MONTAJ MODELLEME ( ASSEMBLY MODELING) Bilgisayar destekli çizim araçlarında temel montaj modelleme 3 yöntem ile yapılır. 1. YUKARIDAN AŞAĞIYA (TOP-DOWN) MODELLEME: Bu montaj tekniği daha çok, montajı oluşturan parçaların modellenmesi aynı kullanıcı ya da montaj modelini oluşturan tasarımcı tarafından yapılması durumunda kullanılır. Az sayıda parçadan oluşan montajların modellenmesinde kullan etkin bir yöntemdir. 2. AŞAĞIDAN YUKARIYA (BOTTOM-UP) MODELLEME: Bu teknik çok sayıda parça ve alt montajdan oluşan büyük boyutlu montajların modellemesinde kullanılır. Montajı oluşturan parçalar önceden modellenmiş ve bir dosyada bulunmaktadır. 3. KARMA (MIDDLE-OUT) MODELLEME Bu teknik, Yukarıdan Aşağıya ve Aşağıdan Yukarıya montaj modelleme tekniklerinin karışımı olarak kullanılmaktadır. Bazen Montaja montajı oluşturan parçalardan biri ile uyumlu olması istenen yeni bir parça eklenmek istendiğinde bu teknik kullanılabilir.
UYGULAMA 7 Bu uygulamada bir tekerlek grubunun montaj modellemesi yapılacaktır. 5 temel parça ve toplamda 9 parçadan oluşan bir tekerlek grubunu oluşturan parçalar programın modelleme araçları kullanılarak AŞAĞIDAN YUKARIYA ve YUKARIDAN AŞAĞIYA modelleme teknikleri birlikte kullanılarak KARMA MODELLEME gerçekleştirilecektir. Bu amaçla tekerlek mekanizmasının önceden modellenip oluşturulan parçaları montaj modelleme ortamına alınarak montaj modeli oluşturulacaktır. Ayrıca montajı oluşturan parçalarda yapılacak değişikliklerin montaja etkileri incelenecek ve montaja yeni bir parça montaj ortamında modellenerek eklenecektir. Modelleme becerilerinin geliştirilmesi ve deneyimin arttırılması adına her parçanın modelinin çizilebilmesi için parçalara ait boyutsal özellikler de ekte verilmiştir.
3 5 58 32 10 4 4 TEKERLEK MEKANİZMASI PARÇALARI 1 TABLA, 1 ADET Malzeme: ÇELİK Çizim No: MAK-UYG-01 R12 2 DESTEK, 2 ADET Malzeme: Dökme çelik Çizim No: MAK-UYG7-02 M 8 M 8x15 5 CIVATA, 4 ADET Malzeme: 8.8 Çizim No: TS 1020/10 Ø15 2, Ø9 4 MİL, 1 ADET Malzeme: ÇELİK Çizim No: MAK-UYG7-03 3 TEKERLEK, 1 ADET Malzeme: ÇELİK Çizim No: MAK-UYG7-04
UYGULAMA 7 http://kisi.deu.edu.tr/kemal.varol/ adresinden UYG7_PARTS adlı dosyayı indiriniz. Saha da oluşturacağınız adınız-soyadınız_asm klasörüne kaydediniz. Daha önceden modellenmiş ve bir dosyada saklanan parçalar sırasıyla assembly içerisine eklenir.
İlk olarak eklenecek parça, gerçek montaj ortamında (atölyede) yapıldığı gibi ana gövde ya da tüm parçaları üzerinde barındıran parçadır. Bu mekanizmada sözü edilen parça ise TABLA adlı parçadır.
Sırada 2. parça var. İkinci parça destek adlı parçadır. Dikkat edilirse Destek adlı parçadan mekanizmada 2 adet bulunmasına rağmen bir adet modellenmiştir. Bu montaj modellemenin özelliklerinden biri olan benzer parçaların kopyalarının kullanılabilmesidir. Destek adlı parçayı eklemek için Bileşen ekle komutu kullanılır. Destek adlı parça grafik ekranda bir yere bırakılır. Bu durumda destek adlı parça tanımlı değil yani parçanın serbestlik derecesi 6 adettir. Tam Tanımlı değil
Parçaları montajda işlev görecekleri konuma getirmek diğer parçalarla ilişkilerini tanımlamak ile mümkün olur. Bu aynı zamanda serbestlik derecesini sınırlamak demektir. Destek adlı parça tabla adlı parça üzerindeki yerine yerleştirilerek cıvata ile sabitlenir. İlk olarak Tabla yüzeyi ile destek tabanı arasında çakışık ilişkisi tanımlanır. Destek parçasının bağlantı yönü belirlenir.
Tablada desteğin oturacağı yüzeyin kenarı ile destek tabanı arka kenarı arasında paralellik ilişkisi tanımlanır
Destek üzerindeki deliklerden biri ile tabandaki vidalı deliklerden biri arasında eş merkezlilik ilişkisi tanımlanır. Tabla ile destek arasındaki montaj ilişkileri
Sırada mil var. Mil adlı parça başlangıçta destek adlı parça gibi montaja eklenir. Montaja ilk eklendiğinde her parça serbest haldedir.
Öncelikle milin Ø 20 çaplı muylusu ile destek adlı parçanın aynı çaplı yatağı ile eş merkezlilik ilişkisi tanımlanır
Parça ölçülerine dikkat edildiğinde karşılıklı destek parçası arsındaki mesafe 62mm, milin iki muylusu arasındaki mesafe ise 55 mm. dir. Bu nedenle mili her iki destek parçanın ortasına yerleştirmek için kademe yüzeyi ile destek yüzeyi arasında 3.5mm mesafe kalacak şekilde ölçü ilişkisi tanımlanır.
Yeni bir bileşen olarak TEKERLEK adlı parça montaja eklenir
Tekerleğin Ø24 çaplı deliği ile aynı ölçüdeki mil unsuru arasında eş merkezlilik ilişkisi tanımlanır.
Tekerlek göbek yüzeyi ile milin kademeli muylu yüzeyi arasında 3.5mm ölçü ilişkisi tanımlanarak milin ortasına yerleştirilir.
Destek adlı parçadan 2 adet var ve bu parçalar simetrik bir şekilde montajda yer aldığından çoğaltma işlemi aynalama yöntemiyle yapılabilir. Eğer montajımız global eksenler merkezinde değilse bir referans düzlem oluşturulur. Tabla üzerinde gösterilen üç nokta sırası ile seçilerek referans düzlem oluşturulur.
Aynalanacak düzlem ve bileşen seçilerek işlem gerçekleştirilir.
Destek adlı parçalar Tabla adlı parçaya cıvatalar yardımı ile sabitlenir. 4 adet cıvata Bileşen ekle seçeneği ile ardışık olarak monta ortamına eklenir.
Cıvatalar ile destek parça üzerindeki faturalı delikler arasında eş merkezlilik ve çakışıklık ilişkisi düzenlenerek cıvatalar montajdaki yerine yerleştirilir.
Hazır olarak verilmiş tüm parçalar montaja eklendi ve ilişkiler tanımlandı.
Montaj tamamlandı. Fakat demir esaslı malzemeden imal edilmiş tekerlek milinin destek adlı parçalar içinde dönerek hareket etmesi sırasında sıvanma (yapışma) ve aşınma sorunu yaşanabileceğinden araya alaşımlı malzemeden birer burç koymak mantıklı olacaktır. Bu durumda iki adet bakır kalay alaşımı olan bronz malzemeden burç tasarımı ve destek adlı parçada delik ölçüsünü genişletmek gerekecek. Öncelikle destek adlı parçadaki değişikliği yapalım. Ø20 ölçüsündeki delik Ø24 olsun. Unsur ağacı bölümünde destek adlı bileşene sağ tuş /parçayı düzenle seçeneği işaretlenir. Ve parça düzenleme ortamına geçilir.
Destek adlı parçada, delik unsurunun ölçüsü sketch ortamına gidilerek Ø20mm olan ölçüsü, Ø24 mm olarak değiştirilir.
Grafik ekranın sağ üst köşesindeki parça düzeltme sembolü tıklanarak. İşlem tamamlanır. Montaja eklenmiş her iki destek parçada da değişikliğin oluştuğunu gözlemleyiniz.
Ø27 Ø20 Ø24 Sıra, yeni bir parça olarak düşünülen BURÇ adlı parçanın modelini oluşturmada. Burç adlı parçanın yerleştirileceği yer dikkate alındığında parça aşağıda belirtildiği şekilde ve boyutlarda olmalıdır. 1.5 12 13.5 Parça adı: BURÇ Malzeme: Bronz Adet: 2 Çizim No: MAK-UYG7-05
Montaj bileşen panelinden, Yeni Parça seçeneği tıklanır. Parça modelleme şablonu seçilir, tamam tıklanır. Eklenecek parça montaj bileşen ağacına eklenmiş olur.
Şimdi parçanın çizilmesi için bilinen üç adım kuralı (düzlem seçme, kroki çizme ve katı unsuru oluşturma) başlar. Parça destek adlı parçanın iç tarafta kalan yüzeyine temas edeceğinden çalışma düzlemi olarak Ø40 çaplı faturalı yüzey seçilir. Burç adlı parçanın Ø27 çaplı unsur çizimi yapılır. Çizim düzlemi
Burç un dayanma yüzeyini oluşturan unsuru 1.5mm kalınlığında oluşturulur.
Burç un destek adlı parçaya girecek silindirik unsuru için çizim oluşturulur. Bunun için destek adlı parçanın delik kenarının izdüşümü Objeleri dönüştür ile çizim düzlemine alınabilir.
Silindirik kısım destek parçadaki delik unsuru derinliğindedir. (12mm)
Burç üzerinde Ø20 çaplı milin geçeceği delik unsuru çizimi oluşturulur.
Delik unsurundan sonra ilgili kenarlara parçanın kolay montajı için pah işlemi uygulanır. ( Burcun desteğe geçeceği silindirik kısım ve milin geçeceği delik kenarı)
BURÇ adlı parça modellenmiş oldu. Parça modelleme ortamından çıkılarak montaj ortamına geçilir.
Dosyayı kaydetme zamanı Kaydet / tümünü kaydet işaretlenir.
Montaja içinde çizim yapılarak eklenmiş parçaların kaydedileceği yer sorgulanır. Bu parçanın daha sonra başka montajlarda da kullanılabilmesi için Dışsal kaydet seçeneği seçilerek kaydedilecek yer tanımlanır aynı zamanda geçici parça ismi BURÇ olarak değiştirilir
Kaydetme adresiniz: SAHA/ adınız_soyadınız_asm olarak oluşturduğunuz dosya içerisine çiziminizi kaydediniz. Bileşen ağacında Burç adlı parçanın görünümü
BURÇ adlı parçadan 2 adet olması gerekiyor. Bir adet daha, diğer bileşenlerin eklendiği şekilde dosyadan seçerek montaja eklenir.
Gerekli montaj ilişkileri tanımlanır. ( burç silindirik yüzeyi ile destek delik yüzeyi arasında eş merkezlilik, burcun faturalı yüzeyi ile destek iç yüzeyi arasında çakışıklık)
TEKERLEK MONTAJI