ÝÇÝNDEKÝLER A. BÝRÝNCÝ TEMA: BÝREY VE TOPLUM Küçük Cemil...11 Bilgi Hazinemiz (Hikâye Yazmaya Ýlk Adým)...14 Güzel Dilimiz (Çaðrýþtýran Kelimeler - Karþýlaþtýrma - Þekil, Sembol ve Ýþaretler - Eþ Anlamlý Kelimeler - Eþ Sesli Kelimeler)...15 1. Haftanýn Testi...17 Dünya'nýn Gülü...19 Bilgi Hazinemiz (Þiir Okuyalým, Þiir Yazalým)...21 Bilgi Hazinemiz (Ana Duygu, Ana Fikir, Konu Zýt Anlamlý Kelimeler)...23 Diyalog Tamamlama...24 2. Haftanýn Testi...25 Tatlý Dil...27 Güzel Dilimiz (Harfler)...29 Bilgi Hazinemiz (Metnin Ýçeriðini Tahmin Etme Sözlük Çalýþmasý ve Sözcük Sýrasý - Kelimelerin Yazýlýþý)...31 Güzel Dilimiz (Noktalama Ýþaretleri)...33 3. Haftanýn Testi...35 Performans Ödevi...37 Tema Deðerlendirme Testi - 1...39 Tema Deðerlendirme Testi - 2...41 B. ÝKÝNCÝ TEMA: ATATÜRK Atatürk...45 Güzel Dilimiz (Ýsimler)...47 Bilgi Hazinemiz (Duygusal Anlamlý Cümleler - Yazým Kurallarý Mektup - Zarf Üstü Yazma)...49 1. Haftanýn Testi...51 Ýnanç ve Ülkü Gö türüyoruz...53 Güzel Dilimiz (Zýt Anlamlý Kelimeler - Hece)...56 Anlamlý ve Kurallý Cümle...58 Bilgi Hazinemiz (Özet ve Sonuç Bildiren Ýfadeler - Atasözleri)...59 Oyun Zamaný...61 2. Haftanýn Testi...63 Atatürk ve Öðretmen...65 5
Güzel Dilimiz (Kelime)...69 3. Haftanýn Testi...71 Tema Deðerlendirme Testi...73 Genel Tarama Testi...75 E. ÜÇÜNCÜ TEMA: HAYAL GÜCÜ Uyku...79 Performans Ödevi (Þiir Yazma)....83 Oyun Zamaný...84 Güzel Dilimiz (Kelimelerin Yapýsý - Varlýklarý Niteleyen Kelimeler)...85 Betimleme...89 Oyun Zamaný...90 1. Haftanýn Testi...91 Hayaller ve Temiz Duygular....93 Güzel Dilimiz (Noktalama Ýþaretleri- 5N1K - Eþ Anlamlý Kelimeler)...96 Bilgilendirici Metin Yazma (Su Deðirmenleri)....98 2. Haftanýn Testi...99 Balýkçýl Kuþu...101 Güzel Dilimiz (Eþ Sesli Kelimeler - Zýt Anlamlý Kelimeler Ýsimler)...103 Güzel Dilimiz (Anlamlý ve Kurallý Cümle)...105 Bilgi Hazinemiz (Gerçek ve Hayal Ürünü Olaylar Plan - Özet)...106 3. Haftanýn Testi...107 Tema Deðerlendirme Testi...109 Genel Tarama Testi...111 G. DÖRDÜNCÜ TEMA: OYUN VE SPOR Kýrmýzý Bisiklet....115 Güzel Dilimiz (Eþ Anlamlý Kelimeler - Zýt Anlamlý Kelimeler - 5N1K)....117 1. Haftanýn Testi...119 Bisikletin Öyküsü....121 Güzel Dilimiz (Adlarýn Yerine Kullanýlan Kelimeler)...123 6
2. Haftanýn Testi...125 Kýrlara Gidiyorum...127 Bilgi Hazinemiz (Þiir)...129 Güzel Dilimiz (Ýsimler)...130 Güzel Dilimiz (Varlýklarýn Özelliklerini Belirten Kelimeler)...131 3. Haftanýn Testi...133 Tema Deðerlendirme Testi....135 Genel Tarama Testi...137 Ç. BEÞÝNCÝ TEMA: SAÐLIK VE ÇEVRE Sevgi Ufuklarýnda...141 Bilgi Hazinemiz (Þiir Yazma - Gerçek ve Hayal Ýfadeler)...143 1. Haftanýn Testi...145 Saðlýðýmýz Ýçin...147 Güzel Dilimiz (Eþ Sesli Kelimeler - 5N1K - Adlarýn Yerine Kullanýlan Kelimeler - Atasözleri)...149 2. Haftanýn Testi...151 Saðlýðýn Kýymeti...153 Bilgi Hazinemiz (Atasözleri - Yapým Ekleri)...156 Bilgi Hazinemiz (Þekil, Sembol ve Ýþaretler - Kroki - Harita)...157 3. Haftanýn Testi...161 Tema Deðerlendirme Testi...163 Genel Tarama Testi...165 F. ALTINCI TEMA: DEÐERLERÝMÝZ 23 Nisan...169 Bilgi Hazinemiz (Mektup - Betimleme - Sözlük Sýrasý)...171 1. Haftanýn Testi...173 Nasrettin Hoca...175 Güzel Dilimiz (Yapým Ekleri - Þiir Tamamlama)...177 Bilgi Hazinemiz (Atasözü)...178 Güzel Dilimiz (Ýsimlerin Yerine Kullanýlan Kelimeler)...179 2. Haftanýn Testi...181 Yedi Baþlý Ejder...183 Güzel Dilimiz (Farklý Düþünceye Geçerken Kullanýlan Kelimeler - Zýt Anlamlý Kelimeler)...185 7
Bilgi Hazinemiz (Masal Yazma)...186 3. Haftanýn Testi....187 Tema Deðerlendirme Testi...189 Genel Tarama Testi...191 C. YEDÝNCÝ TEMA: DÜNYA MIZ VE UZAY Mevsimler...195 Bilgi Hazinemiz (Þiirde Baþlýk - Varlýklarý Niteleyen Kelimeler).199 1. Haftanýn Testi...201 Ay'a Yolculuk...203 Güzel Dilimiz (Zýt Anlamlý Kelimeler - Eþ Sesli Kelimeler Noktalama Ýþaretleri)...205 Hava Durumu...206 Güzel Dilimiz (Varlýklarýn Özelliklerini Belirten Kelimeler - Ýyelik Ekleri)...207 2. Haftanýn Testi...211 Yanardað...213 Bilgi Hazinemiz (Davetiye ve Tebrik Kartý Yazma)...215 3. Haftanýn Testi...217 Tema Deðerlendirme Testi...219 Genel Tarama Testi...221 D. SEKÝZÝNCÝ TEMA: ÜRETÝM, TÜKETÝM VE VERÝMLÝLÝK Tutumlu Çocuklar...225 Bilgi Hazinemiz (Sözlük Sýrasý - Hece)...227 1. Haftanýn Testi...229 Bir Aðacým Olsun...231 2. Haftanýn Testi...233 Yarýn Yeni Bir Gün...235 3. Haftanýn Testi...237 Tema Deðerlendirme Testi...239 Genel Tarama Testi...241 Ð. CEVAP ANAHTARI...243 8
9
KAZANIMLAR I. METÝN: KÜÇÜK CEMÝL 1. Ne, nerede, ne zaman, nasýl, niçin ve kim (5N1K) sorularýna cevap arar. 2. Ekleri kullanarak kelimeler türetir. 3. Metinle ilgili sorulara cevap verir. Bir etkinliðin ve iþin aþamalarýný anlatan yönergeleri uygular. 4. Hikâye yazar. 5. Yazýlarýnda noktalama iþaretlerini doðru yazar ve yerinde kullanýr. 6. Trafik iþaretlerinin anlamýný bilir. 7. Yazýlarýnda yazým kurallarýný uygular. 8. Kelimelerin eþ anlamlýlarýný bulur. 9. Eþ sesli kelimelerin anlamlarýný ayýrt eder. II. METÝN: DÜNYA'NIN GÜLÜ 1. Metnin konusunu belirler. 2. Þiirin ana duygusunu belirler. 3. Metinde geçen olaylarý ve varlýklarý sýnýflandýrýr. 4. Metnin içeriði hakkýndaki düþüncelerini belirtir. 5. Þiir yazar. 6. Kelime türlerini iþlevine uygun kullanýr. 7. Metnin ana fikrini belirler. 8. Kelimelerin zýt anlamlýlarýný bulur. 9. Kýsa oyunlar yazar. III. METÝN: TATLI DÝL 1. Metnin konusunu belirler. 2. Metnin ana fikrini belirler. 3. Metnin içeriði ile ilgili karþýlaþtýrmalar yapar. 4. Metinden çýkarýmlar yapar. 5. Resim ve fotoðraflarý yorumlar. 6. Görsellerden hareketle cümleler, metinler yazar. 7. Ön bilgilerini kullanarak çalýþmalarýný anlamlandýrýr. 8. Anlamlandýrmada sunulan görsellerden yararlanýr. 9. Metnin içeriðini zihninde canlandýrýr. 10. Sözlük ve Yazým Kýlavuzu ndan yararlanýr. 10
HİKÂYE Adým, soyadým:... Tarih:.../.../20... Kazanýmlar 1. 2. 3. 4. Metindeki hikâye unsurlarýný belirlerim. Metinde; ne, nerede, ne zaman, nasýl, niçin ve kim (5N1K) sorularýna cevap ararým. Trafik iþaretlerinin anlamýný bilir. Kelime türlerini iþlevine uygun olarak kullanýrým. KÜÇÜK CEMÝL Kayýsý zamaný, kayýsýlarý korumak için Söðütlübað'a gidiyordum. Bir gün, baðda dolaþmaktan yoruldum ve Musa emminin baðýndaki çubuklarýn gölgesine uzandým. Aradan bir süre geçmiþti, bir çocuk kayýsý toplamaya geldi. Hemen gizlendim, kayýsý toplamaya gelen bu yaramazý yakalayýp babasýna teslim edecektim. Altý yaþlarýnda olan bu çocuðu uzaktan tanýyamadým. Çocuk, eline uzunca bir çubuk aldý ve dallara vurmaya baþladý. Yere düþen kayýsýlarý bir sepete dolduruyordu. Hoþuna giden kayýsýlardan da birer ikiþer yiyordu. Çocuk, tam gitmeye hazýrlanýyordu. Dur, gitme, dedim. Çocuðu, kolundan yakaladým. Þaþkýnlýkla: Sen misin yaramaz! Ben de seni hýrsýz sanmýþtým, dedim. Ben hýrsýz deðilim Adem amca. Burasý dedemin baðý. Biliyorsun, dedem hasta, buraya gelemez. Beni gönderdi. Baktým gözlerinden boncuk boncuk yaþlar dökülüyor. Onu korkuttuðum için çok üzülmüþtüm. Pekiyi, bu yerdeki büyük kayýsýlarý niçin toplamadýn? Onlar bizim deðil ki!... Baksana, bunlar Musa amcalarýn kayýsýlarý. Bizim dallarla karýþmýþ. Onlarýn kayýsýlarý daha büyük. Bizim olmayan kayýsýlarý nasýl toplarým? 11
Gerçekten aðaçlar birbirine yakýn olduðu için dallar iyice karýþmýþ. Aþýlý olduðu için Musa emmilerin kayýsýlarý daha büyüktü. Çocuðun sepetini kontrol ettim, bir tane bile büyük kayýsý yoktu. Bu kez benim gözlerim yaþarmýþtý. Peki, bir tane alsan ne çýkar? Hem seni bu ýssýz yerde kimse göremez, dedim. Peki, Allah görmez mi? Hayretten donakalmýþtým. Hayran olduðum bu çocuk, Þükrü dayýnýn torunu Cemil'den baþkasý deðildi. Hüseyin Emin ÖZTÜRK Gül Aðacý Aþaðýdaki çalýþmalarý metne göre yapýnýz. 1. Aþaðýdaki boþluklara, metne uygun bilgileri yazýnýz. Hikâyenin geçtiði yer:...... Hikâyenin zamaný:...... Hikâyenin kahramanlarý:...... Hikâyede geçen olay:......... 2. Aþaðýdaki sorularý metne göre cevaplayýnýz. a. Adam, ne zaman Söðütlübað a gidiyor? 5N1K................................................................................ b. Adam, niçin Söðütlübað a gidiyor?..................................................................................... c. Kim kayýsý toplamaya geldi?............................................................................................. ç. Çocuk, kayýsýlarý nasýl yiyor?............................................................................................. d. Adam, nerede gizleniyor?............................................................................................. e. Çocuðun sepetinde ne yoktu?............................................................................................. 12
3. Aþaðýdaki kelimelerle anlamlarýný eþleþtiriniz. bað sepet þaþmak hayran olmak Saz, kamýþ veya ince söðüt dallarýndan örülerek yapýlan ve sapý olan, yiyecek ve eþya taþýmak için kullanýlan kap. Meyve bahçesi. Üzüm kütüklerinin dikili bulunduðu toprak parçasý. Bir kimsenin iyi, güzel veya beklenmedik durum ve davranýþlarý karþýsýnda saygý duymak veya þaþýrmak. Umulmayan, beklenmeyen bir olay karþýsýnda hayret etmek. 4. Aþaðýdaki cümleleri metinden yararlanarak tamamlayýnýz. a. Kayýsýlarý korumak... Söðütlübað a gidiyordum. b. Kayýsý toplamaya gelen... yaramazý yakalayýp babasýna teslim edecektim. c. Çocuk, eline uzunca bir... aldý ve dallarýn köklerine vurmaya baþladý. ç. Hayran olduðum bu çocuk, Þükrü dayýnýn... Cemil den baþkasý deðildi. 5. Aþaðýdaki uygun ifadeleri eþleþtiriniz. Yanlýþlýkla birini üzdüðümüzde teþekkür ederiz. Ýyilik gördüðümüzde özür dileriz. Sabahleyin bir büyüðümüzle karþýlaþýnca ona "Günaydýn!" deriz. 13
BİLGİ BİL G İ HAZİNEMİZ HAZ HAZİN NEM E M İİZ Z Kazanýmlar Adým, soyadým:... Tarih:.../.../20... 1. Hikâye yazarým. 2. Yazarken noktalama iþaretlerini kullanýrým ve yazým kurallarýna uyarým. HÝKÂYE YAZMAYA ÝLK ADIM Aslýnda, bir yemeðin yapýlýþý gibi, hikâye yazmayý anlatmak da mümkün deðildir. Kaldý ki tarifi verilmesine raðmen herkes ayný yemeði ayný lezzette yapamaz. Bazý kiþilerin içinde, yazma isteði bir ateþ gibi yanar, bir ýþýk gibi parlar. Ýþte bu isteði canlý tutmak ve beslemek gerekir. Yazmak, her þeyden önce sabýr ve emek ister. Sabýrsýz ve çabadan yoksun insanlarýn bir eser hazýrlamalarý çok zordur. Çoðu zaman bu insanlar hayatta da baþarýlý olamazlar. Ýçimizdeki çaba ve sabrý, yazma hýrsýmýzla birleþtirmeliyiz. Bütün bunlarýn yanýnda yazmak için uygun yerler olmalýdýr. Yazarken dikkatimizi daðýtacak yerlerden uzakta bulunmak bizim için yararlý olabilir. Sakin ortamlar insanlara yeni konular, anlatým þekilleri fýsýldayabilir. Yazmayý alýþkanlýk hâline getirmiþ insanlarý kalemden, kâðýttan ayýrmak onlara yapýlabilecek en büyük kötülüktür. Hikâye, yaþanmýþ ya da yaþanabilecek olaylarý anlatan düz yazýlardýr. Hikâyede olay, kahramanlar, belirli bir yer ve zaman bulunur. Hikâyenin en öne çýkan kiþisi, hikâyenin kahramanýdýr. Hikâye þeklindeki anlatýmlarla günlük hayatta sýk sýk karþýlaþýrýz. Çevremizde yaþanan olaylarý hikâye yoluyla etrafýmýzdakilere anlatýp aktarýrýz. Jest ve mimiklerimizle anlattýðýmýz olaylarý süsleriz. Hikâyelerde de giriþ, geliþme ve sonuç bölümü bulunur. Paragraflar arasýnda bir düzen ve bütünlük vardýr. Bu düzen, anlatýmý akýcý hâle getirecektir. Hikâyenin geliþme bölümünde çeþitli düðümler, aþýlmasý ve çözülmesi gereken sorunlar bulunur. Sonuç bölümünde ise bunlar yavaþ yavaþ çözülür. Her eserde olduðu gibi hikâyelerde de akýcý ve anlaþýlabilir bir dil kullanmak gerekir. Betimlemelere yer vermek, duyu organlarýna hitap etmek, okuyucu tarafýndan anlatýlanlarýn hissedilmesini saðlar. Öðretmeniniz, olayýn kahramanlarýný, olayýn geçtiði yeri, zamaný ve olayý kýsaca vermiþ olsun. Bu bilgilerden hareketle hikâye yazmanýzý istesin. Böyle bir hikâyeyi yazabilmek için hayal gücünüzü ve birikimlerinizi kullanýn. 14
GÜZEL DİLİMİZ İ İ Kazanýmlar Adým, soyadým:... Tarih:.../.../20... 1. Eþ sesli kelimeleri ayýrt ederim ve belirlerim. 2. Kelimelerin eþ anlamlarýný bulurum. 3. Trafik iþaretlerinin anlamlarýný bilirim. Çaðrýþtýran Kelimeler Bazý kelimeler zihnimizde çok farklý þeyler çaðrýþtýrabilir. Bahar kelimesi söylendiðinde aklýmýza çiçek, yaprak, neþe, kuþ cývýltýsý gibi kelimeler gelebilir. Kýþ kelimesi ise kar, beyaz, soðuk, kardan adam, kýzak, kartopu gibi kelimeleri çaðrýþtýrýr. Þiir yazarken, betimleme yaparken çaðrýþýmlardan daha fazla yararlanýrýz. Bu þekilde çalýþmalarýmýz zenginleþir, daha sevimli hâle gelir. Aþaðýdaki kelimelerin çaðrýþtýrdýðý ikiþer sözcük yazýnýz. a. öðretmen:..... b. anne:... c. çiçek:........ ç. yaðmur:... d. baba:...... e. nine:...... f. dede:..... g. su:...... ÞEKÝL, SEMBOL VE ÝÞARETLER Trafik iþaret ve levhalarý, yolun durumu ile ilgili bize bilgi verir. Can ve mal güvenliðimiz konusunda, önceden sürücüleri ve yayalarý uyarýr. Kurallara uyulmayan yerde trafik, çekilmez bir hâl alýr. Yollar kapanýr, araçlar hareket edemez ve gideceðimiz yere ulaþamayýz. Bunun için trafik iþaret ve levhalarýndaki uyarýlara dikkat etmeliyiz. Can ve mal güvenliðimiz korumalýyýz. Aþaðýdaki trafik iþaret ve levhalarýnýn ne anlama geldiðini yazýnýz......................... 15
Karþýlaþtýrma Günlük hayatta veya okuduðumuz yazýlarda kiþiler, olaylar veya yerler arasýnda karþýlaþtýrma yaparýz. Bunlarýn benzer veya farklý yönlerini belirtiriz. Karýþlaþtýrma yaparken benzer olarak, farklý olarak, aynýsý,... kadar, daha çok, aynýsý,... den daha gibi ifadelerden yararlanýrýz. Aþaðýdaki cümlelerde renkli yazýlan kelimelere dikkat ediniz. Çatýda beyaz bir güvercin var. Çatýda ak bir güvercin var. Eþ Anlamlý KelimelerK Al bayraðým, ufuklarda dalgalanýyor. Kýrmýzý bayraðým, ufuklarda dalgalanýyor. Kutulardaki kelimeleri eþ anlamlýlarýyla eþleþtiriniz. Yandaki cümlelerde renkli yazýlan "beyaz-ak, al-kýrmýzý" kelimelerinin anlam iliþkisine dikkat ediniz. Bunlarýn yazýlýþlarý farklý, anlamlarý aynýdýr. Yazýlýþlarý farklý, anlamlarý ayný olan kelimeler, eþ anlamlý(anlamdaþ) sözcüklerdir. güz armaðan öykü misafir konuk ulus hikâye dilek hediye kara sonbahar cesur Eþ Sesli Kelimeler millet siyah istek yürekli Aþaðýdaki cümlelerde renkli yazýlan kelimeleri inceleyiniz. Bahçeye çukur kaz. Bu kaz, çok iyi yüzer. Bu yüz, annemin yüzü. Havuzda biraz yüz. Üzüntüyü býrak da biraz gül. Bu, kýrmýzý bir gül. Haydi, topraðý eþ. Annem çok uyumlu bir eþ. Yukarýdaki örneklerde kaz, yüz, gül, eþ kelimelerinin yazýlýþlarý ayný olduðu hâlde anlamlarý farklýdýr. Okunuþlarý ve yazýlýþlarý ayný, anlamlarý farklý olan kelimelere eþ sesli (sesteþ) sözcükler diyoruz. Aþaðýdaki kelimeleri farklý anlamlarýyla cümle içinde kullanýnýz. al:... al:... 16 ak:... ak:...
Adým, soyadým :...Tarih:.../.../20... 1. H A F T A N I N T E S T Ý Bir öðle vaktiydi. Bir kuþ, karýn üzerinde çaresizce çýrpýnýp duruyordu. Kuþ ile evin arasý fazla uzak deðildi. Hava güneþli olmasýna raðmen etrafta kimsecikler yoktu. Çocuk, kapýyý açtý ve dýþarý çýktý. Kuþun bulunduðu yere doðru koþmaya baþladý. (Ýlk üç soruyu metne göre cevaplayýnýz.) 1. Metinde aþaðýdaki sorulardan hangisinin cevabý yoktur? CC A) Metinde olayýn kahramanlarý kimlerdir? B) Olay hangi mevsimde geçiyor olabilir? C) Olayýn geçtiði yerin adý nedir? 4. Aynur, yýllar sonra köyüne ancak gidebildi. cümlesinde aþaðýdaki sorulardan hangisinin cevabý yoktur? CC A) Ne zaman? B) Nereye? C) Niçin? 2. Metni, aþaðýdaki ifadelerden hangisiyle tamamlamak uygun olur? AA A) Kuþu eline aldý ve eve getirdi. B) Kuþ, çocuðun kucaðýna zýpladý ve ona baktý. C) Çocuk, pencereden uzun süre kuþu seyretti. Coþku Yayýnlarý 5. Meyve bahçesi veya üzüm kütüklerinin dikili bulunduðu toprak parçasý. anlamýna gelen kelime, aþaðýdakilerden hangisidir? CC A) mera B) orman C) bað 3. Metnin baþlýðý, aþaðýdakilerden hangisi olabilir? AA A) Kýþ ve Kuþ B) Güneþli Hava C) Öðle Vakti 6. Bize yardým eden birine hangi davranýþý sergilemek yanlýþ olur? AA A) Kaba davranmak B) Teþekkür etmek C) Saygýlý davranmak 17