, Çiz, Öğren Bir kelime belirleyiniz. Kelimenin anlamını öğrenmek için istediğiniz bir yöntemi seçiniz. Öğrenmek için kullandığınız yöntemi ve size faydasını aşağıya yazınız. Aşağıdaki "Öz Değerlendirme Formu"nu doldurunuz. Öz Değerlendirme Formu Uygun değil Kısmen uygun Uygun Dinleyerek daha iyi öğrenirim. Özet çıkararak, not tutarak daha iyi öğreniyorum. Okuduklarımla ilgili soruları cevaplamam anlamamı kolaylaştırıyor. Resimle anlatılanları daha iyi anlıyorum. Gözlemlediğim olayları daha iyi kavrıyorum. Canlandırma ve şekiller öğrenmemi kolaylaştırıyor. Grup çalışmaları sırasında daha iyi öğreniyorum. Yalnız çalışırken daha kolay öğreniyorum. Okuduklarımı arkadaşlarıma anlattığımda daha iyi anlıyorum. Ritim tutarak çalışırken daha kolay öğreniyorum. 44 DK 40-41

& nternet & 1 & sözlük & & Yazım Kılavuzu & & hesap makinesi & & ansiklopediler & & belirli gün ve & haftalar kitapları & haritalar & 1 Teknoloji ve Ben Aşağıda bilgi teknolojileri ve kullanım alanları verilmiştir. & içine aynı sayıları örnekteki gibi yazarak bilgi teknolojileri ile kullanım alanlarını eşleştiriniz. Bir kelimeyi doğru okumak ve yazmak isteyenler onu çok severler. Araştırma yapmayı bilenler kütüphanede onu seçerler. Dağı, denizi, ovası var. Süsler onu çeşit çeşit renkler. Toplar, çıkarır, çarpar, böler, dostudur bütün sayılar. Kelimelerin anlamlarını anımsar sana hemen söyler. Özel günlerle ilgili bilgi istersen eğer kütüphanende ona da yer ver. stiyorsan hızlı ulaşmak bilgilere, onu bir dene. Hesap makinesini inceleyiniz. Hesap makinesinin kullanımıyla ilgili bir yönergeyi aşağıdaki noktalı yerlere yazınız. 45 DK 42-43

Trafik Bilincine Sahip misiniz? Aşağıdaki trafik işaret ve levhalarını uygun renklere boyayınız. Anlamlarını yazınız. Aşağıdaki "Öz Değerlendirme Formu"nu doldurunuz. Öz Değerlendirme Formu Evet Hayır Karşıdan karşıya geçerken yaya geçidini kullanırım. Karşıdan karşıya geçerken üst veya alt geçitleri kullanırım. Cadde ve sokaklarda koşmam, oynamam. Yaya kaldırımının yola uzak yerinden yürürüm. Gece yürüyüşlerinde sürücülerin beni görmesi için önlem alırım. Arabada öne oturmam. Emniyet kemeri takmayanları uyarırım. Trafik işaret ve levhalarını tanırım. Trafik işaret ve levhalarına uyarım. Trafik kurallarının benim ve ailemin can ve mal güvenliğini korumak için konulduğunu bilirim. Trafik kurallarına uymanın vatandaşlık görevi olduğunu bilirim. Trafik kurallarına uymayan yakınlarımı uyarırım. 46 DK 44-45

Bu Öneriyi Kabul Edemem Aşağıdaki durumlarda nasıl davranırsınız? Nedenleriyle birlikte yazınız. Okula giderken tanımadığınız birisi size babanızın arkadaşı olduğunu söyleyerek ev adresinizi sordu... Okul dönüşü tanımadığınız bir adam alışveriş poşetlerini taşımak için sizden yardım istedi... Okulun kapısında tanımadığınız biri sizi karşıladı. Annenizin aniden rahatsızlandığını ve sizi hastaneye götürmek için geldiğini söyledi... Arkadaşınızla birlikte okul kütüphanesine gitmek için annenizden izin aldınız. Yolda arkadaşınız fikrini değiştirip nternet kafeye gitmeniz konusunda ısrar etti... Okuldan eve dönerken tanımadığınız yaşlı bir kadın kendisini yolun karşısına geçirmenizi istedi... 47

Okula gidip gelirken karşılaştığınız kişilerle yaşadığınız sorunları düşününüz. Bu sorunlardan biriyle ilgili aşağıdaki tabloyu doldurunuz. Sorun ne?... Kim, kimler, neden oldu?... Sorun nasıl olu tu?... Çözüm yolların neler? 1....... 2....... 3....... Sizce en uygun çözüm yolu nedir?... Çözümü uygulamak için yardıma ihtiyacınız var mı? Kimden nasıl yardım isteyebilirsiniz? 48 DK 46-47

Grubumun İhtiyaçları Var "Kütüphanecilik Kulübü" öğrencisi olduğunuzu düşününüz. Okul kütüphanenizi zenginleştirmek için çalışmalar yapmanız istendi. Çalışmaya başlamadan önce grubun ihtiyaçlarını belirlemeniz gerekmektedir. Buna göre aşağıdaki boşlukları sıra arkadaşınızla doldurunuz. Sizce Grubun İhtiyaçları Arkadaşınıza Göre Grubun İhtiyaçları Arkadaşınızın Fark Edemediği, Sizin Fark Ettiğiniz İhtiyaçlar Aşağıdaki "Öz Değerlendirme Formu"nu doldurunuz. Öz Değerlendirme Formu Evet Bazen Hayır Grup çalışmalarında üzerime düşen görevi yaparım. Çalışmalar sırasında yeni fikirler üretebilirim. Olumlu veya olumsuz eleştirilmek isterim. Başarısızlıktan yılmam, çalışmaya devam ederim. Grubun ihtiyaçlarına karşı duyarlıyım. Grup arkadaşlarımın fikirlerine saygı duyarım. Grubumun başarısı beni mutlu eder. 49 DK 48-49

Fikrim de Cesaretim de Var Kulübünüzle birlikte gerçekleştirebileceğiniz bir proje düşünerek aşağıdaki çalışmayı yapınız. Kulübümün Adı:... Projemin Adı :... Yapılacak Çalışmalar: Çalışmayla lgili Fikirlerim: Kimlerden Yardım Alabilirim?: Arkadaşlarımı Nasıl kna Edebilirim?: Projenin Uygulanmasında Başarısızlığa Uğrarsam Ne Yaparım?: 50

Grup çalışmaları sırasında alınacak kararlar ve yapılacak çalışmalarla ilgili fikirlerinizi arkadaşlarınıza kabul ettirmek için neler yapabilirsiniz? Fikirlerinizi ve yapabileceklerinizi aşağıdaki tabloya yazınız. Grup çalışmaları sırasında kabul ettirmek istediğiniz fikirler........................................................................ Arkadaşlarınızı ikna etmek için yapabilecekleriniz........................................................................ 51 DK 50-51-52

Bana Güvenebilirsiniz Dört kişilik bir grupla bir proje gerçekleştireceksiniz. Hangi arkadaşlarınızla, hangi özelliklerinden dolayı çalışmak istersiniz? Aşağıdaki tabloya yazınız. Arkadaşlarım Özellikleri Arkadaşlarınız size güveniyor mu? Nedenleriyle birlikte aşağıya yazınız. Grup liderinin ve gruptaki diğer öğrencilerin güvenini kazanmak için neler yaparsınız? Aşağıya yazınız. 52 DK 53

Biz Çevreci Çocuklarız Okulunuzu ve çevresini temiz tutmak için neler yapabilirsiniz? Fikirlerinizi aşağıya yazınız. Okulunuzu ve çevresini temiz tutmanın önemini anlatan bir sloganı aşağıdaki noktalı yerlere yazınız. Aşağıdaki "Akran Değerlendirme Formu"nu sıra arkadaşınız için doldurunuz. Akran Değerlendirme Formu Evet Bazen Hayır Sırasının altı temizdir. Çöpleri çöp kutusuna atar. Yere tükürmez. Okulun bahçesine çöp atmaz. Sınıfta koşup toz oluşturmaz. Bahçedeki çiçeklere, ağaçlara zarar vermez. Çevreyi kirlettiğinde kendine zarar verdiğini bilir. 53 DK 54

Neler Öğrendik? "Sevgi, barış, ihtiyaç, istek, görüş, yanlı davranış, dürüstlük" kavramlarını kullanarak aşağıdaki noktalı bölüme bir hikâye yazınız.... Aşağıdaki kavramlar size neleri hatırlatıyor? Gösterilen noktalı yerlere yazınız. kroki tarih tutumluluk hak 54

Aşağıdaki kelime grupları size neler hatırlatıyor? Verilen noktalı yerlere yazınız. özel gün do um günü yeni yıl dü ün okuma-yazma görsel okuma drama soru cevap anlatım trafik yaya geçidi bisiklet geçebilir trafik lambası kaza sargı bezi yara bandı düşme Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Resimlerin size hatırlattığı kavramları ilgili yerlere yazınız. SÜPERMARKET TARİH : 20.09.2005 SAAT : 14:32 FİŞ NO: 0032 KAYİSER: MUSTAFA 6 AD x 0,20 TL EKMEK % 1 *1,20 5 ADx 0,13 TL YUMURTA % 8 *0,65 0,25 KGx 3,95 TL HELVA % 18 *0,99 0,554 KGx 3,99 TL PEYNİR % 8 *2,21 2 ADx 2,10 TL TOPKDV *0,30 TOPLAM *5,05 NAKİT *10,00 PARA ÜSTÜ *4,95 55 DK 55

Tema Sonu Değerlendirme Çalışmaları A. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına "D", yanlış olanların başına "Y" yazınız. 1. ( ) Arkadaşlarım arasındaki farklılıklara saygı duyarım. 2. ( ) Arkadaşlarımla ve öğretmenimle aramda bir problem çıktığında çok öfkelenirim, onlara küserim. 3. ( ) Dişlerimi fırçalarken suyu gereksiz yere akıtmam. 4. ( ) Sınıfta koşarsam hem kendi sağlığımı hem de arkadaşlarımın sağlığını bozabileceğimi bilirim. 5. ( ) Acil bir durumda sakin olmam ve çabuk davranmam gerekir. B. Aşağıdaki soruların cevaplarını yazınız. 1. Arkadaş seçerken nelere dikkat edersiniz? 2. Okulunuzun tarihi hakkında kısa bir bilgi veriniz. 3. Okulda kaza veya acil durum olduğunda ne yaparsınız? 4. Atatürk'ün öğrenim gördüğü okullar hangileridir? 5. Öğrenme yöntemleri nelerdir? 56

C. Aşağıdaki soruları okuyunuz, doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Hayat bilgisi, matematik, Türkçe ve görsel sanatlar dersinin olduğu bir gün aşağıdakilerden hangileri çantanızda olmalıdır? A) Derse ait kitaplar, defterler, boyalar B) Flüt, müzik defteri, derslere ait kitaplar C) Eşofman, derslere ait kitaplar ve defterler 2. Öğretmenin ve arkadaşlarınla iletişim kurarken aşağıdaki davranışlardan hangisini yapmak doğrudur? A) Konuşanı dikkatle dinlememek B) Konuşanın sözünü kesmek C) Nezaket ifadelerini kullanmak 3. Özel günlerde sevdiklerinizle birlikte olmak size aşağıdakilerden hangisini kazandırır? A) Aramızdaki sevgi ve saygı artar, küsler barışır. B) Bize bol para kazandırır. C) Zamandan tasarruf yapmamızı sağlar. 4. Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Bayramı'nı kutlama nedenlerinden biri değildir? A) Sınıfımızı, okulumuzu ve koridorları süslemek, güzelleştirmek B) Cumhuriyetle birlikte kazandığımız hak ve hürriyetlerin önemini hatırlamak C) Cumhuriyeti korumak, güçlendirmek ve yaşatmak 57

5. Süt almak için markete gittiniz. Sütün son kullama tarihi 1 gün geçmiş. Aşağıdakilerden hangisini yaparsınız? A) Bu durum beni ilgilendirmiyor diyerek sütü rafa bırakırım. B) Sütün son kullanma tarihinin geçmiş olduğunu yetkiliye bildiririm. C) Bir günden bir şey olmaz diye düşünür, sütü alırım. 6. I. saygılı olmak II. dürüst olmak III. futbolu sevmek Yukarıdaki kişisel niteliklerden hangileri arkadaş seçiminde önemli değildir? A) I B) III C) II 7. Arkadaşlarıyla sürekli yüksek sesle konuşan bir öğrenci için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Öfkesini kontrol edemediği B) Başkalarının düşüncelerine değer verdiği C) Kavga etmekten hoşlandığı 8. Yandaki trafik levhasının anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A) Yaya geçidi B) Araç giremez C) Okul geçidi 9. Yeni bir teknoloji ürününü kullanmanın en doğru yolu hangisidir? A) Yönergesine uygun kullanmak B) Nasıl kullanılacağını tahmin etmek C) Deneme yanılma yoluyla kullanmak 58

10. Aşağıdakilerden hangisi toplumsal paylaşımlar için en uygun zamanlardan birisi değildir? A) Düğün B) Bayram C) Alışveriş 11. Başkalarının kabul edilemez bir önerisi karşısında nasıl davranmalıyız? A) Kesin bir dille hayır, demeliyiz. B) Öneriyi kabul etmeliyiz. C) Öneriyi düşünmeliyiz. 12. Okulda bir arkadaşınız kaza geçirdi. Aşağıdakilerden hangisi yapmanız gereken davranışlardan biri değildir? A) Nöbetçi öğretmeni çağırmak B) Onu yerinden kaldırıp sınıfa götürmek C) Arkadaşınızı sakinleştirmek 13. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yandaki resimde görülen güvenli geçiş noktası verilmiştir? A) Alt geçit B) Yaya geçidi C) Üst geçit 14. Okul ve çevresini temiz tutmak için aşağıdakilerden hangisini yapmamalıyız? A) Atık toplama kampanyasına destek olmalıyız. B) Çöplerimizi yerlere atmamalıyız. C) Yerlere çöp atanları uyarmamalıyız. 59

2. TEMA BENİM EŞSİS YUVAM 60

61

Evimiz, Yuvamız nsanların temel ihtiyaçları nelerdir? Aşağıya yazınız. Aşağıdaki cümleleri tamamlayınız. Evimizin sağlam duvarları olmalı çünkü Evimizin akmayan bir çatısı olmalı çünkü Evimizde ısınma araçları olmalı çünkü Evimizdeki musluklardan temiz su akmalı çünkü... 62

Eviniz sizin için neden önemlidir? Örnekler vererek aşağıya yazınız............................................................. 63 DK 60-61

Bitki ve Hayvan Dostlarımız Aşağıda verilen canlıları uygun gruba yazınız. Yosun, yarasa, çimen, karanfil, güvercin, çam, balina, zürafa, pırasa, karınca, fare, soğan, biber, at, yılan, koyun, domates, balık, yengeç, meşe. Bitkiler Hayvanlar............ En çok hangi hayvanı beslemek istersiniz? Neden? Aşağıya yazınız....... En çok hangi bitkiyi yetiştirmek istersiniz? Neden? Aşağıya yazınız....... 64

Aşağıya bir hayvan resmi çiziniz. Çizdiğiniz bu hayvanın ihtiyaçlarını karşısına yazınız. Aşağıya bir bitki resmi çiziniz. htiyaçlarını karşısına yazınız. Evinize bir köpek almak istediniz. Anne ve babanız, köpeğin bakımıyla ilgili tüm sorumlulukların size ait olması gerektiğini söylediler. Bu sorumluluklar neler olabilir? Yazınız. 65 DK 62-63

Hayalimdeki Ev Hayalinizdeki evin resmini aşağıya çiziniz. Hayalinizdeki evi anlatan şiirinizi aşağıya yazınız. 66 DK 64

Adresimi Bilmeliyim Evinizin adresini ve telefon numarasını aşağıya eksiksiz yazınız. Bu bilgilere sahip olmanın önemini noktalı yerlere yazarak açıklayınız. Mahalle (köy) : Sokak-Cadde : Apartman, numarası ve kapı numarası: lçe : l (Şehir) : Telefon : Bunları bilmeliyim çünkü Aşağıdaki durumlarda ne yaparsınız? Resimlerden yararlanarak ilgili yerlere yazınız. Kalabalık bir ortamda ailenizi kaybettiniz. Evinizin bulunduğu caddede bir trafik kazası oldu. Komşunuzun evinde yangın çıktı. Mutlu Mahallesi Gül Sokak, Nu.:36/4 Keçiören/Ankara 67 DK 65

Evimizin Yerini ve Yönünü Belirleyelim Ezgi, okuldan çıkınca önce postaneye, sonra markete daha sonra da kırtasiyeye gitti. Resmi inceleyerek aşağıdaki cümleleri uygun yön adları ile tamamlayınız. Kuzey Batı Doğu Güney Ezgi okuldan çıkıp postaneye gitmek için doğru yürümeli. Ezgi postaneden çıkıp markete gitmek için doğru yürümeli. Ezgi, marketten çıkıp kırtasiyeye gitmek için doğru yürümeli. 68

Evinizin mahalledeki yerini aşağıya çizerek gösteriniz. Herkes tarafından bilinen okul, hastane, park gibi yerleri de çizmeyi unutmayınız. Aşağıdaki cümleleri çiziminize göre tamamlayınız. Evimizin doğusunda var. Evimizin batısında var. Evimizin kuzeyinde var. Evimizin güneyinde var. 69 DK 66

Yönümü Nasıl Bulurum? Yön bulma yöntemlerini resimle anlatıp yazı ile açıklayınız. 1. Yöntem 2. Yöntem 3. Yöntem 70

Siz bir mucitsiniz. Henüz pusulanın icat edilmediğini düşününüz. Yön bulmada kullanılacak bir araç yapmak istiyorsunuz. Bu aracı nasıl yaparsınız? Aşağıya çiziniz. Çizdiğiniz aracın nasıl kullanıldığını aşağıya yazınız.... Aşağıdaki metni okuyunuz. Metindeki boşlukları uygun kelimelerle tamamlayınız. Güneş tepelerin ardından yavaş yavaş çıkıyor. Biz bu yöne diyoruz. Güneş yükseliyor, gökyüzündeki yolculuğunu tamamlayıp doğduğu yerin tam karşısından yavaş yavaş batıyor. Bu yöne de diyoruz. Güneşin doğduğu yöne sağ kolumuzu, battığı yöne de sol kolumuzu uzatırsak önümüz arkamız gösterir.,, yönlerini bulmamızı sağlayan araca da denir. 71 DK 67-68

Anneannem de Çocuktu Aile büyüklerinizden birinin çocukluğuyla ilgili aşağıdaki çalışmayı yapınız. Adı - soyadı :... Çocukluğunda oynadığı oyunlar...... Çocukluğunda giydiği kıyafetler... Çocukluğunda sahip olduğu oyuncaklar...... Çocukluğu ile ilgili unutamadığı bir anı............... Varsa çocukluğundan kalan bir eşya ve saklama nedeni......... 72 DK 69

Farklılıklar Doğaldır Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Öğrencilerin cümlelerini hoşgörü, saygı, sevgi kelimelerinden uygun olanlarla tamamlayınız. 99, 100 1 2 3 4 1. Öğrenci: Ben hızlı koşuyorum, çeviğim bu nedenle çok iyi bir golcüyüm. Gol atamayan arkadaşlarımı... görürüm. Onların farklılıklarına... duyarım. 2. Öğrenci: Benim esnek bir vücudum var. Bu nedenle çok iyi ip atlarım. p atlamayan arkadaşlarımı...... görürüm. Farklılıklarına... duyarım. 3. Öğrenci: Boyum gibi bacaklarım da oldukça uzun. Hızlı koşarım. Takım arkadaşlarım arasında benzerliklerimiz ve farklılıklarımız var. Ben onlara... duyarım. Hepsini çok.... 4. Öğrenci: Arkadaşlarım çok iyi konuşmacı olduğumu söylerler. lerde haber sunucusu olmayı düşünüyorum. Arkadaşlarımla farklılıklarımın yanı sıra benzerliklerim de var. Onları... ve... duyuyorum. 73 DK 70-71

Kendimi Beğeniyorum Aşağıdaki noktalı yerleri kendiniz ve seçtiğiniz 2 arkadaşınız için doldurunuz. Adı Soyadı:...... Boyu : Kilosu : Fiziksel özellikleri 1.... 2.... 3.... Fiziksel özelliklerine uygun yapabileceği faaliyetler 1.... 2.... 3.... Adı Soyadı:...... Boyu : Kilosu : Fiziksel özellikleri 1.... 2.... 3.... Fiziksel özelliklerine uygun yapabileceği faaliyetler 1.... 2.... 3.... Adı Soyadı:...... Boyu : Kilosu : Fiziksel özellikleri 1.... 2.... 3.... Fiziksel özelliklerine uygun yapabileceği faaliyetler 1.... 2.... 3.... Aşağıdaki cümleleri uygun şekilde tamamlayınız. Aynaya bakmaktan hoşlanırım çünkü:...... Saçlarımı tararım çünkü:...... Sık sık banyo yaparım, dişlerimi düzenli fırçalarım çünkü:... Kendimi olduğum gibi kabul ederim çünkü:...... Boyumdaki ve ağırlığımdaki değişimi izlerim çünkü:..... Kendime güvenirim çünkü:...... 74 DK 72

Borçlu Olduklarımız Thomas Alva Edison (Tomas Alva Edison) ampülü keşfeden Amerikalı bir mucittir. Edison'a bir teşekkür mektubu yazınız. Edison'a Mektup, 75

Aşağıdaki insanlığa yararı olmuş kişilerin yaptıklarını araştırınız. Bu kişiler olmasaydı neler olabilirdi? Tabloya yazınız. İnsanlığa hizmet etmiş kişiler Mustafa Kemal Atatürk Florence Nightingale (Florans Naytingel) Alexander Graham Bell (Aleksandır Graham Bel) Hizmetleri.......................................................................................... 76 Olmasaydı neler olabilirdi?.......................................................................................... DK 73

Herkesin Bir Mesleği Var Aşağıdaki mesleklere sahip kişilerin ne iş yaptıklarını konuşma balonlarının içine yazınız. Ben bir öğretmenim. Ben bir hemşireyim. Ben bir tiyatrocuyum. Ben bir polisim. Ben bir fırıncıyım....... Ben bir çöpçüyüm....... Ben bir duvar ustasıyım. Ben bir terziyim. 77

leride seçmek istediğiniz mesleği ve bu mesleği seçmenizin nedenlerini boşluklara yazınız. Ben olmak istiyorum. Çünkü Çünkü Çünkü Çünkü Çünkü Hayalinizdeki meslekle ilgili duygularınızı, düşüncelerinizi, beklentilerinizi anlatmak için belirtilen sanat dallarından birini seçiniz. Aşağıdaki boşluğa çalışmanızı yapınız. Çalışmayı sınıfta sununuz. şiir resim şarkı 78 DK 74-75

Konuşmadan Anlaşabilir miyiz? Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. Resimlerdeki insanlar ne tür bir iletişim kuruyorlar? Anladıklarınızı noktalı yerlere yazınız. 79 DK 76-77

Aile İçinde İletişim Farklıdır En iyi arkadaşlarınızdan biriyle kavga ettiğinizi düşününüz. Olayı, ailenize ve öğretmeninize anlatmanız gerekiyor. Öğretmeninizle ve ailenizle yapacağınız konuşmaları ayrı ayrı yazınız. Öğretmen: Arkadaşlarınla bir sorun mu yaşadın? Ben : Öğretmen : Ben : Öğretmen : Ben : Öğretmen : Ben : Ailem: Canın sıkkın gibi, bir şey mi oldu? Ben : Ailem : Ben : Ailem : Ben : Ailem : Ben : Evinize daha önce hiç görmediğiniz bir misafir geldi. Evdeki yaşantınız aynen devam eder mi? Neden? Aşağıya yazınız... 80 DK 78

Benim Ailem Aşağıdaki boşlukları aile yapınıza uygun olarak doldurunuz. Benim ailem kişiden oluşur. Bunlar; dır. Biz bir aileyiz. Aşağıya bir aile fotoğrafınızı yapıştırarak aile fertlerinizi kısaca tanıtınız (Fotoğrafınız yoksa resimlerini çiziniz.). 81 DK 79

Farklı Düşünsek de Birbirimizi Sevelim nsanların sahip olduğu hak ve hürriyetler nelerdir? lgili yerlere yazınız. İnsanların Sahip Olduğu Hak ve Hürriyetler Aşağıdaki örnek olayı okuyunuz, soruları cevaplayınız. "Erdemler şehirde yaşıyorlardı. O, daha önce hiç köye gitmemişti. Babası hafta sonu köyde yaşayan amcasını ziyarete gideceklerini söyledi. Çok heyecanlanmıştı. Ama köy onun hayal ettiğinden çok farklıydı. Havada kötü bir koku vardı. Ev tek katlı bahçeli bir evdi. Sofra yere kurulmuştu. Sofrada çeşit çeşit yemekler vardı. Ama Erdem yerde oturup yemek yemek istemiyordu. Amcası ve kuzenleri onların gelişinden çok mutlu olmuşlardı. Erdem ise burada sıkılacağını düşünüyordu. Erdem'in davranışını nasıl buluyorsunuz? Neden? Siz olsaydınız nasıl davranırdınız? 82 DK 80-81

Her Sorunun Bir Çözümü Vardır Selim, çizgi film izliyordu. Babası haberleri izlemek istedi. Resmi inceleyiniz. Aşağıdaki soruları cevaplayınız. Haberler başladı. Ama çizgi filmim bitmedi ki. 1. Problem nedir? 2. Problem kime aittir? 3. Problemle ilgili çözüm yolları yazınız. 4. En uygun çözüm yolunu seçerek nedenini yazınız. 5. Siz buna benzer bir sorun yaşadınız mı? Sorunu nasıl çözdünüz? 83 DK 82

İletişim Kurarken Çevrenizi gözlemleyiniz. Kullanılan iletişim türlerini belirleyerek ve bu iletişim türlerine örnekler vererek aşağıya yazınız. İletişim Türleri Örnekler Hangi iletişim aracı olmak isterdiniz? Nedenini yazınız. Aşağıdaki "Öz Değerlendirme Formu"nu doldurunuz. Öz Değerlendirme Formu Evet Hayır letişim türlerinin neler olduğunu bilirim. letişim araçlarının adlarını sayarım. nterneti amacına uygun kullanırım. Televizyonu amacına uygun kullanırım. Telefonu amacına uygun kullanırım. Çevremde en çok hangi iletişim türlerinin kullanıldığını bilirim. 84 DK 83

Sorumluluk Alabilirim Aşağıdaki sözcükleri kullanarak Eda'nın ailesinde kararların nasıl alındığını anlatan bir hikâye yazınız. fikir görü karar görev sorumluluk yenilik etki Demokratik Aile Eda'nın kendine ait bir odası yoktu. Çalışma ortamı da ders çalışmasına çok uygun değildi. Bu durum Eda'yı olumsuz etkiliyordu. Anne ve babası da bunun farkındaydı. Eda'nın sorununa çözüm bulabilmek için hep beraber konuşmaya......................................................... 85 DK 84

Görevini Yap, Adil Ol! Aşağıdaki tabloya ailenizdeki görev dağılımını yazınız. Bu görev dağılımı adil ise "Evet" değilse "Hayır" yazarak tabloyu tamamlayınız. Aile Bireyleri Aile İçindeki Görevleri Annem Babam Ben Ablam Ağabeyim Kardeşim Adil mi? Yukarıdaki tabloda görev dağılımı "Adil mi?" sorusuna "Hayır" cevabı verdiğiniz durumlarda, görev dağılımının adil olması için neler yapabilirsiniz? Fikirlerinizi yazınız. Tablonun tamamında cevabınız "Evet" ise aile içinde görev dağılımının adaletli olmasının aile bireylerine katkılarını anlatan kısa bir yazıyı aşağıya yazınız. Aşağıdaki "Öz Değerlendirme Formu"nu doldurunuz. Öz Değerlendirme Formu Evet Bazen Hayır Aile içinde üzerime düşen görevi yaparım. Görevini yapmayan aile bireylerini uyarırım. Görev dağılımının adil olmasını isterim. Yardımlaşmanın ve iş birliğinin önemini bilirim. Görevimi aksattığımda rahatsız olurum. 86 DK 85

Planlı Yaşa, Başarılı Ol! Yapmanız gereken işleri öncelik ve önem sırasına göre aşağıya yazınız. 1 5 2 6 3 7 4 8 Yukarıda oluşturduğunuz listeden yararlanarak haftalık bir çalışma planı hazırlayınız. Saat Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma 87

Aşağıda Aslı'nın salı gününe ait ders programı verilmiştir. Programı inceleyiniz. Hangi dersler var, söyleyiniz. Salı Hayat bilgisi Matematik Türkçe Türkçe Müzik Türkçe Aslı tüm hazırlıklarını belli bir programa göre yapar. Ancak okula gittiğinde öğretmenleri, "Bugün plansız bir gün yaşayacağız."der. Aslı pek bir şey anlamaz. Hayat bilgisi dersinde öğretmen onları serbest bırakır, "Ne istiyorsanız yapın." der. Matematik dersinde resim yapmalarını ister. Beslenme saatinde yemeklerini yemeden teneffüse çıkabileceklerini söyler. Türkçe derslerinin hepsinde beden eğitimi yaparlar. Bu durumda Aslı ve arkadaşları ne tür sorunlarla karşılaşmış olabilirler? Aşağıya yazınız. Başarınızı etkileyen unsurları düşününüz. Okların ucuna yazınız. Başarı 88 DK 86-87

Ben Tutumlu Çocuğum Dedeniz sizi ziyarete geldi. Size elli lira harçlık verdi. Bu parayla alabileceklerinizin bir listesini yapınız. Liste yaparken ihtiyaçlarınıza öncelik veriniz. Alışveriş sırasında bir spor ayakkabı gördünüz. Ayakkabıyı çok beğendiniz ve almak istediniz. Babanız şu anda bu ayakkabıyı almak için para ayıramayacağını söyledi. Ayakkabıyı almak için para biriktirmeye karar verdiniz. Bunun için neler yaparsınız? 89

Almayı çok istediğiniz bir şey düşününüz. O şeyi almaya karar verdiniz. Para biriktirmeye başladınız. Bu sırada isteklerinizi erteliyorsunuz. Tam amacınıza ulaşacakken sabredemeyip paranızın bir kısmını harcadınız. Bu durumda ne hissedersiniz? Ne yaparsınız? Anlatınız. Aşağıdaki "Öz Değerlendirme Formu"nu doldurunuz. Öz Değerlendirme Formu Evet Bazen Hayır Para olmadan ihtiyaçlarımı ve isteklerimi karşılayamayacağımı bilirim. Harçlıklarımın bir kısmını biriktiririm. Sağlığıma zararlı yiyecekler alarak paramı harcamam. Paramı öncelikle ihtiyaçlarım için harcarım. Dikkatli harcamazsam paramın biteceğini ve zor durumda kalabileceğimi bilirim. 90 DK 88

Bizim Evin Eşyaları Aşağıdaki tabloda verilen eşyaları yapıldıkları maddelere göre "X" ile işaretleyiniz. Eşyalar Maddeler Bardak Koltuk Tencere Kova Masa Yatak Elektrik süpürgesi Bornoz cam porselen metal deri pamuk veya yün ahşap plastik Evinizdeki eşyaları yapıldıkları maddelere göre sınıflandırınız. Porselen ve cam eşyalar Metal eşyalar Pamuk ve yün eşyalar Ahşap eşyalar Plastik eşyalar Deri eşyalar 91 DK 89

Kaynakları Bilinçli Tüketelim Aşağıya kaynakların bilinçli tüketilmesinin aile bütçesine katkısını açıklayan bir slogan yazınız. Elifler geçen ay elektriğe 40 TL ödemişler. Daha sonra elektriği verimli kullanmışlar ve bu ay elektrik faturaları 30 TL gelmiş. Sizce elektriği nasıl verimli kullanmış olabilirler? Aşağıya yazınız. Elektriği verimli kullanarak aile bütçesine kaç TL'lik bir katkı yapmışlardır? Hesaplayınız. Sizce bu verimlilik ile Elif hangi ihtiyaçlarını alabilir? Aşağıya resmini çizerek boyayınız. 92 DK 90

BELİRLİ GÜN VE HAFTALAR İLKÖĞRETİM HAFTASI (Okulların Açıldığı İlk Hafta) Ülkemizde ilköğretim sekiz yıldır ve zorunludur. 6 ile 14 yaş arası her çocuk, hayatı için gerekli temel bilgi ve becerileri ilköğretimde kazanır. Okulların açıldığı ilk hafta, "İlköğretim Haftası" olarak kutlanır. Hafta boyunca ilköğretimin önemini vurgulayan etkinlikler yapılır. Okumanın, yazmanın, kişiye ve topluma faydalı birey olmanın sağladığı yararlar anlatılır. Okul Türküsü Çok severiz biz okulu, Kitabımız bilgi dolu. Okur, yazar her Türkoğlu, Yükselmenin budur yolu. Biz okullu çocuklarız, Hem çalışır hem oynarız. Kâğıt, kalem, kitap, defter, Bizi bunlar adam eder. Öğretmeni candan dinler, Öğreniriz pek çok şeyler. Biz okullu çocuklarız, Hem çalışır hem oynarız. Hasan Âli YÜCEL EK-1

BELİRLİ GÜNLER VE HAFTALAR CUMHURİYET BAYRAMI (29 Ekim) Türk ulusu Kurtuluş Savaşı'nı Atatürk'ün önderliğinde çok zor koşullarda kazandı. Atatürk, cumhuriyet yönetiminin Türk ulusuna yakışır bir yönetim olduğunu düşünüyordu. Bu nedenle 29 Ekim 1923'te cumhuriyet ilan edildi. Atatürk cumhurbaşkanı seçildi. Cumhuriyet yönetimi halkın kendi kendini yönetmesidir. Halkın seçtiği milletvekilleri kanunlar yaparak ülkemizi yönetirler. Atatürk, cumhuriyet yönetimi ile birlikte Türk ulusunun birçok hak ve hürriyete kavuşmasını da sağlamıştır. Seçme ve seçilme hakkı Öğrenim görme hakkı Düşünce hürriyeti Seyahat etme hürriyeti İletişim hürriyeti Mal, mülk edinme hürriyeti Kadınların erkeklerle eşit olması Atatürk Diyor ki! Ey yükselen yeni nesil! Gelecek sizsiniz. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak sizsiniz. EK-1

BELİRLİ GÜNLER VE HAFTALAR ATATÜRK HAFTASI (10-16 Kasım) Her Güçlüğü Yendi Mustafa Kemal Samsun'a çıkmış, düşmanları yurttan kovmaya karar vermişti. Ona dediler ki: Düşmanla nasıl savaşabiliriz? Ordu yok! Mustafa Kemal hemen cevap verdi: Kurulur. İyi ama asker lazım, para lazım. Bulunur. Diyelim ki parayı da bulduk. Fakat düşmanlarımız hem güçlü hem de pek çok. Yenilir. O, dediklerinin hepsini yaptı. Bütün bir ulus onun için Mustafa Kemal'i bu kadar çok sevdi ve bağrına bastı. Atatürk - Cumhuriyet Bir gün sordum babama. Atatürk neden büyük? Çocuğum, dedi bana, Onu seviyor her Türk. Çok kötü bir zamandı Uçurumdaydı vatan. O büyük kahramandı, Yurdumuzu kurtaran. Onu biz değil yalnız Üstün tanır her millet. En büyük eseridir, Kurduğu Cumhuriyet. Kalbimiz sevgi dolu, Yol gösteren o Türk'e. Yolumuz onun yolu Bağlıyız Atatürk'e Aziz SİVASLIOĞLU EK-1

BELİRLİ GÜNLER VE HAFTALAR ÖĞRETMENLER GÜNÜ (24 Kasım) Öğretmenim Okumayı, yazmayı, Sayıları saymayı, Güzel resim yapmayı, Sensin bana öğreten. Temiz ve pak olmayı, Hatır, gönül saymayı, Dost yarası sarmayı, Sensin bana öğreten. Büyükleri saymayı, Küçükleri sevmeyi, Yurda hizmet etmeyi, Sensin bana öğreten. Kasabamı, köyümü, Vatanımı, yurdumu, Milletimi, soyumu Sensin bana öğreten. Halil VURAL ORMAN HAFTASI (21-26 Kasım) Ormanın Faydaları Çevreye güzellik verir. Erozyonu önler. Toprak kaymasını önler. Yağmur yağmasını sağlar. Birçok hayvana barınaktır. Kerestesinden mobilya yapılır. Havayı temizler. EK-1

BELİRLİ GÜNLER VE HAFTALAR TUTUM, YATIRIM VE TÜRK MALLARI HAFTASI (12-16 Aralık) Yerli Malı Haftası Yerli malı giyelim, Yerli yemiş yiyelim. Elma, armut, fındık, nar, Yurdumuzda bol bol var. Mersin in portakalı, Ankara'nın ak balı, Bursa'nın kestanesi, Ne hoş olur yemesi! İzmir'in üzümleri, Dünyada yok benzeri, Sakarya'nın kirazı, Müjdeler bize yazı. Bursa'nın ipeklisi, Nazilli çiçeklisi. Kayseri ve Adana, Bez dokurlar vatana. Delinsin yalçın dağlar. Bankalarda biriksin, Deste deste paralar. Yükselecek yurdumuz, Kimseden yok korkumuz. Sevinelim çocuklar, Çoğalsın fabrikalar. Tarık ORHAN EK-1