ææ Türkiye Ofisi TACSO 2 Türkiye : 2. Ulusal Danışma Kurulu Toplantısı 3 Haziran Salı, 2014 Gordion Otel, Ankara Katılım Sağlayan Üyeler AB Türkiye Delegasyonu: Lise Pate-Yılmazer AB Türkiye Delegasyonu: Eser Canalıoğlu Çınar AB Bakanlığı- Sivil Toplum, İletişim ve Kültür Başkanlığı:Volkan Kocagül AB Bakanlığı- Proje Uygulama Başkanlığı:Elif Karakulak Başbakanlık, Vakıflar Genel Müdürlüğü:Mehmet Yıldıran Başbakanlık, Vakıflar Genel Müdürlüğü:Bumin Kağan İsmailoğlu Başbakanlık, Vakıflar Genel Müdürlüğü: Ayşe Eda Murat Bilgi Üniversitesi Sivil Toplum Çalışmaları Merkezi: Alper Akyüz Türkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği-KSSD: Feride Doğan Bağımsız İletişim Ağı-Bianet: Evren Gönül Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı-TÜSEV: Tevfik Başak Ersen Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı-TÜSEV: Liana Varon Yasama Derneği-Yasader:Fahri Bakırcı Toplum Gönüllüleri Vakfı-TOG: Özge Sönmez Yaşama Dair Vakıf-Yada: Ulaş Tol Doğa Derneği: Ayşe Sargın Türkiye Özürlüler Eğitim ve Dayanışma Vakfı-ÖZEV: Bülent Avcılar Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği-CEİD: Yıldız Tokman Sivil Toplum Geliştirme Merkezi-STGM:Tezcan Eralp Abay Sivil Toplum Geliştirme Merkezi-STGM: Tuğçe Bahadır Kadın Adayları Destekleme Derneği-Kader: Sahra Daşdemir Helsinki Yurttaşlar Derneği: Sevgi Özçelik Kaos GL Derneği: Umut Güner Çocuklara Yönelik Ticari Cinsel Sömürü ile Mücadele Ağı: Şahin Antakyalıoğlu TACSO Temsilcileri TACSO İnsandan İnsana Programı (P2P) Koordinatörü: Neslihan Özgüneş Ülke Koordinatörü:Ayça Bulut Bican : Akça Şaylan : Selin Berghan Katılamayan Üyeler: İçişleri Bakanlığı, Dernekler Dairesi Başkanlığı Arı Hareketi Sabancı Vakfı Türkiye Sakatlar Konfederasyonu
ææ Türkiye Ofisi Üyelere Toplantıdan Önce İletilen Belgeler Toplantı Gündemi TACSO Eylül 2013- Mayıs 2014 Türkiye Faaliyetleri ve Öngörülen Faaliyetler Hakkında Bilgi Notu AB Sivil Toplum Rehberi Konferansı- Ön Rapor ve Bilgi Notu TOPLANTI RAPORU Ofisi tarafından düzenlenen ikinci Ulusal Danışma Kurulu toplantısı, Ülke Koordinatörü Ayça Bulut Bican'ın açılış konuşması ile başladıktan sonra, her bir üye, UDK üyelerinin bazı temsilcilerinin ilk defa toplantıya katılıyor olması nedeniyle, kendini ve temsil ettiği kurumu kısaca tanıttı. Ülke Koordinatörü tarafından UDK toplantısının gündemi ve çalışma yöntemi paylaşıldıktan sonra, TACSO nun son dönem ve gelecek etkinlikleri hakkında ve TACSO Çıkış Süreci Hakkında bilgilendirme yapıldı. TACSO NUN GERÇEKLEŞEN ETKİNLİKLERİ ve GELECEK DÖNEM ETKİNLİKLERİ TACSO NUN GEÇMİŞ DÖNEM ETKİNLİKLERİ İlk UDK toplantısında paylaşıldığı üzere, geride bırakılan dönemde STGM ile birlikte, yerel STK lara yönelik sosyal medya ve iletişim atölyeleri yapıldı. Atölyeler, STGM ofislerinin olduğu 4 ilde gerçekleşti (Adana, Eskişehir, Diyarbakır, İzmir). Bu atölyelere 21 ilden 77 yerel STK temsilcisi katıldı. Genel olarak Facebook, Twitter sayfaları için içerik tasarlamak, açmak ve yönetmek gibi temel beceriler uygulamalı olarak ele alındı. Bunun devamı olarak, önümüzdeki dönemde blog uygulamaları, görünürlük materyalleri için basit tasarım araçları gibi alanlarda Nasıl Yapılır? videoları hazırlanmasının planlandığı paylaşıldı. AB Türkiye Delegasyonu koordinasyonunda STGM ve Sivil Düşün işbirliği ile Ocak ayında IPA II programlamasının Ülke Strateji Belgesi üzerine bir dizi danışma toplantısı gerçekleştirildiği paylaşıldı. Danışma sürecine 84 STK temsilcisi katıldı ve alınan 400 görüş AB ye raporlandı 1 ve web sitesinde kamuoyu ile paylaşıldı. TACSO tarafından İnsandan İnsana Programı kapsamında bölgesel düzeyde desteklenen Euclid Ağı Yıllık Konferansı Birlikte Çözümler Bulmak ile Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve Avrupa Komisyonu ev sahipliğinde Ocak 2014 de Strazburg da düzenlenen Sosyal Girişimciler: Söz Sizde! Konferanslarını takiben; TACSO nun Makedonya, Arnavutluk ve Sırbistan Ülke Ofisleri tarafından yine İnsandan İnsana Programı (P2P) bileşeni kapsamında ulusal düzeyde etkinlikler gerçekleştirildi. Söz konusu etkinliklerin rapor ve 1 Rapora buradan ulaşabilirsiniz: http://www.tacso.org/eu-corner/eu-calls/?id=10262
ææ Türkiye Ofisi materyallerine TACSO web sitesindeki bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz. Konferansa Türkiye den TÜSEV, Sosyal İnovasyon Merkezi, Start-Up Factory katıldı. Konferans sonrasında TÜSEV in ev sahipliğinde konferans katılımcıları 19 Şubat 2014 te bir paylaşım toplantısı düzenledi. Toplantıya sosyal girişimciler ve ilgili STK lardan 27 temsilci katıldı. TACSO Sırbistan Ofisinin işbirliği ile 14 Mart'ta Belgrad'da düzenlenen Sosyal İnovasyon Forumu, Batı Balkanlar ve Türkiye'de sosyal girişimciliğin gelişmesi konusunda tartışmalara ev sahipliği yaptı. Sosyal girişimciliği destekleyen bir yasal çerçeve için bölgesel savunuculuğun güçlendirilmesi çalışmalarının bir parçası olarak düzenlenen konferansa, Türkiye den TÜSEV katıldı. Etkinlikte sosyal girişimcilik için Belgrad Deklarasyonu kabul edildi. Deklarasyonu İngilizce olarak http://belgradedeclaration.net/ sitesinden; Türkçe olarak sosyalgirisim.org web sitesinde bu bağlantıdan incelenebilir. TÜSEV ayrıca Açık Radyo da Toplumsal Dönüşüm için Sosyal Girişimcilik Programının (kayıt için tıklayın) konuğu olarak ve hazırladıkları bir elektronik bülten (okumak için tıklayın) ile konferans deneyimlerini paylaştı. nin TÜSEV işbirliği ile 26 Haziran da İstanbul da düzenleyeceği Sosyal Girişimcilik: Sosyal İçerme ve Sürdürülebilir Toplumsal Gelişme Olanakları Konferansı da bu etkinliklerin bir devamı olacak. Avrupa Komisyonu Genişlemeden Sorumlu Genel Müdürlüğü (DG ELARG), 2012 yılında başlayan çalışmalarla, her bir aday ülkede sivil toplumla ilgili farklı alanlarda yaratılmak istenen sonuçların, niceliksel ve niteliksel göstergeler ile tanımlandığı, çerçeve bir stratejik doküman olarak Avrupa Birliği Genişleme Bölgesindeki Sivil Topluma Destek Rehberi, 2014-2020 (AB Sivil Topluma Destek Rehberi) belgesini hazırladı. Rehberin amacı, önümüzdeki yedi yıl için tek tek ülkeler ve bölge düzeyinde sivil topluma ilişkin reform süreçlerinde ilerlemenin çok paydaşlı biçimde planlanması, uygulanması, ölçülmesi ve izlenmesidir. Rehberin sağladığı sonuç çerçevesi, hem aday ülkelerin bu alandaki çalışmalarında ve bu alanda AB desteğinin planlanmasında araç olarak kullanılabilecek hem de etkin ve sistematik izleme ile AB için adaylık sürecinin değerlendirildiği ülke ilerleme raporlarına sivil toplum ile ilgili girdiler sağlaması planlanıyor. AB Genişleme Ülkelerinde Sivil Topluma Destek Rehberi nin açılış toplantısı olan Tiran Konferansı, Avrupa Komisyonu nun ev sahipliğinde ve TACSO Bölgesel Ofisinin organizasyonunda 6-9 Mayıs 2014 te Arnavutluk ta düzenlendi. Konferans AB kurumlarını, her bir ülkeden kamu ve STK temsilcilerini bir araya getirdi. Konferansa katılım davet yolu ile gerçekleştirildi, her bir ülkede STK larla ilgili çalışmalardan sorumlu kamu kurumları ve sivil toplumun gelişimi alanında çalışan anahtar STK ların katılımı imkanlar ölçüsünde hedeflendi. Konferansta yer alan Türkiye katılımcıları şu kurumlardı: İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı, Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü, Kalkınma Bakanlığı, AB Bakanlığı, TÜSEV, STGM ve AB Türkiye Delegasyonu. ; IHOP ve IHOP un desteklediği Mülteci Hakları Koordinasyonu ile birlikte, STK lardan gelen taleplere istinaden, sayıları 1 Milyonu geçen Suriyeli Sığınmacılar konusunda çalışan STK lar arasında iletişimi güçlendirmek ve işbirliğini geliştirmek amacı ile STK ların Deneyimleri Açısından Türkiye deki Suriyelilerin İnsan Hakları: Sivil Toplum Kuruluşları Buluşması başlığı ile iki günlük bir çalıştay düzenledi. Çalıştaya, Uluslararası kuruluşların Türkiye temsilcilikleri ve Türkiye de kurulmuş STK lardan, insani yardım, savunuculuk ve izleme, kültürel çalışmalar, temel haklara erişim ( eğitim, temiz su, sağlık) alanında çalışan STK lar katıldı. Çalıştay 25 STK ve ilgili kurumdan ( üniversite araştırma merkezleri) 30 temsilciyi bir araya getirdi.
ææ Türkiye Ofisi Çalıştayda, geleceği arama metodolojisinin etkinliğe uygunlaştırılmış bir versiyonu ile tartışmalar yürütüldü. Katılımcılar; Dünya, Türkiye ve kişisel hayatları için sığınmacı ve mültecilerle ilgili dönüm noktalarını belirleyen zaman çizelgeleri oluşturduktan sonra, Suriyeli sığınmacılar ile ilgili güncel eğilimleri birlikte tartışarak belirledi. Akabinde, güncel eğilimlerin her bir katılımcı için önceliklendirilmesi ve bu öncelik alanlarında mevcut ve olması gereken çalışmalar ele alındı. Bu çalışmadan sonra, öncelik alanlarında yaratılmak istenen ideal durumu ele almak üzere, en iyi gelecek senaryoları üzerine küçük çalışma grupları düzenlendi. Çalıştay sonucunda öne çıkan öncelik alanları arasında aşağıdakiler yer aldı: Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK), Geçici Sığınma düzenlemesi, insan haklarının korunması bakış açısı ile revize edilmeli. AFAD ve Göç İdaresi arasındaki görev paylaşımının tasarımı, çalışmaların paylaşılması ve bu kurumlarla STK ların diyalogu ve işbirliği konusunda STK lar dayanışma içinde olmalı YUKK ta yer alan Coğrafi Sınırlama kaldırılmalı, entegrasyon ve uyum politikaları daha geniş katılımla farklı bağlamlar dikkate alınarak tartışılmalı. Uyum politikaları, uzun vadeli ihtiyaçlarla sığınmacıların farklılıklarını gözeterek onlara yaşama alanı açacak şekilde geliştirilmeli. STK lar yönetmelik ve genelgelerin tasarımına katılabilmeli, daha etkin bir işbirliği için bir ortaklık oluşturulmalı ve bu alanda izleme ve raporlama yapılmalı. STK lar bilgiye ve karar almaya erişim konusunda deneyimlerini daha etkin paylaşmalı. STK lar arasında insani yardım ve hak örgütü gibi ayrımlar sadece işlev açısından ele alınmalı, insani yardım örgütlerinin de insan hakları ve temel hizmetlere erişim alanında çalışıyor olduğu konusunda farkındalık geliştirilmeli Daha fazla Sivil toplum aktörü ile daha geniş bir iletişim sağlanabilmesi için Antep, Urfa gibi illerde gerçekleştirilecek, Suriyelilerin temsilcilerinin de katılabileceği yerel toplantılarla bu alandaki çalışmalar şekillendirilmeli. Çalıştay, bu özel alanda çalışan STK ların deneyimi açısından; STK ların bu çalışma alanında bilgiye erişimde sıkıntıların önde gelen nedenlerinden birinin bilginin üretimi ve paylaşılması bağlamında kamu kurumlarının görev paylaşımı ve koordinasyonundaki sıkıntılar olduğunu; STK ların kendi aralarındaki diyalog ve işbirliği ihtiyacının, özellikle bilgi edinme ve karar alma açısından önemli olduğunu, bu alandaki aktörler arası diyalogun sürdürülebilir biçimde desteklenmesi gerektiğini STK ların kamu ile diyalog ve işbirliği konusunda güçlü bir pozisyon almak için ortaklaşmaları gerektiğini ortaya koydu. Toplantı sırasında AB Sivil Düşün Programı tarafından desteklenen Sivil Toplum Afet Platformu (SİTAP) adına Hayata Destek Derneği, bu alanda STK'lar arasında iletişimi kolaylaştırmaya gönüllü olduğunu belirtti. IHOP/KAGED ise, özellikle STK'ların yönetmelik hazırlanması gibi karar almaya yönelik çalışmalarını takip edebileceğini belirtti. TACSO, bilgi edinme ve STK'ların karar almaya katılımı ile ilgili çalışmaları kapsamında bu çalıştayın devamında ortaya çıkan ihtiyaçları takip ederek uygun alanlarda, imkanlar ölçüsünde harekete geçebilecek. TACSO, STGM nin düzenlediği Sivil Sesler Festival inin panellerinin daha çok insana ulaşması için internetten canlı yayınlanmasına destek verdi. Özgürlük ve Kent, Demokrasi ve Katılım ile İnternet ve Özgürlüğün
ææ Türkiye Ofisi Değişen Sınırları Panellerinin canlı yayınını internet üzerinden 170 kişi takip etti. Ayrıca, TACSO yu ilk dönemde ve ikinci dönemde uygulayan konsorsiyumun üyelerinden Romanya dan Partners Foundation for Local Development (FPDL) de Yerel Katılım paneline katılarak Romanya da yerel düzeyde katılımcı planlama konusunda yaptıkları uzun dönemli çalışmaları katılımcılarla paylaştılar. haftalık elektronik bültenlerinden 33. Sayıyı yayınladı. E-bültenlerde AB den, TACSO dan, AB tarafından desteklenen projelerden, sivil toplumdan ve hibe olanaklarından haberleri yayınlanmakta. TACSO nun son dönem etkinlikleri ilişkin üyelerden gelen yorumlar/sorular: AB Türkiye Delegasyonu tarafından, Tiran Konferansı ve yakın gelecekte düzenlenecek Sivil Topluma Yönelik Kamu Finansmanı alanlarında bir izleyen bir yerel etkinlik yapılması önerisi sunuldu. Ayrıca, Suriye ile ilgili çalışmalar yürüten STK ların deneyimlerinin Sivil Toplum İzleme raporları konusunda girdi sağlaması ihtimalinin gözden geçirilmesi önerildi. TACSO nun Gelecek Dönem Etkinlikleri 17-18 Haziran 2014 tarihlerinde Priştine de STK lara yönelik kamu finansmanı üzerine TACSO Bölgesel Konferansı düzenlenecek. Konferans, kamu finansmanını düzenleyen yasal çerçeve, uygulama kuralları, şeffaflık, eşit muamele, adil erişim gibi konularda kamuda standartların oluşturulmasını konu ediniyor. Türkiye ofisi olarak, konferans sonrasında konuyla ilgili bir etkinlik planlanabilir. TACSO tarafından 26 Haziran 2014 te İstanbul da sosyal girişim üzerine bir etkinlik düzenlenecek. Sosyal içerme ile birlikte düşünüldüğünden, AB ve IPA ülkelerinden gelen katılımcılar, hassas gruplarla çalışan STK lar için sosyal girişim üzerine bilgilendirme yapacaklar. Ayrıca etkinlik kapsamında, sosyal girişim bağlamında geliştirilen kaynak yaratma alanındaki iyi örneklerin paylaşılması ve tartışılması hedefleniyor. TACSO Ülke Koordinatörü, UDK üyelerinden KAOS GL tarafından gündeme getirilen bir öneriyi paylaştı: Bu öneri, yerel sivil toplum kuruluşlarına/oluşumlarına ayni destek sağlamak isteyen STK lar için prosedür, duyuru, başvuru formları vb konularında deneyim paylaşımı toplantısı yapılmasına yönelikti. TACSO Ülke Koordinatörü, yaklaşan yaz dönemi nedeniyle, Eylül 2014 sonrasında STK lar arasında bir deneyim ve görüş alışverişi toplantısı planlanabileceğini belirterek, çalışmanın içinde olmak isteyen UDK üyeleri ile haberleşmek istediklerini belirtti. TACSO Çıkış Planı TACSO nun çıkış planı hakkında bilgilendirme yapıldı. Buna göre, TACSO dan sonra TACSO nun misyonunu üstlenecek ve sürdürecek bir referans kuruluşa, tüm TACSO çıktıları devredilecek. Çıkış planı, devrin yapılacağı yerel kuruluşun ilk yıl seçilerek, 2. yıl birlikte uygulama yapılması şeklinde planlandı. Bu süreci AB Komisyonu Bölgesel programları ile AB Delegasyonları birlikte yürütmekteler. AB nin TACSO ülkelerinde sivil toplumun gelişimi konusunda yapılandırılmış uzun vadeli bir stratejisi yoksa ki Türkiye dışındaki ülkeler için bu durum geçerli- devredilecek kurumun seçimi için açık çağrı yapıldı. Türkiye de ise Avrupa Komisyonu, AB nin uzun süreli desteklerinin yürütücüsü ve halihazırda bir teknik destek projesinin devamı olarak, STGM nin TACSO misyonunu devam ettirecek doğal kuruluş olduğunu görüşünü belirtti. TACSO nun bu yöndeki fizibilite çalışmaları devam etmektedir. Konuyla ilgili bilgiler TACSO ofisi tarafından paylaşılacak. TACSO ihtiyaç analizi kapsamında, STK ların TACSO nun sona ermesinden sonra görevlerini üstlenecek yerel kuruluşun niteliği konusundaki beklentileri de ele alınmış olup, STK ların bu kuruluşun aktif ve katılımcı
ææ Türkiye Ofisi olması, örgütlere eşit mesafede olması ve yeni metotları tanıtması yönündeki beklentilerinin TACSO çıkış planının uygulanmasında dikkate alınacağı belirtildi. TACSO nun çıkış planına ilişkin üyelerden gelen yorumlar/sorular: CEID, TACSO nun STGM ye çıkış planı uygulanırken UDK nın rolü ve işlevinin ne olacağını sordu. TACSO Koordinatörü, UDK nın işlevinin TACSO projesinin sona ereceği Eylül 2017 ye dek proje kapsamında süreceğini belirtirken, TACSO nun misyonunu üstlenecek yerel kuruluşların UDK yı da proje dönemi sonrasında sürdürmesinin TACSO nun bölgesel düzeyde dileği olduğunu belirtti. AVRUPA BİRLİĞİ GENİŞLEME BÖLGESİNDEKİ SİVİL TOPLUMA DESTEK REHBERİ VE OLASI TÜRKİYE HEDEFLERİ HAKKINDA SUNUŞ VE ÇALIŞMA GRUPLARI Toplantının bir sonraki oturumunda, AB Rehberinde yer alan Sonuç Çerçevesi hakkında bilgilendirme yapılarak, katılımcılardan Türkiye için gelişmesi en zor ve en olanaklı alanları belirlemeleri istendi. Türkiye için belirlenen alanlar şu şekildedir: Gelişmesi zorlu alanlar: 3.1. Kamu sivil toplumun karar alma süreçlerine katılımını iyi yönetişim için vazgeçilmez görüyor. 6.2. STK ların farklılaşmış kaynaklardan yararlanarak sürdürülebilirliklerini garantilemeleri. 2.1. STK lar için karşılanması kolay finansal kurallar var. Gelişmesi olanaklı alanlar: 1.2. STK larda gönüllülük ve istihdamı destekleyecek ve kolaylaştıracak politikalar ve yasal düzenlemeler var. 4.2. STK lar etkinliklerini ve yarattıkları sonuçları kamuoyuna duyurabiliyorlar. 5.1. STK lar uzun vadeli stratejik planlamalar yapıp hareket edebiliyorlar. 5.3. STK lar ülke içinde ve dışında sivil toplum ağlarıyla bütünleşmiş durumda ve kampanya ve savunuculuk faaliyetlerinde daha geniş etki yaratabilmek için ortaklıklar kuruyor. Daha sonra yapılan grup çalışmalarında, bu alanlar paydaşlar, engeller ve neler yapılabilir üzerinden tartışıldı. Bu tartışma çıktıları, TACSO nun var olan durum raporlarının sonuçlarını teyit eder niteliktedir. Ülke koordinatörü, Tiran Konferansı katılımcılarının durum raporunu geliştirmek için çalıştıklarını ve bu toplantı çıktıları ile birlikte raporlanacağı bilgini verdi. AB Rehberi, Tiran Konferansı ve Çalışma Gruplarının Detaylarını Ek-1 de bulabilirsiniz. İnsandan İnsana Programı (P2P) Etkinlikleri için UDK Çalışma Grupları Oluşturulması Daveti
ææ Türkiye Ofisi STK lar için destekleyici finansal çerçeve etkinliği Bilgiye erişim ve erişilen bilginin savunuculuk için STK lar tarafından nasıl etkili kullanılacağı. Çevresel kararlara vatandaş katılımı üzerine bir etkinlik. Bu başlık, Brüksel tarafından desteklenen Env. Net Projesi nden ve güncel gelişmelerden ilham alınarak oluşturuldu. Çevresel kararlar hakkında bilgiye erişim, çevresel kararların alınmasına katılım, çevresel kararları adalete götürme ile ilgili AB uygulamaları ve AB STK larının pratikleri Türkiye deki çevre örgütlerini nasıl güçlendirir sorusu üzerine odaklanılması düşünülüyor. Yerel Gıda Önemlidir: Sağlıklı gıdaya erişim ve sürdürülebilir yerel gıda üretimi konusunu odağına alan bir etkinlik düşünüyoruz. Makedonya daki STK ların Türkiye deki STK larla birlikte gıda meselesini tartışmak istemelerinden dolayı gündeme geldi. GDO meselesi üzerine çalışan STK lar, yerelde çalışan kooperatifleri vb bir araya getirilerek, AB sürecinde yereldeki küçük üreticilerin durumunun tartışılması amaçlanıyor. Bu proje AB tarafından bölgesel düzeyde desteklenen ESSEDRA projesi ile de bağlantılı. Sınırları İnsanileştirmek: Sığınmacı ve mültecilerin insan hakları konusunda bir etkinliğin yararlı olacağını düşünüyoruz. Bu karmaşık bir yasal düzenlemenin konusu. AB ve Türkiye arasındaki geri kabul anlaşması gündemde bulunuyor. Türkiye de STK ların bakış açısı biraz bu alandaki insan haklarının öne çıkması yönünde. Aynı zamanda Balkan ülkeleri, özellikle adaylık sürecinde ilerlediklerinde onların ülkesinden AB ülkelerine geçmeye çalışanlarla ilgili sorunları var. Bu konunun bir çok ülke için ilgi çekici olabileceğini düşünüyoruz. Açık devlet ortaklığı kapsamında ise yolsuzluk, şeffaflık, hesap verebilirlik gibi konuların tartışılması ve diğer TACSO ülkelerindeki iyi örneklerin tanıtılması amaçlanıyor. Türkiye nin konuyla ilgili bir taahhüdü ve bu kapsamda bir eylem planının var. Konuyla ilgili olarak ve Başbakanlık Teftiş Kurulu görevlendirildi. Sosyal Politika ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği bir etkinlik konusu olarak gündemde, bu etkinliği Homofobi Karşıtı Bölgesel Ağ Buluşması ile paralel olarak gerçekleştirerek zenginleştirme olanağı bulunuyor. Sosyal Politika ve Erişim: Engelli erişimi ve hassas grupların temel hizmetlere erişimi ile ilgili bir etkinlik toplumsal cinsiyet odağından ayrı olarak, karar almaya katılım ve izleme ekseninde tasarlanabilir. Son olarak, ülke koordinatörü sonbaharda yapılacak P2P etkinlikleri hakkında bilgilendirme yaparak, çalışma gruplarına katılmak ve/veya yeni etkinlik önermek isteyen örgütlerin e-mail yoluyla bildirimde bulanabileceklerini belirtti. Ek-1: AB Rehberi, Tiran Konferansı ve Çalışma Grubu Çıktıları Hakkında Bilgi Notu Ek-2 : AB Rehberi Sonuç çerçevesi Gayri Resmi Çeviri EK-3: Toplantı Gündemi
ææ Türkiye Ofisi EK-1: AVRUPA BİRLİĞİ GENİŞLEME BÖLGESİNDEKİ SİVİL TOPLUMA DESTEK REHBERİ ve TÜRKİYE Avrupa Komisyonu Genişlemeden Sorumlu Genel Müdürlüğü (DG ELARG), 2012 yılında başlayan çalışmalarla, her bir aday ülkede sivil toplumla ilgili farklı alanlarda yaratılmak istenen sonuçların, niceliksel ve niteliksel göstergeler ile tanımlandığı, çerçeve bir stratejik doküman olarak Avrupa Birliği Genişleme Bölgesindeki Sivil Topluma Destek Rehberi, 2014-2020 (AB Sivil Topluma Destek Rehberi) belgesini hazırladı. AB aday ülkelerinde sivil toplumun gelişimi, kamu ile işbirliği ve kapasitesi gibi üç ana eksende beklene sonuçları sunan çerçeve, bu alanda AB desteğinin hedeflerini ortaya koymaktadır. Rehberin amacı, önümüzdeki yedi yıl için tek tek ülkeler ve bölge düzeyinde sivil topluma ilişkin reform süreçlerinde ilerlemenin çok paydaşlı biçimde planlanması, uygulanması, ölçülmesi ve izlenmesidir. Rehberin sağladığı sonuç çerçevesi, hem aday ülkelerin bu alandaki çalışmalarında ve bu alanda AB desteğinin planlanmasında araç olarak kullanılabilecek hem de etkin ve sistematik izleme ile AB için adaylık sürecinin değerlendirildiği ülke ilerleme raporlarına sivil toplum ile ilgili girdiler sağlaması planlanıyor. Tiran Konferansı 6-9 Mayıs 2014 te Tiran, Arnavutluk ta düzenlenen Konferans: Avrupa Birliği Genişleme Bölgesindeki Sivil Topluma Destek Rehberi Tanıtılması AB kurumlarını, her bir ülkeden kamu ve STK temsilcilerini bir araya getirdi. Avrupa Komisyonu adına TACSO Bölgesel Ofisi tarafından düzenlenen Konferansın temel amacı, AB Genişleme Bölgesinde Sivil Topluma Destek Rehberinin tanıtımını yapmaktı. Bunun yanı sıra ikinci amaç, Konferansta bulunan AB ve ülke temsilcileri ile, 2020 ye kadar sivil toplum alanında ilerleme için referans doküman görevi görmesi beklenen AB Rehberine ilişkin olarak; ülke hedeflerinin nasıl belirlenebileceğinin, rehberde tanımlanan sonuç alanlarında genişleme bölgesinde dönüm noktalarının ve zamanlamalarının neler olabileceğinin, bu rehberden beklenen işlevler açısından AB nin, kamu kurumlarının, STK larının rollerinin neler olabileceğinin, Rehberdeki alanlarda ilerlemenin izlenmesi ve raporlanması için sürdürülebilir olanakların neler olduğuna ilişkin görüşlerin paylaşımına yönelik çalışmalar dört gün boyunca farklı paneller ve çalışma grupları ile gerçekleştirildi. AB Rehberine Göre Hazırlanan Var Olan Durum Raporları Rehberde belirtilen gösterge alanlarındaki ilerlemeyi izleme bağlamında, Konferans sırasında her bir aday ülke için referans alınması için var olan durum raporu hazırlanmıştır. Batı Balkanlar ve Türkiye de AB aday ülkeleri için hazırlanan sivil topluma ilişkin bu var olan durum raporları (country baseline reports) farklı kaynaklardan yararlanılarak oluşturulmuştur: 1. Avrupa Komisyonu tarafından Sivil Toplum Aracı Programı kapsamında desteklenen Balkan Sivil Toplum Gelişimi Ağı (Balan Civil Society Development Network) tarafından uygulanmakta olan Sivil Toplumun Gelişimini İzleme Matrisi Projesi kapsamında hazırlanan ülke raporları ( Monitoring Matrix Projesi Web sitesi, Türkiye Raporu)
ææ Türkiye Ofisi 2. TACSO Ülke ofislerinin ikinci uygulama döneminde hazırlamış olduğu TACSO Ülke İhtiyaç Analizi Raporları (Ülke Raporları, Türkiye Raporu) 3. TACSO Bölgesel Ofisi tarafından IPSOS Araştırma Şirketine bölgesel düzeyde yaptırılan anket çalışması Konferans sırasında, her bir ülke raporunun kısa özetine Konferans kitapçığında yer verilmiştir. Aynı zamanda Avrupa Komisyonu nun isteği üzerine, ülke çalışma gruplarında kullanılmak üzere, her bir ülke raporu bölümlere ayrılarak, sivil topluma ilişkin farklı göstergelerdeki var olan gelişme durumuna ilişkin ön değerlendirmeyi görselleştiren (Trafik ışıklarına referansla ilgili alanda var olan durumun kritikliğine ilişkin kırmızı-sarı-yeşil olarak kodlanması ile) çalışma dokümanları oluşturulmuştur. Ülke Var Olan Durum raporları, AB rehberinde yer verilen sonuç çerçevesini sistematik olarak izleme niyeti ile ilgili olarak önem taşıyor. AB Sivil Topluma Destek Rehberi nde, Sivil Toplum Kuruluşlarının (STK), TACSO desteğiyle yürütülecek olan göstergelerin ve yaratılan sonuçların yıllık izlenmesine katılmaları öngörülüyor. Her yıl yapılacak ulusal ve bölgesel toplantılarda STK ların tüm ülkelerde kaydettikleri ilerleme ve hedeflerine doğru ne kadar yol aldıkları analiz edilmesi planlanıyor. Hükümetlerin, bu sonuç alanlarındaki ilerlemeyi izlemek için veri üretmeleri, izleme ve raporlamayı sürdürülebilir hale getirmenin önemine dikkat çekiliyor. Konferansın Türkiye katılımcıları olan AB Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü, TÜSEV, STGM ve AB Türkiye Delegasyonu temsilcileri; Konferans Programı kapsamında planlanan şekilde iki oturumda ülke delegasyonu olarak birlikte çalışma imkanı buldular. Türkiye için rehberlerde verilen sonuç alanlarında hedefler belirlemek için gerekli adımların neler olabileceğine ilişkin bir çalışma grubu ve rehberlerin programlama için araç olarak kullanılmasında ve izlenmesinde engellerin nasıl aşılabileceği konusundaki çalışma grubunda Türkiye için var olan durum değerlendirildi ve olası çalışma alanları ve işbirlikleri konusunda görüş alışverişinde bulunuldu. Türkiye Delegasyonu, birlikte çalışma sürelerinin kısıtlılığı nedeniyle detaylara inceleme fırsatı bulamadıysa da, 30 Nisan da TACSO Ankara ofisinde gerçekleştirilen hazırlık toplantısında da konuşulduğu üzere, aşağıdaki alanlarda Konferansı izleyen dönemde çalışmalar yapılması gerektiği görüşünü paylaştı: 1. Türkiye için hazırlana Var Olan durum raporuna ilişkin geliştirici ve düzeltici katkılar sağlayarak raporun geliştirilmesine katkıda bulunmak: a. BCSDN İzleme Projesi Ülke Raporu ve raporlarında sağlanan bilgilere dayanarak hazırlanan ilk üç hedef alanı ile ilgili bölümlerde, kamuya açık olmayan ancak katılımcılarımızın gerekli katkıları ile ulaşılabilir olan bazı eksik verilerin tamamlanması için ortak çalışma yürütülmesi gerektiği (STK larda çalışan ve gönüllü sayıları, çalışan giderlerinin STK nın toplam giderlerindeki oranlar, vergi istisnaları ve yükümlülüklerinin STK ların bütçelerindeki yansıması, STK lara bireysel ve kurumsal bağış ve yardımların oranları, kamu kaynaklarından STK lara sağlanan desteğin miktarı gibi göstergeler) b. IPSOS verileri ile oluşturulan Hedef 4: Yeterli/yetkin, şeffaf ve hesap verebilir STK lar, Hedef 5: Etkin STK lar ; Hedef 6: Finansal Olarak Sürdürülebilir STK lar konusunda, metodolojinin söz konusu bilgiyi elde etmede yeterli ve uygun olmadığı konusunda oluşan ortak kanaatle, sunulan bulguların var olan kaynaklarla uygunsuzluğuna işaret etme; söz konusu göstergelerde ihtiyaç duyulan bilgiye erişim için Türkiye özelinde bir yaklaşım
ææ Türkiye Ofisi konusunda önerilerde bulunma, ve katılımcılarımızın imkanları dahilinde söz konusu göstergeler hakkında var olan verilerden var olan durum raporuna katkıda bulunulması konusunda bir çalışma yapılması gerektiği c. Ülke raporlarında sonuç alanlarında var olan durumun görselleştirilmesi ile ilgili olarak hazırlanan trafik ışıklarının kullanıldığı raporda, maddi hata ve düzenlemeler konusunda geri bildirim vermek 2. Türkiye katılımcılarının, ülke çalışma gruplarında ele alma fırsatı bulduğu ( son bölümde açıklanan) girişimlerle ilgili olarak; STK Çerçeve Yasası ve Sivil Topluma ilişkin Verilerin Oluşturulması konusunda çalışmaları katılımcıların desteği ve ortak çalışması ile hayata geçirmek gerekliliği 3. Konferans sonrasında Türkiye katılımcılarının bir araya gelerek bu çalışmaları planlamak konusunda birlikte çalışması gerektiği Türkiye var olan durum raporu taslak olarak UDK üyeleri ile paylaşıldı. Var olan durumunda yer alan göstergelere ilişkin araştırmanın raporunun edilinmesi ile devam edecek bir geri bildirim sürecinden sonra var olan durum raporunun nihai versiyonu kamuoyu ile TACSO web sitesinden paylaşılacak. Tiran Konferansı Türkiye Katılımcılarının Ülke Çalışma Gruplarında Oluşturdukları Planlar: Gerekli Hedef 1: Ana Faaliyetler Temel Alanlarda İlerlemeye Uygun Düzenlemeler Getiren STK Çerçeve Yasasının Oluşturulması için Çalışmalar 1. Türkiye de var olan durumun mevzuat ve uygulama bakımından incelenmesi. Bu alanda yapılmış olan çalışmaların üstüne inşa edilecek katılımcı bir çalışma yürütmek 2. Var olan durumun farklı paydaşlarla bir araya gelerek değerlendirilmesi ve ilerleme sağlanacak öncelik alanlarının katılımcı şekilde belirlenmesi 3. Kamu ve STK temsilcilerini bir araya getiren çalışma gruplarının oluşturulması ve öncelik alanlarında yapılabileceklerine ilişkin taslak planların oluşturulması 4. Eş zamanlı olarak sivil toplum kuruluşları arasında daha geniş danışma süreçlerinin işletilmesi ve kamu kurumları arasında da bu alanda diyalog başlatılması 5. Çalışma gruplarının, belirlenen öncelik alanlarına ilişkin oluşturduğu çalışma planları örneğin aşağıdaki alanları öne çıkarabilir: a. STK ların tabi olduğu kurulma, kayıt ve çalışmalarına ilişkin düzenlemelerde bürokrasiyi azaltmak ve basitleştirmek (bunun kapsamda cezalar, denetimler anılabilir) b. Örgütlenme Özgürlüğüne ilişkin sınırlama ve kısıtlamaların kaldırılması c. STK ların tabi olduğu finansal kuralların kolaylaştırıcı ve destekleyici biçimde dönüşmesi ( vergi istisnaları, kamu yararı statüsü, STK ların ticari faaliyetlerine ilişkin düzenlemeler, fon geliştirme konuları bu alanda ele alınabilir) d. STK ların toplanma ve ifade özgürlükleri uygulamalarının geliştirilmesi, bilgiye erişimlerinin geliştirilmesi 6. STK ların destekleyici STK çerçeve yasası için lobi ve savunuculuk faaliyetleri gerçekleştirmesi ve bunlar için kaynakların sağlanması konusunda AB ve kamu ile
ææ Türkiye Ofisi işbirliği Aktörler: Anahtar STK lar (TUSEV, STGM), bu konuda TACSO Ulusal Danışma Kurulunda yer alan STK ların da katılımı düşünülebilir Anahtar kamu kurumları: Türkiye katılımcısı bulunan kurumlar; AB Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi, Vakıflar Genel Müdürlüğü Zamanlama En geç altı ay içinde bu çalışmaların başlatılabileceği değerlendirilmiştir. En çok 15 ay içinde de bu alanda planların oluşturulabileceği düşünülmektedir. Gerekli Hedef 2: Ana Faaliyetler AB Rehberinde yer alan Göstergelerle ilgili olarak Sivil Topluma ilişkin Verilerin Oluşturulması ve Paylaşılması 1. Paydaşların ortak çalışması, sivil toplumla ilişkili olarak ile kamuya açık olan ve olmayan verilerin belirlenmesi 2. Sivil topluma ilişkin verilerle ilgili boşluk analizinin ve ihtiyaç analizinin gerçekleştirilmesi a. STK larla danışma süreçleri b. Kamu kurumları arasında danışma süreçleri c. Donörler ve Uluslararası Kurumlarla danışma süreçleri yürütülmesi 3. Var olan mekanizmaların keşfedilmesi ve aktif şekilde kullanılması, örneğin TÜİK danışma toplantılarına STK ların katılımı, açık verilerin ve veri toplama yöntemi konusunda bilgi edinilmesi & görüş alışverişinde bulunulması 4. Bu alanda iyi pratiklerin ve örnek modellerin tanıtılması ile farkındalık geliştirmek için faaliyetler; kamu kurumları için TAIEX aracı ve STK lar için İnsandan İnsana Programı imkanları kullanılabilir. 5. Bu alandaki etkinlikler için teknik altyapı çalışmalarının belirlenmesi ve gerçekleştirilmesi 6. Veri ve bilgiye erişimin güçlendirilmesi yönünde çalışmaların yapılması Aktörler: Anahtar kurum Kalkınma Bakanlığı, TÜİK ve STK lar Anahtar STK lar (TUSEV, STGM), bu konuda TACSO Ulusal Danışma Kurulunda yer alan STK ların da katılımı düşünülebilir Anahtar kamu kurumları: Türkiye katılımcısı bulunan kurumlar; AB Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi, Vakıflar Genel Müdürlüğü Zamanlama En geç altı ay içinde bu çalışmaların başlatılabileceği değerlendirilmiştir. En geç 1 yıl içinde ortak tasarlanmış eylem planlarının uygun kaynaklarla hayata geçirilebileceği değerlendirilmiştir.
AB Rehberi Sonuç Çerçevesi Üzerine Türkiye Konusunda UDK Çalışma Gruplarının Çıktıları AB Sonuç Çerçevesinde Tanımlanan Sonuçlara Göre Türkiye için Gelişmesi Zorlu Alanlar 3.1. Kamu, sivil toplumun karar alma süreçlerine katılımını iyi yönetişim için vazgeçilmez görüyor ve görüyor Paydaşlar Kamu kurumları (yerel, merkezi, TBMM) Hükümet Sivil toplum örgütleri Gerçek kişiler AB Yurttaşlar Özel sektör Engeller Hukuki olarak sivil toplum tanımının yapılmamış olması. Yapılsa bile kamunun sivil topluma ilişkin eşit mesafeli bir yaklaşımı olmaması. Kamunun hesap vermesine yönelik mekanizmaların olmaması. Kamunun sivil toplumu eşit partner olarak görmemesi. Kamunun sivil toplumuna yönelik dışlayıcı tavrının, var olan işbirliği yollarından da vazgeçilmesine neden olması. STK ların işlevsiz hissetmesi durumunda mevcut mekanizmalar da çalışmayabilir. Kamu-sivil toplum ilişkisinin bireylere ve keyfiyete bağlı olması. İdari kültürün sivil toplumu eşit partner olarak görmemesi. Kamu yararının ayrımcı ve dışlayıcı bir şekilde yorumlanması ve uygulanması. Parametrelerin tamamı Kamu STK ile ilişkilenmede hesap verir durumda değil. Sivil toplumun itirazının sorun olarak algılanması Başbakanlık ın mevzuat hazırlama esasları hakkında yönetmeliğe uyulmaması Torba kanun uygulamasının danışma niteliğindeki işlemleri başından olanaksız kılması Kanun hükmünde kararnameler TBMM komisyonlarının sivil topluma danışma sürecinde komisyon başkanının sadece inisiyatif sahibi olması. Bakanlıkların mevzuat hazırlama yönetmeliğinde yer alan düzenleyici etki analizlerini yapmaması. Kar motivasyonuyla hareket eden özel sektörün sivil toplumun katılımını dışlaması ve kamu ile bu şekilde ilişkilenmesi. Bilgi edinme yasasının uygulanmaması. Uygulansa bile ilgili kamu kurumunun sağlıklı bilgi, istatistik toplamaması. Bilgi edinmeyi denetleyen kurumların bilgi vermemesi yönünde tavır geliştirmesi. Kamu kurumlarının STK larla belirli alanlarda işbirliği yapması. Merkeziyetçi kamu yönetimi. STK ların karar alma mekanizmalarına katılımını zorlayacak tabanlarının olmaması.
Dahil olma olanakları hakkında bilgi sahibi olmamaları. Neler Yapılabilir? Sivil toplum alanının yasal tanımı yapılmalı ve bu tanım yapılırken kamu-sivil toplum ilişkisinin nasıl olacağı da tanımlanmalı. Bu tanım, var olan örgüt tanımını genişletmeli, kamunun sivil toplumla ilişkisinin hukuki zeminini tanımlamalı. Kamu içerisinde sivil toplumla istenilen nitelikte ilişkilenen kurumlar var. Dolayısıyla var olan iyi örnekler görünür olmalı hem kamu hem sivil toplum için. Kamu kurumları içerisinde sivil toplum alanını bilen, sivil toplum taleplerini yansıtacak, sivil toplum ile ilişki kuracak birimlerin oluşturulması. Sivil toplum alanındaki paydaşlar, sorun alanlarını, çözüm önerilerini, kamudan talepleri düzenli aralıklarla güncelleyerek hem kamu ile hem sivil toplum alanında paylaşabilir. TBMM içtüzüğüne ve sivil topluma ilişkin düzenlemelerin yapılması için, özellikle torba yasa için kapsamlı STK Koalisyonu ile kampanya yapılabilir. Söz konusu yönetmeliğin tam uygulanması için STK koalisyonu. STK ların izleme ve raporlama faaliyetleri Sivil toplum ve yerel yönetimlerin işbirliği ve ortak proje girişimlerinin teşvik edilmesi. Kent Konseylerinin etkin çalışabilmeleri için yasal değişiklik. STK ların kamu ve alanla işbirliği konularında kapasitelerinin güçlendirilmesi. 2.4. Sivil topluma yönelik kamu desteği; şeffaf, hesap verebilir, adil ve ayrımcılıktan uzak şekilde sağlanıyor. Paydaşlar STK lar Kamu fonu veren kurumlar (Dernekler Dairesi, Kalkınma Ajansları, Belediyeler, Başbakanlık Tanıtma Fonu, Kültür bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı) Engeller Farklı fonlarda farklı uygulamalar var. Bütüncül bir yaklaşım olmaması. Bakanlıklar toplamda ne kadar fon ayırıyor; öncelikler nasıl belirleniyor vb konularında bilgi sahibi değil. Başvuru ve değerlendirme sürecine ilişkin olumsuz deneyimler. Karar süreçlerinin standart, şeffaf olmaması. Başvuru, seçim, sonuç kriterlerinin açık/net olmaması Neler TACSO nun yaptığı gibi, İyi örneklerin tanıtılması. Yapılabilir? Fonlardan faydalanan ve faydalanamayan STK ların bir araya gelip, deneyim aktarılması. Fonlarda STK lar için özel kota yaratılabilir. Baseline çalışması ile hedeflerin belirlenmesi ve fonların etki değerlendirmesi ve izlemesinin yapılması. STK lar bu fonları nasıl takip edebilir? Bilgi edinme hakkıyla izleme mümkün olabilir mi? Kamunun dağıttığı fonların nerelere gideceği, STK larla birlikte karar verilsin. 2.3. STK lara yönelik farklı finansal destekler söz konusu ( vergi istisnaları, ayni katkılar) Paydaşlar Paydaşlar Fon veren kuruluşlar Üyeler Kamu Maliye Bakanlığı Engeller Kamunun bütüncül bir politikasının ve desteğinin olmaması.
Neler Yapılabilir? Vergi teşviki ve muafiyetlerin olmaması Bağışın teşvik edilmemesi. Yardım Toplama Kanunu gelir getirmeyi engelliyor. Üyelik aidatları göstermelik, STK ların öz kaynakları yetersiz ve öz kaynak politikaları da yok. Proje yazma, fon yönetme, dönerle ilişkiler konusunda bilgi, beceri ve insan kaynağı eksiği. Dil engeli var, projeler İngilizce yazılıyor. Fikir çok, ama proje yok. Bağışçılığı teşvik eden düzenlemeler yapılmalı. Tanım yapılmalı. Kamu STK deyince kimi anlayacak; bir destek verecekse kime verecek. Yapılacak düzenlemenin kamuya maliyeti hesaplanmalı. Gelişmesi Olanaklı Alanlar 1.2. STK larda gönüllülük ve istihdamı destekleyecek ve kolaylaştıracak politikalar ve yasal düzenlemeler var. Paydaşlar ÇSGB Kalkınma Bakanlığı TBMM TÜİK Maliye Bakanlığı İçişleri Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü Belediyeler Valilikler Meslek Odaları Üniversiteler ASPB Fırsatlar/ Engeller Yasal tanım eksikliği Kamunun teşvik edici bir yaklaşımı yok, tersine gönüllüyü engelleyici. Tüm kamu kurumlarında gönüllüler var stajyer denilen. Onlara ücret verilmesi gerekliyken, STK lar için yok. STK larda gönüllülük yönetimi ve konuyla ilgili etik ilkeler yok. SGK kapsamında STK sektör olarak geçmiyor. Hem işveren hem personele yönelik vergi teşviki yok. Kalkınma Ajansı fonlarıyla profesyonel çalıştırılamıyor. Bu da kamunun STK ların profesyonel çalıştırmasına bakışını gösteriyor. Gönüllülük yanlış anlaşılıyor. Öğrenci ve emekliler üzerinden düşünüyor. Bazı meslek elemanlarının ücretsiz çalışamaması gibi düzenlemeler engel yaratıyor. Hibe veren bazı kuruluşlar insan kaynağına fon ayırmalı Eş finansman koyma zorunluluğu, STK lar insan kaynağı kalemlerinin eş finansman olarak aktarılmasına neden oluyor.
Neler Yapılabilir? Yasal tanım yapılmalı. Gönüllü kim, gönüllü faaliyeti ne; dernekler/vakıflar gönüllü adı altında ne isler yaptırabilirler; gönüllülerin hakları neler tanımlanmalı. 5.1. STK lar uzun vadeli stratejik planlamalar yapıp hareket edebiliyorlar. Paydaşlar STK lar Donörler (AB, elçilikler, vakıflar, bireysel, kamu, özel sektör) Fırsatlar STK lar stratejik planlamaya ilgi duymaya başladı. Donörler stratejileri talep ediyor. Bu da STK ları planlama yapmaya yöneltecek. Donörler proje bazlı değil, stratejik ortaklık kurulmasını talep ediyorlar. Bu da uzun süreli finansman desteği gibi fırsatlar yaratacaktır. Neler Yapılabilir? Destek alınacak yeni oluşumlar var. Bunlar duyurulabilir. C@RMA gibi inisiyatifler. STGM nin koçluk desteği kapsamında konu gündeme gelebilir. Bilgi Üniversitesinin yüksek lisans programı kapsamında konu gündeme gelebilir. STK lar ne işe yaracağını konuşmalı. Stratejik planlama süreci, sürdürülebilirliğini de sağlama konusunda önemli. 5.3. STK lar ülke içinde ve dışında sivil toplum ağlarıyla bütünleşmiş durumda ve kampanya ve savunuculuk faaliyetlerinde daha geniş etki yaratabilmek için ortaklıklar kuruyor. Paydaşlar Ulusal ve uluslararası STK lar Ağları destekleyen kamu ya da sivil programlar Üniversiteler Bu ağlar dolayımıyla oluşturulan yazılı, görsel, sosyal medya Fırsatlar AB ve entegrasyon süreci BM içerisinde özellikle bölgesel mekanizmaları Bu ağlar dolayısıyla STK insan kaynağının yetkinleşmesi İleri teknolojinin, sosyal medyanın kullanımının artması Uluslararası STK ların Türkiye deki STK lara ilgisi, Türkiye deki kültürel-politik iklim zenginliği Türkiye nin küresel sisteme kültürel ve ekonomik olarak entegre olmasının hem uygulamadaki, hem de mücadele araçlarındaki ortaklıkları görebilmek anlamında bir fırsat. Medya, özellikle sosyal medya TACSO Neler Ağları ve STK ları destekleyen STGM gibi mekanizmalar geliştirilmeli.
Yapılabilir? STK ların taban ve etkililiğinin güçlendirilmesi gerekiyor. STK lar arası bilgi alışverişi ve iletişimin arttırılacağı mekanizmaların çoğaltılması gerekiyor. Esnek ağ çalışmalarının hayata geçirilmesi gerekiyor. STK lar içinde ağlarla ilişkilerin kurumsallaşması gerekiyor. Ağların tüzel kişiliği olmadan da kamu nezdinde dikkate alınması için bir mekanizma oluşturulmalı. Bazı ağların kapsama konusunda muhafazakar halinin kırılıp, daha esnek açık hale getirilmesi gerekiyor.
Ek-2: AB Rehberi Sonuç Çerçevesi*: *Çeviri gayri resmidir, referanslar İngilizce orijinal dokümana verilmelidir. Hedefler Sonuç Çerçevesi Göstergeler Doğrulama Kaynakları Sonuç 1.1. Sonuç 1.2. Her bir birey ve tüzel kişilik kendini özgürce ifade edebiliyor, barış içinde toplanabiliyor; kayıtlı ya da kaydedilmemiş örgütlenmeleri kurabiliyor ve bunlara katılabiliyor. STK larda gönüllülük ve istihdamı destekleyecek ve kolaylaştıracak politikalar ve yasal düzenlemeler var 1.1.a. 1.1.b. 1.1.c. 1.2.a. 1.2.b. 1.2.c. Kendini ifade etme; resmi olarak kayıtlı ya da kayıtlı olmayan örgütlenme oluşturma ya da örgütlenmelere katılma açısından bireylerin ve tüzel kişiliklerin temel ve anayasal hakları ve özgürlüklerinin ihlalinin söz konusu olduğu vaka sayısı ve bu alanlarda soruşturmaya ya da yaptırımlara uğramanın söz konusu olduğu vakalar (bu vakalar insan hakları savunucularını içeren vakaları ayırt edilecek biçimde gösterilmelidir) Var olan yasal çerçeve, politikalar ve uygulamanın niteliksel değerlendirmesi Uygun yasal düzenleme ve uygulamanın benimsenmesi ile ilgili ilerleme STK larda istihdam edilen kişi sayısı (sürekli ve yarı-zamanlı) STK larda istihdama ayrılan bütçenin STK nın genel bütçesine oranı Gönüllülüğü geliştirmek ve desteklemek için hayata geçirilen inisiyatifler ve kamu destekli 1.1.a. 1.1.b. 1.1.c. 1.2.a. AİHM kararları, Yargıda bulunan davalar, Yıllık Kamu Denetçiliği Raporları, Ayrımcılığa Karşı Komisyonu vb. yapıların raporları Bağımsız değerlendirme Avrupa Komisyonu yıllık ilerleme raporları üzerinden değerlendirme Ulusal kayıtlar/anketler 1.2.b. Anketler (örneklem %5) 1.2.c. Var olan program ve inisiyatifleri haritalanması ve
Hedefler Sonuç Çerçevesi Göstergeler Doğrulama Kaynakları Sonuç 1.3. Sonuç 2.1. Sonuç 2.2. Yerel (grassroots) STK lar için ulusal düzeyde ve yerel düzeyde kamu kurumları destekleyici politika ve kurallar oluşturdu. STK lar için karşılanması kolay finansal kurallar söz konusu. STK ların mali hacimleri (bilanço) ve ticari olmayan faaliyetleri kolaylaştırıcı biçimde destekleniyor. Bağışlar uygun yasal çerçeve ve uygulama ile kolaylaştırılmış programların sayısı 1.2.d. STK türlerine/sektörlerine göre gönüllülerin sayısı 1.2.d. 1.2.e. 1.2.f. 1.3.a. 2.1.a. 2.1.b. 2.1.c. 2.2.a. Vatandaşlara yönelik projeler arasında gönüllü projelerin sayısı Var olan yasal çerçeve, politikalar ve uygulamanın niteliksel değerlendirmesi Yerel sivil örgütlenmeler için (grassroots) destekleyici ortamın niteliksel açıdan incelenmesi Finansal kural ve raporlama gerekliliklerine ilişkin STK ların zorluk/etkililik algısı (STK türlerine göre ayrıştırılmış biçimde) Finansal kurallara ilişkin var olan yasal çerçeve, politikalar ve uygulamanın niteliksel değerlendirmesi ( bilanço hacmi ve ticari olmayan faaliyetlere göre özelleştirilebilen finansal kural ve mekanizmalara odaklanarak ele alınacak) Vergi ve finansal yükümlülüklerin STK nın genel bütçesine oranı (Faaliyetlere ve gider kalemine uygun olarak incelenmeli) Bireylerden ve tüzel kişilerden STK lara yapılan bağışların/yardımların sayısı ve türü (destek 1.2.e. 1.2.f. 1.3.a. 2.1.a. 2.1.b. 2.1.c. 2.2.a. analizi Ulusal Gönüllülük Konseyler (vb) yıllık raporları Ulusal Gönüllülük Konseyler (vb) yıllık raporları Bağımsız değerlendirmesi Bağımsız değerlendirmesi uzman uzman DG DEVCO tarafından kullanılan yerel sivil örgüt tanımı esas alınacaktır Anket Bağımsız değerlendirmesi uzman Anket, STK ların yükümlülüklerine ve finansal rapor/beyannamelerine göre) Gelir İdaresi Birimleri, Bağış ve Yardım Kaydından sorumlu
Hedefler Sonuç Çerçevesi Göstergeler Doğrulama Kaynakları Sonuç 2.3. durumda. miktarı kaydedilmeli) Kamu Kurumlarının kayıtları, STK ların yıllık finansal raporları Farklı finansal destekler söz konusu ( vergi istisnaları, ayni katkılar) 2.2.b. 2.3.a. 2.3.b. Bireysel ve kurumsal bağışların vergiden düşülebilir olmasına/ indirme tabi olmasına ilişkin düzenlemelerin niteliği ve uygulanabilirliğine ilişkin yasal çerçeve, ve düzenlemeler (destek/yardım türüne göre ayrıştırılmış biçimde) Vergi istisnalarından/inisiyatiflerinden yararlanan STK sayısı STK ların operasyonel ve ekonomik etkinlikleri için söz konusu olan vergi istisnası sisteminin niteliği/kalitesi 2.2.b. 2.3.a. 2.3.b. Anket Ulusal Kayıtlar, Gelir idaresi Bağımsız değerlendirmesi uzman 2.4.a. Kamunun STK lara yönelik desteği açısından, STK ların kamu destek programlarının şeffaflık, eşit muamele, ve ayrımcılıktan uzaklık konusundaki algısı 2.4.a. Anket Sonuç 2.4. Sivil topluma yönelik kamu desteği; şeffaf, hesap verebilir, adil ve ayrımcılıktan uzak şekilde sağlanıyor. 2.4.b. STK ların ihtiyaç duyduğu/talep ettiği fon miktarı ile kamu kaynaklarından sağlanan fon miktarının oranı ( bu kamu fonlarının ihtiyaca karşılık varlık oranı hakkında bilgi verecektir) 2.4.b. STK lara fon veren Bakanlıkların raporları 2.4.c. STK lara yönelik kamu finansmanı çerçevesinin niteliği ( prosedürlere odaklanılacak) 2.4.c. Bağımsız değerlendirmesi uzman
Hedefler Sonuç Çerçevesi Göstergeler Doğrulama Kaynakları STK lara etkili biçimde danışılan kanun/ yönetmelik, politika belgesi, stratejilerin oranı; şu bağlamlarda: Bilgiye yeterli/uygun erişim Görüş vermek için yeterli zaman 3.1.a. Ortak çalışma gruplarında yer alan STK ların Temsiliyet kabiliyeti ve seçim süreci Geri bildirim ve görüşlerin ne ölçüde algılandığı/ değerlendirmeye alındığı 3.1.a. Ulusal kayıtlar, hükümet raporları, anketler Sonuç 3.1. Kamu, sivil toplumun karar alma süreçlerine katılımını iyi yönetişim için vazgeçilmez görüyor ve görüyor Geri bildirim ve görüşlerin ne kadar dikkate alındığı ve dahil edildiği Danışma süreçlerine ilişkin kamuya açık raporlamanın varlığı 3.1.b. STK lar ve kamu idaresi arasında diyalog ve işbirliği yapı ve mekanizmalarının niteliği; şu bağlamlarda: Genel olarak STK temsiliyeti Daha zayıf/küçük STK ların temsiliyeti (Mekanizmaların) görünürlüğü ve erişilebilirliği Kamu idaresinin/ hükümetin (diyalog ve işbirliği) yapı ve mekanizmalara ilişkin algısı 3.1.b. Ulusal kayıtlar, hükümet raporları, anketler