FİKRİ HAKLAR ESD873 3. PATENT GENEL KAVRAMLAR Yrd.Doç.Dr. Levent DURDU Kocaeli Üniversitesi B.Ö.T.E. Bölümü 2012 2013 Bahar Kocaeli Üniversitesi, tüm hakları saklıdır.
PATENT ESD873 FİKRİ HAKLAR 2
ÖĞRENME HEDEFLERİ Buluş kavramını açıklar, Patent kavramını açıklar, Patent için ön araştırma işlemlerini listeler, Patent başvurusunun hazırlanması için gerekli süreci açıklar, Patent tarifnamesi tanımlar, Patent resimlerinin nasıl olması gerektiğini açıklar. ESD873 FİKRİ HAKLAR 3
PATENT GENEL KAVRAMLAR Buluşlar büyük çoğunlukla araştırma geliştirme faaliyeti olarak ortaya çıkan yeni ürünlerdir ve ekonomik değerleri yüksektir. Firmalar yeni ürünleri için ürünlerinin kopya edilmesini engellemek için yasal korunma olan patent yoluna başvururlar ESD873 FİKRİ HAKLAR 4
Bu şekilde firma ekonomik değeri olan ürününü belirli bir süre için belirli bir yer için (ülke,bölge) koruma altına alır ve üretiminden ya da lisanslamasından mali kazanç sağlar (Örnek: Motorola patentlerini Apple'a lisansladı: http://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/213 30196.asp) ESD873 FİKRİ HAKLAR 5
Güncel bir patent konusuna örnek vermek gerekirse, Mobil internet teknolojisini temsil eden 3G nin yerini almaya hazırlanan, 4G nin patent hakkını elinde bulunduran Samsung un payı yüzde 12.2. LTE (4G nin diğer adı) patentlerinin yüzde 18.9 u Nokia nın, yüzde 12.5 i ise Qualcomm un elindedir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 6
PATENT Hazır Samsung dan bahsetmişken, Samsung ile Apple arasında bir süredir devam eden patent savaşı olarak adlandırılabilinecek mahkemelerle ilgili haberler için sırasıyla aşağıdaki bağlantıları inceleyebilirsiniz. Samsung Apple a 1 milyar dolar ceza ödeyecek http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/213049 70.asp Savaşta durum 2-1 oldu http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/213551 98.asp ESD873 FİKRİ HAKLAR 7
PATENT Dünyada ilk patent 1790 yılında Amerika Birleşik Devletlerinde verilmiştir. http://en.wikipedia.org/wiki/patent_ac t_of_1790 adresinden inceleyebilisiniz. ESD873 FİKRİ HAKLAR 8
ESD873 FİKRİ HAKLAR 9
PATENT Türkiye deki patent sistemi 23 Mart 1879 tarihli İhtira Beratı Kanunu ile başlamış, 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 27.06.1995 tarihinde yürürlüğe gitmiştir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 10
Patent, Buluş ve Faydalı Model Patent, sınırlı bir yer ve süre için üçüncü kişiler tarafından buluşun izinsiz olarak üretilmesini, kullanılmasını veya satılmasını engelleme yoluyla sahibine tanınan tekel hakkıdır ve bu hakkı gösteren belgenin de adıdır. ESD873 FİKRİ HAKLAR 11
BULUŞ Buluş, teknoloji alanında belirli bir sorunun çözümüne ilişkin, teknik özelliği olan fikir ürünüdür. Aynı teknik problemin her farklı çözümü farklı bir buluştur. Buluş, teknik niteliğe haiz olmalıdır. ESD873 FİKRİ HAKLAR 12
BULUŞ Teknik nitelik ürünün fiziksel niteliklerinden, faaliyetin niteliğinden ya da teknik nitelikte olmayan bir faaliyette teknik araçların kullanılmasından kaynaklanabilir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 13
BULUŞ Bir buluşun patentlenebilmesi için yeni, buluş basamağını içeren ve sanayiye uygulanabilir olması gerekir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 14
BULUŞ yeni: başvurudan önce yayınlanmamış ya da kamuya açıklanmamış olması buluş basamağını içeren: tekniğin bilinen durumunun aşılması (buluşun ait olduğu teknik alanda uzman bir kişinin bilgisi dahilinde olmaması) sanayiye uygulanabilir: birden çok üretilebilir olması. ESD873 FİKRİ HAKLAR 15
BULUŞ Ancak, konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlara bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usullerine patent verilmemektedir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 16
BULUŞ ve PATENT Buluşların patent belgesi ile korunması durumunda başvurunun yapıldığı tarihten itibaren 20 yıldır. Bu süre uzatılamaz. Buluş, 20 yıllık süre dolduktan sonra, herkes tarafından serbestçe kullanılabilir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 17
FAYDALI MODEL Türkiye'de ve dünyada yeni olan, sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine koruma sağlayan bir sistemdir. Faydalı model belgesi verilmesi işlemleri, patent verilmesine oranla, hem zaman hem de masraf açısından daha elverişlidir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 18
FAYDALI MODEL Faydalı model koruması elde etme işlemlerinin basit ve ucuz olmasının, özellikle küçük ve orta ölçekli sanayicilerimizin ve araştırma kuruluşlarımızın buluş yapmalarını ve bunları sanayiye uygulamalarını özendireceği düşünülmüştür. ESD873 FİKRİ HAKLAR 19
FAYDALI MODEL Diğer taraftan, özellikle günümüzde, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin gerçekleştirdiği yeniliklerin, rakiplerce hemen hemen aynısının yapılarak taklit edilmesi tehlikesi mevcuttur. Küçük ve orta büyüklükteki bu işletmelerin, mütevazı de olsa, bu buluşlarını faydalı model belgesi vererek korumak, onların ekonomik varlıklarının idamesine hizmet edecektir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 20
PATENT FAYDALI MODEL KARŞILAŞTIRMASI Patentler FaydalıModeller Yenilik + + Buluş Basamağı + Sanayiye Uygulanabilirlik + + Usuller ve bu usuller sonucu elde edilen ürünler + Kimyasal maddeler + Araştırma* + İnceleme + Yayın + + Koruma Süresi 20 / 7 YIL 10 YIL *Faydalı model için başvuru sahibi Yrd.Doç.Dr. talep Levent DURDU ederse yapılabilir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 21
FAYDALI MODEL Tablodan da görüleceği üzere, faydalı modeller için buluş basamağı kriteri aranmamaktadır. Ayrıca, usuller, bu usuller sonucu elde edilen ürünler ve kimyasal maddelere faydalı model koruması sağlanmamaktadır. ESD873 FİKRİ HAKLAR 22
FAYDALI MODEL Faydalı model belgesi alınması maliyet ve sürecin kısalığı açısından başvuru sahibinin lehinedir ve araştırma, inceleme işlemlerinin olmaması nedeniyle daha kolaydır. ESD873 FİKRİ HAKLAR 23
PATENT ÖN ARAŞTIRMA Patent başvurusunu yapmadan önce daha önce benzer teknik alanda yapılmış çalışmaları incelemek, alınmış patentleri incelemek için Türk Patent Enstitüsü (http://online.tpe.gov.tr/) üzerinden yapılması gerekmektedir. Araştırma konu bazında, firma bazında ya da IPC kodlar bazında yapılabilir. ESD873 FİKRİ HAKLAR 24
PATENT ÖN ARAŞTIRMA Patentlere ilişkin bilgiler topluma açıktır. Patent Veri Tabanları ndan online ulaşım mümkündür. Google ın patent arama veritabanı olduğunu biliyor muydunuz? https://www.google.com/?tbm=pts ESD873 FİKRİ HAKLAR 25
PATENT ÖN ARAŞTIRMA TÜRKİYE Türk Patent Enstitüsü http://online.tpe.gov.tr/ Ankara Patent Ofisi http://portal.ankarapatent.com/db.php?db=pt ESD873 FİKRİ HAKLAR 26
PATENT ÖN ARAŞTIRMA ULUSLARARASI Avrupa Patent Ofisi http://www.epo.org/searching/free/espacenet.htm l Türkiye için arama: http://tr.espacenet.com/search97cgi/s97_cgi.exe? Action=FormGen&Template=tr/TR/home.hts Amerika Birleşik Devletleri Patent ve Marka Ofisi http://www.uspto.gov/patft/index.html WIPO Genel Araştırma Sayfası http://www.wipo.int/wipogold/en/ ESD873 FİKRİ HAKLAR 27
PATENT ÖN ARAŞTIRMA Bazı ülkelerin patent ofislerinin adresleri: Birleşik Krallık Fikri Haklar Ofisi: http://www.ipo.gov.uk/patent.htm Japonya Patent Ofisi: http://www.jpo.go.jp/index.htm Almanya Patent Ofisi: http://www.dpma.de/suche/patentdatenb anken.html Kore Patent Ofisi: http://www.kipo.go.kr/en/ ESD873 FİKRİ HAKLAR 28
PATENT ÖN ARAŞTIRMA Yeni olduğunu düşündüğünüz buluşunuzla ilgili olarak patent ön araştırmasını gerçekleştirip önce ülke düzeyinde sonra uluslararası düzeyde gerçekleştirip, tam metinleri inceleyip değerlendirme yapmanız gerekmektedir. Eğer buluşunuzla ilgili olarak veritabanlarında kayıt bulamadıysanız, patent başvurusu için gerekli dokümanları hazırlamaya başlayabilirsiniz. ESD873 FİKRİ HAKLAR 29