TASARIM KÜLTÜRÜ D ER G İ S İ 112441 2015/02 10 TL
78 DOSYA Ölüm için Tasar m: Her eyin Bitti i Yer Tasar m n Ba lad Yer mi? Bu dosyan n amac do rudan do ruya bir yoksunlu a i aret etmek: Türkiye de (ve slam dünyas nda) mezarl k ve genelde ölümle ili kili mekanlar n tasarlanmas konusunda durum vahim. Yeni mezarl klar in a edilse de, bunlar Erken Cumhuriyet te Ankara da asri bir mezarl k yapt r lmas giri imi haricinde, ciddi bir mimari endi eyle ortaya konmu i ler olmad lar ve olmuyorlar. Bu aç dan ilginç bir çeli ki de var. Hemen herkes gücü yetti ince yitirdiklerine k bir mezar yapt rtmak istiyor ve bunun için u ra yor, ama ne o mezarlar topluca içeren mekan n tasarlanmas meselesini umursayan var, ne de tekil olarak mezarlar, ender istisnalar d nda, tasarlanm oluyorlar. Türkiye, mezarlar n ve mezarl klar n kent çeperindeki mermercilerin insaf na terk etmi bir ülke. Hatta o kadar ki, lisansl mermerciler olarak tan ml bu ki ilere smarlamad kça mezar in a etmek bile çok zor. Hiç ku kusuz, dirilere mekan yapmakta ne kadar ba ar l ysak, ölüler konusunda da o kadar ba ar l oldu umuz söylenebilir. Ancak, meseleyi bu kadar basitle tirmek de zor. Çünkü, diriler yine de bazen biraz daha ansl olabiliyor. Ölüm mekanlar n tasarlayamama konusu daha ciddi ve kapsaml yorumlar bekliyor. Sözgelimi, ölüm mekanlar n ve donat lar n becerememek ölüm gerçe i kar s nda ça da Türkiye de ciddi kavramsal, duygusal, hatta dinsel açmazlar ya and n dü ündürtüyor. En az ndan bu sayfalarda yer alan slam dünyas d na ait mezarl k ve mezarl k tesislerinin kalitesi hakk nda böyle bir kar la t rmal zeminde dü ünmekte yarar var. Belli ki, örne in, Türkiye de ça da dünyan n sorunlar yla ve gerçekleriyle yüzle me konusunda gündelik ya amda hangi t kan kl klar ya an yorsa, ayn t kan kl klar daha a rl kl olarak ölüm gerçe i kar s nda da ya an yor.
79 St. Martin ehir Mezarl Avusturya, 2008 Mimarlar: Heidl Architekten Linz de St. Martin Kent Mezarl na ait apel ve cenaze hizmetlerinin verildi i alan n yeniden tasar m Avusturyal mimarl k ofisi Heidl Architekten taraf ndan gerçekle tirildi. Yeni bir çan kulesi ya da abdesthanenin eklenmesi gibi alan n farkl dine mensup gruplarca kullan m na yönelik düzenlemeleri de içeren projede yeniden tasarlanan kar lama birimi, apel ve cenaze alan bir dizi avlu etraf na yerle iyor. lek bir cadde üzerindeki çimenlik ön bahçesiyle ziyaretçileri kar layan betonarme yap ya, mezarl n giri ini tan mlayan bir e ik konumundaki geni ve yal n bir saçaktan geçilerek ula l yor. ç avlu, hu a açlar n n bulundu u bir ara mekan; ziyaretçilerin çevrelerini ku atan bu yeni, huzurlu ortama ayak uydurmalar için olu turulmu bir duraklama alan olarak dü ünülmü. Buradan cenaze törenin gerçekle ti i salona geçiliyor; t pk yap n n bütünü gibi tek bir rengin hakim oldu u salonda da k tasar m n ana bile enlerinden biri olarak çat aç kl kl ndan yap ya nüfuz ederek mekan n ziyaretçi üzerinde yaratt etkiyi güçlendiriyor. Foto raflar: Josef Pausch DOSYA ARREDAMENTO
80 ARREDAMENTO Foto raf: LichtArt Foto raf: LichtArt DOSYA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 0 5 10 20 81 0 5 10 20 Konum: Linz, Avusturya Yap m Tarihi: 2008 Proje Alan : 107.031m 2 veren: Linz Service GmbH Mimarlar: Heidl Architekten ZT GmbH Proje birli i: Aigner & Friedhuber (statik), Linz Service AG, Mag. Friedrich Pühringer ( antiye yönetimi), Door design, Metallbau Pöttinger (sanat dan man ) Peyzaj Mimar : DI Barbara Bacher Foto raflar: Heidl Architekten ZT GmbH, LichtArt, Josef Pausch DOSYA ARREDAMENTO