TÜRKİYE DEKİ MESLEK DERSİ ÖĞRETMENLERİ VE EĞİTİCİLERİNİN SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİMİ YÖNETİCİ ÖZETİ Avrupa Eğitim Vakfı adına Sayın Ahmet Besim Durgun
Araştırma Öğretmenler ve eğiticilerin meslekî gelişiminin eğitim reformu için hayati bir önem taşıdığı genel olarak kabul edilmektedir. Türkiye de meslek dersi öğretmenlerinin sürekli meslekî gelişiminin (SMG) önemi tartışılmaz; bilakis Türkiye uzun yıllardır konuya yön vermek için kapsamlı politikalar geliştirmiş olup bu politikaların bazıları halen uygulanmaktadır. Bu araştırmada: 1. Türkiye deki meslek dersi öğretmenleri ve eğiticilerinin SMG sine ilişkin mevcut politika amaçlarına genel bir bakış, 2. Türkiye deki meslek dersi öğretmenleri ve eğiticilerine SMG sunmaya ve öğretmenlerin ihtiyaçlarının ve eğitim programlarına katılımının ne şekilde belirlendiğine dair bir tanımlama, 3. SMG ile ilgili düzenlemelerin meslekî eğitim öğretim (MEÖ) sisteminin diğer kısımları ile nasıl uyumlaştırılacağına dair bir açıklama, 4. Mevcut düzenlemelerin ne kadar iyi işlediğine dair bir değerlendirme, 5. Mevcut politikaların nasıl uygulanabileceğine ve SMG nin sunum ve dağılımının nasıl iyileştirilebileceğine dair öneriler sunulmaktadır. Araştırmanın metodolojisi politika çerçevesinin gözden geçirilmesini ve belirli paydaşlarla yapılan araştırma sürecini içermektedir. Bunu daha sonra mevcut meslek dersi öğretmenlerinin ve eğiticilerinin SMG sine ilişkin belge ve yayınlanmış araştırmaların incelenmesi ve kaydedilmesi amacıyla yürütülen bir masa başı çalışma (literatür araştırması), Türkiye de program dâhilinde yer alan 11 kilit paydaş ile yapılan 19 yüz yüze mülâkat ve coğrafî olarak seçilmiş 7 ilde 2,174 öğretmene uygulanan bir anketi içeren saha çalışması izlemiştir. Projenin coğrafî kapsam, zaman ve kaynak anlamında yer alan kısıtları nedeniyle, haritalama çalışması, sadece resmî ve örgün meslekî ortaöğretimde görevli öğretmenlere ve eğiticilere yönelik SMG üzerine odaklanmıştır. Bulgular Millî Eğitim Bakanlığının öğretmen ve eğiticilere yönelik SMG sunumu, geçtiğimiz üç yılda ikiye katlanarak, 2015 yıllık hedefi olan 498 (genellikle 5-10 gün uzunluğunda) eğitim faaliyetiyle katılımcı sayısı, toplamda 14,875 e yükselmiştir. Buna karşılık, bu sayı toplam öğretmen işgücünün (957.233, 175.000 i meslek dersi öğretmenleri) %1.5 inin bu programlara her yıl katıldığı anlamına gelmektedir. Bu sunum, okul tabanlı SMG ve zaman zaman uluslararası, kamu, özel ya da üçüncü sektörler arasında ortaklıkları da içeren birçok kısa dönemli proje ile de desteklenmiştir. Eğitim sektörü ve özel sektör arasındaki ortaklık ve işbirliği her zaman teşvik edilmiş, bu, önemli ölçüde öğretmenlere yönelik SMG nin firmalarda ya da firmalarla birlikte sağlanmasını içermiştir. Bu araştırma, geçtiğimiz 12 ay boyunca, Türkiye deki meslek dersi öğretmenlerinin %42 sinin okul dışında düzenlenmiş olan SMG lere ve %47 sinin ise okul içerisindeki SMG lere katıldığını ortaya koymaktadır. SMG lerin konuları arasında pedagoji, müfredat, öğrenci ölçme-değerlendirme uygulamaları, öğretim için BİT becerileri, öğrenci davranışı ve sınıf yönetimi, özel ihtiyaçları olan öğrencilerin eğitimi, işyerinde yeni teknolojiler ve öğrencilere yönelik kariyer rehberliği ve danışmanlığı yer almıştır. TÜRKİYE DEKİ MESLEK DERSİ ÖĞRETMENLERİ VE EĞİTİCİLERİNİN SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİMİ TASLAK YÖNETİCİ ÖZETİ, KASIM 2015 2
Merkezi yönetim tarafından finanse edilen SMG, ulusal stratejik önceliklere (örn. eğitim yönetimi, girişimcilik) odaklanmış olup meslek dersi öğretmenleri ve MEÖ kurumlarının daha geniş yelpazede yer alan belirlenmiş eğitim ihtiyaçlarına cevap verememektedir. Hizmet içi eğitimlere olan yüksek talep ve ülkenin stratejik ve kurumsal hedeflerine uyum ile MEB merkezi bütçeden sağlanan kısıtlı malî kaynaklar, aşılması zor olan güçlüklerdir. Mevcut durumda, toplam SMG sunumu meslekî gelişim ihtiyaçlarının karşılanması için yeterli değildir. Taslak Öğretmen Strateji Belgesinde 1 öğretmenlerin meslekî gelişimlerine ilişkin belirli hedefler ve öncelikler belirlenmiştir. Bu belgede, öğretmenlerin ihtiyaçları ile MEB in stratejik önceliklerini dengeleyen bir yaklaşım öngörülmekte, il/ilçe seviyesinde yeterliklere dayalı ve bütünleşik bir ihtiyaç belirleme, izleme, uyum sağlama ve değerlendirme sistemi ile okul temelli meslekî gelişim modelinin yaygınlaştırılması önerilmektedir. Yeterliklere dayalı bir kariyer gelişimi ve ödüllendirme sistemine de ayrıca vurgu yapılmaktadır. Burada, bu belgenin halen hazırlık aşamasında olduğunun, tamamlanması, kaynak sağlanması ve uygulanması gerektiğinin de unutulmaması gerekmektedir. Öğretmenlerin genel yeterlikleri hali hazırda belirlenmiş ve MEB tarafından Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği ile uygulamaya başlanmıştır. Buna karşılık, tüm meslek alanlarındaki meslek dersi öğretmenlerinin özel alan yeterliklerinin belirlenmesi ve bunu takiben bu yeterliklerin SMG sunumunun şekillenmesine yardımcı olması gerekmektedir. Öğretmenlere yönelik kilit ulusal ve uluslararası paydaşlar tarafından sunulan SMG olanakları çok çeşitlidir: Pedagojiden insan kaynakları yönetimine birçok alanda ve teknik ve meslekî konularda Avrupa Yeterlilik Çerçevesi (AYÇ) 5, 6, 7 ve 8. seviyede birçok program gibi. Kamu ve özel eğitim kurumları, önemli sanayi kuruluşları ve üniversiteler ile STK lar ve diğer üçüncü sektör kurum ve kuruluşlar kısa ve uzun süreli örgün ve yaygın eğitim programları sunmaktadır. Buna ek olarak, internet ortamındaki kaynaklardan da SMG imkânları sunulmaktadır. İşletmelerde uygulamalı eğitim fırsatları genellikle okul-sanayi işbirliğinin geniş çapta mevcut olduğu yerlerde görülmektedir. Türkiye deki meslek dersi öğretmenlerinin %49 u geçtiğimiz 12 ayda gözlem ziyaretlerine ya da işletmelerde düzenlenmiş olan hizmet içi eğitim kurslarına katılmıştır. Araştırmada öğretmenlerin katıldıklarını belirttikleri SMG yelpazesinden yola çıkılarak, Türkiye de öğretmenlerin ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir SMG nin tasarlanabilmesi için önemli bir kapasitenin hali hazırda mevcut olduğu söylenebilir. Öğretmenlerin katıldıklarını belirttikleri programlar merkezi ve yerel seviyelerde çeşitli faaliyetler ve projeler yoluyla sunulmaktadır SMG sunumu ve tasarımı, üniversitelerin, işletmelerin, uzman eğitim kurumlarının, meslek dersi öğretmenlerinin ve uluslararası ortakların katkı ve işbirliklerini içermektedir. Bir taraftan meslek dersi öğretmenlerine yönelik kısa dönemli (kamu, üçüncü sektör ve hibe) projeler yoluyla geniş kapsamlı SMG sunumu olduğuna dair kanıtlar bulunurken, ulusal düzeyde veya il düzeyinde SMG sunumunun genel yıllık büyüklüğü ve neleri içerdiği ile ilgili ya da sunumun genel eğilimine dair herhangi bir kayıt bulunmamaktadır. SMG sunumunun farklı unsurları arasında iletişim ve birbirinden öğrenme eksikliği riski ve öğretmenlere yönelik SMG sunumunun parçalı hale gelmesi riski bulunmaktadır. SMG eğitim fırsatları gerek coğrafî yönden, gerekse öğretmenlerin yaş ve deneyimleri yönünden farklılık göstermektedir. Genellikle, anket verileri SMG sunumunun iller arasında farklılaştığını göstermektedir: öğretmenler SMG olanaklarından 5 büyük metropolde diğer iki ile göre daha fazla 1 Bu belge MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü tarafından tamamlanacak olan bir taslak belgedir. TÜRKİYE DEKİ MESLEK DERSİ ÖĞRETMENLERİ VE EĞİTİCİLERİNİN SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİMİ TASLAK YÖNETİCİ ÖZETİ, KASIM 2015 3
yararlanabilmektedir. Anket bulguları İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Gaziantep gibi sanayileşmiş ve/veya gelişmiş bölgelerdeki öğretmenlerin, Erzurum ve Zonguldak a kıyasla işletmelerde verilen SMG faaliyetlerinden daha fazla yararlanabildiğini göstermektedir. Aynı durum, öğretmenlerin konferanslara, seminerlere ve diğer okullara yaptıkları gözlem ziyaretleri için de geçerlidir. SMG faaliyetlerine en az katılım 30 yaş altındaki öğretmenlerde görülmektedir. Meslek dersi öğretmenlerine yönelik SMG nin tasarımı, sunumu ve kalite güvencesi, sunumun merkezî seviyede, okul ve proje seviyesinde verilip verilmediğine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Farklı türde ve seviyede sunumlara yönelik kalite güvence ve tasarım sistemleri yürürlüktedir. Buna karşılık, bu süreçlerin ne kadar verimli işlediğine dair elimizde kanıt bulunmamaktadır. Kalite güvencesinin ve değerlendirmenin proje temelli SMG de, merkezî temelli SMG ye nazaran daha zorlayıcı şekilde uygulandığına dair kanıt bulunmaktadır. Bununla birlikte, merkezî temelli SMG sunumunun odağının öğretmenlerin, okulların ve diğer paydaşların ihtiyaçlarından ziyade devlet öncelikleri ile şekillenmekte olduğu görülmektedir. SMG nin öğretmenliğe olan etkisi katılan öğretmenlerin %60 ına göre orta seviye - yüksek seviye arasındadır. Ankete katılan meslek dersi öğretmenlerinin %30 u, bu etkinin yüksek olduğunu söylerken, başka bir %30 için bu etki düşük ya da etkisiz olmuştur. Öğretmenlere yönelik okul temelli MEÖ alanındaki SMG, genel SMG sunumu içinde kilit bir rol oynamakta olup merkezi seviyedeki SMG yi tamamlayıcı niteliktedir. Anket Türkiye deki meslek dersi öğretmenlerine yönelik SMG nin muhtemelen %50 sinin okul temelli olduğunu göstermektedir. Saha çalışması sırasında yapılan mülakatlar, MEÖ okul ve kurum müdürlerinin, çalışanlarının eğitim ihtiyaçlarını karşılayabilmek için SMG fırsatlarını her seviyede (okul, yerel, il, ulusal) değerlendirmeye çalıştıklarını göstermektedir. Yakın zamanda mentörlük için yeni gereklilikler yürürlüğe konulmuştur. Anket, meslek dersi öğretmenlerinin mentörlük hizmeti aldığını ve mentörlerin de bu konuda eğitime tabi tutulduğunu göstermiştir. Buna karşılık, bunun uygulamada ne kadar iyi işlediğine ilişkin yeterli kanıt bulunmamaktadır. Meslek dersi öğretmenlerinin yaklaşık yarısı işbirliği içinde çalıştıklarını ifade etmişlerdir. Öğretmenlerin SMG eğitimi ihtiyaçlarının belirlenmesine yönelik merkezî ve sistematik bir yaklaşım bulunmaktadır: MEB in Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü (ÖYGGM), öğretmenlerin internet ortamında bireysel başvuruları yoluyla yıllık eğitim ihtiyaçları analizi (EİA) yürütmektedir. ÖYGGM başvuruları değerlendirmekte, onaylamakta ve programlara öğretmen tahsis etmektedir. Pratikte ÖYGGM bir öğretmenin en az iki yılda bir, bir SMG faaliyetine katılmasını sağlamaya çalışmaktadır. ÖYGGM başvuran kişinin bir önceki yıl eğitim alıp almadığını ve yeni teknolojiler gibi belli bir önceliğe yönelik SMG talep edip etmediğini göz önünde bulundurmaktadır. Okul seviyesindeki ihtiyaç değerlendirme henüz geliştirilme aşamasındadır ve okul müdürlerinin belirledikleri ihtiyaçlar doğrultusunda, çalışanlarına ne ölçüde SMG sağlayabilecekleri yeterince net değildir. Araştırmaya göre, toplam SMG sunumu ve meslek dersi öğretmenlerine yönelik SMG ihtiyaçları göz önünde bulundurulduğunda, SMG nin her bir kategorisinde en az üçte bir oranında uyumsuzluk/açık görülmektedir 2. Öğretmenlerin %45 ile %73 ü iç ve dış kaynaklardan bir şekilde geri bildirim almaktadır. Meslek dersi öğretmenlerine göre, geri bildirimin öğretmenliklerine olumlu etkisi bulunmaktadır: %84 ü 2 Her alanda gerekli olduğu söylenilen eğitimlerin tamamı göz önünde bulundurulduğunda, ihtiyaç üçte ikiye çıkmaktadır. TÜRKİYE DEKİ MESLEK DERSİ ÖĞRETMENLERİ VE EĞİTİCİLERİNİN SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİMİ TASLAK YÖNETİCİ ÖZETİ, KASIM 2015 4
özgüvenlerinde artış, %37 si maaşlarında artış olduğunu söylemiştir. Anket, geri bildirimin meslek dersi öğretmenlerinin tasdik ve teyidinde ve bir yere kadar da öğretim uygulamalarını değiştirmede bir mekanizma olabileceğini göstermiştir. Öğretim ve öğrenmenin kalitesini arttırmaya odaklı daha çeşitli geri bildirim kaynaklarının çok daha kapsamlı kullanılabileceği fırsatlar bulunmaktadır. Geri bildirim aynı zamanda SMG nin tanımlanması ve planlanmasında daha geniş ölçüde kullanılabilir. Öğretmenler için SMG ye dair MEB in 17.04.2015 tarihli Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde tanımlanmış olan ve aday öğretmenlere yönelik genel öğretmen yeterliklerine dayalı uygulamaya konan haricinde her hangi bir resmî zorunluluk bulunmamaktadır. Meslek dersi öğretmenlerinin özel alan yeterlikleri belirlendiğinde, bu yeterlikler SMG planlanması ve sunumuna ilişkin kararlarda kullanılabilirler. Anket, birçok öğretmenin ve eğiticinin SMG faaliyetlerine çeşitli kişisel ve meslekî amaçlar nedeniyle katılmaya güdülendiklerini göstermektedir. Öğretmenler SMG sunumunun zamanlama ve uygunluğu gibi bazı engeller belirtmiş olsalar da, SMG ye yönelik talep mevcut imkânlardan daha fazladır. Teşviklerin sağlanması öğretmenlerin SMG faaliyetlerine katılmalarına ve Türkiye deki MEÖ nün kalitesinin arttırılmasına yardımcı olabilir. Meslek dersi öğretmenleri ve eğiticilerine yönelik SMG kişisel kaynaklardan dış kaynaklara kadar birçok kaynak tarafından finanse edilmektedir. Öğretmenler, okullarının ya da eğitim hizmeti sağlayıcılarının genel olarak SMG masraflarını karşıladıklarını belirtmişlerdir. Araştırma esnasında meslek dersi öğretmenlerine yönelik SMG için merkezî seviyede, il ve kurum seviyelerinde ne kadar kaynak harcandığının tespit edilmesinde zorluk yaşanmıştır. Finansman verilerinin daha detaylı analiz edilmesi, Türkiye de bütün meslek dersi öğretmenlerine yönelik SMG sunumunu geliştirme çabalarına yardımcı olacaktır. Türkiye de 3308 Sayılı Meslekî Eğitim Kanunu nun 31. Maddesinde, işletmelerdeki eğiticilerin (usta öğreticilerin) rolleri tanımlanmıştır. Usta öğreticiler, iş alanında öğrencilerin iş yerinde beceri eğitimlerinden sorumludurlar. İşletme ve meslekî eğitim kurumu arasında bir nevi irtibat sorumlusu olarak görev yapar, öğrencilerin işyerinde beceri eğitimlerine nezaret eden koordinatör öğretmen ile yakın işbirliğinde çalışırlar. Kamu sektöründe (başlangıç eğitiminin aksine) usta öğreticilere yönelik SMG sunan belirli bir kamu kurumu bulunmamaktadır. İşletmeler bu hizmeti kendileri sunmakta ve kendi kaynaklarını kullanmaktadır. Usta öğreticilere yönelik SMG için ayrılmış olan herhangi bir kamu kaynağı bulunmamaktadır. Bir miktar finansman desteği UMEM projesinin uygulanması kapsamında sağlanmıştır. Usta öğreticilere yönelik mevcut meslek standartları ve usta öğretici olmaları için gerekli olan pedagojik gereklilikler haricinde herhangi bir standart yeterlilik bulunmamaktadır. İşletmelerdeki paydaşlar usta öğreticiler için mentörlük sisteminin gerekli olduğunu belirtmişlerdir. MEB, usta öğreticilere yönelik sürekli eğitimler sunmalı, usta öğreticilerin bu eğitimlere katılımları zorunlu olmalıdır. TÜRKİYE DEKİ MESLEK DERSİ ÖĞRETMENLERİ VE EĞİTİCİLERİNİN SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİMİ TASLAK YÖNETİCİ ÖZETİ, KASIM 2015 5
Öneriler SMG sistemine ilişkin olarak MEB, il yetkilileri, MEÖ kurumları, SMG hizmet sağlayıcıları ve diğer paydaşlar ile sosyal ortaklar aşağıdaki hususları yerine getirmelidir: 1. Meslek dersi öğretmenleri ve eğiticilerine yönelik SMG ye ilişkin politikaların fikir birliği ile geliştirilmesi için kanıtların değerlendirilmesi ve müzakerelerin yapılması, 2. Taslak Öğretmen Stratejisi Belgesi ne nihai halinin verilmesi ve ilgili eylem planlarının uygulamaya geçirilmesi, 3. Öğretmen Stratejisi Belgesi nin uygulanmasını destekleyebilmek için iç ve dış kaynakların belirlenmesi, 4. Meslekî gelişim ihtiyaçlarına, iç ve dış kaynakları kurum, il/ilçe ve merkezî seviyelerde seferber ederek, kapsamlı bir şekilde birden fazla seviyede cevap verilmesi, örneğin; ulusal önceliklere ilişkin meslekî ihtiyaçlar merkezî seviyedeki eğitimlerin odağı olurken, okullar ya da öğretmenlerin bireysel ihtiyaçlarına ise diğer seviyelerde cevap verilebilir, 5. Eğitim ihtiyaçlarını daha iyi hedeflemek ve etkilerini izleyebilmek amacıyla meslekî gelişim ihtiyaçlarını il ve yerel düzeyde belirlemek ve karşılayabilmek için fırsatların araştırılması, 6. Özel proje ve protokoller ile ulusal seviyede, il/ilçe seviyelerinde tahsis edilen bütçelerin kullanımı dâhil koordineli bir SMG finansal planlamasının geliştirilmesi, 7. Kurumsal, merkezî ve bireysel öğretmen seviyesinde SMG arz, talep ve geribildiriminin kayıt altına alınması ve analiz edilmesini mümkün kılacak (bütünleşik) SMG bilgi sistem(ler)i geliştirilmesi, 8. Özel ve kamu sektöründeki SMG hizmet sağlayıcıları arasındaki koordinasyonun ve SMG hizmet sağlayıcıları ile müşterileri arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesi. SMG sunumuna ilişkin MEB, SMG hizmet sağlayıcıları, MEÖ kurumları ve paydaşlar aşağıdaki hususlarda işbirliği yapmalıdır: 9. Kalitenin geliştirilmesi ve harcanan paranın karşılığının alınmasını için bilgi ve uygulamanın paylaşılması, 10. SMG eğitiminin verilmesi ile ilgili olarak, kurumsal seviyede/okul seviyesinde kanıtlara dayalı bir yönetim sisteminde mutabık olunması ve bu sistemin yerleştirilmesi, 11. Bu kanıtlara dayalı yönetim sistemi ihtiyacına cevap verebilmek için daha fazla iç ve dış kaynağın yerel, il ve merkezî seviyelerde nasıl belirleneceğinin tanımlanması, 12. İhtiyaçların çeşitliliğine cevap verebilmek ve harcanan paranın etki ve karşılığını almak amacıyla koçluk, e-öğrenme gibi Türkiye bağlamındaki çeşitli SMG sunum biçimlerinin uygunluk ve veriminin araştırılması, 13. Metodolojik, meslekî ve çapraz yeterlikler gibi çoklu ya da bütünleşik öğretmen yeterliklerinin karşılanmasına yönelik SMG nin nasıl tasarlanabileceğinin araştırılması, 14. Tüm SMG programlarına dair uygun bir değerlendirme yönteminin (örn. etki analizi, bireysel değerlendirme) olduğundan emin olunması, 15. Mentörlüğün, sadece işe alımın ilk aşamasında (adaylık sürecinde) değil, eğitim hizmet süresi boyunca meslekî gelişimin bir biçimi olmasının teşvik edilmesi, 16. Okul Temelli Meslekî Gelişim Modelinin uygulanmasının önüne geçen etkenlerin belirlenmesi ve uygun olan yerlerde yardım ve rehberlik sağlanması, 17. Bir seviyede belirlenen ihtiyaçların başka bir seviyede karşılanıp karşılanamayacağının araştırılması, örn. merkezî seviyede belirlenen bir ihtiyacın, başka bir seviyede örneğin okul seviyesinde karşılanabilmesi gibi, TÜRKİYE DEKİ MESLEK DERSİ ÖĞRETMENLERİ VE EĞİTİCİLERİNİN SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİMİ TASLAK YÖNETİCİ ÖZETİ, KASIM 2015 6
18. SMG ihtiyaçlarının teşhisi ve SMG tasarımına yardımcı olmak amacıyla meslek dersi öğretmenlerine yönelik özel alan yeterliklerinin (tamamlandığında) kullanılması, 19. İhtiyaçların SMG sunumunu geri beslemesi amacıyla her bir öğretmenin meslekî gelişim ihtiyaçları ile isteklerinin belirlenebileceği, iletilebileceği ve değerlendirilebileceği yolların araştırılması, 20. MEÖ okul ve öğretmenlerinin OSB lerde ve teknokentlerde üniversiteler tarafından yürütülen araştırma ve geliştirme projelerine katılımlarının teşvik edilmesi. Okul temelli ihtiyaçların tanımlanması ve SMG ye ilişkin, MEB, SMG hizmet sağlayıcıları, MEÖ kurumları ve paydaşların aşağıdaki hususlarda işbirliği içinde olmaları gerekir: 21. Temel Eğitimin Desteklenmesi (TEDP) Projesi kapsamında geliştirilen Okul Temelli Meslekî Gelişim Modelinin (OTMG) deneyimler ışığında gözden geçirilmesi, 22. Eğitim ihtiyaçlarının okul seviyesinde belirlenmesinin desteklenmesi, 23. Kurum içi eğitim ve diğer okullar dâhil il/ilçe yetkilileri ile SMG ile ilgili hizmet alımı veya müzakere dahil, okul temelli SMG plan ve koordinasyonunun desteklenmesi. SMG nin finansmanına ilişkin, MEB, SMG hizmet sağlayıcıları, MEÖ kurumları ve diğer paydaşların aşağıdaki hususlarda işbirliği içinde olmaları gerekir: 24. SMG ye yapılan tüm harcamanın, farklı türde sunum maliyetlerinin ve SMG nin farklı biçimlerinin eğilim ve maliyetlerini anlayacak şekilde SMG nin nasıl finanse edildiğinin araştırılması, 25. Farklı SMG hizmete alım ve bütçe yönetim mekanizmalarının finansal etkinlik bakış açısından araştırılması, 26. Ek finansman kaynaklarının SMG hedeflerine ulaşmak amacıyla uygun seviyelerde sunum için nasıl sağlanabileceğinin ve işverenler, okullar ve diğer ortaklardan nasıl katkı sağlanabileceğinin araştırılması SMG nin takdir ve teşvik edilmesine ilişkin; MEB, SMG hizmet sağlayıcıları, MEÖ kurumları ve diğer paydaşların aşağıdaki hususlarda işbirliği içinde olmaları gerekir: 27. Meslek dersi öğretmenlerine özgü özel alan yeterliklerinden (tamamlandığında) meslekî gelişimin tanınmasında faydalanılması, 28. Öğretmenlerin işbirliği içerisinde çalışmaları ve öğrenmeleri hususunda, örneğin, akran değerlendirme gibi geri bildirim ve gözlem yöntemlerinin daha fazla kullanılması yoluyla teşvik edilmesi, 29. Eğitim ihtiyaçları ve ilgili kaynakları belirlemek ve SMG kalitesini ve etkilerini gözlemlemek amacıyla okulun öz-değerlendirme sürecini kullanılması, 30. SMG sertifikasyonu için yolların araştırılması. Öğretmen yeterlikleri, örneğin modüler mezuniyet sonrası programlar (yüksek lisans, doktora, vb) gibi yeterliliklerin geliştirilmesine yönelik bilgi sağlamak için bir çerçeve olarak kullanılabilir. 31. Öğretmenlerin idarî ve eğitsel sorumluluklarının SMG programlarına katılımları süresince örneğin, vekil öğretmenler yolu ile hafifletilmesi. Sanayi-eğitim ortaklığı ve işbirliğine ilişkin; MEB, SMG hizmet sağlayıcıları, YÖK, MEÖ kurumları, sosyal ortaklar ve diğer paydaşların aşağıdaki hususlarda işbirliği içinde olmaları gerekir: 32. İhtiyaç belirleme yöntemi temel alınarak usta öğreticilere yönelik düzenli ve zorunlu tazeleyici eğitimlerin tasarlanması, finanse edilmesi ve sunulması, 33. Usta öğreticiler için mentörlük sisteminin geliştirilmesi ve desteklenmesi, TÜRKİYE DEKİ MESLEK DERSİ ÖĞRETMENLERİ VE EĞİTİCİLERİNİN SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİMİ TASLAK YÖNETİCİ ÖZETİ, KASIM 2015 7
34. Usta öğreticilere işyerinde beceri eğitimi sırasında öğrencilere eğitim vermelerine yardımcı olabilecekleri desteğin sağlanması, 35. İşletmeler ile ortaklaşa ya da işletmeler tarafından meslek dersi öğretmenlerine verilen eğitimlerin kalitesinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi. TÜRKİYE DEKİ MESLEK DERSİ ÖĞRETMENLERİ VE EĞİTİCİLERİNİN SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİMİ TASLAK YÖNETİCİ ÖZETİ, KASIM 2015 8