Konfigürasyon Yönetimi Konfigürasyon Yönetiminin Tanımı Konfigürasyon: Mevcut olan veya tasarlanan bir ürünün, teknik dokümanlarda tanımlanan ve daha sonra ulaşılması amaçlanan fonksiyonel ve fiziksel karakteristiğidir. Konfigürasyon Yönetimi : Ürün veya sistemin ömür devri (yaşam döngüsü) boyunca hem fiziksel hem de fonksiyonel konfigürasyonunun izlenmesi ve kontrol edilmesi sürecidir. Şekil 1. Konfigürasyon Yönetimi Konfigürasyon yönetiminin öncelikli hedefi; Müşteriye teslim edilen ürünün sözleşmede belirtilen çizim ve şartnamelerdeki fonksiyonel ve fiziksel özelliklere sahip olduğunu garanti etmek, Fiziksel konfigürasyonu ürünün tekrar üretilmesine imkan sağlayacak, Beklenmedik operasyon, tamirbakım ve değiştirme ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir detaya kadar dokümante edildiğinden emin olmaktır.
Konfigürasyon Yönetimini Süreçleri Şekil 2. Süreçler Müşteri isteklerinin belirlenmesi, Ürün yapısı ve konfigürasyon birimlerinin belirlenmesi, Konfigürasyon birimlerinin dokümante edilmesi, Konfigürasyon birimlerinin numaralandırılması, Konfigürasyon anahatlarının oluşturulması faaliyetlerini kapsamaktadır. Konfigürasyon Dokümantasyonu: konfigürasyona tabi parçaların fonksiyonel ve fiziksel karakteristiklerini tam olarak tanımlamak için ihtiyaç duyulan, resmi olarak onaylanmış ve dağıtımı yapılmış teknik dokümanları içermektedir. Bu dokümanlar; ürün, proses ve malzeme şartnameleri, teknik resimler, ilgili parça listeleri, akış şemaları ve teknik el kitaplarıdır. Konfigürasyon anahat dokümanlarının oluşturulmasından sonra konfigürasyona tabi parçaya ilişkin değişikliklerin teklif edilmesi, değerlendirilmesi, koordinasyonu ve onaylanması için gerçekleştirilen sistematik işlemler bütünüdür. Konfigürasyon Kontrol Kurulu (Configuration Control Board) kurulur. Konfigürasyon değişiklikleri mühendislik değişiklikleri, sapma ve feragatler olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Mühendislik Değişiklik Teklifi Formu- MDT Formu ile yapılır. Sınıf-I ve Sınıf-II olmak üzere ikiye ayrılan mühendislik değişiklikleri, konfigürasyona tabi parçanın veya anahat dokümanının, oluşturulduktan sonra değiştirilmesidir Sınıf-I değişiklikler, ürünün şekil, uyum ve işlevinde değişikliğe yol açan ve değiştirilebilirlik ile lojistik desteği etkileyen değişikliklerdir. Sınıf-II değişiklikler, Sözleşmeyi ve
spesifikasyonları etkilemeyen ve Sınıf-I kapsamına girmeyen değişikliklerdir. Şekil 3. Mühendislik Değişiklik Teklifi Formu Konfigürasyon Değişiklik Kontrolü Sapma (Deviation): Sapma, konfigürasyona tabi parçanın üretimden önce, spesifikasyonlarda belirlenmiş olan performans veya tasarım isteklerinden, çizimlerden veya diğer dokümanlardan farklılığına belli sayıda veya belli bir süre için verilen izindir. Sapma ve mühendislik değişiklikleri arasındaki en temel fark; onaylanmış bir mühendislik değişikliğinin, ilgili birimi tanımlayan dokümanlarda revizyonu gerekli kılması; sapmaların, mevcut şartname veya çizimlerde herhangi bir değişikliğe neden olmaması ve anahat dokümanlarını etkilememesidir. Sapma/Feragat İstek Formu (Request for Deviation/Waiver RFD/RFW) kullanılır. Feragat (Waiver): Feragat, bir konfigürasyon biriminin üretimi veya muayeneye sunulması sırasında belirlenmiş isteklerden ayrıldığının ve olduğu gibi kullan veya yeniden işle kararlarının verilmesine uygun olmadığının tespit edilmesi halinde, konfigürasyona tabi parçanın belirli bir miktarı için
bu şekliyle kabul edildiğini belirten yazılı izindir. Feragatler, anahat dokümanlarını etkilemeyen değişikliklerdir. Feragat ve sapma arasındaki temel fark; sapmanın değişikliğe oluşmadan önce, feragatin ise oluştuktan sonra izin vermesidir. Bir konfigürasyon birimine aynı konuda ikiden fazla sapma ve feragat gerekiyorsa, bu durumda mühendislik değişikliği daha uygundur. Konfigürasyon Durum Değerlendirmesi Şekil 4. Konfigürasyon Durum Değerlendirmesi Konfigürasyon durum değerlendirmesi için bilgi yönetim sistemlerinden yararlanılmalı ve bir veritabanı oluşturulmalıdır. Dokümanların onaylanarak yayınlanmasından itibaren tüm tarihsel bilgi ve değişiklik kayıtları tutulmalı ve değişikliklerin izlenebilirliği sağlanmalıdır. Konfigürasyon listesindeki değişiklikler için konfigürasyon veritabanı güncellenir ve gerektiğinde çıktı alınarak konfigürasyon durumu raporlanır. Konfigürasyon Denetimi Konfigürasyona tabi parçanın, konfigürasyon yönetim personeli tarafından ilgili konfigürasyon dokümanlarına uygunluk bakımından resmi olarak kontrol edilmesi, Hem ürün çizim ve şartnamelerinin talep edilene uygunluğunun ve üretim işlemlerinin bu dokümanlara göre devam edeceğinin teyit edilmesi, Üretilen ürünün istenilen performans değerlerini sağladığının kanıtlanması anlamına gelmektedir.
Konfigürasyon denetimleri, fonksiyonel konfigürasyon denetimi ve fiziksel konfigürasyon denetimi olmak üzere iki çeşittir. Fonksiyonel konfigürasyon denetimi, konfigürasyona tabi parçanın kabulünden önce, konfigürasyon dokümantasyonunda belirtilmiş olan fonksiyonel ve performans özelliklerine ulaşıldığının kontrolü ve doğrulanması amacıyla, test verilerinin ve kayıtlarının incelenmesidir Bu denetim seri üretim için onay verilecek konfigürasyonu temsil eden prototip üzerinde, prototipin olmadığı durumlarda ise üretilen ilk parça üzerinde yapılmalıdır. Fiziksel konfigürasyon denetimi, imal edilmiş konfigürasyona tabi bir parçanın imalat konfigürasyonunun, tasarım dokümanlarına göre uygunluğunun denetlenmesidir. Fonksiyonel konfigürasyon denetiminin başarıyla tamamlanmasının ardından üretimin ilk parçası üzerinde uygulanan bu denetim, ürünle ilgili teknik resim, şartname, test gereksinimleri ve diğer teknik veriler ile tasarım dokümanları, el kitabı ve listelerin detaylı denetimini içermektedir. Prototip kafile üretimi sırasında üretim dokümanlarında yer alan muayene ve test gereksinimlerinin konfigürasyon dokümanlarına uygunluğunun değerlendirilmesi ve seri üretim sırasında bu üretim dokümanlarının kullanılacağından emin olunmasının sağlanmasıdır. Konfigürasyon Yönetim Planı Konfigürasyon yönetim politikası ve hedefleri, Konfigürasyon yönetim organizasyonu, sorumluluk ve yetkileri, Konfigürasyon yönetim kaynakları ve bu kaynakların nasıl elde edileceği, Konfigürasyon kontrol yöntemi, Konfigürasyon denetimlerinin nasıl ve ne zaman yapılacağı, Konfigürasyon durum değerlendirmesinin nasıl ve ne zaman yapılacağı, Konfigürasyon yönetiminin müşteri ve alt yükleniciler ile nasıl koordine edileceği.
Şekil 5. Konfigürasyon Yönetim Planı Konfigürasyon Yönetim Organizasyonu Şekil 6. Konfigürasyon Yönetim Organizasyonu Referanslar * MIL-HDBK-61B DoD Military Handbook Configuration Management Guidance, 2001. * MIL-STD-3046 Department of Defense Interim Standard Practice Configuration Management, 2013. * MSB.lığı SATEM K.lığı, Konfigürasyon Yönetimi Seminer Notları, Ankara. * EIA Standard 649, National Consensus Standard for
Configuration Management, U.S.A., 1998. * Ünal Hande, Konfigürasyon Yönetimi ve Savunma Sanayiinde Uygulaması, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2005, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). *https://www.slideshare.net/akdenizli33/konfigrasyon-ynetimi-s unumu