T.C. ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ AVRUPA TOPLULUKLARI ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZĐ (ATAUM) AB NĐN TÜRKĐYE NĐN BÜROKRATĐK DÖNÜŞÜMÜNE ETKĐLERĐ 27 Ocak 2012 ATAUM Cemal Gürsel Caddesi, 06590 Cebeci, Ankara, TÜRKĐYE Tel:0 (312) 362 07 62 Faks: 0 (312) 320 50 61 E-Posta: ataum@education.ankara.edu.tr http://ataum.ankara.edu.tr/ 1
Anket çalışması kapsamında 1 Eylül 30 Kasım 2011 tarihleri arasında Adalet Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı nda AB işleri ile ilgilenen toplam 262 kişiye anket uygulanmış ve ayrıca 20 üst düzey mülakat gerçekleştirilmiştir. Saha çalışması ve anket analizleri Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATAUM) tarafından gerçekleştirilmiştir. Anket soruları, başında ATAUM Müdürü Prof. Dr. Çağrı Erhan ın bulunduğu ve Yrd.Doç.Dr. Hatice Yazgan ve Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi ve ATAUM AB Uzmanı Erhan Akdemir den oluşan grup tarafından hazırlanmıştır. 1 - Kurumu Adalet Bakanlığı 12 4,6 Avrupa Birliği Bakanlığı 111 42,4 Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 18 6,9 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 14 5,3 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 6 2,3 Ekonomi Bakanlığı 4 1,5 Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 33 12,6 Gümrük ve Ticaret Bakanlığı 15 5,7 Đçişleri Bakanlığı 4 1,5 Maliye Bakanlığı 12 4,6 Sağlık Bakanlığı 15 5,7 Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 18 6,9 Ankete katılanların %42 si Avrupa Birliği Bakanlığı çalışanıdır. Bunu %12,6 ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı takip etmektedir. Ardından Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı gelmektedir. 2
2 - Ünvan AB Uzmanı 79 30,2 AB Uzman Yardımcısı 48 18,3 AB Đşleri Uzmanı 29 11,1 AB Đşleri Uzman Yardımcısı 64 24,4 Daire Başkanı 7 2,7 Dış Ticaret Uzman Yardımcısı 4 1,5 APK Uzmanı 1,4 Uzman 5 1,9 Hakim 12 4,6 Mühendis 2,8 Ulaştırma ve Haberleşme Uzm. Yrd 1,4 Mütercim 10 3,8 3
Ankete katılanların %41,3 ü AB ve AB işleri uzmanıdır. AB ve AB işleri uzman yardımcıları tüm anket katılımcılarının %42,37 sini oluşturmaktadır. Tüm AB (işleri) uzman ve uzman yardımcıları %84 lük bir oranı oluşturmaktadır. 3 - Mezun olduğu fakülte Siyasal Bilgiler 51 19,5 Đktisadi ve Đdari Bilimler 102 38,9 Mühendislik 37 14,1 Hukuk 28 10,7 Diğer 44 16,8 Ankete katılanların %58,4 ü Siyasal Bilgiler ve Đktisadi ve Đdari Bilimler Fakültesi mezunudur. 4
4 - Mezun olduğu bölüm Amerikan Kültürü ve Edebiyatı 29 11,1 Çalışma Ekonomisi 82 31,3 Çevre Mühendisi 37 14,1 Eğitim bilimleri 30 11,5 Eğitim Teknolojileri 1,4 Gıda Mühendisliği 1,4 Đktisat 2,8 Đnşaat Mühendisliği 1,4 Đşletme 1,4 Kamu yönetimi 1,4 Makine Mühendisliği 1,4 Maliye 1,4 Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi 24 9,2 5
Uluslararası Đlişkiler 22 8,4 Ziraat Mühendisliği 1,4 Hukuk 28 10,7 Ankete katılanların %31,3 ü Çalışma ekonomisi bölümü mezunudur. %14,1 i Çevre Mühendisi, %11,5 i Eğitim bilimleri, %11,1 i Amerikan Kültürü ve Edebiyatı, %9,2 si Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, %8,4 ü ise Uluslararası Đlişkiler bölümü mezundur. Ankete katılanların 5 - Yaş grubu 23-35 210 80,2 36-45 47 17,9 6
46-55 5 1,9 Topla 262 100,0 m Ankete katılanların %80,2 si 23 35 yaş arasındadır. %17,9 luk bir oranda 36 45 yaş arası katılımcı mevcuttur. 6 - Eğitim düzeyi Lisans 118 45,0 Yüksek Lisans 126 48,1 Doktora 18 6,9 7
Katılımcıların % 45,i lisans, %48;1 i yüksek lisans, %6,9 u doktora mezunudur. 7 - İş deneyimi Toplamlı Yüzde 1-5 yıl 116 44,3 44,3 6-10 yıl 87 33,2 77,5 11-15 yıl 38 14,5 92,0 16-20 yıl 16 6,1 98,1 21 yıl ve üstü 5 1,9 100,0 Katılımcıların %44 ü 1 5 yıl arası iş deneyimine sahiptir. %33,2 oranında katılımcının 6-10 yıllık iş deneyimi vardır. Katılımcıların %14,5 i 11-15 yıllık iş deneyimine sahiptir. 8
8 - İş deneyim geçmişi Đlk işi 102 38,9 Kamu tecrübesi var 98 37,4 Özel sektör tecrübesi var 60 22,9 Diğer 2,8 Katılımcıların %38,9 u mevcut işlerinin ilk işleri olduğunu belirtmişlerdir. %37 4 ünün kamu tecrübesi, %22,9 unun özel sektör tecrübesi bulunmaktadır. 9
9 - Cinsiyet Kadın 127 48,5 Erkek 135 51,5 Ankete katılanların kadın ve erkek dağılımı sırasıyla %48 ve %51 5 tur. 10
10 - Türkiye nin AB sürecini destekliyor musunuz? Evet 175 66,8 Hayır 11 4,2 Evet, ancak şartların değişmesine bağlı 74 28,2 Hayır, ancak şartların değişmesine bağlı 2,8 Katılımcıların %66;8 i Türkiye nin AB üyeliğini desteklemekte, %28,2 si şartlı evet cevabını vermektedir. Katılımcıların toplamda %5 i Hayır ve Şartlı hayır yanıtını vermişlerdir. 11
11 - İşe girdikten sonra AB ye ilişkin tutumunuz ne şekilde değişti? Olumlu anlamda değişti 104 39,7 Olumsuz anlamda değişti 26 9,9 Değişmedi 130 49,6 Fikrim yok 2,8 Katılımcıların %49;6 sı AB konularıyla ilgili çalışmaya başladıktan sonra AB ye ilişkin tutumlarında olumlu ya da olumsuz bir değişiklik olmadığını belirtmişlerdir. %39,7 si ise olumlu anlamda değişiklik olduğunu belirtmiştir. 12
12 - AB konusunda çalışmayı kariyeriniz açısından bir artı puan olarak görüyor musunuz? Evet, görüyorum 211 80,5 Hayır, görmüyorum 26 9,9 Farketmez 24 9,2 Fikrim yok 1,4 AB konusunda çalışmayı kariyeriniz açısından bir artı puan olarak görüyor musunuz? Sorusuna katılımcıların %80,5 i Evet, görüyorum şeklinde yanıt vermişlerdir. Katılımcıların %9,9 u ise Hayır, görmüyorum şeklinde görüş belirtmişlerdir. Anket katılımcılarının %9,2 si ise Farketmez cevabını vermişledir. Bu soruya %0,4 oranında da Fikrim yok yanıtı alınmıştır. 13
13 - Bu işe başvurmada sizi motive eden neydi? Diğer 8 3,05 AB- Türkiye ilişkilerine 123 46,95 katkıda bulunma AB- Türkiye ilişkilerine 12 4,58 katkıda bulunma-maaş ve iyi olanaklar Maaş ve iyi olanaklar 53 20,23 Seçeneksizlik 21 8,02 Tesadüf 45 17,18 Bu soruya katılımcıların % 46,9 u AB- Türkiye ilişkilerine katkıda bulunma şeklinde cevap vermişlerdir. Maaş ve iyi olanaklar şeklinde görüş bildirenlerin oranı ise %20,2 dir. Soruya 14
Tesadüfi biçiminde yanıt verenlerin oranı %17,2, Seçeneksizlik şeklinde yanıt verenlerin oranı ise %8 dir. AB- Türkiye ilişkilerine katkıda bulunma-maaş ve iyi olanaklar yanıtını verenlerin oranı ise %4,6 dır. 14 - Kariyerinize AB alanında devam etmek istiyor musunuz? Evet 182 69,5 Hayır 38 14,5 Fikrim yok 42 16,0 Kariyerinize AB alanında devam etmek istiyor musunuz? Sorusuna katılımcıların %69,5 i Evet, % 16 sı Fikrim yok, %14,5 i ise Hayır şeklinde yanıtlar vermişlerdir. 15
15 - Farklı bir iş arıyor musunuz/imkanınız olsa iş değiştirir misiniz? Evet, arıyorum 54 20,6 Hayır, aramıyorum ancak imkânım olsa iş değiştiririm 133 50,8 Diğer 75 28,6 Bu soruya Hayır, aramıyorum ancak imkânım olsa iş değiştiririm diyenlerin oranı %50,8 dir. Soruya Diğer şeklinde cevap verenlerin oranı %28,6, Evet, arıyorum biçiminde yanıt verenlerin oranı ise %20,6 dır. 16
16 - Neden farklı bir iş arıyor ya da imkanınız olsa iş değiştirmeyi düşünüyorsunuz? Toplamlı Yüzde Đş Aramıyorum 92 35,1 35,1 Maaş ve diğer koşulların iyi olmaması 84 32,1 67,2 Maaş ve diğer koşulların iyi olmaması-kurum içi sorunlar 9 3,4 70,6 Türkiye nin AB sürecine inancımın olmaması 6 2,3 72,9 Kurum içi sorunların olması 29 11,1 84,0 Diğer 42 16,0 100,0 Neden farklı bir iş arıyor ya da imkanınız olsa iş değiştirmeyi düşünüyorsunuz? Sorusuna Đş aramıyorum yanıtını verenlerin oranı %35,1 dir. Bu oranı %32,1 ile Maaş ve diğer koşulların iyi olmaması takip etmektedir. Katılımcıların %16 sı Diğer yanıtını vermişledir. Anket katılımcılarının %11,1 i ise bu soruya Kurum içi sorunların olması şeklinde cevap vermişlerdir. Katılımcıların %3,4 ü Maaş ve diğer koşulların iyi olmaması- 17
Kurum içi sorunlar biçiminde görüş belirtmiştir. Bu soruya Türkiye nin AB sürecine inancımın olmaması biçiminde cevap verenlerin oranı ise %2,3 dür. 17 - Türkiye-AB arasındaki sorunlar iş motivasyonunuzu etkiliyor mu? Evet, etkiliyor 98 37,4 Hayır, etkilemiyor 152 58,0 Fikrim yok 9 3,4 Diğer 3 1,1 Türkiye-AB arasındaki sorunlar iş motivasyonunuzu etkiliyor mu? Sorusuna katılımcıların %58 i Hayır, etkilemiyor cevabını vermişlerdir. Bu soruya Evet, etkiliyor yanıtını verenlerin oranı ise %37,4 dür. Bu soruya %3,4 oranında Fikrim yok, %1,1 oranında da Diğer yanıtları alınmıştır. 18
18 - Amirleriniz sizi iş ve AB süreci konusunda motive ediyor mu? Evet, motive ediyor 88 33,6 Hayır, motive etmiyor 77 29,4 Kısmen motive ediyor 84 32,1 Fikrim yok 13 5,0 Bu soruya Evet, motive ediyor cevabını verenlerin oranı %33,6 dır. Kısmen motive ediyor yanıtını verenlerin oranı %32,1, Hayır, motive etmiyor yanıtını verenlerin oranı ise % 29,4 dür. Bu soruya Fikrim yok şeklinde yanıt verenlerin oranı ise %5 dir. 19
19 - Amirleriniz sizi AB sürecine katkılarınız konusunda takdir ediyor mu? Evet, takdir ediyor 77 29,4 Hayır, takdir etmiyor 68 26,0 Ara sıra takdir ediyor 73 27,9 Fikrim yok 40 15,3 Diğer 4 1,5 Amirleriniz sizi AB sürecine katkılarınız konusunda takdir ediyor mu? Sorusuna Evet, takdir ediyor şeklinde yanıt verenlerin oranı %29,4 dür. Katılımcıların %27,9 u Ara sıra takdir ediyor, %26 sı Hayır, takdir etmiyor şeklinde görüş bildirmişlerdir. Katılımcılardan %15,3 ü Fikrim yok, %1,5 i ise Diğer yanıtlarını vermişlerdir 20
20 - AB konusunda çalışanların ortak bir ideal-türkiye nin AB üyeliği için bir dayanışma ruhu olduğunu düşünüyor musunuz? Evet, var 28 10,7 Hayır, yok 111 42,4 Kısmen var 104 39,7 Fikrim yok 19 7,3 Türkiye nin AB üyeliği için bir dayanışma ruhu olduğunu düşünüyor musunuz? Sorusuna katılımcıların %42,4 ü Hayır, yok şeklinde yanıt vermişlerdir. Bu soruya Kısmen var şeklinde yanıt verenlerin oranı %39,7 dir. Bu oranı %10,7 ile Evet, var cevabı takip etmektedir. Katılımcıların %7,3 ü ise bu soruya Fikrim yok şeklinde görüş bildirmişlerdir. 21
21 - İş yükünüz ağır mı? Hayır, ağır değil 25 9,5 Evet, ağır 56 21,4 Üstesinden gelinebilecek düzeyde 107 40,8 Zaman zaman ağır olabiliyor 70 26,7 Fikrim yok 4 1,5 Đş yükünüz ağır mı? sorusuna anket katılımcılarının %9,5 i Hayır, ağır değil, %21 4 ü Evet, ağır, %40,8 i Üstesinden gelinebilecek düzeyde, %26,7 si Zaman zaman ağır olabiliyor, %1,5 i ise Fikrim yok cevabını vermiştir. 22
22 - Çalıştığınız kuruma kurumsal bağlılık hissediyor musunuz? Evet, hissediyorum 139 53,1 Hayır, hissetmiyorum 91 34,7 Fikrim yok 32 12,2 Çalıştığınız kuruma kurumsal bağlılık hissediyor musunuz? Sorusuna katılımcıların %53,1 i evet, hissediyorum yanıtını vermiştir. Bu soruya Hayır, hissetmiyorum şeklinde yanıt verenlerin oranı ise %34,7 dir. Soruya %12,2 lik bir oranla da Fikrim yok cevabı verilmiştir. 23
23 - Çalıştığınız AB biriminin hiyerarşik olarak önemsendiğini/önemsenmediğini düşünüyor musunuz? Önemsendiğini düşünüyorum 80 30,5 Önemsenmediğini düşünüyorum 89 34,0 Kısmen önemsendiğini düşünüyorum 82 31,3 Fikrim yok 11 4,2 Çalıştığınız AB biriminin hiyerarşik olarak önemsendiğini/önemsenmediğini düşünüyor musunuz? sorusuna en yüksek oranlı yanıt % 34 ile Önemsenmediğini düşünüyorum olmuştur. Bu oranı %31,3 ile Kısmen önemsendiğini düşünüyorum takip etmektedir. Önemsendiğini düşünüyorum diyenlerin oranı ise %30,5 dir. Soruya % 4,2 oranında da Fikrim yok yanıtı gelmiştir. 24
24 - Çalıştığınız konu ile ilgili yeteneklerinizi geliştirme isteği duyuyor musunuz? Bunun için teşvik ediliyor musunuz? Evet, duyuyorum ve teşvik ediliyorum 131 50,0 Evet, duyuyorum ancak teşvik edilmiyorum 96 36,6 Hayır duymuyorum 17 6,5 Fikrim yok 16 6,1 Diğer 2,8 Bu soruya %50 oranında Evet, duyuyorum ve teşvik ediliyorum cevabı gelmiştir. %36,6 oranında ise Evet, duyuyorum ancak teşvik edilmiyorum yanıtı alınmıştır. Soruya Hayır duymuyorum şeklinde yanıt verenlerin oranı %6,5, Fikrim yok şeklinde yanıt verenlerin oranı %6,1 dir. %0,8 oranında da Diğer yanıtı bulunmaktadır. 25
25 - AB konusunda çalışan kişiler arasında sosyal etkileşim imkânı var mı? Kurum içi ve kurum dışı etkileşim imkânı var 69 26,3 Kurum içi ve kurum dışı etkileşim imkânı yok 31 11,8 Kısmen var 133 50,8 Fikrim yok 20 7,6 Diğer 9 3,4 AB konusunda çalışan kişiler arasında sosyal etkileşim imkânı var mı? şeklindeki bu soruya ait en yüksek oran %50,8 ile Kısmen var cevabına aittir. Bu cevabı %26,3 ile Kurum içi ve kurum dışı etkileşim imkânı var yanıtı takip etmektedir. Kurum içi ve kurum dışı etkileşim imkânı yok diyen katılımcıların oranı ise %11,8 dir. Soruya, %7,6 oranında Fikrim yok, %3,4 oranında ise Diğer yanıtları verilmiştir. 26
26 - AB uzmanları ile kurum içindeki diğer çalışanlar arasında bir farklılık/çekişme var mı? Var 74 28,2 Yok 57 21,8 Kısmen var 64 24,4 Zaman zaman var 28 10,7 Fikrim yok 37 14,1 Diğer 2,8 Bu soruyu Var şeklinde yanıtlayanların oranı %28,2 dir. Soruya, %24,4 oranında ise Kısmen var cevabı alınmıştır. Soruya, Yok biçiminde cevap verenlerin oranı %21,4 dür. Katılımcıların %14,1 i Fikrim yok, %10,7 si ise Zaman zaman var şeklinde yanıtlar vermişlerdir. Bu soruda %0,8 oranında da Diğer yanıtı bulunmaktadır. 27
27 - Kurumunuz ile AB konusuyla ilgilenen diğer kurumlar arasında bir çekişme var mı? Hayır, yok 57 21,8 Evet, var 55 21,0 Kısmen var 102 38,9 Fikrim yok 47 17,9 Diğer 1,4 Katılımcıların %38,9 u Kurumunuz ile AB konusuyla ilgilenen diğer kurumlar arasında bir çekişme var mı? Sorusuna Kısmen var yanıtını vermiştir. Bu soruyu Hayır, yok şeklinde cevaplayanların oranı ise %21,8 dir. Katılımcıların %21 i ise Evet, var şeklinde görüş belirtmişlerdir. Bu soruya ayrıca %17,9 oranında da Fikrim yok yanıtı gelmiştir. %0,4 oranı ise Diğer yanıtına aittir. 28
28 - Avrupa Birliği Bakanlığı nın AB ile ilgilenen diğer kurumlar arasındaki koordinasyon görevini layıkıyla yerine getirdiğini düşünüyor musunuz? Evet, getiriyor 102 38,9 Hayır, getirmiyor 55 21,0 Kısmen getiriyor 80 30,5 Fikrim yok 25 9,5 Avrupa Birliği Bakanlığı nın AB ile ilgilenen diğer kurumlar arasındaki koordinasyon görevini layıkıyla yerine getirdiğini düşünüyor musunuz? Başlıklı bu soruya Evet, getiriyor şeklinde yanıt verenlerin oranı %38,9 dur. Kısmen getiriyor diyenlerin oranı %30,5 dir. Katılımcıların % 21 i ise Hayır, getirmiyor görüşünü belirtmişlerdir. Bu soruya Fikrim yok şeklinde yanıt verenlerin oranı ise % 9,5 dir. 29
29 - İşinizde yükselme kanalları açık mı? Evet 96 36,6 Hayır 109 41,6 Fikrim yok 57 21,8 Katılımcıların bu soruya verdikleri en yüksek oranlı yanıt %41,6 ile Hayır yanıtıdır. Bu soruyu Evet biçiminde yanıtlayan katılımcıların oranı ise %36,6 dır. Soruya Fikrim yok cevabını verenlerin oranı da %21,8 dir. 30
30 - Kurumunuzda karar alma sürecinin bir parçası mısınız? Evet 32 12,2 Hayır 127 48,5 Kısmen 86 32,8 Fikrim yok 17 6,5 Kurumunuzda karar alma sürecinin bir parçası mısınız? Başlıklı bu soruya katılımcıların %48,5 i Hayır demişlerdir. Bu soruya Kısmen diyenlerin oranı %32,8 dir. Katılımcıların %12,2 si ise Evet şeklinde görüş belirtmişlerdir. Bu soruda Fikrim yok diyenlerin oranı da %6,5 dir. 31
31 - Bu işi yaparken kendinizi önemli hissediyor musunuz? Evet 115 43,9 Hayır 114 43,5 Fikrim yok 33 12,6 Bu işi yaparken kendinizi önemli hissediyor musunuz? Sorusuna katılımcıların %43,9 u Evet, %43,5 i de Hayır şeklinde yanıt vermişlerdir. % 12,6 lık oran ise Fikrim yok cevabına aittir. 32
32 - Türkiye nin AB ye üye olmasını istiyor musunuz? Evet 218 83,2 Hayır 24 9,2 Fikrim yok 20 7,6 Türkiye nin AB ye üye olmasını istiyor musunuz? Sorusuna katılımcıların %83,2 si Evet yanıtını vermiştir. Hayır yanıtının oranı ise %9,2 dir. Katılımcıların %7,6 sı ise Fikrim yok şeklinde görüş bildirmişlerdir. 33
33 - Sizce Türkiye AB ye ne zaman tam üye olabilir? Toplamlı Yüzde 5-10 yıl 77 29,4 29,4 11-20 yıl 108 41,2 70,6 20 yıldan fazla 35 13,4 84,0 Hiçbir zaman 42 16,0 100,0 Sizce Türkiye AB ye ne zaman tam üye olabilir? Şeklindeki bu soruya katılımcıların %41,2 si 11-20 yıl içinde görüşünü savunmuşlardır. 5-10 yıl içinde diyenlerin oranı ise %29,4 dur. 20 yıldan fazla görüşünü benimseyenlerin oranı ise %13,4 dür. Katılımcıların %16 sı da Hiçbir zaman şeklinde yanıt vermişlerdir. 34
34 Sizce AB Türkiye ye karşı güvenilir ve samimi davranıyor mu? Evet 17 6,5 Hayır 231 88,2 Fikrim yok 14 5,3 Katılımcılar Sizce AB Türkiye ye karşı güvenilir ve samimi davranıyor mu? Sorusuna %88,2 lik bir oranla Hayır yanıtını vermişlerdir. Bu soruyu Evet şeklinde değerlendirenlerin oranı ise %6,5 dir. Soruya Fikrim yok biçiminde yanıt verenlerin oranı ise %5,3 dür. 35
35 - Türkiye AB ilişkilerinde sizce en büyük sorun nedir? Kıbrıs sorunu 45 17,18 Türkiye nin yapısal sorunları 30 11,45 Din ve kimlik farklılığı 72 27,48 Demokrasi ve insan hakları konusunda Türkiye nin eksiklikleri 21 8,02 AB ülkelerinin samimiyetsiz davranması 49 18,70 AB ülkelerinin kendi iç sorunlarına odaklanması ve üye ülkeler arasındaki 34 12,98 görüş farklılıkları Diğer 11 4,20 Katılımcıların %27,48 i Türkiye AB ilişkilerindeki en büyük sorunu Din ve kimlik farklılığı olarak yanıtlamışlardır. Anket katılımcılarının %18 70 i bu soruya AB ülkelerinin samimiyetsiz davranması, %17,18 i Kıbrıs sorunu, %12,98 i AB ülkelerinin kendi iç 36
sorunlarına odaklanması ve üye ülkeler arasındaki görüş farklılıkları şeklinde cevap vermişlerdir. Bu soruya Türkiye nin yapısal sorunları biçiminde yanıt verenlerin oranı %11,45 dir. Demokrasi ve insan hakları konusunda Türkiye nin eksiklikleri diyenlerin oranı %8,02 dir. Bu soruya %4,20 oranında da Diğer yanıtı alınmıştır. 36 - AB üyelik süreci, çalıştığınız kurumun daha etkin/verimli hale gelmesine katkı yapmış mıdır? Evet 165 63,0 Hayır 25 9,5 Kısmen 62 23,7 Fikrim yok 10 3,8 Katılımcıların %63 ü bu soruya Evet şeklinde cevap vermişlerdir. Katılımcıların %23,7 ise 37
Kısmen şeklinde bildirimde bulunmuşlardır. Bu soruya %9,5 oranında da Hayır yanıtı alınmıştır. Bu soru için Fikrim yok un oranı ise %3,8 dir. 37 - AB üyelik süreci Türkiye de bürokratik dönüşümü hızlandıran bir unsur mudur? Evet 158 60,3 Hayır 21 8,0 Kısmen 71 27,1 Fikrim yok 12 4,6 Bu soruya katılımcıların %60,3 ü Evet, %27,1 i Kısmen, %8 i ise Hayır yanıtlarını vermişlerdir. Katılımcılardan %4,6 sı ise Fikrim yok cevabını vermişlerdir. 38
38 - Kurumunuzun yurt dışı çalışma ziyaretlerine katılıyorsanız, bu ziyaretler AB kurumları ile olan diyalogunuzu nasıl etkiliyor? Çok etkiliyor 73 27,9 Etkilemiyor 24 9,2 Kısmen etkiliyor 107 40,8 Diğer 58 22,1 Bu soruya Kısmen etkiliyor cevabını verenlerin oranı %40,8 dir. Soruya Çok etkiliyor yanıtını verenlerin oranı %27,9, Etkilemiyor diyenlerin oranı ise %9,2 dir. Soruya Diğer şeklinde yanıt verenlerin oranı ise %22,1 dir. 39
39 - Kurumunuzca gerçekleştirilen AB destekli projelerin kurumunuza katkısını nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu soruya verilen cevapların çok büyük bir çoğunluğu projelerin kurumlara olumlu katkısı üzerinde durmaktadır. Bu soruya cevap verenler, projelerin en başta kurumsal kapasite artışı sağladığını, kurumların görünürlüğünü arttırdığını, personelin teknik bilgi ve becerilerinin geliştiğini, AB ülkelerindeki iyi uygulamaları görme ve deneyimleme fırsatı sağladığını belirtmişlerdir. Bunun yanında projelerin en büyük katkılarından biri, projeyi yürüten personelin gerek diğer ilgili Bakanlık ve kurumlarla, gerekse yabancı paydaşlarla birlikte çalışma ve iş yapma kültürünü geliştirdiğini belirtmeleridir. Sözkonusu katkılar dışında kurumsal dönüşümü sağladığı, çalışanlarının vizyonlarını geliştirdiği yönünde çıkarımlar yapılmıştır. Projelerin kurumlara katkısı bakımından olumsuz noktalar ise, projelerin bizatihi kendisinden değil, işleyiş sürecindeki aksaklıklardan kaynaklanmaktadır. Nitekim proje yönetim sürecindeki bilgi eksikliklerinin aksaklıklara sebebiyet vermesi, projelerde istihdam edilen bazı kişilerdeki nitelik eksikliği, projenin yürütücü kurumlar tarafından yeterince benimsenememesi ve sahiplenmemesi noktaları bu kapsamda 40
belirtilmiştir. 40 - Sizce AB üyelik süreci bürokrasiye hangi açılardan etki ediyor? Bu soruya verilen cevaplarda AB nin bürokrasiye etkisi; bürokrasinin denetlenebilirliğini, şeffaflığı sağlaması, daha organize, sistemli ve verimli çalışılmasına sebebiyet vermesi, nitelikli personel sayısının artması şeklindedir. AB ülkelerindeki farklı bürokratik kültürlerle karşılaşma, Türk bürokrasisinin çalışma şeklini hızlandırmış ve etkinleştirmiş, davranış alışkanlıklarını değiştirmiştir. Bunun yanında izleme ve denetleme mekanizmalarını geliştirmiştir. Ancak bu durum bürokrasinin azalması şeklinde değil, yapısında değişiklik göstermesi yönündedir. Bu bağlamda AB uzmanlığı gibi, çalışma alanı spesifik bir kariyer memurluğu gelişmiştir. Aynı zamanda birey odaklı bir kamu hizmeti gelişmeye başlamış, bunun yanında teknik niteliği nedeniyle uzmanların etkin olduğu, siyasilerin etkisinin göreli olarak azaldığı bir bürokrasi anlayışı gelişmeye başlamıştır. Bir başka deyişle bürokrasideki katı hiyerarşik anlayış yavaş da olsa yıkılmaya başlamış, konuyu teknik olarak bilen uzmanların hâkim olduğu, ekip çalışmasının esas olduğu bir anlayış hâkim olmaya başlamıştır. Bu durum içe kapanık bürokratik geleneğin dışarı açılmasına da olanak sağladığı gibi, nitelikleri sınırlı (yabancı dil bilgisi ve mesleki gelişim bakımından) bürokratların ayrışmasını da sağlamaktadır. AB üye ülkelerindeki farklı uygulamaların görülmesi, ilgili alanda Türkiye deki uygulamalarla kıyaslama imkânı sunduğu ve geliştirme kanallarını ortaya çıkardığı için önemli addedilmektedir. AB nin bürokrasiye bir diğer katkısı; AB ile doğrudan ilgili kurumların net yetki dağılımlarını ortaya koyması ve görev çatışmalarını önlemesidir. 41