III. ÇALIŞMA GRUBU İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM 2. ÇALIŞTAY İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ve SAĞLIK 29 Haziran 2007, Ankara
Bölgesel Çevre Merkezi - REC Tarafsız, bağımsız ve kar amacı gütmeyen uluslararası bir kuruluş Orta ve Doğu Avrupa da 1990, Türkiye de ise 2004 yılından bu yana aktif REC Şartı nda 29 ülke ve AB imzacı REC Genel Kurulu na Türkiye 2002 yılından itibaren katılıyor İlk Defa 2006 yılından itibaren REC Yönetim Kurulunda bir Türk temsilci (Prof. Dr. Ferruh Ertürk)
REC Türkiye Stratejik Çalışma Alanları AB Katılım Süreci Destek Faaliyetleri Sivil Toplum Geliştirme Faaliyetleri Sürdürülebilir İşletmeler İklim Değişikliği Çevre Eğitimi Biyoçeşitlilik ve Doğa Koruma Bilgiye Erişim
REC Türkiye Eğitim, Öğretim ve Kamuoyu Bilinçlendirme alanında Ulusal Odak Noktası Görev Kapsamı: Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 6. Madde Görev Çerçevesi: 2002 yılında kabul edilen Yeni Delhi Çalışma Programı 15.(c) Maddesi 2005 yılı Mayıs ayında REC Türkiye nin başvurusu ve Çevre ve Orman Bakanlığı nın yetkilendirme kararı; - yeterli sayıda uzman personeli, -eğitim ve kapasite geliştirme alanlarındaki engin birikimi, - uluslararası müzakereleri izleme altyapısı ve - ulusal ve uluslararası işbirliklerinin kurgulanmasındaki kapasitesi
REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Portföyü Çevre ve Orman Bakanlığı ve Exergia (Yunanistan) işbirliğinde, İtalyan Çevre Bakanlığı nın katkılarıyla, LIFE05/TCY/TR/000164 İklim Değişikliği Alanında Hükümet ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Kapasitelerin Geliştirilmesi, EfE/18/05 SıfırKarbonKenti Kampanyası kapsamında KuzeyGüneyDoğuBatı Fotoğraf Sergisi ve Cafe Scientifique Video Konferansları Türkiye organizasyonu Renewable Energy and Energy Efficiency Partnership Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Ortaklığı (REEEP) Türkiye eşgüdümü Partnership for Clean Fuels and Vehicles Temiz Yakıtlar ve Taşıtlar Ortaklığı (PCFV) Türkiye eşgüdümü Türkiye de İklim Değişikliği Kamuoyu Bilinçlendirmesi Kampanyası
TÜRKİYE DE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARININ TANITILMASI PROJESİ LIFE05/TCY/TR164 Yürütücü Kuruluş Ortaklar Eş-finansman : REC Türkiye : Çevre ve Orman Bakanlığı (TR), Exergia (GR) : İtalyan Çevre ve Arazi Bakanlığı (I) Toplam Bütçe : 360,697 LIFE Katkısı : 252,488 Süre : 01/2006 01/2008 - Gönüllülük temelindeki ilk iklim değişikliği uluslararası ortaklık projesi - 2005 yılında Türkiye de desteklenen tek LIFE projesi - Akdeniz havzası ülkeleri ortaklığı REC Video Click!
Ortak mirasımız; KARBON UYGARLIĞI! Dünyanın BATTANİYESİ KALINLAŞTI! Dünyanın ATEŞİ YÜKSELDİ! Bu kadar artış bile DÜNYANIN DENGESİNİ BOZDU! Felaketler herkesin başına gelebilir, SİZİN DE! Beterin beteri, ANİ İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ!
İklim Değişikliği Sıcaklık artışı Deniz seviyesinin yükselmesi Yağışlarda değişiklik Kuraklık ve seller Uyum Toplumlar ve doğal sistemlere etkiler Su ve gıda kaynakları Ekosistem ve biyolojik çeşitlilik İnsan yerleşimleri İnsan sağlığı Uyum Salımlar ve atmosfer yoğunlukları Sera gazları Aerosoller Savaşım Sosyo-ekonomik kalkınma Ekonomik büyüme Teknoloji Nüfus Yönetişim Eski köye, yeni adet = Mevcut sorun/çözümlere, yeni/farklı bakış
İKL KLİM M DEĞİŞİ ĞİŞİKL KLİĞİ İÇİN N MÜZAKERE M SÜREC S RECİ Bilimsel verilerin toplanması Eylem Stratejileri Yükümlülükler ve mekanizmalar 1979 1988 1990 1991 1992 1994 1995 1997 2001 2001 2002 2005 FAR WMO İkinci Dünya İklim Konferansı WMO/UNEP IPCC nin Kuruluşu WMO Birinci Dünya İklim Konferansı KP Yürürlükte Johannesburg Zirvesi TAR Marakeş Uzlaşmaları (COP7) KyotoProtokolü (COP3) SAR BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi BM Çevre ve Kalkınma Konferansı (Rio)
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM BMİDÇS Çerçevesi Madde 4.1.e Tüm m taraflar (kendi ortak fakat farklı sorumluluklarını ve özgün n ulusal ve bölgesel b kalkınma önceliklerini, hedeflerini ve koşullar ullarını dikkate alarak) İklim değişikli ikliğin in etkilerine uyum hazırl rlığında işbirliği i yapacak, kıyık kuşağı yönetimi, su kaynakları ve tarım özellikle Afrika daki gibi kuraklık, k,çölleşme ve sellerden etkilenen alanların n korunması ve rehabilitasyonu için i in uygun ve entegre planlar hazırlayacak ve geliştireceklerdir. Madde 4.8 a. Küçük ada devletleri; b. Alçak konumlu kıyı alanları bulunan ülkeler; c. Kurak ve yarı-kurak alanları, ormanlaştırılmış alanları ve orman çürümesine karşı hassas alanları bulunan ülkeler; d. Doğal afetlere açık alanları bulunan ülkeler; e. Kuraklığa ve çölleşmeye karşı hassas alanları bulunan ülkeler; f. Yüksek kentsel atmosfer kirliliğine sahip alanları bulunan ülkeler; g. Ekonomileri, büyük ölçüde fosil yakıtların üretiminden, işlenmesinden, ihracatından ve/veya tüketiminden ve fosil yakıtlarla ilişkili enerji-yoğun ürünlerden gelen gelire bağımlı ülkeler; ve h. Denize çıkışı olmayan ve transit ülkeler
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM Temel Kavramlar İklim değişikliğinin etkileri (Climate change impacts): İklim değişikliğinin doğal ve insan sistemleri üzerindeki sonuçları. Uyumun ele alınış biçimine bağlı olarak, potansiyel ve sonraki (kalıntı) etkileri arasında bir ayrım yapılabilir. Potansiyel etkiler, uyumu dikkate almaksızın, öngörülen bir iklim değişikliği sonucunda oluşabilen tüm etkileri; sonraki etkiler ise, uyum sonrası oluşan iklim değişikliği etkileridir. Etkilenebilirlik ya da etkiye açık olma (Vulnerability): Aşırı hava olaylarının sıklığında ve şiddetindeki artışları ve deniz seviyesi yükselmesini içeren iklim değişikliğinin, doğal ve insan sistemleri üzerindeki olumsuz etkilerinin yarattığı tehlike. Etkilenebilirlik, ister doğal isterse insan denetiminde olsun, herhangi bir sistemin, iklim değişikliğinin (iklim değişkenliğini ve uç olayları içerir) olumsuz ve yıkıcı etkilerine açık olma ya da onlardan etkilenebilirlik derecesi olarak tanımlanabilir. Uyum (Adaptation): Toplumların ve ekosistemlerin, değişen iklim koşulları ile baş edebilmelerine yardımcı olmak için gerçekleştirilen eylemler ve alınan önlemler. Uyum önlemleri, çok kuvvetli fırtınalar ve şiddetli yağışlardan en uygun bir biçimde korunmak amacıyla taşkın duvarlarının inşa edilmesi; ya da daha yüksek sıcaklıklara ve daha kuru toprak koşullarına en uygun tarımsal ürünlerin ve ağaçların yetiştirilmesi vb. uygulamaları içerir.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİNE UYUM Tehdit/Risk: Öncesi-sırası-sonrası Planlama - Hazırlanma - uygulama Kapasite etkenleri; - Ekonomik zenginlik/refah - Altyapı - Teknoloji, bilgi ve beceri, - Kurumların n yapısı - Sosyal sermaye Türkiye için i in en büyük b örnek: 1999 Depremi ve sonrası
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ve İNSAN SAĞLIĞI (WHO, 2003) Sıcaklığa bağlı hastalık ve ölümler Aşırı hava olaylarının sağlık etkileri Su ve gıdaya bağlı hastalıklar Vektör kaynaklı hastalıklar Su ve gıda kıtlığınının sağlık etkileri Sağlık hizmetleri altyapısı (elektrik, ulaşım)
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM Proje Beklentileri/Çıktıları Öneri Seçenekleri Gelecekteki Türkiye; Daha sıcak, daha kurak! ÖNCELİKLİ SEKTÖR: Sağlık İlgili Mevzuat Taraması Ekleme / çıkarma / revizyon : Ölüm kayıtları (2003 Avrupa) Bilinçlendirme Dünyadan Örnek çalışmalar : BMİDÇS Veritabanına katkı : Kapasite Geliştirme Sektörel/Bölgesel İyi Uygulama Kılavuzları : Aşırı Sıcaklarda Acil Tıp Uygulamaları Uygulama En İyi Uyum; Savaşım!
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM Yeni eklemelere açık (Ör: Orman yangınları)
Su Tarım Mevzuat Dünya Örneği Bilinçlenme Dünyaya Örnek Kuraklık Çok Sıcak Az yağış TANIMI Kuraklık Endeksi ve Kuraklık sigortası uygulamaları Orman yangınları erken uyarı sistemi TEFER Toprak veritabanı ve Toprak Koruma Kanunu güncellenmesi Çiftçilere Yönelik Ekonomik Destekli ve Uygulamalı ÇATAK?
DAHA SICAK, DAHA KURAK, DAHA KARARSIZ BİR TÜRKİYE Sağlık Mevzuat Dünya Örneği Bilinçlenme Dünyaya Örnek İstatistikler Hastalıklar, Ölümler, Fare, Kent İstatistikleri NASIL? Tanımlama Terminoloji Eczacılar mevzuatı- ilacın kişiye teslim Kene Kartı? Heat Health Warning System EUROHEAT??? Güneşin tehlikeleri eski Turizm Bakanlığı yayınları, hedef kitle?? Serinleme önlemleri Basın Aydın Örneği Uygulama Önerisi Kentlerde yaşlı profili bilgisi Ankara/Aydın Anadolu Ajansı Çevre/Sağlık muhabirleri /TRT Çevre ve Sağlık ayrı Planlamalarında kent sağlığı Kent Bilgi Sistemlerine İklim/Sağlık Ara yüz Bölgesel İklim Değişikliği Okulları / Kent Konseyleri 2009 Dünya Halk Sağlığı Kongresi Çalışma Grubu 2011 Avrupa Halk Sağlığı Konferansı Türkiye Ana Tema
DAHA SICAK, DAHA KURAK, DAHA KARARSIZ BİR TÜRKİYE İzleme Epidemiyolojik Sürveyans??? Tarama Epidemiyolojik Halk Sağlığı Politika
www.iklimlerdegisiyor.info rec@iklimlerdegisiyor.info / yunus.arikan@rec.org.tr / gulcin.ozsoy@rec.org.tr