1 İHRACATIN FİNANSMANI METİN TABALU / TİM GENEL SEKRETER YARDIMCISI 4 EKİM 2013
2004-1 2004-4 2005-3 2006-2 2007-1 2007-4 2008-3 2009-2 2010-1 2010-4 2011-3 2012-2 2013-1 TÜRKİYE DE GSYH İTHALAT İLİŞKİSİ VE CARİ AÇIK Üretim sürecinde ithal girdi bileşeninin yüksekliği İthalat ve milli gelirin paralel seyretmesi Cari denge büyüme ilişkisi GSYH ve Mal ve Hizmet İthalat Yüzde Değişimi (Bir önceki yılın aynı dönemine göre, (%) 1998 fiyatları cinsinden) 40 30 20 10 0-10 -20-30 -40 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Mal ve Hizmet İthalatı Kaynak: TÜİK (%) 0-2 -4-6 -8-10 -12 Konjonktürel Etkilerden Arındırılmış ve Arındırılmamış Cari Açık/GSYH Çevrim Uyarlamalı Cari Açık / GSYH Cari Açık/GSYH Kaynak: TCMB, Ekonomi Notları 2
3 Sürdürülebilir İhracat Neden Önemli? Tasarruf açığı nedeniyle dış kaynaklara erişim ihtiyacı İhracat; Dövize Erişim İthalat İmkanları Sürdürülebilir Üretim Harcama Fonksiyonu Yeni Yatırımlar Artan Rekabet İç Tasarruflar Dış Ticaret Çarpanı Teknolojik Gelişme Milli Gelir Gelir / Ödemeler Dengesi Verimlilik mekanizmalarıyla ekonomik gelişmeye katkı
4 Türkiye nin Dış Ticaretindeki Gelişmeler 450 milyar $ İhracat, İthalat ve İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%) 75 400 72,5 350 300 250 200 150 100 50 0 36 52 69,9 47 69 68,1 63 98 64,8 73 117 62,9 61,3 63,1 86 140 107 170 65,4 132 202 102 141 114 186 61,4 135 152 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013/7 İhracat İthalat İhracatın İthalatı Karşılama Oranı 56,0 241 237 64,5 88 60 59,4 149 70 65 55 50
5 İhracatın Büyümeye Katkısı (%) 20 Harcama Çeşitlerinin Büyümeye Katkıları (bir önceki dönemin aynı çeyreğine göre, %) 15 10 5 0-5 -10-15 Özel Tüketim Özel Yatırım Kamu Harcamaları Stok Değişmeleri Net İhracat Büyüme
2002 4.Ç 2003 2.Ç 2003 4.Ç 2004 2.Ç 2004 4.Ç 2005 2.Ç 2005 4.Ç 2006 2.Ç 2006 4.Ç 2007 2.Ç 2007 4.Ç 2008 2.Ç 2008 4.Ç 2009 2.Ç 2009 4.Ç 2010 2.Ç 2010 4.Ç 2011 2.Ç 2011 4.Ç 2012 2.Ç 2012 4.Ç 6 İhracatta Ürün ve Pazar Yoğunluğunda Azalma (%) 130 Ürün Yoğunluk Endeksi (2006=100) 126,1 (%) 110 Pazar Yoğunluk Endeksi (Ülke Grupları Bazında ) (4 çey.har.ort., 2006=100) 120 118,1 105 100 110 106,3 95 90 100 90 80 100,0 99,9 84,5 96,7 84,5 82,4 78,1 76,6 85 80 75 70 65 60 70
İhracatın Dağılımı Sektörel Dağılım Temmuz 2013 Bölgesel Dağılımı Temmuz 2013 Mücevherat 5% Madeni Eşya Madencilik 7% Ürünleri 7% İşlenmemiş Tarım ve Hayvancılık 4% Diğer 7% Tekstil 8% Demir Çelik 7% Gıda 4% Makine ve Elektrikli Cihazlar 14% Diğer; %16,6 AB; %40,8 Motorlu Taşıtlar 13% Plastik Kauçuk 5% İşlenmiş Tarım ve Hayvancılık 4% Hazır Giyim 11% Kimya 4% Afrika ve Ortadoğu; %33,7 Diğer Avrupa; %8,9 Kaynak: TÜİK 7
8 2023 Yılında Hedeflenen İhracatın Sektörel Dağılımı Diğer 19% Makine 18% Demir dışı metal 5% Bitkisel ürünler 7% Otomotiv 14% Elektrik ve elektronik 8% Demir çelik 10% Kimyevi maddeler 9% Hazır giyim ve konfeksiyon 10%
9 2023 Yılında 500 Milyar $ İhracat Cumhuriyetimizin 100. yılında 500 milyar dolarlık ihracat hedefi Rakamsal artışın yanı sıra yapısal bir dönüşüm Orta-ileri teknolojili ve yüksek katma değerli sermaye ve ara malı ihracatına yönelim Orta-uzun vadeli finansman ihtiyacının artması Alıcı kredileri ve sigorta/garanti imkanlarının önem kazanması
10 İhracatın Finansmanının Önemi Ticaret hacmindeki değişimlerde Mal ve hizmet talebi Ticaretin finansmanı (Dünya Bankası)
İhracatta Karşılaşılan Sorunlar (%) 70 60 50 40 30 20 10 İhracatta Karşılaşılan Sorunlar (%) 80 70 60 50 40 30 20 10 29 29 71 Dış Finansmana İhtiyacı ve Talebi 73 27 30 27 70 30 33 62 67 61 38 39 33 32 39 66 34 34 41 41 59 56 60 57 56 44 43 44 40 39 40 43 39 58 59 42 41 42 41 0 2012 1.Ç. 2012 2.Ç. 2012 3.Ç. 2012 4.Ç 2013 1.Ç. 2013 2.Ç. 0 Rekabetçi fiyat sunamama Hedef ülkedeki ekonomik koşullar Finansman Dış Finansman İhtiyacı Olanlar Dış Finansmana İhtiyaç Duymayanlar Dış Finansman Kullanan İhracatçılar Kaynak: TİM, İhracatçı Eğilim Anketleri 11
12 Sürdürülebilir İhracat Finansman İmkanları Finansman imkanlarının Sürdürülebilir Konjonktürel dalgalanmalardan asgari oranda etkilenecek Rekabet avantajı yaratacak şekilde sunulması İhracat Öncesi Finansmana Erişim (Türk Eximbank) Rekabet Gücünde Artış Bankalarca İhracat Kredisi Kullandırımının Yaygınlaştırılması Sürdürülebilir İhracat Finansmanı Sürdürülebilir İhracat
Milyon TL Banka Kredileri Kısa Vadeli Uzun Vadeli Kısa Vadeli Satıcılar ve Borç Senetleri Kısa Vadeli Uzun Vadeli Banka Kredileri Kısa Vadeli Satıcılar ve Borç Senetleri Kısa Vadeli Uzun Vadeli Banka Kredileri Kısa Vadeli Satıcılar ve Borç Senetleri 13 Şirketler Kesimi Finansman Yöntemleri Banka Kredileri Satıcılara Borçlar ve Borç Senetleri 300 250 200 150 100 50 0 2009 2010 2011 Kısa Vadeli Uzun Vadeli Kaynak: TCMB Sektör Bilançoları (2009-2011)
İhracatın Finansman Kaynakları (%) 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2011 1.Ç. 2011 2.Ç. 2011 3.Ç. 2011 4.Ç 2012 1.Ç. 2012 2.Ç. 2012 3.Ç. 2012 4.Ç 2013 1.Ç. 2013 2.Ç. Özel Ticari Bankalar Eximbank Kamu Bankaları (eximbank Hariç) Faktoring Yurtdışı Finans Leasing Kaynak: TİM, İhracatçı Eğilim Anketleri 14
15 Kredi Maliyetini Etkileyen Faktörler Kredi Maliyeti İhracatçı Firmalar Açısından Bankalar Açısından Kredi Faizi Mevduat Faiz Oranı Kamusal Yükler Operasyonel Giderler ve Kredi Riski Vergi Mevduat Munzam Karşılığı TMSF Primi Genel Karşılıklar Özel Karşılıklar Komisyon BDDK Katılım Payı Personel Giderleri İşlem Maliyetleri KDV Yükü Amortisman Giderleri Finansal Faaliyet Harçları Diğer Operasyonel Giderler Stopaj Faiz dışı gelirler Karşılama Oranı BSMV ve KKDF Kaynak: Tüsiad Banka Aracılık Maliyet Endeksi
Kredi Maliyetini Etkileyen Faktörlerin Azaltılması Mevzuat Önerileri * 5411 sayılı Bankacılık Kanunu - Zimmet Riskten kaçınma kredi tahsislerinde aşırı seçicilik başkasının zimmetine ibaresinin kaldırılması BSMV nin ihracatın finansmanı amacıyla kullandırılan kredi işlemlerinde lehe alınan paralar üzerinden %1 olarak belirlenmesi, İhracat taahhüdünün yerine getirilememesi halinde (BSMV, resim, harç ve damga vergisi için) geriye dönük düzeltme beyannameleri yerine ek beyanname düzenlenmesi * TBB, TİM, Eximbank ortak çalışma grubu 16
Kredi Maliyetini Etkileyen Faktörlerin Azaltılması Mevzuat Önerileri * Türk Eximbank faaliyetleri kapsamında Bankaların kabul ettiği aval, garanti ve kefaletler için uygulanan kredi sınırlamasında Eximbank ın gayri nakdi kredilerinin %25, nakdi kredilerinin %50 oranında dikkate alınması Eximbank sigorta poliçesi karşılığında kullanılan kredilerde risk ağırlığının kamudan alacaklar sınıflaması ile aynı olacak şekilde %0 olarak belirlenmesi Bankaların Eximbank sigorta poliçesi kapsamında kullandırdığı standart nitelikli nakdi ve gayrinakdi krediler için %0 karşılık yakın izlemedeki nakdi krediler için karşılık oranının %2 den %1 e, gayrinakdi krediler için de 4 ten 2 ye düşürülmesi * TBB, TİM, Eximbank ortak çalışma grubu 17
18 Kredi Maliyetini Etkileyen Faktörlerin Azaltılması BDKK Taslak Düzenlemeler Karşılıklar Yönetmeliği uyarınca birinci grupta izlenen standart nitelikli ihracat kredileri için genel karşılık oranı %0, küçük ve orta büyüklükteki işletmelere kullandırılan krediler için ise %0,5 Kredi Riski Azaltım Tekniklerine ilişkin Tebliğ değiştirilerek Türk Eximbank tan sağlanan ihracat kredi sigortası poliçelerine kamu garantisi mahiyeti kazandırılmakta Sigorta poliçesi teminat gösterilerek kullanılacak kredilerde risk ağırlığı %0
19 Türk Eximbank Reeskont Kredileri Uygun Maliyet 11 milyar dolarlık reeskont limiti (19 Ağustos) Reeskont Kredisi Düşük faiz oranı Sevk Sonrası Reeskont Kredisi Eximbank Sigorta Poliçesi Asli Teminat Unsuru Faktoring Derneği ile çalışmalar Reeskont kredilerinden yararlanma imkanı Türk Eximbank sigorta poliçesi ile; Anlaşmalı bankalardan kredi Faktoring şirketleri ile benzer anlaşmalar
Milyon Dolar 20 Reeskont Kredilerinin Gelişimi 16.000 14.000 %72,5 %75,3 %80 %70 12.000 %60 10.000 %48,2 %50 8.000 6.000 %31,0 %30,0 %40 %30 4.000 %20 2.000 %10 0 2009 2010 2011 2012 2013/8 %0 REESKONT KREDİLERİ TOPLAM KV KREDİLER PAY (%)
21 İhracat Kredilerine İlişkin TİM-EXİMBANK Anket Sonuçları
22 ARAŞTIRMANIN KAPSAMI Araştırma kapsamında aşağıdaki temel konular irdelenmiştir. İhracat Kredisi Kullanım Durumu Mevcut İhracat Kredisinin Ortalama Vade Süresi Kredi Maliyeti Döviz Türü İhracat İşlemlerinin Finansmanında Karşılaşılan En Önemli Sorun Finansman İhtiyacını Karşılamaya En Uygun Vade Kur Riskinden Korunmak İçin Finansal Riskten Korunma (Hedging) Yöntemleri Hedging Yöntemlerini Kullanmama Sebebi Merkez Bankası nın Reeskont Kredi Limitini 12 milyar Dolara Yükseltmesinin Bundan Sonraki Kredi Kullanım Eğilimini Nasıl Etkileyeceği ZAMAN ARALIĞI ve KATILIMCI SAYISI 30 Ağustos - 5 Eylül arasında düzenlenen ankete toplam 463 ihracatçı firma katılım göstermiştir.
23 S1 İhracat kredisi kullanıyor musunuz? %71 %29
24 S2 Mevcut ihracat kredinizin; ortalama vade süresi nedir? %30 %42 %21 %4 %3
25 S3 Mevcut ihracat kredinizin maliyeti nedir? Döviz Türü Vade Süresi # Toplamdaki Pay (%) Dolar Belirtilmemiş 46 17% 4,84 0-6 ay 22 8% 4,63 6 ay (hariç) 12 ay arası 26 10% 5,64 12 ay (hariç) 24 ay arası 15 6% 5,47 2 yıl (hariç) 5 yıl arası 4 2% 4,94 5 yıldan fazla 4 2% 4,88 Dolar Krediler 117 44% 5,06 Euro Belirtilmemiş 31 12% 5,33 0-6 ay 12 5% 3,83 6 ay (hariç) 12 ay arası 19 7% 5,61 12 ay (hariç) 24 ay arası 6 2% 3,33 2 yıl (hariç) 5 yıl arası 2 1% 4,25 5 yıldan fazla 3 1% 3,93 Euro Krediler 73 28% 4,91 Türk Lirası Belirtilmemiş 26 10% 6,34 0-6 ay 14 5% 5,14 6 ay (hariç) 12 ay arası 19 7% 6,13 12 ay (hariç) 24 ay arası 11 4% 6,99 2 yıl (hariç) 5 yıl arası 3 1% 4,55 Türk Lirası Krediler 73 28% 6,08 % 140 120 100 80 60 40 20-117 5,1 Kullanan Firma # 4,9 73 73 6,1 Dolar Krediler Euro Krediler Türk Lirası Krediler 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 # 263
26 S4 Mevcut ihracat kredinizin döviz türü nedir? %27,5 %27,5 %44 %1
27 S5 İhracat işlemlerinin finansmanında karşılaştığınız en önemli sorunlar nelerdir? Önem derecesine göre sıralayınız. 1 6 2 3 4 5
28 S6 Finansman ihtiyaçlarınızı karşılamaya en uygun vade hangisidir? %9 %30 %37 %22 %2
29 S7 Kur riskinden korunmak için finansal riskten korunma (hedging) yöntemlerini kullanıyor musunuz? %39 %61
30 S8 Finansal riskten korunma (hedging) yöntemlerini kullanmama sebebiniz nedir? %29 %12 %34 %10 %15
31 S9 Merkez Bankası nın ihracatçılara yönelik reeskont kredi limitini 6 milyar dolardan 12 milyar dolara yükseltmesinin bundan sonraki kredi eğiliminizi nasıl etkileyeceğinizi düşünüyorsunuz? %37 %29 %23 %11
32 Yıllar İtibariyle İhracat Kredileri / Toplam Kredi Stokları Gelişimi Milyon TL / Haziran İtibariyle 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 İhracat Kredileri 14.659 20.777 21.986 26.783 28.481 31.160 43.278 42.944 46.169 Toplam Krediler 124.66 4 203.36 0 247.46 0 342.84 6 368.15 0 454.84 6 620.39 8 737.19 6 921.17 8 İhracat Kredileri Payı %11,8 %10,2 %8,9 %7,8 %7,7 %6,9 %7,0 %5,8 %5,0 Kaynak: BDDK, Türk Bankacılık Sektörü İnteraktif Aylık Bülten
Teşekkür ederiz.. 33