Kalıtım derecesi ve seleksiyon Akin Pala, akin@comu.edu.tr http://akin.houseofpala.com/ Fenotipik değerler ve damızlık değerleri arası ilişki seleksiyon için önemlidir çünkü elimizde sadece fenotipik bilgi var. Kalıtım derecesi Düşük ise fenotipik değerler DD hakkında az Yüksek ise çok bilgi sağlarlar. İsabet derecesi düşük 1 Kalıtım derecesi ve seleksiyon BLUP gibi yöntemler kalıtım derecesine göre bireysel değerlere yada aile değerlerine verilen önemi arttırır yada azaltırlar. Pedigri kullanmanın yada yavru bilgilerine bakmanın avantajı: h düşük bile olsa, seleksiyonda isabet derecesi düşük çıkmayabilir. Kalıtım derecesi ve seleksiyon Fakat, sonuçta kullanılan fenotipik değerlerdir ve ister akrabalardan, ister bireylerden seçim yapılsın, eşit miktarda bilgi sağlandığında yüksek h li verimlerde seleksiyon isabet derecesi daha fazla olur. Genetik varyasyon aynı ise, daha yüksek h li verimde ilerleme daha hızlı olur. Eklemeli gen etkilerinden dolayı olan varyans eşitse çevre varyansı düşüktür Çevre varyansı eşitse σ Α yüksek olanda hızlı ilerleme Melez, sentetik ırklarda h genelde daha yüksek 3 4 Genetik değişimi etkileyen faktörler Seleksiyonun etkinliği genelde sürüde oluşan genetik değişikliğin oranı ile ölçülür. Genetik değişikliği maksimize etmek isteriz En iyi damızlık değerlere sahip hayvanları ebeveynler olarak seçersek başarılabilir En büyük problem, damızlık değerleri bilinmediği için tahmini değerlerle çalışırız ve bunlarla doğru olmayan sonuçlara ulaşabiliriz. Seleksiyon, bu yüzden kolay değildir. Akla ilk gelen sorular: Bütün dişiler mi birkaç tanesi mi tutulmalı? Erkeklerden çok mu tutmalı sadece en iyi birkaç tanesini mi? Kendini ispatlamış yaşlı erkekleri mi kullanmalı ümit veren gençleri mi? Seleksiyonu birey performanslarını kullanarak mi yapmalı akrabalarına mi bakmalı? Sürüden mi seçim yapmalı, başka populasyonlara bakıp yeni hayvanlar getirmeli? 5 6 1
Zootekni deki en önemli formül G=s*h /y veya veya h* iσ G/ y = y r / y = DD buradaki s, seleksiyon üstünlüğüdür, ˆˆ* DD DD y buradaki i, seleksiyon yoğunluğudur iσ y genelde yıldır fakat lab hayvanlarında hafta veya gün bile olabilir. DD 7 Zootekni deki en önemli formül Seleksiyondan dolayı oluşan genetik değişikliği 4 ana faktör etkiler: Seleksiyonda isabet Genetik varyasyon Generasyonlar arası süre (gen. interval) Bunlardan 3 tanesi G yi arttırır, biri azaltır, hangisi? 8 Seleksiyonda isabet İsabeti arttırmak için? Yapılan damızlık değeri tahminleri ile gerçek damızlık değerleri arasındaki ilişkinin kuvvetinin ölçümündeki isabet Daha doğru seçim yaptıkça seçilen hayvanlar gerçekten en iyi ebeveynler olur İsabet 1 olsa idi, seçtiğimiz bütün hayvanlar sürüden farklılıklarını aynen yavrularına aktarırlar, hakimin yavrusu hakim, hırsızın yavrusu hırsız olurdu Avare mu! Hint filmi ve müziği 9 Kalıtım derecesi yükseltilebilir Nasıl? önceki derslerden Hayvanların bireysel bilgilerine daha fazla bilgi eklenebilir, akrabalarının bilgisi gibi: Pedigri bilgisi Aile seleksiyonu Döl kontrolü BLUP, seleksiyon indeksi gibi yöntemler çok sayıda bilgiyi bir arada toplayabilir. Özellikle h düşük ise bireyin fenotipik kaydı fazla bilgi sağlamaz, ama bir babanın çok sayıda yavrusundan elde edilen EPD (BYF) çok daha doğru bilgiler verebilir. 10 Konya dan adam seçmek veya Çin den adam seçmek Çok yoğun seleksiyon yapmak sadece en iyi bireyleri seçmek demektir. Yoğunluk sıfır ise hiç seçim yoktur Genelde daha yoğun seçim, daha iyi ebeveynleri seçmemizi sağlar İsabet derecesi yüksek olmalı, belli miktarda varyasyon olmalıdır, seçilenlerle sürü ortalaması arasındaki farkın standardize edilmiş halidir Standart sapma üniteleri halinde verilir. Standardize edilmemiş haline seleksiyon üstünlüğü denir. 11 1
Yani i, seçilenlerin ortalamasının sürü ortalamasından kaç standart sapma kadar üzerinde olduğunu verir. i, intensity den gelir. Seleksiyon üstünlüğü için (selection differential or reach) ) s gibi bir harf kullanılması daha doğru olur. 13, örnek Koyunlarda yıllık ağırlık için seleksiyon Eldeki bütün anaç kuzuların yıllık ağırlık ortalaması 40 kg, seçilenlerin ortalaması 50 kg. Standard sapma=1 kg ise, i dişi =50-40/1 =0.83 Eğer iki cinsiyette de seleksiyon yapılıyorsa, bunların ortalaması alınır. 14 Formül biraz değiştirilebilir: G = iσ Ph σ G = iσp = iσ σ σ A = iσ A = iσ Ah σ P σ σ A A A P P σpσp 15 Kesikli verimlerde (threshold traits) Data nın normal olmayışı gibi konular haricinde en basit şekilde bu verimlerde seleksiyonun zorluğu fertilite de görülebilir Bir sürüde hayvanların %60 i gebe kalıyorsa bunların içinden secim yaptığımız zaman (mesela %30 unu) seçtiğimizde aslında bir seçim yapmış olmuyoruz, sadece bütün gebe hayvanların arasından random bir seçim oluyor Toplamın içinden %0si seçilmiş oluyor fakat esasen bu %0, gebe kalan %60 in tesadüfi bir kısmı 16 Kesikli verimlerde (threshold traits) %97 lik bir kısmı gebe kalsa, daha büyük bir kısmın içinden tesadüfi bir seçim yapmış oluruz İlk örneğe nazaran daha çok hayvan içinden seçim yapmış olduğumuz için seleksiyon yoğunluğu düştü Bu tür verimlerde başarı sağlandıkça seleksiyon yoğunluğu düşmektedir. Kesikli verimlerde (threshold traits) Kategori verimlerde seviye sayısı artarsa durum biraz daha iyileşebilir Örneğin doğum kolaylığında, fertilite gibi gebe/döl tutmadı yerine 5 seviye vardır (1 en kolay doğum) Bu tür verimler sürekli verimlere daha yaklaşırlar ve sürüde değişik seviyelerde hayvanlar olduğu için bir kategorideki hayvanların sayısı azalır, i artar. 17 18 3
Kesikli verimlerde (threshold traits) Kategori verimleri sürekli varyasyon gösteren verimlerle de ilişkilendirilebilir. Örneğin doğum ağırlığı düşürülürse doğum kolaylığı artar Küçük doğup hızlı gelişen hayvanlar seçilebilir böylece doğum kolaylığı artar (Angus)( Conception rate sütten kesim ağırlığı ile ilişkilendirilebilir. Gebelik oranına göre düzeltilmiş sütten kesim ağırlığı Weaning weight per cow exposed Koçaltı koyun başına kuzu sayısı Doğuran koyun başına kuzu sayısı Sürekli rakamlarla ifade edilen BYF, TDD (EPD EBV) rakamları kullanılabilir. Genetik Varyasyon Hayvan ıslahında genetik varyasyon, damızlık değerlerinin varyasyonu demektir. Varyasyon arttıkça en iyilerle en kötüler arası fark açılır ve en iyilerin çok iyi olma ihtimali doğar. Varyasyon az ise, en iyiler, en kötülerden sadece biraz daha iyidir. Varyasyon melezleme içinde iyidir, en iyi melezler birbirinden tamamen ayrılmış ve farklılaşmış bireylerdeki allellerin bir araya gelmesi ile oluşur. 19 0 Genetik Varyasyon İsabet derecesi ve yoğunluğa nazaran değiştirilmesi zordur Melezleme veya kan tazeleme türü çiftleştirmeler bir nebze arttırabilir Seleksiyon eğer çok fazla generasyonda çok sıkı uygulanırsa teoride genetik varyasyonu azaltabilir, ancak bu laboratuar hayvanlarında görülebilir (plateau) Laboratuar hayvanlarındaki denemeler göstermiştir ki, seleksiyona cevap ve genetik değişiklik, genetik varyasyon tükenmeden çok önce durmaktadır. 1 Generasyonlar arası süre Bir generasyonu diğeri ile değiştirmek için gereken zamandır. Embriyo transferi yapınca superovulasyon (PMSG ve FSH) yapılır (PGFα ile ovulasyon) ) ve inek 1 saat aralıklarla 3-43 4 sefer tohumlanır. Buradan 7 gün sonra flushing (yıkama) ile 10 tane embriyo alınır ve kullanılır. Hayvanın ömür boyu vereceği kadar yavru bir seferde alınır. Matematik olarak hesaplayınca, yani yavrular doğduğunda ebeveynlerin yaşı olarak düşününce sanki generasyonlar arası sureyi kısaltır gibi görünüyor çünkü hayvanın 10 tane yavru doğurmasını beklemek için 10 yıl geçecekti, hayvan 1 yaşında iken 10. buzağıyı alacaktık. Fakat burada bir generasyonu diğeri ile değiştirmek için gereken zamandır tanımına uymuyor. Yani hayvanın 10 tane yavrusu oldu ama, gelecek generasyona geçiş olmadı. Yani. generasyon ancak bu yavruların yavrusu olsa idi olacaktı ve generasyonlar arası süre s böyle hesaplanacaktı. Doğan 10. yavru gene aynı hayvanın yavrusu, gelecek generasyon değil. Bir generasyonu diğeri ile değiştirmiş değil, aynı generasyon içinde devam etmiş oluyor. Generasyonlar arası süre Yavruları doğduğu zaman ebeveynlerin yaşıdır Bu tanım sadece kapalı sürüler için veya mesela bütün bir ırk için (Holstein ırkı) geçerlidir. Dışarıdan sperma getirilirse, o boğa çok yaşlı fakat genetik olarak üstün ise, sürünün genetik yapısı açısından o boğa gençtir. Çünkü kısa zamanda o sürüdeki herhangi bir boğadan beklenmeyecek ilerleme sağlatmıştır. 3 Generasyonlar arası süre Tavuklarla insanları karşılaştıralım: İnsanlarda ergenlik yaşı uzun yıllar alır, evlenmesi de bir o kadar sürebilir (ekonomik şartlar vs). Tavuklar 5 ayda yumurta, 1 günde kuluçka, 6 ayda olay bitti 4 4
Generasyonlar arası süre İnsanlar çok yoğun şekilde ve çok isabetli seçilseydi genetik ilerleme çok az olurdu. Benim için 35 sene hesap etsek, tavuklarda 70 generasyon geçmiş, insanların 70 katı ilerleme sağlanmış olurdu. Fareler birkaç ayda üreyebilirler, o yüzden fare (ayrıca küçük olması) çok popüler bir laboratuar hayvanıdır. Generasyonlar arası süre Erkekler ve dişiler için ayrı hesaplanır Genelde genç erkekler kullanılarak kısaltılmaya çalışılır. Her sene yeni bir erkek kullanılır. 5 6 Generasyonlar arası süreyi kısaltmanın yolları Sürü yenileme hızını arttırarak Damızlıklardan daha az süre yararlanılır Gençler gelir, yaşlılar gider Hayvanları gençken kullanarak Uygun besleme ile erken yaşta çiftleştirmesi sağlanabilir Erken gelişen ırklar kullanılabilir Küçükbaş 7 aylık, sığır 1 yaşında Generasyonlar arası süreyi kısaltmanın yolları Damızlık seçimini erken yapabilmek için dolaylı seleksiyon, pedigriye bakmak gibi yöntemler Dolaylı seleksiyon Testis çapına bakarak döl verimi Et-yağ oranı için hayvanı kesmeden ültrason 1. yıl süt verimine bakarak ömür boyu süt verimi için seleksiyon Kısmi verimlere bakmak dolaylı seleksiyondur Doğar doğmaz pedigrisine bakarak seleksiyon Elektrik geçirgenliğine bakarak et yağ oranını tahmin etmekte aslında dolaylı seleksiyondur. Et daha sulu olduğu için yağa göre daha geçirgen 7 8 Dolaylı seleksiyon Dolaylı seleksiyon Dolaylı seleksiyonda genetik korelasyon etkisi kullanılır. Genetik korelasyonun iki sebebi vardır: Pleiotropy: Bir genin iki özelliği etkilemesi Linkage: : aynı kromozom üzerinde bulunan genler birlikte hareket edebilirler Aralarındaki uzaklık cm (centimorgan) ile ölçülür. Uzaklık arttıkça linkage etkisi azalır. 9 Dolaylı seleksiyonda verimlilik, amaç verim ve kriter verim arası korelasyon arttıkça artar Dolaylı seleksiyonda verim şu şekilde ölçülür: ha rg( A, B) G = > ( BA, ) 1 hb h r G = = h ha rg( A, B) G BA = < hb A G( A, B) ( BA, ) 1 B (, ) 1 Dolaylı seleksiyon daha iyi İkisi eşit Kitle seleksiyonu daha iyi 30 5
Dolaylı seleksiyon Cidago yüksekliği h A =0.45 h A =0.67 Süt verimi h B =0.30 h B =0.55 r G(AB) (AB)=0.0 Seleksiyonda verimlilik=(0.67*0.0)/0.55 =0.4 Süt veriminde kitle seleksiyonu 1 ilerleme sağlıyorsa, cidago yüksekliği dolaylı seleksiyonu 0.4 ilerleme sağlıyor. Dolaylı seleksiyon h A A verimi =0.64 h A =0.8 B verimi h B =0.09 h B =0.3 r G(AB) (AB)=0.50 olsa idi Seleksiyonda verimlilik=(0.8*0.50)/0.3 =1.33 olurdu Korelasyonun yüksekliği ve A veriminin B verimine oranı önemli. A veriminde (kriter verim) artıp B veriminde (amaç verim) azaldıkça verim artar 31 3 Dolaylı seleksiyon Dolaylı seleksiyon Testis çapının kalıtım derecesi=0.50, testis ağırlığı=0.70, yavru sayısı veya ikizlik oranı gibi verimlerin 0.10 Testis ağırlığı ve doğan yavru sayısı arası genetik korelasyon=0.40 Verimlilik= ( 0.70*0.40)/( 0.10)=(0.84*0.40)/0.3=1.05 33 Somatik hücre sayısı h =0.15 Klinik mastitis h =0.0 SCC ve sub klinik mastitis arası korelasyon katsayısı=0.95 SCC ve klinik mastitis arası genetik korelasyon=0.70, fenotipik korelasyon=0.30 Dolaylı seleksiyonun verimliliği= ( 0.15*0.30)/( 0.0)=(0.39*0.30)/0.14=0.83 34 Seleksiyon üstünlüğünü arttırmanın yolları Ayıklama hızını düşürerek Sürü yaşlanır Generasyonlar arası süre uzar Döl verimini arttırarak Gebelik oranı ve ikizlik oranı arttırır Telefat azaltılır Yapay tohumlama ve embriyo transferi Daha az sayıda erkek seçerek artar 35 Seleksiyon üstünlüğünü arttırmanın yolları Eklemeli gen etkilerinden dolayı olan varyans arttırılır Verim çeşidi arttırılmaz, 3 yerine 1 verim %9 seçilecekse ve 3 özellik varsa 3 0.09 = 0.44 %44 seçilmiş gibi olur özellik için 1 özellik için 0.09 = 0.09 = 0.30 1 0.09 = 0.09 36 6
Seleksiyonda Aksamalar Gerçekleşen G, hesaplanandan küçük çıkmışsa aksama vardır. Hayvanlar farklı sayıda döl verirler, tek yavru veren sığırda bile yavru olabilir veya hayvan gebe kalmaz. Aile varyansı arttıkça, her hayvan gelecek generasyonda farklı sayıda temsil edilir. Şans Akrabalı yetişme katsayısı yüksek doğal seleksiyon Seleksiyon üstünlüğü ebeveynlerde hesaplanmaktadır, mesela değeri düşük ebeveynler gelecek generasyonda fazla sayıda temsil edilirse sürü ortalaması düşer. Az temsil edilirse yükselir. Seleksiyonda Aksamalar Eğer performans verimi yüksek hayvanlarda dol verimi düşük ise bu verime karsı doğal seleksiyon rol oynuyordur veya sürekli yüksek verimli hayvanlar seçildiği için akrabalı yetiştirme katsayısı artmıştır ve döl verimi düşmüştür Akrabalı yetiştirme katsayısının artması, önce döl verimi gibi düşük kalıtım dereceli verimleri etkiler. 37 38 Aksama şanstan mım Tek doğuran hayvanlarda kısırlar ve doğuranlar arası performans verimi açısından (günlük canlı ağırlık artışı gibi) farka bakılır. Şanstan ileri gelmiyorsa akrabalı yetiştirme, doğal seleksiyon vb Çok doğuran hayvanlarda döl verimi yükseklerle düşükler karşılaştırılır. Akrabalı yetişme katsayısı, bir bireyde homozigot genlerin nisbi miktarıdır. Akrabalık Bireyin akrabalı yetişme katsayısı, ebeveynlerin akrabalık derecesinin (ilişki katsayısının) yarısıdır. Akrabalı yetişme katsayısı bireye aittir Aa ve Aa olan iki birey, bu gen lokusu açısından %100 akrabadır. Bunlar çiftleşince, yavrularında %50 oranında homozigotlaşma olur: AA Aa Aa aa AA ve aa homozigottur. 39 40 Confoundation, C faktörü 1. koç Canakkale 0 kuzu. koç Ankara 0 kuzu 3. koç Erzurum 0 kuzu Kuzuların günlük canlı ağırlık artışları farklı Fark baba dan mi il farklılığından mi İlk laktasyon Sakızlarla 4. laktasyondaki Tahirovaları karşılaştırmak confoundation 41 4 7
Pedigri vs Dol Kontrolü Döl kontrolü pedigriden daha iyi sonuç verir çünkü Döl kontrolünde 1 hayvanın 50 dölüne bakılarak seçim yapılırken pedigride 1 dölün 1 ebeveynine bakılmaktadır. Pedigride, zaten seçilmiş olan ebeveynlerde dar bir varyasyon vardır ve bunların içinden seçim yapıldığında seleksiyon üstünlüğü az olacaktır. 43 44 Pedigri vs Döl Kontrolü Sığırda verim öğrenmek için sene beklemek gerekir. Kardeşlerine bakmak için gene aynı süre Anasının süt verimine bakılarak seçim yapılır. Sonra bu ana 3. buzağıyı doğurduğunda hem bu anaya hem 1. buzağıya bakarak seleksiyon yapılabilir. Erkek hayvanlarda genelde döl kontrolü yapılır, erkeklerin birden fazla dölü olur. Birden Fazla Verim için Seleksiyon Teksel Seleksiyon Bağımsız Ayıklama Sınırları Seleksiyon İndeksi Birden fazla verim için Bireyin akrabalarını da kullanarak tek bir indeks değeri oluşturmak için 45 46 Birden Fazla Verim için Seleksiyon Teksel Seleksiyon Negatif genetik korelasyonlar ilerlemeyi geriletir Bağımsız Ayıklama Sınırları Taban sınırlar konur ve bunların altında kalanlar elenir Verimlere verilen önemler eşittir Önemleri değiştirmek için sınırlarla oynayıp, önemli verimler için sınırı yukarı çekebiliriz. Önemsizlerde daha düşük sınır olur. 47 Seleksiyon İndeksi İki çeşit seleksiyon indeksi vardır: Çok sayıda verim için seleksiyon indeksi Teksel seleksiyon, bağımsız ayıklama sınırları Hayvan ve akrabaları üzerindeki bütün bilgileri toplayarak damızlık değeri hesaplayan seleksiyon indeksi. 48 8
Seleksiyon İndeksi Her bir hayvan için alınan rakamsal değere indeks değeri (I)( ) denir ve hayvanlar bu değere göre sıralanır. y1, y ve y3: i hayvanı, annesi ve babası için fenotipik değerleri gösterse: I i = â i = b 1 (y 1 µ) ) + b (y µ) ) + b 3 (y 3 µ) b 1, b, b 3 her bir ölçüme verilen ağırlık değerleridir, yani hangi ölçüme ne kadar ağırlık verilmesi gerektiğini gösterir. Seleksiyon indeksinin en önemli kısmıdır. Seleksiyon İndeksi İndeks I, i hayvanının gerçek damızlık değerinin bir tahminidir. 49 50 b değerlerini bulmak için denklemler: b 1 p 11 + b p 1 + + b m p 1m = g 11 b 1 p 1 + b p + + b m p m = g 1.. b 1 p 11 + b p 1 + + b m p m = g 11 Burada p ii ve g ii fenotipik ve genetik varyanslardır birey için veya verim için (p birey) (p 11 p ij ve g ij ise kovaryanslardır bireyler veya verimler arası (p( 1 birey-ana, p 1 birey-kardeş olabilir) b değerlerini bulmak için denklemler: Böylece seleksiyon index denklemi: I = â = P -1 G (y-µ) = b (y-µ) µ sürü ortalaması, y ise I hesaplanacak hayvanın o verim için, veya akrabasının/kendisinin değeridir. 51 5 Aggregate (toplam) Genotip tahmini Birden fazla verim, ekonomik açıdan a da değerlendirilerek erlendirilerek indekse girer. Toplam damızl zlık değeri eri (Aggregate( value=h) H =w 1 a 1 + w a + + w m a m a i burada i veriminin damızl zlık k değeri eri ve w i de i veriminin ekonomik ağıa ğırlık k değeridir. eridir. Önceki metotlarla aynı sistemi kullanır, tek farkı ilave olarak ekonomik ağıa ğırlık k katsayılar larını kullanmasıdır. Melezleme Farklı genotipik yapıdaki hayvanların çiftleştirilmesine melezleme denir Farklı ırkların çiftleştirilmesi de aslında ırklar arası seleksiyondur Beklenen yarar ancak uygun ırk veya hayvanların seçilmesi ile sağlanabilir. 53 54 9
Melezleme yöntemleri Islah melezlemesi Çevirme melezlemesi Kombinasyon melezlemesi Kullanma melezlemesi Terminal baba sistemleri Islah Melezlemesi Islah melezlemesinde verimi yetersiz bulunan genotipi ıslah etmek için verimi yeterli genotiple çiftleştirip G1 i geçmeden melezlemeyi bırakıp bir ırk oluşturmaya başlanır. Seleksiyon ve akrabalı yetiştirme Yani G1 e kadar çevrilir, sürü kapatılıp çiftleştirilir. 55 56 Çevirme Melezlemesi Çevirme melezlemesinde G1 düzeyi aşılır. Türk Saanen ırkında olduğu gibi Saanen düzeyi %99 olana kadar çevirme melezlemesi yapılır Melezleme yapılırken her generasyonda kültür ırkı genotipi artar ve bu işletmeye adapte olma fırsatı verilir. %50, %75, %87.5, %93.75, 96.875, 98.44 50, 5, 1.5, 6.5, 3.15, 1.56, 0.78, 0.39 Kullanma Melezlemesi Sürekli bir melezlemedir Mutlak heterozis döllerin ebeveynlerine üstünlüğüdür % heterozis ise dölün sürü ortalamasına yüzdesidir. Akkaraman (ana)=50 kg Ile de France (baba)=100kg Melez yavru=95 kg ise Mutlak heterozis=95- [(100+50)/]=95-75=0 kg % heterozis=0/75=0.7 57 58 Heterozis ve Epistatik Etki AABB olursa sadece A ve B arası epistatik etki varsa ortaya çıkar. AaBb olursa A ve B arası A ve b arası a ve B arası a ve b arası epistatik etkiler ortaya çıkabilir. Heterozis ve h Düşük kalıtım dereceli karakterlerde daha çok heterozis olur çünkü iki tarafta da eklemeli gen etkilerinden gelen varyans azdır. İki tarafta belli yönde homozigotlaşmışlardır Bir taraf mersine, öbür taraf tersine Eklemeli varyans düşük, dominans epistatik varyans yüksektir. 59 60 10
Heterozis ve h Akraba hatlar oluşturulup bunlar çiftleştirilince heterozis elde edilebilir. Hayvanların kendi verimlerine değil melez yavrularının verimlerine bakılır. A ırkı ve D ırkı, C ve B ırklarından daha yüksek performans gösterse bile, CB melezi AD melezinden daha yüksek performans gösteriyorsa CB kullanılır. Heterozis ve h C ve B hattı veya ırkı kendi içinde çoğaltılır, sonra bu hatlar melezlenir. Bu hatlar akrabalı yetiştirildiği için çok az döl verir. Böylece B hattının ana babası X ve Y hatları, C hattının ana babası Z ve K hatları olsun, böylece B ve C hatları da heterozigot olur ve çok döl verirler. Birleşince gene aynı etkiyi verir çünkü birbirinden uzak heterozigotlar olurlar. Elimizde sürekli melez hayvan olur, böylece yaşama gücü ve üreme kabiliyeti yüksek olur. 61 6 Rotasyon melezlemesi Genotipte sürekli dalgalanma olur Sakız x Akkaraman X Sakız X Akkaraman X Sakız Heterozis etki F1 e göre düşük olur, çünkü hiçbir zaman %50- %50 olmaz. Akrabalık derecesi Gerçekleşen akrabalı yetişme katsayısı ortalaması, beklenenden düşük olur çünkü heterozigotlar homozigotlardan daha fazla döl verirler. 63 64 Akkaramanlarda heterozis Akkaramanlarda genlerin çoğu recessive olarak homozigotlaşmıştır. Kendi içinde akraba hatlar oluşturup çiftleştirilse bile hatlar arası da akrabalık olduğu için, yani hatlar birbirine benzediği için, heterozis oluşmaz. Genetik çeşitliliği arttırmak için melezleme yapmak gerekir. Hayvancılık Davranış Besleme Çevre Hayvan Sağlığı Yetiştirme Hayvancılık Ürün Güvenliği Islah Ürün Kalitesi Refah Etik 65 66 11
Islahın Hedefi 67 68 1