PLAK TİP PSORİASİS VULGARİS HASTALARINDA SERUM İRİSİN DÜZEYİ VE İNSÜLİN DİRENCİ İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Transkript

1 PLAK TİP PSORİASİS VULGARİS HASTALARINDA SERUM İRİSİN DÜZEYİ VE İNSÜLİN DİRENCİ İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Işıl Bulur 1, Hilal Kaya Erdoğan 1, Evin Kocatürk 2, Z.Nurhan Saraçoğlu 1, Özkan Alataş 2, Pınar Yıldız 3, Muzaffer Bilgin 4 1 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Deri ve Zührevi Hastalıkları ABD 2 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Biyokimya ABD 3 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Dahiliye ABD 4 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Biyoistatistik ABD

2 Psoriasis hastalarında artan sistemik inflamasyon ile Obezite Diyabet Hipertansiyon Dislipidemi Kardiyovasküler Hastalıklar Metabolik Sendrom görülme sıklığı artmaktadır. * Gottlieb AB, Dann F. Comorbidities in patients with psoriasis. Am J Med 2009;122:1150. * Prey S, Paul C, Bronsard V, et al. Cardiovascular risk factors in patients with plaque psoriasis: a systematic review of epidemiological studies. J Eur Acad Dermatol Venereol 2010;24 Suppl 2: *Armstrong AW, Harskamp CT, Armstrong EJ. Psoriasis and the risk of diabetes mellitus: a systematic review and meta-analysis. JAMA Dermatol 2013;149:84-91.

3 Düşük insülin duyarlılığı ve artmış insülin direnci ise kardiyovasküler hastalıkları da tetikleyerek bu hasta grubunda önemli bir mortalite ve morbidite nedeni olmaktadır. İnsülin Direnci Psoriasis Th1 Th17 Adipokinler * Nakajima H, Nakajima K, Tarutani M, et al. Kinetics of circulating Th17 cytokines and adipokines in psoriasis patients. Arch Dermatol Res 2011;303: * Nakajima H, Nakajima K, Tarutani M, et al.clear association between serum levels of adipokines and T-helper 17- related cytokines in patients with psoriasis. Clin Exp Dermatol. 2013;38:66-70.

4 İrisin ilk olarak Boström ve ark ları tarafından iskelet kasında tanımlanan, PGC1-α (peroksisome proliferator-activated receptor gamma coactivator 1-alpha) nın upregülasyonu ile indüklenen bir miyokindir. *Boström P, Wu J, Jedrychowski MP, et al. A PGC1-α-dependent myokine that drives brown-fat-like development of white fat and thermogenesis. Nature 2012;481:

5 İskelet kasında salgılanan irisin adipoz doku başta olmak üzere çeşitli hedef organlara giderek Enerji metabolizmasında düzenleme Beyaz adipoz dokunun kahverengi adipoz dokuya dönüşümün uyarılması İnsülin duyarlılığında artma Metabolik durumun düzenlenmesinde görev almaktadır. Bu etkileri ile irisinin sadece miyokin olmasının dışında otokrin ve parakrin etkileri ile adipokin olarak da görev yaptığı düşünülmektedir.

6 Serum irisin düzeyinin tip 2 diyabet olgularında olmayanlara göre daha düşük olduğu ve diyabeti Düşük serum irisin düzeylerinin insülin direnci ile ilişkili olduğu raporlanmaktadır. *Choi YK, Kim MK, Bae KH, et al. Serum irisin levels in new-onset type 2 diabetes. Diabetes Res Clin Pract 2013;100: *Liu JJ, Wong MD, Toy WC, et al. Lower circulating irisin is associated with type 2 diabetes mellitus. J Diabetes Complications 2013;27: *Moreno-Navarrete JM, Ortega F, Serrano M, Guerra E, Pardo G, Tinahones F, et al. Irisin is expressed and produced by human muscle and adipose tissue in association with obesity and insulin resistance. J Clin Endocrinol Metab 2013;98:E *Højlund K, Boström P. Irisin in obesity and type 2 diabetes. J Diabetes Complications 2013;27:

7 Tip 2 diyabet dışında Kronik böbrek yetmezliği Alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığında da düşük serum irisin düzeyinin görüldü raporlanmıştır.

8 ÇALIŞMANIN AMACI: Çalışmamızda psoriasis ve insülin direnci etyopatogenezini aydınlatmak amacı ile normal glukoz toleransına sahip kronik plak tip psoriasis vulgaris hastalarında serum irisin düzeyi ve serum irisin düzeyi ile ilişkili metabolik parametreler değerlendirildi.

9 METOD Çalışmaya kliniğimizde takip edilen yaş arasında 40 kronik plak tip psoriasis vulgaris hastası ve 37 sağlıklı gönüllü dahil edildi. Dışlanma Kriterleri: Psoriasis için son 2 ay içinde sistemik ve topikal tedavi almış olmak Herhangi bir hastalık nedeni ile sistemik immünsüpresif tedavi altında olmak Psoriatik artrit, otoimmün ve inflamatuar hastalık öyküsü olması Diyabetes mellitus Hipertansiyon Metabolik sendrom Kronik enfeksiyon Malignensi Tiroid Hepatik Renal hastalık öyküsü olması Hamilelik ve laktasyon dışlanma kriteri olarak belirlendi.

10 Çalışmaya dahil olan bireylerin boy, kilo, bel çevresi ölçümleri yapılarak beden kitle indeksleri (BKİ) leri hesaplandı. İnsülin direncini değerlendirmek için HOMA-IR (Homeostasis Model Assessment) ve trigliserid (TG) / HDL oranı kullanıldı. Serum irisin, total kolesterol, HDL, LDL, TG ve açlık kan şekeri(akş), high sensitive CRP( hs-crp) düzeyini değerlendirmek için ticari hazır Elısa kitleri kullanıldı.

11 BULGULAR Psoriasis hastalarının ve kontrol grubunun klinik ve laboratuar verileri karşılaştırıldı: Serum irisin düzeyi hasta grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha düşük bulundu, ( P < 0.001), (Tablo 1). Serum HDL düzeyi de hasta grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha düşüktü, ( P = 0.024), (Tablo1).

12 Tablo 1. Psoriasis hastalarının ve kontrol grubunun klinik ve laboratuar verileri Psoriasis Hastaları n=40 Ort. ± S. Sapma / % Kontrol Grubu n=37 Ort. ± S. Sapma / % p Yaş (yıl) 38.0 ± ± ** Cinsiyet K/E 20(%50), 20(%50) 22(%59), 15(%41) BMI(kg/m 2) 27.0 ± ± * Bel çevresi (cm) 91,4 ± ± ** AKŞ ( mg/dl) 87.9 ± ± ** hs-crp 0.7 ± ± ** Trigliserid ( mg/dl) ± ± ** T. Kolesterol ( mg/dl) ± ± * HDL ( mg/dl) 50.8 ± ± ** LDL ( mg/dl) ± ± * Trigliserid / HDL 2.6± ± ** İnsülin (μu/ml) ± ± ** HOMA-IR 3.0 ± ± ** İrisin (ug/ml) 1.3 ± ± 0.4 <0.001* PASİ 10.9 ± Ort. ± S. Sapma: Ortalama ± Standart Sapma Ki Kare Testi * Bağımsız Örnek t Testi ** Mann Whitney U Testi

13 Serum irisin düzeyi ile metabolik parametrelerin korelasyonu değerlendirildi: Hasta grubunda serum irisin düzeyi ile Trigliserid LDL TG/HDL Negatif Korelasyon HDL Pozitif Korelasyon Kontrol grubunda da serum irisin düzeyi ile Trigliserid TG/HDL Negatif Korelasyon * Tablo 2

14 Tablo 2. Serum irisin düzeyi ile metabolik parametrelerin korelasyonu İrisin (ug/ml) Psoriasis Hastaları Kontrol Grubu n=40 n=37 r p r p AKŞ( mg/dl) hs-crp Trigliserid ( mg/dl) Total Kolesterol ( mg/dl) HDL ( mg/dl) LDL ( mg/dl) TG/HDL İnsülin (μu/ml) HOMA-IR Spearman Korelasyon Analizi

15 Psoriasis hastalarının PASİ değeri 10.9 ± 5.6 (5-30) olarak saptandı, (Tablo 1). PASİ ile serum irisin düzeyi ve diğer metabolik parametreler arasındaki ilişki değerlendirildiğinde PASİ Serum irisin düzeyi * Tablo 3

16 Tablo 3. PASİ ile serum irisin düzeyi ve metabolik parametrelerin korelasyonu r PASİ Psoriasis Hastaları n=40 p Açlık kan şekeri ( mg/dl) hs-crp Trigliserid ( mg/dl) Total Kolesterol ( mg/dl) HDL ( mg/dl) LDL ( mg/dl) TG/HDL İnsülin (μu/ml) HOMA-IR İrisin (ug/ml)

17 TARTIŞMA Bu çalışmada psoriasis hastalarında serum irisin düzeyinin sağlıklı kontrollere oranla belirgin olarak düşük olduğu gözlendi. Çalışmamızda psoriasis hastalarında da gördüğümüz düşük serum irisin düzeyi bu hasta grubunda bozulmuş metabolik durumun bir göstergesi olarak düşünülebilir.

18 Psoriasis hastalarında insülin direncinin değerlendirildiği çalışmaların çoğunda HOMA-IR ın kullanıldığı görülmektedir. Ancak serum insülin düzeyinin ve HOMA-IR değerinin her zaman insülin direncini direkt yansıtmayacağı ve tekrarlayan ölçümlerde farklı sonuçlar alınabileceği üzerinde durulmaktadır. Çünkü HOMA-IR kastan ziyade hepatik insülin duyarlılığını yansıtmaktadır.

19 Trigliserid / HDL oranı insülin direnci takibinde kullanılabilecek basit ve güvenilir bir oran olarak kabul edilmektedir. Trigliserid / HDL oranının insülin direnci ve kardiyometabolik risk ile direkt ilişkisi olduğu raporlanmaktadır. *Gasevic D, Frohlich J, Mancini GB, et al. The association between triglyceride to high-density-lipoprotein cholesterol ratio and insulin resistance in a multiethnic primary prevention cohort.. Metabolism 2012;61: *Gasevic D, Frohlich J, Mancini GJ, et al. Clinical usefulness of lipid ratios to identify men and women with metabolic syndrome: a cross-sectional study. Lipids Health Dis 2014;13:159. *Salazar MR, Carbajal HA, Espeche WG, et al. Relation among the plasma triglyceride/high-density lipoprotein cholesterol concentration ratio, insulin resistance, and associated cardio-metabolic risk factors in men and women. Am J Cardiol 2012;109:

20 Çalışmamızda da hasta grubuyla kontrol grubu arasında HOMA-IR ve insülin düzeyi farklılık göstermemiştir. Gyldenløve ve ark. ları da psoriasis hasta grubunda ve sağlıklı kontrollerde HOMA-IR düzeyini benzer olarak saptadıklarını, ancak hiperinsülinemik öglisemik klemp tekniği ile psoriasis hastalarında insülin direncini tespit ettiklerini belirtmişlerdir. * Gyldenløve M, Storgaard H, Holst JJ, et al. Patients with psoriasis are insulin resistant. J Am Acad Dermatol 2015;72:

21 Çalışmamızda hasta ve sağlıklı kontrol grubunda TG/HDL düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark görülmedi. Ancak her iki grupta da irisin düzeyi ile TG/HDL arasında negatif korelasyon saptandı. Bu sonuç da serum irisin düzeyinin psoriasis hastalarında da insülin duyarlılığı ile ilişkili olabileceğini düşündürmektedir.

22 Literatürdeki serum irisin düzeyi ve insülin direnci ilişkisini değerlendiren yayınlar incelendiğinde serum irisin düzeyi ile açlık kan şekeri ve HOMA-IR arasında her zaman korelasyon olmadığı görülmektedir. * Liu JJ, Wong MD, Toy WC, et al. Lower circulating irisin is associated with type 2 diabetes mellitus. J Diabetes Complications 2013;27: *YK, Kim MK, Bae KH, et al. Serum irisin levels in new-onset type 2 diabetes. Diabetes Res Clin Pract 2013;100: *Moreno-Navarrete JM, Ortega F, Serrano M, et al. Irisin is expressed and produced by human muscle and adipose tissue in association with obesity and insulin resistance. J Clin Endocrinol Metab 2013;98:E

23 Çalışmamızda da serum irisin düzeyi ile AKŞ, insülin, HOMA-IR arasında ilişki gözlenmez iken, TG, TG/HDL ile negatif, HDL ile pozitif ilişki saptanmıştır. Choi ve ark. ları çalışmalarında irisin düzeyini yeni tanı tip 2 DM li hastalarda düşük olarak bulmuşlar ve bizim çalışmamızdaki sonuçlara benzer olarak TG düzeyi ile irisin düzeyi arasında negatif korelasyon gözlemişlerdir. * Choi YK, Kim MK, Bae KH, et al. Serum irisin levels in new-onset type 2 diabetes. Diabetes Res Clin Pract 2013;100:

24 HDL düzeyi ve kardiyovasküler hastalık ilişkisini değerlendirilen çalışmalarda HDL kolesterolün kardiyovasküler hastalıklarda koruyucu etkisi ve anti inflamatuar etkileri gösterilmiştir. *Li XP, Zhao SP, Zhang XY, et al. Protective effect of high density lipoprotein on endothelium-dependent vasodilatation. Int J Cardiol 2000;73: *Sezgin AT, Barutcu I, Sezgin N, Gullu H, Esen AM, Acikgoz N, et al. Contribution of plasma lipid disturbances to vascular endothelial function in patients with slow coronary flow. Angiology 2006;57: *Badimon L, Vilahur G. LDL-cholesterol versus HDL-cholesterol in the atherosclerotic plaque: inflammatory resolution versus thrombotic chaos. Ann N Y Acad Sci 2012;1254:18-32.

25 Çalışmamızda irisin düzeyi düşüklüğü ile HDL düzeyi düşüklüğü direkt orantılı görülmüştür. Bu sonuç da serum irisinin HDL regülasyonu üzerinde etkisi olabileceğini ve psoriasis hastalarında insülin direncine ek olarak kardiyovasküler risk için de önemli bir belirteç olabileceğini düşündürmektedir.

26 Psoriasis hastalarında insülin direncinin değerlendirildiği çalışmalarda PASI skoru ile serum insülin düzeyi ve HOMA-IR ilişkisinin farlılıklar gösterdiği görülmektedir.

27 Çalışmamızda PASİ değeri ile sadece serum irisin düzeyi ile istatistiksel olarak anlamlı pozitif ilişkili görülmüştür. PASİ ile paralel olarak artan irisin düzeyinin ise artan inflamasyona sekonder kompansatuar olarak artış gösterdiğini düşündürmüştür. Boström ve ark. ları da inflamasyonaki artış ile paralel olarak artan serum irisin düzeyinin tıpkı insülin ve leptinde olduğu gibi tetiklendiğini belirtmektedir. *Boström P, Wu J, Jedrychowski MP, et al. A PGC1-α-dependent myokine that drives brown-fat-like development of white fat and thermogenesis. Nature 2012;481:

28 Serum irisin ve hastalık patogenezlerindeki sinyal yollakları henüz netleşmemiştir, ancak PGC-1 alfa nın glukoz/ yağ asidi metabolizmasında ve karaciğer, pankreas, kas ve adipoz dokuda mitokondrial fonksiyonlar üstünde etkisi bilinmektedir. Ek olarak irisin beyaz yağ dokusu hücrelerinde oksijen tüketimini ve termogenezisi arttırmaktır. Bu etkileri irisinin adiponektinler ile de ilişkili olarak psoriasis patogenezinde de rol oynadığı sonucuna varılabilir.

29 Sonuç olarak çalışmamızda: Normal glukoz toleransına sahip hastalarda serum irisin düzeyi belirgin olarak düşük bulunmuştur.

30 Bu sonuç Th1/Th17 ve adipokin yolağına ek olarak Serum irisin düşüklüğünün de psoriasis hasta grubunda hem hastalık etyopatogenezinde hem de insülin direnci ve sonrasında gelişebilecek kardiyovasküler hastalıklara yatkınlıkta rol oynayabileceğini düşündürmektedir.

31 TEŞEKKÜRLER