KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2010; 2: 17-22 Gelifl Tarihi/Received: 10/07/2009 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 13/08/2009 ç Hastal klar Poliklini ine Baflvuran leri Yafltaki Obez Kad nlarda Metabolik Sendrom S kl * Metabolic Syndrome Prevalence in Obese Elderly Women Who Apply to Internal Medicine Outpatient Clinic** Fulden Saraç 1, Sumru Savafl 1, Vildan fiekerci 1, Hatice Uluer 2, Mehmet Akif Yalç n 1, Fehmi Akçiçek 1 1 Ege Üniversitesi T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, Geriatri Bilim Dal, zmir, Türkiye 1 Division of Geriatri, Department of Internal Medicine, Faculty of Medicine, Ege University, Izmir, Turkey 2 Ege Üniversitesi T p Fakültesi, Biyoistatistik ve T bbi Biliflim Anabilim Dal, zmir, Türkiye 2 Department of Biostatistics and Medical Informatics, Faculty of Medicine, Ege University, Izmir, Turkey * Bu araflt rma, Akademik Geriatri 2009 Kongresinde poster olarak sunulmufltur. ** This research is presented at Academic Geriatrics 2009 Congress as a poster presentation. ÖZET Girifl: Epidemik obezitenin sonucu olarak glukoz metabolizmas bozuklu u s kl dünyada gittikçe artmaktad r. Glukoz metabolizmas ndaki bozulma yafllanma ile de iliflkilidir. Metabolik sendrom, bafll ca insülin direncinin sorumlu oldu u bir normalden sapmalar kompleksidir. Bu kompleksin önemi, y llar içinde diyabet, inme, infarktüs ve kalp kaynakl ani ölümle sonuçlanabilmesinde yatmaktad r. Metabolik sendrom s kl yafllanma ile artmaktad r. Bu nedenle; ileri yafltaki obez kad nlarda glukoz metabolizmas bozuklu u ve metabolik sendrom s kl n n araflt r lmas amaçland. Hastalar ve Metod: ç hastal klar anabilim dal poliklini ine baflvuran 65 yafl ve üzeri 30 obez kad n ile 20 genç (ortalama yafl 40.7 ± 6.8 y l) obez kad n çal flmaya al nd. Olgular n antropometrik ve biyokimyasal ölçümleri yap ld. Bozulmufl açl k glukozu saptananlara 75 g glukoz ile oral glukoz tolerans testi yap ld. Metabolik sendrom varl ; Amerikan Ulusal Kolesterol E itim Program, Eriflkin Tedavi Paneli (NCEP/ATP III) tan kriterlerine göre de erlendirildi. Yaz flma Adresi/Address for Correspondence Doç. Dr. Fulden Saraç Ege Üniversitesi T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, Geriatri Bilim Dal, Bornova, zmir/türkiye e-posta: fuldensarac@yahoo.com 17
Metabolic Syndrome Prevalence in Obese Elderly Women Who Apply to Internal Medicine Outpatient Clinic Bulgular: leri yafl grubunda bilinen diyabeti olanlar %16.6, yeni saptanan diyabet %13.3, metabolik sendrom %60.0 oran nda saptand. Olgularda; hipertansiyon s kl %63.3, bozulmufl glukoz tolerans %33.3, trigliserid yüksekli i %23.3, HDL-kolesterol düflüklü ü %70 olarak saptand. Hiçbir olguda inme öyküsü yoktu. Sonuç: ç hastal klar poliklini ine baflvuran ileri yafltaki obez kad nlarda metabolik sendrom görülme s kl yüksektir. Anahtar Kelimeler: Metabolik sendrom X, yafll, obezite. ABSTRACT Introduction: Prevalence of glucose metabolism disorders is increasing as a result of epidemic obesity around the world. Glucose metabolism disorders are also associated with aging. Metabolic syndrome is a cluster of deviations from normal in which insulin resistance is the main factor. The importance of this complex is that it can lead to diabetes, stroke, myocardial infarction and sudden death caused by cardiac diseases. Metabolic syndrome prevalence increases with aging. From this point of view, it was aimed to assess the prevalence of metabolic syndrome and glucose metabolism disorders among obes elderly women who are 65 years and over. Patients and Methods: Thirty obese elderly women over 65 years and 20 young obese women (mean age of 40.7 ± 6.8 years) who applied to internal medicine outpatient clinic were taken to study. The diagnosis of metabolic syndrome was based on the criteria of the National Cholesterol Education Program, Adult Treatment Panel (NCEP/ATP III). Results: In the elderly group prevalence of previous diabetes, new onset diabetes, and metabolic syndrome were 16.6%, 13.3%, and 60.0%, respectively. The prevalence of hypertension was 63.3%. Prevalence of impaired glucose tolerance, hypertriglyceridemia and low HDL-cholesterol were assessed as 33.3%, 23.3%, and 70%, respectively. None of the patients had a history of stroke. Conclusion: Metabolic syndrome prevalence is high in obese elderly women who applied to internal medicine outpatient clinics. Key Words: Metabolic syndrome X, aged, obesity. G R fi Epidemik obezitenin sonucu olarak; glukoz metabolizmas bozuklu unun s kl gittikçe artmaktad r. Ayr ca, glukoz metabolizmas nda bozulma yafllanma ile de iliflkilidir. Yafll bireylerde daha yüksek glukoz de erlerinin saptanmas n n sebepleri aras nda yafl faktörü kadar, yaflam tarz de ifliklikleri (fiziksel aktivitenin azalmas, yiyecek tüketiminin art fl ), farkl ilaç kullan m ve abdominal ya lanma ile karakterize obezite rol oynamaktad r (1,2). Metabolik sendrom, 1960 l y llardan beri bilinen ve bafll ca insülin direncinin sorumlu oldu u bir normalden sapmalar kompleksidir. Bu kompleksin önemi, y llar içinde diyabet, inme, infarktüs ve kalp kaynakl ani ölümle sonuçlanabilmesinde yatmaktad r (3,4). Dünya çap nda kabaca her befl kifliden birinde ve yaklafl k 50 milyon yetiflkinde görülmektedir (5). Yafl n ilerlemesiyle birlikte; kas kitlesinde azalma ve abdominal a rl kl ya kitlesinde art fl görülür (6). Bu de iflikliklerin sonucunda geliflen kardiyovasküler ve metabolik bozukluk metabolik sendrom geliflimini art r r (6,7). Ayr ca, ya kitlesindeki belirgin art fl, metabolik bozuklu un daha fazla artmas na yol açmaktad r (8). Metabolik sendrom s kl yafllanma ile artmaktad r (9,10). Türkiye de yap lan bir çal flmada; 60-69 yafl aras nda %43 oran nda bildirilmifltir (11). Bu nedenle; ileri yafltaki obez kad nlarda, glukoz metabolizmas bozuklu u ve metabolik sendrom s kl - n n araflt r lmas amaçland. HASTALAR ve METOD Çal flmaya, Ege Üniversitesi T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal Poliklini ine baflvuran 30 (ortalama yafl 69.3 ± 3.1 y l) obez kad n al nd. Ayr ca, 20 (ortalama yafl 40.7 ± 6.8 y l) obez kad n, kontrol grubu olarak çal flmaya seçildi. Çal flma için etik kurul onay al nd ktan sonra, bilgilendirilmifl onam formu, tüm kat l mc lara imzalat ld. Her hastan n anamnez ve fizik muayenesi tamamland ktan sonra antropometrik (boy, a rl k, bel ve kalça çevresi) özellikleri kaydedildi. Bel çevresi; arkus kostarum ile prosesus spina iliaca anterior superior aras ndaki en dar çap olarak ölçüldü. Kalça çevresi; arkada maksimuslar ve önde simfiz pubis üzerinden geçen, en genifl çap olarak kabul edildi (12). Beden kitle indeksi (BK ); a rl k (kg)/boy (m) 2 formülü ile hesapland (13,14). Gece boyu 12 saatlik açl ktan sonra al nan venöz kan örne inden glukoz, insülin, total-kolesterol, HDL-kolesterol, LDL-kolesterol, trigliserid, fibrinojen ve hormon duyarl C-reaktif protein (CRP) ölçümü yap ld. Olgular n antropometrik ve biyokimyasal ölçümleri yap ld. Bozulmufl açl k glukozu saptananlara 75 g glukoz ile oral glukoz tolerans testi (OGTT) yap ld. OGTT den iki saat sonraki kan 18 Akad Geriatri 2010; 2: 17-22
ç Hastal klar Poliklini ine Baflvuran leri Yafltaki Obez Kad nlarda Metabolik Sendrom S kl glukozu ile diyabet tan s koyuldu. kinci saat kan glukoz ölçümü 140-199 mg/dl ise bozulmufl glukoz tolerans, 200 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet tan s koyuldu. Tüm olgularda insülin direnci, Homeostasis Model Assessment (HOMA-IR) yöntemiyle hesapland ; HOMA- IR= nsülin x akfl/22.5 (AKfi mmol/l) (15). nsülin duyarl l, HOMA-IR de eri artt kça azalmaktad r. Endokrinoloji laboratuvar m zda, normal kiflilerle karfl laflt r larak elde edilen HOMA-IR düzeyleri 2.70 ve üzerindeyse insülin duyarl l nda azalma olarak kabul edilmektedir. Metabolik sendrom varl ; Amerikan Ulusal Kolesterol E itim Program, Eriflkin Tedavi Paneli (NCEP/ATP III) tan kriterlerine göre de erlendirildi. Buna göre afla da say lan befl kriterden üçünü tafl - yan bireye metabolik sendrom tan s koyuldu (16). 1. Trigliserid düzeyi 150 mg/dl nin üzerinde, 2. HDL-kolesterol düzeyi kad nlarda 50 mg/dl nin, erkeklerde 40 mg/dl nin alt nda, 3. Kan bas nc de eri 130/85 mmhg n n üzerinde, 4. Açl k kan glukozu düzeyi 110 mg/dl nin üzerinde, 5. Bel çevresi kad nlarda 88 cm nin erkeklerde 102 cm nin üzerinde. Veriler bilgisayar ortam nda SPSS 11.0 istatistik program kullan larak de erlendirildi. Tüm de erler ortalama ve standart sapmas olarak verildi (± SS). BULGULAR ç hastal klar poliklini imize baflvuran; 30 (BK 34.1 ± 7.8 kg/m 2 ) ileri yaflta olan obez kad n ve 20 (BK 32.1 ± 2.1 kg/m 2 ) genç obez kad n çal flmaya al nd. leri yafltaki obez kad nlar n ortalama bel çevresi 105.5 ± 8.3 cm, kalça çevresi 111.0 ± 10.8 cm, sistolik kan bas nc 124.8 ± 22.5 mmhg, diyastolik kan bas nc 69.2 ± 19.6 mmhg olarak ölçüldü. Kontrol grubunda; ortalama bel çevresi 107.4±9.5 cm, kalça çevresi 117.1 ± 6.4 cm, sistolik kan bas nc 115.6 ± 13.2 mmhg, diyastolik kan bas nc 62.4 ± 8.1 mmhg olarak saptand. Tüm olgular n demografik verileri Tablo 1 de gösterilmifltir. leri yafltaki obez kad nlarda; ortalama açl k glukozu 101.1 ± 11.5 mg/dl, açl k insülini 8.9 ± 2.7 µg/dl, HOMA-IR 2.6 ± 0.03 olarak saptand. Kontrol grubunda; ortalama açl k glukozu 88.1 ± 21.8 mg/dl, açl k insülini 7.1 ± 1.1 µg/dl, HOMA-IR 2.1 ± 0.1 olarak saptand. Trigliserid ve total-kolesterol ileri yafl grubunda anlaml derecede yüksekti (p= 0.001, p= 0.02). HDLkolesterol, ayn grupta, istatistiksel olarak düflük düzeyde bulundu (p= 0.03). leri yafl grubunda, ortalama fibrinojen düzeyi 447.1 ± 45.3 mg/dl, CRP düzeyi 0.38 ± 0.3 mg/dl olarak saptand. Kontrol grubunda, ortalama fibrinojen düzeyi 432.0 ± 95.9 mg/dl, CRP 0.36 ± 0.01 mg/dl olarak saptand. Her iki grup aras nda, fibrinojen ve CRP seviyeleri için (p= 0.07, p= 0.90) anlaml farkl l k saptanmad (Tablo 2). leri yafl grubu olan 30 kad n n 5 (%16.6) inde; önceden tip 2 diyabet varl biliniyordu. Oral glukoz tolerans testiyle saptanan diyabet 4 (%13.3) kiflide; bozulmufl glukoz tolerans 10 (%33.3) kiflide bulundu. leri yafltakilerde; hipertansiyon 19 (%63.3) kad nda saptan rken, olgular n 8 (%26.6) inde sadece total kolesterol, 7 (%23.3) sinde sadece trigliserid yüksekli i saptand. HDL-kolesterol düflüklü ü 21 (%70) kiflide belirlendi. Hiçbir olguda inme öyküsü yoktu. ncelenen 30 ileri yafltaki obez kad n n 18 (%60.0) inde metabolik Tablo 1. Tüm olgular n antropometrik özellikleri leri yafl grubu (n= 30) Kontrol grubu (n= 20) p Yafl 69.3 ± 3.1 40.7 ± 6.8 0.001* Kilo (kg) 93.5 ± 21.1 91.5 ± 11.9 0.70 Beden kitle indeksi (kg/m 2 ) 34.1 ± 7.8 32.1 ± 2.1 0.85 Ya kitlesi (kg) 35.1 ± 4.1 31.1 ± 7.3 0.03* Bel çevresi (cm) 105.5 ± 8.3 107.4 ± 9.5 0.75 Kalça çevresi (cm) 111.0 ± 10.8 117.1 ± 6.4 0.50 Sistolik kan bas nc (mmhg) 124.8 ± 22.5 115.6 ± 13.2 0.01* Diyastolik kan bas nc (mmhg) 69.2 ± 19.6 62.4 ± 8.1 0.30 * p< 0.05 Akad Geriatri 2010; 2: 17-22 19
Metabolic Syndrome Prevalence in Obese Elderly Women Who Apply to Internal Medicine Outpatient Clinic Tablo 2. Tüm olgular n biyokimyasal özellikleri leri yafl grubu (n= 30) Kontrol grubu (n= 20) p Trigliserid (mg/dl) 165.1 ± 37.1 150.1 ± 51.4 0.001* Total kolesterol (mg/dl) 215.8 ± 42.8 190.7 ± 40.1 0.02* LDL-kolesterol (mg/dl) 108.1 ± 25.2 118.0 ± 40.7 0.70 HDL-kolesterol (mg/dl) 40.1 ± 6.3 47.1 ± 11.6 0.03* Açl k kan glukozu (mg/dl) 101.1 ± 11.5 88.1 ± 21.8 0.01 HOMA-IR 2.6 ± 0.03 2.1 ± 0.1 0.02 Açl k insülin (µg/dl) 8.9 ± 2.7 7.1 ± 1.1 0.80 SGOT (U/L) 30.1 ± 10.7 20.6 ± 13.4 0.80 SGPT (U/L) 34.1 ± 20.4 27.7 ± 38.8 0.70 ALP (U/L) 86.1 ± 30.5 73.2 ± 25.0 0.50 Fibrinojen (mg/dl) 447.1 ± 45.3 432.0 ± 95.9 0.07 CRP (mg/dl) 0.38 ± 0.3 0.36 ± 0.01 0.90 Üre (mg/dl) 47.1 ± 8.1 31.4 ± 7.3 0.04* Kreatinin (mg/dl) 0.99 ± 0.01 0.75 ± 0.07 0.01* * p< 0.05 HOMA-IR: Homeostasis Model Assessment, CRP: C-reaktif protein. sendrom saptand. Kontrol grubu olarak al nan, 20 obez kad n n 7 (%35.0) sinde metabolik sendrom saptand. leri yafltaki ve kontrol grubundaki metabolik sendrom saptanan olgular n, antropometrik ve biyokimyasal özellikleri Tablo 3 te gösterilmifltir. leri yafltaki obez kad nlarda; ortalama açl k glukozu 118.1 ± 31.5 mg/dl, açl k insülini 10.1 ± 3.0 µg/dl, HOMA-IR 2.76 ± 0.03 olarak saptand. Kontrol grubunda; ortalama açl k glukozu 112.9 ± 54.2 mg/dl, açl k insülini 11.7 ± 3.8 µg/dl, HOMA-IR 2.90 ± 0.02 olarak saptand. Metabolik sendrom saptanan, ileri yafltaki olgularda, ortalama trigliserid düzeyi 178.9 ± 40.9 mg/dl ve total kolesterol düzeyi 238.1 ± 39.1 mg/dl olarak bulundu. Genç grupta daha düflük trigliserid ve total kolesterol düzeyleri daha düflük seviyede bulundu. Her iki grup aras nda; total kolesterol ve trigliserid aç s ndan anlaml fark mevcuttu (Tablo 3). Metabolik sendrom saptanan ileri yafltaki obezlerde; hipertansiyon s kl 14/18 (%77.7) oran nda bulundu ve en s k görülen metabolik sendrom bilefleni olarak kabul edildi. Ayn grupta; ikinci s kl kta dislipidemi 9 (%50) kiflide bulundu, 6 (%33.3) kiflinin açl k kan glukozu 110 mg/dl nin üzerindeydi. Olgular n 11 (%61.1) inde kardiyovasküler hastal k öyküsü vard. Kontrol grubu olarak al nan 20 obez kad n n hiçbirinde önceden tip 2 diyabet varl bilinmiyordu. Glukoz tolerans testiyle saptanan diyabet 1 (%5.0) kiflide bulundu. Kontrol grubunda metabolik sendrom olanlarda; hipertansiyon s kl 5 (%25.0) kad nda saptan rken, 3 (%10.0) kiflinin açl k kan glukozu 110 mg/dl nin üzerinde bulundu. TARTIfiMA Sendrom X, Reaven sendromu veya insülin direnci sendromu olarak da isimlendirilen metabolik sendrom, tip 2 diyabet geliflmesine ve kardiyovasküler hastal k riskinin artmas na yol açan bir dizi risk faktörünün bir arada bulunmas d r. Genetik, hormonal, çevresel ve yaflam tarz faktörlerinin karfl l kl etkileflimi patogenezde önemlidir (17). Metabolik sendromun özellikleri, abdominal obezite, dislipidemi, hipertansiyon, insülin direnci, glukoz metabolizma bozukluklar ve proinflamatuvar durum ile karakterizedir (18-20). Türkiye Metabolik Sendrom Araflt rmas (METSAR) sonuçlar na göre ise 40-49 yafl grubu erkeklerde metabolik sendrom s kl %36.7, kad nlarda ise %51.6 d r (11). Bu s kl k yaflla birlikte art fl göstermifl ve 60-69 yafl grubu erkeklerde %46.6, kad nlarda ise %74.6 olarak tespit edilmifltir. Bizim çal flmam zda da; incelenen 30 ileri yafltaki obez kad nda metabolik sendrom s kl %60.0 olarak bulundu. BK si benzer kontrol grubunda bu oran %35.0 olarak bulundu. Obez kad nlarda yafl n art fl yla metabolik sendrom s kl nda art fl oldu u gösterildi. 20 Akad Geriatri 2010; 2: 17-22
ç Hastal klar Poliklini ine Baflvuran leri Yafltaki Obez Kad nlarda Metabolik Sendrom S kl Tablo 3. Metabolik sendrom saptanan olgular n antropometrik ve biyokimyasal özellikleri leri yafl grubu (n= 18) Kontrol grubu (n= 7) p Yafl 72.9 ± 10.7 42.9 ± 11.1 0.01* Kilo (kg) 99.5 ± 34.8 101.8 ± 20.3 0.70 Beden kitle indeksi (kg/m 2 ) 33.8 ± 9.1 34.0 ± 9.8 0.80 Ya kitlesi (kg) 36.7 ± 9.9 34.0 ± 9.0 0.50 Bel çevresi (cm) 110.8 ± 10.8 120.9 ± 19.1 0.09 Kalça çevresi (cm) 109.0 ± 10.8 117.1 ± 6.4 0.50 Sistolik kan bas nc (mmhg) 139.1 ± 32.1 130.6 ± 13.2 0.09 Diyastolik kan bas nc (mmhg) 70.1 ± 13.1 71.1 ± 14.6 0.60 Trigliserid (mg/dl) 178.9 ± 40.9 145.1 ± 51.4 0.001* Total kolesterol (mg/dl) 238.1 ± 39.1 201.9 ± 51.8 0.03* LDL-kolesterol (mg/dl) 139.8 ± 34.1 131.0 ± 39.9 0.90 HDL-kolesterol (mg/dl) 38.9 ± 6.3 45.1 ± 10.1 0.03 Açl k kan glukozu (mg/dl) 118.1 ± 31.5 112.9 ± 54.2 0.65 HOMA-IR 2.76 ± 0.03 2.90 ± 0.02 0.09 Açl k insülin (µg/dl) 10.1 ± 3.0 11.7 ± 3.8 0.07 Fibrinojen (mg/dl) 450.0 ± 60.1 429.0 ± 60.1 0.09 CRP (mg/dl) 0.40 ± 0.3 0.41 ± 0.01 0.35 * p< 0.05 HOMA-IR: Homeostasis Model Assessment, CRP: C-reaktif protein. Metabolik sendromun varl hem diyabet, hem de kardiyovasküler hastal k gelifliminde yüksek risk oluflturmaktad r (21). Birçok çal flma da metabolik sendromun, ileride geliflecek olan diyabeti öngördü ünü göstermifltir (22-24). Bizim ileri yafl grubumuzda; metabolik sendrom s kl yüksek oldu u gibi, OGTT ile diyabet s kl %13.3 olarak saptand. Genç obez grubun, metabolik sendrom ve diyabet s kl daha düflük düzeydeydi. Bu verilerin fl nda, ilerlemifl yafl n, glukoz metabolizmas bozuklu una ek katk s n n oldu u görülmektedir. Çeflitli çal flmalarda; yafllanmayla birlikte, özellikle abdominal ya kitlesindeki art fl n, insülin direncinde art flla birlikte oldu u gösterilmifltir (7,8,25). nsülin direnci ile birlikte olan metabolik sendromun, kardiyovasküler hastal k gelifliminde önemli oldu u birçok çal flmada gösterilmifltir (6,7,24). Çal flmam zda; insülin direncini tan mlayabilmek için HOMA-IR kullan ld. leri yafl grubunda, HOMA-IR düzeyleri ile çok fazla çal flma yoktur. ncelemeye ald m z ileri yafl grubunda ortalama HOMA-IR düzeyi 2.6±0.03 olarak bulundu. Kontrol grubunda saptanan HOMA-IR dan anlaml derecede yüksekti (p=0.02). Hipertansiyon, tüm dünyada oldu u gibi, toplumumuzda, yüksek s kl kta rastlanmaktad r. Metabolik sendromun en s k poliklinik baflvurusu yap lan komponentidir. Türkiye Obezite ve Hipertansiyon Taramas (TOHTA) sonuçlar na göre 70 yafl üzerinde olanlar n yaklafl k %70 i çeflitli derecelerde hipertansiyon göstermektedir (26). leri yafl obez grubumuzda; hipertansiyon s kl %63.3 oran ndayken, metabolik sendrom olanlarda %77.7 olarak bulundu. Kardiyovasküler hastal a predispozisyon sa layan hastal klarda; tip 2 diyabet ve metabolik sendromda çok güçlü inflamatuvar komponent bulunmaktad r. Ancak inflamatuvar proçes çok komplike oldu undan, CRP veya fibrinojen gibi kolay ölçülebilen, inflamatuvar göstergeler s k olarak kullan lmaktad r (27-29). Zuliani ve arkadafllar, yafll larda, metabolik sendromda CRP düzeylerini yüksek olarak bildirmifllerdir. Bizim çal flmam zda; ileri yafltaki ve genç kontrollerde, ortalama fibrinojen ve CRP düzeyleri aras nda fark saptanmad (p= 0.07, p= 0.90). Ayr ca, metabolik sendrom saptanan ileri yafl grubu ve genç grup aras nda da fibrinojen ve CRP düzeyleri için farkl l k bulunmad (p= 0.09, p= 0.35). Akad Geriatri 2010; 2: 17-22 21
Metabolic Syndrome Prevalence in Obese Elderly Women Who Apply to Internal Medicine Outpatient Clinic Sonuçta; iç hastal klar poliklini ine baflvuran, ileri yafltaki obez kad nlarda, metabolik sendrom görülme s kl yüksektir. Erken yafllarda al nacak olan t bbi beslenme ve egzersiz programlar n n uygulanmas yla, hastal n geliflimi azalt lmaya çal fl lmal d r. KAYNAKLAR 1. Maki KC, Kritsch K, Foley S, Soneru I, Davidson MH. Age-dependence of the relationship between adiposity and serum low density lipoprotein cholesterol in men. J Am Coll Nutr 1997; 16: 578-83. 2. Isomaa B, Almgren P, Tuomi T, Forsen B, Lahti K, Nissen M. Cardiovascular morbidity and mortality associated with the metabolic syndrom. Diabetes Care 2001; 24: 683-9. 3. Ford ES, Giles WH, Dieatz WH. Prevalence of the metabolic syndrome among US adults: Findings from the Third National Health and Nutrition Examination Survey. JAMA 2002; 287: 356-9. 4. Giuseppe Cicero AF, Derosa G, D'angelo A, Bove M, Gaddi AV, Borghi C. Gender-specific haemodynamic and metabolic effects of a sequential training programme on overweight-obese hypertensives. Blood Press 2009; 24: 1-6. 5. Vanuzzo D, Pilotto L, Mirolo R, Pirelli S. Cardiovascular risk and cardiometabolic risk: An epidemiological evaluation. G Ital Cardiol 2008; 9: 6-17. 6. Huffman DM, Barzilai N. Role of visceral adipose tissue in aging. Biochim Biophys Acta 2009 (Epub 2009 Jan 31). 7. Bruunsgaard H, Pedersen PK. Age-related inflammatory cytokines and disease. Immunol Allergy Clin North Am 2003; 23: 15-39. 8. Bergman RN, Mittelman SD. Central role of the adipocyte in insulin resistance. J Basic Clin Physiol Pharmacol 1998; 9: 205-21. 9. Rantala AO, Kauma H, Lilja M, Savolainen MJ, Reunanen A, Kesaniemi YA. Prevalence of the metabolic syndrome in drug treated hypertensive patients and control subjects. J Intern Med 1999; 2245: 163-74. 10. Onat A, Ceyhan K, Basar O, Erer B, Toprak S, Sansoy V. Metabolic syndrome: Major impact on coronary risk in a population with low cholesterol levels-a prospective and cross-sectional evaluation. Atherosclerosis 2002; 165: 285-92. 11. Kozan Ö, O uz A, Erol Ç, fienocak M, Öngen Z, Çelik fi ve ark. Türkiye Metabolik Sendrom S kl Araflt rmas (Metsar): Amaç ve Protokol. MN-Kardiyoloji Dergisi 2003; 10: 251-8. 12. Haffner SM, Stern MP, Hazuda HP, Pugh J, Patterson JK. Do upper body and centralized adiposity measure different aspects of regional body fat distrubition. Relationship to non-insulin dependent diabetes mellitus, lipid and lipoproteins. Diabetes 1987; 36: 43-51. 13. Despres JP, Prud homme D, Pouliot MC, Tremblay A, Bouchard C. Estimation of deep abdominal adipose tissue accumulation from simple antropometric measurements in men. Am J Clin Nutr 1991; 54: 471-7. 14. Haurnard JA, Wheeler WS, Mc Cammon MR, Well JM, Truitt N, Israel RG, et al. An evaluation of waist to hip ratio measurement methods in relation to lipid and carbonhydrate metabolism in men. Int J Obes 1991; 15: 181-8. 15. Matthews DR, Hosker JP, Rudenski AS, Naylor BA, Treacher DF, Turner RC. Homeostasis model assessment: Insulin resistance and ß-cell function from fasting plasma glucose and insulin concentration in men. Diabetologia 1985; 28: 412-9. 16. National Cholesterol Education Program. Executive summary of the third report of the National Cholesterol Education Program Expert Panel on detection, evaluation, and treatment of high blood cholesterol in adults (Adult Treatment Panel-III). JAMA 2001; 285: 2486-97. 17. Reaven GM. Role of insulin resistance in human disease. Diabetes 1988; 37: 1595-607. 18. Park YW, Zhu L, Palaniappan S, Heshka S, Carnethon MR, Heymsfield SB. The metabolic syndrome: Prevalence and associated risk factor findings in the US population from the Third National Health and Nutrition Examination Survey, 1988-1994. Arch Intern Med 2003; 163: 427-36. 19. Calle EE, Thun MJ, Petrelli JM, Rodriguez C, Heath CW. Bodymass index and mortality in a prospective cohort of US adults. N Engl J Med 1999; 341: 1097-105. 20. Rowley K, O Dea K, Best JD. Association of albuminuria and the metabolic syndrome. Curr Diab Rep 2003; 3: 80-6. 21. Walker SP, Rimm EB, Ascherio A, Kawachi I, Stampfer MJ, Willett WC. Body size and fat distribution as predictors of stroke among US men. Am J Epidemiol 1996; 144: 1143-50. 22. Pan Y, Pratt CA. Metabolic syndrome and its association with diet and physical activity in US adolescents. J Am Diet Assoc 2008; 108: 276-86. 23. Czupryniak L, Saryusz-Wolska M, Pawlowski M, Wojcik J, Loba J. Distribution of the components of the NCEP ATP III-defined metabolic syndrome in newly diagnosed diabetes and non-diabetes caucasian subjects; implications for metabolic syndrome prevention and treatment. Exp Clin Endocrinol Diabetes 2007; 115: 187-91. 24. Bos MB, de Vries JH, Wolffenbuttel BH, Verhagen H, Hillege JL, Feskens EJ. The prevalence of the metabolic syndrome in the Netherlands: Increased risk of cardiovascular diseases and diabetes mellitus type 2 in one quarter of persons under 60. Ned Tijdschr Geneeskd 2007; 151: 2382-8. 25. Bergman RN, Van Citters GW, Mittelman SD, Dea MK, Hamilton-Wessler M, Kim SP, et al. Central role of the adipocyte in the metabolic syndrome. J Investig Med 2001; 49: 119-26. 26. Hatemi H, Turan N, Ar k N, Yumuk V. Türkiye Obezite ve Hipertansiyon Taramas sonuçlar (TOHTA). Endokrinolojide Yönelifller 2002; 11: 1-16. 27. Dupuy AM, Jaussent I, Lacroux A, Durant R, Cristol JP, Delcourt C. Waist circumference adds to the variance in plasma C-reactive protein levels in elderly patients with metabolic syndrome. Gerontology 2007; 53: 329-39. 28. Guerrero-Romero F, Rodriguez-Moran M. Relation of C-reactive protein to features of the metabolic syndrome in normal glucose tolerant, impaired glucose tolerant and newly diagnosed type 2 diabetic subjects. Diabetes Metab 2003; 29: 65-71. 29. Zuliani G, Volpato S, Galvani M, Blè A, Bandinelli S, Corsi AM, et al. Elevated C-reactive protein levels and metabolic syndrome in the elderly: The role of central obesity data from the InChianti study. Atherosclerosis 2009; 203: 626-32. 22 Akad Geriatri 2010; 2: 17-22