Finlandiya da Sosyal Güvenlik AB Eşleştirme Projesi, Ankara 6. Ders Haftası Carin Lindqvist-Virtanen Genel Müdür Yardımcısı Sigorta Bölümü
İçerik Sosyal İşler ve Sağlık Bakanlığı Rolü ve Yükümlülükleri Sosyal Güvenlik Şemaları Sosyal güvenliğin genel prensipleri Şemalar ve Yardımlar Sonuçlar ve İzleme AB Bağlamında Finlandiya Sosyal Politikaları Politika Stratejileri ve Karar Verme Prosedürleri
Sosyal İşler ve Sağlık Bakanlığı Bakanlık aşağıdakilerden sorumludur: Sosyal ve sağlık politikası Sosyal koruma ve sağlık teşviki Çevresel sağlık hizmeti Sosyal ve sağlık hizmetleri Sosyal sigorta (emeklilik, sağlık ve işsizlik sigortası) Özel sigortaların geliştirilmesi İş güvenliği ve sağlık Cinsiyet eşitliğinin teşviki Sektör araştırma ve geliştirmesinde tutarlılık AB de dahil olmak üzere uluslar arası işbirliği 2.12.2011
Bakanlığın ana görevleri Mevzuat işlevi (tasarlama, uygulama, rehberlik, AB mevzuatı, etki değerlendirmesi, kalite, geliştirme) İdari sektörün yönlendirilmesi (performans rehberliği, proje yönetimi, araştırma geliştirme inovasyon) AB ve uluslar arası bağlamda ilgili görevler (hükümetler arası işbirliği, konseyler, vs., fonlar, uluslar arası organizasyonlar) Eylem ve ekonomik planlama, izleme ve raporlama 2.12.2011
Sosyal Koruma İçin Temel Prensipler Ana prensipler ve hedefler Yapı Maliyet Key principles and targets Structure Finansman ve harcama
Finlandiya Sosyal Korumasının Temel Prensipleri Sosyal koruma seviyesi mantıklı ve yeterlidir Sosyal koruma vatandaşları harekete geçirir ve kendi kendine yetmeyi cesaretlendirir Sorumluluklar açık ve uygundur Sosyal korumanın finansmanı sürdürülebilir bir temeldedir A3 05/2005/tao/paht
Sosyal olarak Sürdürülebilir bir Toplum için Sosyal ve Sağlık Politikası Refah için güçlü bir yapı Hür türlü politikada sağlık ve refah Sağlık ve işlevsel kapasitenin teşviki Çalışma hayatının çekiciliğini artırmak suretiyle daha uzun çalışma kariyeri Sürdürülebilir sosyal koruma finansmanı Herkes için refaha erişim Yoksulluğun ve sosyal olarak dışlamanın azaltılması Etkin hizmetlerin ve mantıklı bir gelir güvenliğinin sağlanması Sağlıklı ve güvenli bir yaşam ortamı Toplumun istisnai koşullarda da işlevini yerine getirebilmesinin sağlanması 7 2.12.2011 STM
Finlandiya da Sosyal Güvenlik Ağı Sosyal Güvenlik Dalları Emeklilik koruması (Ulusal emeklilik sigortası ve İstihdam emeklilik sigortası) Aile sosyal yardımı İşsizlik sosyal sigortası İş kazası mesleki hastalık sigortası Hastalık sigortası Halk Sağlığı Hizmeti ve Rehabilitasyon Hizmetleri Sosyal Hizmetler Çocuklar için günlük bakım Uzun vadeli bakım Diğer sosyal hizmetler
Fin Sosyal Koruma Sistemi Önleyici Sosyal ve Sağlık Politikası Sosyal ve Sağlık Hizmetleri Sağlık koruma ve çevresel Küçük çocuklar için kreş ve sağlık Radyasyon koruması İş güvenliği ve sağlık, çalışma kapasitesinin korunması Sosyal dışlama, uzun vadeli işsizliğin aktivasyonu Alkol ve uyuşturucu kullanımı ile ilgili konular Sağlık teşviki (sigara, kaza, önleme) Genetik teknolojisi Sosyal Sigorta Ulusal emeklilik şeması evde bakım ödeneği İstihdam emekliliği şeması Çocukların ve genç nüfusun Hastalık ve doğum sigortası bakımı Engellilik ödeneği Yaşlıların bakımı İşsizlik güvenliği Engelliler için hizmetler İş kazası sigortası Birincil sağlık bakımı Hasta sigortası (ana sağlığı hizmeti, aşılar) Hayat sigortası ve kişisel Belli bir alanda uzmanlaşmış sigorta tıbbi bakım Motorlu taşıt üçüncü şahıs Tıbbi ilaçlar sigortası Çocuk ödeneği Sosyal yardım 9 02/12/2011 Klaus Halla
Sosyal Güvenlik Ağı Yapısı Üç Yapı Bloğu Sağlık Bakımı ve Sosyal Hizmetler Vergi gelirleriyle finansman Belediyeler Aidatlar / İşçiler / İşverenler Kazanca bağlı Nakdi Yardımlar Sosyal Sigorta Aidat temelli Asgari Nakdi Yardımlar Temel Sosyal Sigorta Vergi gelirleriyle finansman Devlet Bütçesi
1980 2008 arasında ana grup tarafından yapılan sosyal harcama 2008 fiyatlarında milyon Euro 60 50 40 30 20 10 Sickness Hastalık ve and sağlıkhealth Survivors Kazazedeler Konutlandırma Housing Disability Engellilik Family and children Aile ve çocuk Diğer Other 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 1995 1990 1985 1980 0 Old age Yaşlılık İşsizlik Unemployment İdare Administration Kaynak: Ulusal Sağlık ve Refah Kurumu 11 02/12/2011 Maliye ve Planlama Bölümü
2008 yılında Finlandiya da sosyal harcamanın (müşteri ücreti haricinde) dağılımı (%) Çocuk yardımları Child benefits 2008 de sosyal harcama 48.6 2.9 % milyon Euro Konut ödeneği Housing allowance 0,9 % Belediye Sosyal Municipal social Hizmetleri services 13.6 % Unemployment İşsizlik 4.6 % Health insurance 8.2 % Municipal health Belediye Sağlık Hizmetleri services 16.1 % Sosyal Yardım Social assistance 1.0 % Sağlık sigortası occupational Askeri,Military, mesleki yaralanma ile motorlu taşıt injury, and motor sorumluluk sigortası liability insurance Administration İdare 3.1 % Diğer Other 6,5 % 2.1 % National pension 6.4 % Ulusal Emeklilik Kazancarelated ilişkin Earnings emeklilik pension 34.5 % Kaynak: MSAH & THL 12 02/12/2011 Maliye ve Planlama Bölümü
1980-2008 yılları arası sosyal koruma giderinin gelişimi (hasta ücretleri hariç) ve 2050 yılı tahmini, GSYİH % GSYİH % Diğer Sosyal kamu hizmetleri Kamu sağlık hizmetleri İşsizlik Ulusal sağlık sigortası Kaza sigortası Emeklilik maaşları Gelire dayalı ek emeklilik Kaynak: Sosyal İşler ve Sağlık Bakanlığı 2.12.2011
Finansmanın Temel Prensipleri Temel yararlar daha çok vergi gelirleriyle finansman DİKKAT! Belediyeler vergi için yetkilidir Kazanca bağlı yardımlar işverenlerden ve işçilerden / sigortalı olanlardan sigorta primi ile finanse edilir
2010 Yılı Sosyal Koruma Giderlerinin Finansmanı Devlet28.0 %28.0 State % Emlak geliri income %6.7 Property 6.7 % Municipalities Belediyeler %18.3 18.3 % insured Toplam The sigorta %11.0in total 11.0 % İşverenler %38.4 Employers 38.4 % Kaynak: Ulusal Sağlık ve Refah Kurumu 15 2.12.2011
Devlet bütçesinden finanse edilen sosyal koruma giderleri, 2010 yılı sosyal güvenlik gideri % The Ministry Sosyal İşlerofve Social Affairs and Sağlık Bakanlığı Health %19,8 19,8 % BütçeOff-budget dışı financing finansman %61,7 Ministry Finance MaliyeofBakanlığı 17,3 % %17,3 61,7 % Toplam sosyal koruma gideri 54,9 milyar Bütçeden finanse edilen toplam sosyal koruma gideri 21,0 milyar Minisry of Tarım ve and Orman Agriculture Bakanlığı Forestry %0,3 İstihdam Ministry of ve Employment and Ekonomi the Economy Bakanlığı %0,9 0,9 % 0,3 % 16 2.12.2011 Etunimi Sukunimi
Ulusal Yaklaşım Açık Ve Net Olarak Başarılı Bir Yaklaşımdır Bu evrensel yaklaşım aşağıdakilerle uyumludur Hükümler Yoksulluğu önlemede başarılıdır İyi teminat kapsamı Yeterli yardımlar Maliyetler Maliyetler AB ortalamasının biraz altındadır Krizde stabilite
Sosyal Güvenlik Şemaları Sosyal Sigorta şemaları Nakdi yardımlar Ayni yardımlar Yararlanıcılar ve yararlanma seviyeleri Sosyal koruma sonuçları
Sosyal Güvenlik Şemaları Nakdi yardımlar Emeklilik Sigortası Ulusal emeklilik sigortası Kazanca bağlı emeklilik sigortası şemaları Hastalık Sigortası İş Kazası ve Mesleki hastalık sigortası İşsizlik Sigortası Temel ödenek (meşru) şeması İsteğe bağlı kazanca bağlı ödenek şeması Ayni yardımlar Sağlık hizmeti belediye hizmetleri tarafından sunulur
Aile yardımı Ulusal emeklilik yaşlılık engellilik kazazedeler Hastalık ve doğum (nakdi yardımlar) Emeklilik maaşı yaşlılık engellilik kazazedeler Mesleki hastalıklar ve kazalar Sağlık hizmeti İşsizlik İkamet temelli yardımlar İsteğe bağlı işsizlik İstihdam temelli yardımlar 20 2.12.2011 STM
Sosyal Sigorta Şemaların Temel Mevzuat Tarihleri Kilometre Taşları 1937 Ulusal Emeklilik Yasası, 1956 larda revize edilmiştir 1948-1949 Aile yardımları : çocuk ödeneği ve doğum yardımı 1956 Hastaneler Yasası 1960 İşsizlik Sigortası 1961 İşveren Emeklilik Yasası 1963 Hastalık Sigortası 1970 Serbest Meslek Sahipleri Emeklilik Yasası ve Çiftçi Emeklilik Yasası 1972 Birincil Sağlık Hizmeti Yasası 1980 ler Konsolidasyon ve Reformlar 1990 lar Düzenleme; Mali sürdürülebilirliğe odaklanma 2000 - Stratejik Reformlar
Emeklilik Şeması Temel Prensipler Bireysel haklar Temel teminat kapsamı için bütün nüfusu korumak Benzer temel dayanaklar için nüfusu korumak Tam bir çalışma hayatından sonra yeterli yaşam standardını sağlamak Yardımlar: yaşlılık, engellilik ve kazazedeler için emeklilik (işsizlik emekliliği)
Ulusal Emeklilik Şeması İkamet temelinde hak kazanma 16 64 yaş arası ülkede ikamet eden bütün kişileri kapsar 40 yıldan sonra garantili emeklilik sunar (ikamet yılına bağlı olarak artış) Yardımlar aşağıdaki gibidir: 65 yaşından itibaren yaşlı emekliliği Engellilik emekliliği Kazazede emekliliği Garanti emeklilik miktarı (1.3.2011 itibariyle) Finlandiya da ikamet eden kişiler için toplam asgari emekliliği garanti eder; test edilir
Ulusal Emeklilik Şeması İdare: Sosyal Sigorta Kurumu (Kela) Finansman: vergi gelirleriyle finansman (taxfinanced); elde bulunan kaynaklarla finansman (payas-you go)
Ulusal Emeklilik Şeması (2) Temel prensipler: Asgari bir emeklilik olarak, ulusal emeklilik küçük bir kazanca bağlı emeklilik ekler (2009 yılında kazanca bağlı emeklilik bekarlar için aylık 1207 Eurodan az, evliler için aylık 1075 Eurodan fazla idi) Genel emeklilik yaşı 65 yaş Yardımlar fiyat seviyesindeki değişikliklere endekslenmiştir ve ulusal emeklilik endeksine göre yıllık olarak düzenlenir. Uygulama: Sosyal Sigorta Kurumu Fon: Devlet, işverenler ve Sosyal Sigorta Kurumu 2.12.2011
İstihdam Emeklilik Şeması Kazanç temelindedir ve artan niteliktedir Sigorta şeması Aktif olan herkesi kapsar Yardımlar aşağıdaki gibidir: 63 68 yaşları arası için yaşlılık emekliliği 62 yaşından itibaren daha az avantajlı erken yaşlılık emekliliği Engellilik emekliliği Kazazede emekliliği (İşsizlik emekliliği; 2005 te feshedilmiştir)
Kazanca Bağlı Emeklilik Şeması (1) Kazanca bağlı emeklilik maaşlı çalışma ve serbest meslek temellidir. Yardımlar: İleri yaşlılık emekliliği, engellilik emekliliği, kısmi engellilik emekliliği, mesleki rehabilitasyon, kazazede emekliliği, işsizlik emekliliği ve yarı zamanlı emeklilik 2005 itibariyle temel prensipler: 18 yaş itibariyle bütün istihdam şekilleri için emeklilik artar. Bir emeklilik bütün kariyer boyunca kazançtan etkilenir. Esnek emeklilik yaşı 63 ila 68 yaşları arasındadır. Ödenebilir emeklilik ve başlangıç emekliliği için bütün iş yaşamı boyunca hesaplanmış kazançlar endekslenir ve endeks tüketici fiyatları ve ücretlerindeki değişikliklerden etkilenir. 2007 yılı başından itibaren özel sektörde ve kamu sektöründe emeklilik yardımları aynı içeriğe sahip olmuşlardır. 2.12.2011
Kazanca Bağlı Emeklilik Şeması (2) Uygulama: Yetkili emeklilik sigorta şirketleri, emeklilik fonları, emeklilik kuruluşları, Hazine ve Yerel Hükümet Emeklilik Kurumları Fin Emeklilik Merkezi işbirliği kurumudur Fon: Şema yardım temellidir ve iş yaşamı süresince kazanç ilintili emeklilik hedef seviyesi mevzuatla belirlenmiştir. Maliyetler, işverenler, işçiler ve serbest meslek sahiplerinden toplanan aidatlarla sağlanır. Devlet, serbest meslek sahipleri için emekliliğe karşılık fon için katkıda bulunur. Aidatların bir bölümü mevcut emeklilikleri ödemek için kullanılır. Bir bölümü ise ilerideki çok yaşlı emekliler için fonlanır. Aidat seviyeleri özel ve kamu sektörlerine göre değişiklik gösterir. 2.12.2011
İdare Özel emeklilik kurumları tarafından idare edilir Merkezi Emeklilik Güvenlik Kurumu (ETK) özel sektör enstitüleri koordinasyon yapısını oluşturur Düzenlenmiştir ve sınırlı rekabet vardır Emeklilik kurumları kar amacı gütmeyen organizasyonlardır
Emeklilik Tutarı İstihdam emekliliği artan yapıdadır Hedef emeklilik 40 yıl içerisinde aşağı yukarı % 60 tır Hayat süresi boyunca kazanılan temelindedir 1,5 % x ÜCRET x HIZMET 53 yaşından sonra 60 yaşından itibaren 63 68 yaşları arasında 1,9 % 2,5 % 4,5 % Ortalama yaşam süresi katsayısı (temel alınan yıl: 2010)
Emeklilik Artış Oranı (%) 4,5 2,5 1,9 1,5 18 23 53 60 63 65 68
Emeklilik Artışı % nin toplamı x Yıllık kazanç % = 18 52 yaş arasında %1,5 53 yaşından sonra 1,9 % 60 yaşından itibaren 2,5 % 63 68 yaşları arasında 4,5 % % yıllık kazanç üzerinden hesaplanmıştır
Emeklilik Şemalarının Fonu Ulusal emeklilik Vergi gelirleriyle finansman (işveren sigorta primleri 2010 yılında feshedilmiştir) Elde bulunan kaynaklarla finansman şeması Kazanca bağlı (istihdam) emekliliği İşveren ve işçiler tarafından ödenen aidatlar Serbest meslek sahipleri ve çiftçiler tarafından ödenen aidatlar Kısmi olarak fonlanmaktadır
Kısmi olarak fonlama: İleri yaşlı emeklilikler için artışın kısmi olarak fonlanması (53 yaşına kadar 1/3) Engellilik emekliliğinin başlangıç miktarı fonlanır Kazazedelerin emekliliği elde bulunan kaynaklar ile finansman sistemi yoluyla fonlanır Elde bulunan kaynaklar ile finansman sistemi yoluyla fonlanan diğer yardımlar Teminat kapsamı endeksi elde bulunan kaynaklar ile finansman sistemi yoluyla fonlanır
İşçilerin Kısmi Fonlanmış Emeklilik Şeması Masrafların yüklenmesi Elde bulunan kaynaklar ile finansman Toplanmış bileşen Aidat Fonlanacak Bileşen Masrafların yüklenmesi Teknik faiz oranı Ödenmiş emeklilik Fonlanan bileşen 35 2.12.2011 STM
2003 yılında emeklilik sigortası % olarak gayri safi yurtiçi hasıladan ödenen sigorta primleri, aktifler ve emeklilikler meşru 1. kolon 2. kolon isteğe bağlı isteğe bağlı % GSYH şema kolektif şemalar sigorta 3. kolon M Toplam bireysel Yazılı sigorta primleri 11,1 0,2 0,4 11,7 15 573 Emeklilik aktifleri 56,4 6,3 4,4 67,1 95 904 Ödenen emeklilikler11,0 0,3 0,1 11,4 13 662 36 2.12.2011 STM
Toplam Emeklilik 2011 Emeklilik Euro / ay Ücret Euro / ay Kazanca göre Garanti İkamet temelli Net 37
EMEKLİLİK BİLEŞENİNE GÖRE BÜTÜN EMEKLİLİK YARARLANICILARI Sayı Ulusal emeklilik 1 400 000 Hem ulusal hem de meşru kazanç 1 200 000 1 000 000 800 000-600 000 İlgili emeklilik 400 000 Meşru kazanç 200 000-0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Sadece ilgili emeklilik 38 2.12.2011 STM
BÜTÜN NÜFUSUN YAŞ YAPISI1) VE EMEKLİLİK YARARLANICILARI 31.12.2007 YAŞ Erkek 85 80 84 75 79 70 74 65 69 60 64 55 59 50 54 45 49 40 44 35 39 30 34 25 29 20 24 15 19 10 14 5 9 4 578 724 2 017 973 200 150 100 50 0 Finlandiya da oturan emekliler Kadın 752 434 1 951 197 0 50 100 150 200 1,000 kişi Nüfusun geri kalanı 1) Sosyal Sigorta Kurumu (Kela) tarafından sigortalanmış nüfus. Kaynak: Kela 39 2.12.2011 STM
İleri Yaşlı Emeklilikleri 31.12.2001 35 % 30 25 20 15 10 5 T otal pension /month Toplam emeklilik Euro / ay 2600-1600-2599 1200-1599 1000-1999 800-999 600-799 400-599 0-399 0 Erkek / Kadın Lähde: Eläketurvakeskus Kuvio 33
Kazançlardan % olarak ortalama emeklilik 60 PROSENTTIA 50 40 30 20 10 0 1985 1995 2005 Työeläke 2015 2025 Kansaneläke 2035 2045 SOLITA 2055 2065 2075 Yhteensä 41 Lähde: ETK
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN EMEKLİLİK HARCAMASI 16 % 14 % 12 % 10 % DİĞER Kamu sektörü ulusal 8% Kazanca bağlı emeklilik 6% 4% Özel sektör 2% 0% 1985 1995 2005 2015* 2025* 2035* 2045* 2055* 2065* 42 2.12.2011 STM 2075*
TOPLAM EMEKLİLİK HARCAMASI, 2007 19.6 milyon euro SOLITA emekliliği 1) 0.5 milyon Euro * Ulusal emeklilik 2.8 milyon Euro Kamu sektörü emekliliği 6.1 milyon Euro İsteğe bağlı emeklilik 0.2 milyon Euro * Özel sektör emekliliği 9.9 milyon Euro (Çiftçiye özel emekliliği de kapsar) 1) İş Kazaları Yasası, Motorlu Taşıt Sorumluluk Sigortası Yasası ve Askeri Yaralanmalar Yasası 43 2.12.2011 STM
Sağlık Koruma Bütün ikamet edenleri kapsar Belediyeler organize eder ve birincil ve özel sağlık hizmetini finanse eder 5 Üniversite Hastane bölgesi Hasta ücretleri yasa tarafından düzenlenir Ayakta tedavi ilaçları ve seyahat masrafları Sickness Insurance Scheme (Hastalık Sigortası Şeması) yoluyla karşılanır
Ulusal Sağlık Hizmeti Vergi gelirleriyle finansman ( belediye vergisi ve devlet tamamlayıcılığı) Müşteri ücretleri maliyetin aşağı yukarı % 8 ini karşılar
Hükümet Para Kurallar (mevzuat) Bilgi Strateji projeleri İzleme Araştırma Eğitim Belediyeler Hastaneler Üniversite hastaneleri Sağlık ocağı (temel sağlık hizmetleri)
5 Üniversite Hastanesi 20 Hastane Bölgesi Lapin shp Länsi-Pohjan shp OYS Pohjois-Pohjanmaan shp Kainuun shp Keski-Pohjanmaan shp KYS Pohjois-Savon shp Vaasan shp Etelä-Pohjanmaan shp Pohjois-Karjalan shp Keski-Suomen shp TAYS Satakunnan shp Varsinais-Suomen shp Itä-Savon shp Pirkanmaan shp Etelä-Savon shp Päijät-Hämeen shp Etelä-Karjalan shp Kanta-Hämeen shp Kymenlaakson shp Helsingin ja Uudenmaan shp TYKS Genimap HYKS 29.3.2002/AA STM / STO
Yaş standartlı ölüm oranı Beş gelir grubuna göre 1992 2003 yılları arasında Finlandiya da yaşa göre ayarlanmış önlenebilir ölüm (her 100 000 kişide 25-74 yaşları arası erkekler, CAD hariç) Beş grup En az En çok Yıl Keskimäki ym. 2007
Finlandiya da sosyal sınıflara göre doğumla bağlantılı ölüm oranı Rehberlerin kombine edilmiş etkileri, hizmete özgür erişim, katılıma bağlı yardım + pozitif ayrımcılık 10 O 9 III 8 7 II 6 5 I 4 3 2 1 0 91-93 94-96 97-99 Gissler M et al. 2003
Sağlık sigortası Hastalık sigorta şeması Bütün ikamet edenleri kapsar Yardımlar Günlük sigorta ödeneği 7 günden 300 güne kadar günlük hastalık ödeneği Annelik, babalık ödeneği (105 + 158 gün) Bakım sigortası İlaçların ve seyahat masraflarının geri ödenmesi Özel bakım için geri ödeme İşverenlerden, işçilerden, diğer sigortalılardan ve devletten alınan sigorta primleri ile finanse edilir.
Sağlık Sigortası Şeması (1) Kazançların kayıplarının tazmini Kazanç temelinde ya da asgari teminat olarak ödenebilir Hastalık sigortası ve işe dair kısa süreli engellilik nedeniyle kazançların kayıpları için kısmi hastalık ödeneği Hamilelik ve çocuk bakımı nedeniyle annelik, babalık ve aile teminatı Çocuğun hastalığı ya da yaralanması döneminde, ailenin çocuğun bakımında veya rehabilitasyonda yer alması nedeniyle meydana gelen, kazançların kısa dönem veya geçici kayıpları için özel bakım teminatı Uygulama: Sosyal Sigorta Kurumu (Kela) Fon: işçiler, serbest meslek sahipleri ve işverenler; asgari teminat devlet tarafından fonlanır 2.12.2011
Sağlık Sigortası Şeması (2) Tıbbi bakıma yönelik tazminatlar İlaç geri ödemeleri Özel doktorların ve diş hekimlerinin ücretlerinin geri ödemesi ile özel muayene ve bakımın geri ödenmesi Seyahat masrafları Uygulama: Sosyal Sigorta Kurumu Fon: işçiler, serbest meslek sahipleri, işverenler ve devlet Geri ödeme statüsü ve tıbbi ürünlerin toptan fiyatları Eczacılık Fiyatlandırma Kurulu tarafından teyit edilir. 2.12.2011
Sağlık Sigortası Şeması (3) Rehabilitasyon Meşru rehabilitasyon Çok ciddi engeli olan kişiler için tıbbi rehabilitasyon Engeli olan kişiler için mesleki rehabilitasyon İsteğe bağlı rehabilitasyon Rehabilitasyon ödeneği, bakım ödeneği ve rehabilitasyon müşterileri için isteğe bağlı rehabilitasyon yardımı Uygulama: Sosyal Sigorta Kurumu Fonlama: İşçiler, serbest meslek sahipleri, işverenler ve devlet 2.12.2011
Hastalık sigortasının finansmanı
Toplam Sağlık Bakım Maliyetlerinin Finansmanı 100 % 80 % Hastalar / Sigortalılar Diğer1) KELA / Hastalık Sigortası 60 % Belediyeler (Belediye vergisi) 40 % Devlet (Genel gelir) 20 % 0% 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1) İşveren ödemeli sağlık bakımı, şirket hastalık fonları, özel sigortalar 1995 2000
1980 2000 yıllarında Gayri Safi Yurtiçi Hasılada Sağlık Bakım Harcaması (% olarak) % 10 İsveç 9 8 Danimarka OECD ortalaması Norveç 7 Finlandiya 6 5 4 1980 1985 1990 1995 2000
İşsizlik Yardımları Temel işsizlik ödeneği (meşru sigorta; sabit fiyat) Kazanca bağlı işsizlik teminatı. (isteğe bağlı sigorta, ancak gerçekte bütün işçiler sigortalıdır; serbest meslek sahipleri için de isteğe bağlıdır) Sigorta yardımları istihdam kaydı gerektirir ve azami 500 gün için ödenebilir şekildedir İş piyasası desteği (herhangi bir istihdam kaydı olmayanlar ya da teminat ödemeleri için azami zaman aşılmışsa sabit fiyat yardımı) Limitsiz
İşsizlik Sigortası Şeması (1) İşsizlik sigortası şeması işsiz iş arayanların işsizlikleri süresince temel gelirini garanti eder. İşsizlik yardımı: Temel teminat, kazanca bağlı teminat ve iş piyasası desteği Eğitim yardımı: İş piyasası eğitim sübvansiyonu, yetişkin eğitim sübvansiyonu ve eğitim teminatı Uygulama: - işsizlik yardımı: Sosyal Sigorta Kurumu ve işsizlik fonu - eğitim yardımı: Sosyal Sigorta Kurumu, işsizlik fonu ve Eğitim Fonu Fon: İşverenlerin ve işçilerin sigorta aidatları, işsizlik fonuna üyelik aidatları; Devlet temel güvenliği sağlar 2.12.2011
İşsizlik Sigortası Şeması (2) İşsizlik teminatı KAZANCA BAĞLI TEMİNAT -İstihdam koşulunu sağlamış olan ve bir işsizlik fonu üyesi olanlara ödenebilir (28 ay boyunca 10 ay süresince istihdam edilmiş) - Temel bir miktarı, kazanca bağlı miktarı ve çocuk artışını kapsar - En fazla 500 gündür - İşsizlik fonuna başvuru İş piyasası desteği TEMEL TEMİNAT İŞ PİYASASI DESTEĞİ - Herhangi bir işsizlik fonuna üye olmayan ve istihdam koşulunu sağlamış olan kişilere hitap eder (kazanca bağlı teminatta olduğu gibi) - İstihdam koşulunu tamamlamayan ya da azami süre için işsizlik teminatı almış kişiler içindir -Temel bir miktarı ve çocuk artışını kapsar - En fazla 500 gündür - Sosyal Sigorta Kurumuna başvuru - Temel bir miktarı ve çocuk artışını kapsar -İsteğe bağlı: Eşlerin ve kendi gelirleri yardımın miktarını azaltır - Azami süre yoktur - Sosyal Sigorta Kurumuna başvuru 2.12.2011
1980 2003 yılları arasında sosyal koruma harcamasının finansmanı 100 % 90 80 70 60 50 40 30 20 10 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 0 Devlet State Yerel yönetimler Local authorities İş verenler Employers Sigortalılar Insured Diğer Other Kaynak: Sosyal İşler ve Sağlık Bakanlığı, Finlandiya C3 12/2004 tao/paht
Temel İşsizlik Yardımları Temel İşsizlik Teminatı günlük 25.74 Eurodur ve hafta başına 5 gün için ödenir. Alıcı ile aynı hanede yaşayan 18 yaşından küçük çocuklar için bu rakam arttırılmıştır. Artış aşağıdaki gibidir: Bir çocuk için günlük 4.88 Euro İki çocuk için günlük 7.16 Euro Üç çocuk ve daha fazlası için günlük 9.23 Euro Çocuklar için artış olmadan Temel İşsizlik Teminatı aylık ortalama 553 Eurodur (21,5 x 25.74).
Kazanca Bağlı İşsizlik Yardımı İşsizlik fonuna isteğe bağlı üyelik Yardım formülü Temel teminat TT + 0,45 (maaş-tt) + 0,20 (maaş- 2691 ) Ortalama maaş (2009) yardım Maaş<2691 2652 /ay 1451 55%
Kaza Sigorta Şeması İşveren sigorta aidatları ile finanse edilir. Çiftçiler için kaza sigortası çiftçiler ve devlet tarafından ortaklaşa finanse edilir. Özel hayat dışı sigorta şirketleri tarafından organize edilir (Çiftçi Kaza Sigortası MELA tarafından) Yardımlar Günlük hastalık teminatı, sağlık bakım masrafları, engellilik emekliliği (ileri yaş emekliliği), kazazede emekliliği, engellilik sübvansiyonu, cenaze sübvansiyonu
Kaza Sigorta Şeması İşçileri ve çiftçileri, işte meydana gelen kaza ve mesleki hastalıklar sonucu meydana gelen çalışma kabiliyetlerinin kaybı için ve diğer bedensel yaralanmalar için tazmin eder. Bütün işçileri, çiftçileri ve işle ilintili durumda olan özel grupları kapsar. Bütün işverenler ve çiftçiler için bu sigortayı satın almak meşrudur. It is statutory for all employers and farmers to take out this insurance. İşveren sigorta aidatları tarafından finanse edilir. Çiftçiler için kaza sigortası ise serbest meslek sahipleri sigorta aidatları ve devlet fonları tarafından finanse edilir. 2.12.2011
İş Kazaları 1999-2008 140000 140000 120000 120000 100000 100000 80000 80000 60000 60000 40000 Serbest meslek sahipleri 40000 20000 İşçiler 20000 0 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 NB! 2005 yılında yasal değişiklik 7.4.2010 TVL/JS
Şüpheli bulunan durumlar da - dahil olmak üzere mesleki hastalıklar 1999-2008 7000 7000 6000 6000 5000 5000 4000 4000 Serbest meslek sahipleri 3000 İşçiler 2000 1000 3000 2000 1000 0 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 7.4.2010 TVL/JS
Hasta günlerine göre işçilerin engellilikleri <4 120000 4-6 100000 7-14 15-30 80000 31-90 60000 91-360 - 40000 20000 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 7.4.2010 TVL/JS
Meşru Kaza Sigortası (2008) Toplam aidat geliri 691,3 Toplam talep harcaması 501,9 İşlemsel harcamalar 77,4 Talep sayısı 182 925 Sigorta şirketlerinin sayısı 12 + 1 (Finlandiya da kayıtlı olan 12 adet bir başka AB / AET ülkesinde 1 adet)
Sosyal Güvenlik Sigortası Şemasının Finansmanı 2010 (% olarak) Şema Devlet Ulusal emeklilik Ulusal aile emekliliği 100 100 Hastalık sigortası 28 İşverenler Sigortalılar Diğer - 34 İstihdam emekliliği (çiftçi şeması için destek + serbest meslek sahipleri, denizciler) İşsizlik sigortası - Kazanca bağlı - temel + LMS 34 81 54 - - 37 83 12 3 1 17 16
Aile Yardımları Çocuk yardımı 0 16 yaş arası ikamet eden bütün çocuklar Sabit fiyat miktarları 1. çocuk100.40 2. çocuk110.94 3. çocuk141.56 4. çocuk 162.15 5. çocuk ve daha fazlası 182.73 Tek ebeveynli ailelerde her çocuk için 46.79 Euroluk artış alır Çocuk bakım destek yardımı
Çocuk Bakım Destek Yardımları Çocuk bakım yardımları Ebeveyne verilen ödeneklerden sonra ya da uzatılmış babalık ödeneği artık ödenmiyorsa, ebeveynler, 3 yaşından küçük bir çocuğa bakmak amacıyla tüm istihdam güvencesiyle çocuk bakım izni alabilirler. Diğer taraftan anne ve baba aynı anda tam zamanlı izin alamazlar. Çocuk bakım sübvansiyonları Ebeveynler çocuklarını, belediye tarafından işletilen bir gündüz bakım evine yerleştirmeyi ya da Evde Çocuk Bakım Ödeneği ya da Özel Gündüz Bakım Ödeneği alarak veya çocuk bakımı için kendilerine has düzenlemeleri yaparak çocuklarına bakmayı seçebilirler.
Çocuk Bakım Destek Yardımları Çocuk Ev Bakım Ödeneği Çocuk ev bakım ödeneği, belediye gündüz bakım evinde olmayan 3 yaşından daha küçük çocuğu olan ailelere ödenebilir. Eğer verilirse, ödenek bakımı aynı şekilde düzenlenmiş olan okul çağı yaşı altında olan diğer çocuklar için de ödenir. Özel Gündüz Bakım Ödeneği Özel Gündüz Bakım Ödeneğinin amacı okul çağı yaşı altında olan çocuklar için gündüz bakım düzenlemelerine yardım etmektir. Ebeveynler tarafından belirlenen özel çocuk bakım hizmeti sağlayan yerlere ödenebilir. Ailede uygun olan her çocuk için ebeveyn ödenek dönemi ya da uzatılmış babalık izni sonundan çocuğun okula başlamasına kadar ödenebilir.
Uzun Vadeli Bakım Ve Diğer Sosyal Hizmetler Belediyeler tarafından sunulan uzun vadeli bakım Müşteri ücretleri düzenlenmiştir Belediye tarafından sunulan diğer hizmetler Rehabilitasyon Ev yardımı Ev hastabakıcılık hizmeti Genel sosyal hizmet
İleri Yaş Hizmetleri Alıcıları 1991 2001 ; Bütün yaş gruplarının % si 35 % 30 Home help for households 75 yaş veservices üstü kişilerin oturduğu ofhaneler people aged için 75+ ev yardım hizmetleri 25 Auxiliary services clients aged 65 yaş ve üstü for müşteriler için destek hizmetleri 65+ 65 yaş veservices üstü kişilerin oturduğu Home help for households için 65+ ev yardım hizmetleri ofhaneler people aged 20 75 yaşaged ve 75+ üstüliving kişilerin People in oldyaşadığı yaşlılar evi Aralık 31 31 people s homes on December 15 Uzunaged vadeli hizmetinden People 75+hastane in long-term yararlanan 75 yaş ve üstü kişiler hospital care on December 31 Aralık 31 10 People aged 65+ living in service Hizmet evlerinde yaşayan 65 yaş housing on December 31 ve üstü kişiler Aralık 31 5 Informal allow ance for people 65 yaş care ve üstü kişiler için resmi aged 65+ bakım teminatı olmayan 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 0 Kuvio 37
Faydalanıcılar Ve Yardım Seviyeleri İleri yaş emekliliği - 1 096 700 kişi - erkek 1688 /ay - kadın 1098 /ay Ulusal emeklilik - 677 248 kişi - 90 218 sadece ulusal emeklilik - Tam emeklilik 584 /ay - Garanti emeklilik 685 /ay Engellilik emekliliği 269 900 kişi - erkek 1106 /ay - kadın 921 /ay İşsizlik yardımı - Temel ödenek - 63 949 kişi - 551 /ay - İş piyasası desteği - 184 009 kişi - 551 /ay - Kazanca bağlı teminat - 366 590 kişi - erkek - kadın 1326 /ay 1017 /ay
Başlıca Zorluklar: Yaşlanan Bir Nüfus Proportion of population (%) Nüfusun oranı (%) 100 % 80 % 75+ yrs Yaş yrs 65-74 Yaş 50-64 yrs Yaş 30-49 yrs Yaş 15-29 yrs Yaş 0-14 yrs 60 % 40 % Yaş 20 % 0% 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 1960 2040 yılları arasında nüfus yaş - yapısı
Yeniden Yapılandırma ve Adaptasyon Tedbirleri Daha uzun kariyerler için verilen önem 2005 teki emeklilik reformu İş yaşamı koşullarını iyileştirmek için programlar: Yaşlı çalışanları aktif tutmak için desteklemek Kısmi engellileri işe kazandırmak için desteklemek üzere yeni tedbirler Paydaşlar arasında yüksek işbirliği Sağlıklı yaşlanmayı teşvik edecek artırılmış tedbirler
Yoksulluk ya da iş karşısında dışlanma riskinde olan insanların oranı (%); 2009 85 Employment rate 20-64, 2009 İstihdam oranı 20-64, 2009 80 se nl 75 si cz 70 dk EU2020 at fi de lu fr be sk 65 cy uk ee eu27 pt ie es it 60 el pl lt lv ro hu mt 55 50 10 15 20 25 30 35 Share of people at-risk-of-poverty or exclusion, 2009 Yoksulluk ya da dışlanma riskinde olan insanların payı, 2009 40 45
Sosyal koruma yardımlarına ilişkin, işleve göre, brüt harcama (Gayri safi yurtiçi hasılanın yüzdesi olarak 2008) 35.0 30.0 25.0 Çok yaşlılar ve kazazedeler Old age and survivors Disability Engellilik Unemployment İşsizlik Hastalık / Sağlık bakımı Sickness/Health care Aile / Çocuk Family/Children Housing and Social exclusion n.e.c. Konutlandırma ve sosyal dışlanma n.e.c 20.0 15.0 10.0 5.0 0.0 EU27LV RO EE BG SK LT CY CZ PL MT LU IE SI ES HU UK PT GR FI IT BE DE NL AT SE DK FR
2005 yılında AB ülkelerinde sosyal koruma harcamasının fonlanması (% olarak) Finansör başına sosyal harcama fonu oranı (%) 100 80 60 40 State and Devlet vemunicipalities belediyeler * = tahmini Employers İşverenler Insured Sigortalılar Romania Slovakia Czech Republic Netherlands Estonia Belgium France Greece Slovenia Austria Spain Malta Hungary Latvia Germany Bulgaria EU27* Poland Lithuania Italy Portugal** Finland Luxembourg Sweden United Kingdom Ireland Denmark 0 Cyprus 20 Diğer Others ** = 2004 verisi Kaynak: Eurostat 80 02/12/2011 Finans ve Planlama Bölümü
0 Kaynak: Eurostat 2.12.2011 France Sweden Belgium Denmark Netherlands Austria Germany Italy EU 27 Finland United Kingdom Portugal Greece Hungary Slovenia Spain Luxembourg Ireland Czech Republic Cyprus Poland Malta Slovakia Bulgaria Lithuania Romania Estonia Latvia 2007 yılında sosyal korumaya ilişkin toplam harcama, gayri safi yurtiçi hasılanın oranı, % olarak Gayri safi yurtiçi hasıla oranı (%) 35 30 25 20 15 10 5