DEDEMAN MADENCİLİK SAN. VE TİC. A.Ş. KROM MADENİ OCAĞI (27276) KAPASİTE ARTIŞI ÇED BAŞVURU DOSYASI Adana İli, Aladağ İlçesi, Kökez Köyü Maden Çevre Müh. Danışmanlık San. Ltd. Şti. ÇED Yeterlik Belge No: 206 ADANA HAZİRAN 2013
PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJENİN BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ ( İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ ) PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE DEDEMAN Madencilik Kıcak Köyü Aladağ/ADANA TEL: 0 322 595 43 00 FAX: 0 322 595 44 30 Krom Madeni Ocağı (27276) Kapasite Artışı 550.000 TL Adana İli, Aladağ İlçesi, Kökez Köyü civarında RUHSAT SINIR KOORDİNATLARI UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar Koor. Sırası Sağa-Yukarı Koor. Sırası Enlem-Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü Coğrafik DOM 33 DOM - ZONE 36 ZONE - Nokta Ölçek Ölçek 6 Derecelik - No Faktörü Faktörü Y X Enlem Boylam 1 700500.000 4172000.000 37.67166284 35.27308044 2 701750.000 4172000.000 37.67138890 35.28724345 3 703100.000 4170500.000 37.65758203 35.30212181 4 700600.000 4170100.000 37.65452912 35.27369122 Alan 333,25 Hektar ÇED İZİN ALANI KOORDİNATLARI UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar Koor. Sırası Sağa-Yukarı Koor. Enlem-Boylam Sırası Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü Coğrafik DOM 33 DOM - Nokta ZONE 36 ZONE - No Ölçek Ölçek - 6 Derecelik Faktörü Faktörü Y X Enlem Boylam OCAK ALANI-1 KOORDİNATLARI 1 700500.000 4172000.000 37.67166284 35.27308044 2 701750.000 4172000.000 37.67138890 35.28724345 3 701993.485 4171729.461 37.66889883 35.28992731 4 701307.256 4171781.943 37.66952226 35.28216683 5 701275.672 4171538.297 37.66733487 35.28174177 6 701164.354 4171535.143 37.66733086 35.28047969 7 701093.740 4171264.925 37.66491270 35.27960518 8 700825.815 4171054.044 37.66307211 35.27651171 9 700550.684 4171037.005 37.66297880 35.27339002 Alan 751.586 m 2 (75,1586 Hektar) OCAK ALANI-2 KOORDİNATLARI 1 701307.256 4171781.943 37.66952226 35.28216683 2 701993.485 4171729.461 37.66889883 35.28992731 3 702269.857 4171422.381 37.66607236 35.29297345 4 702053.690 4171309.309 37.66510163 35.29049308 5 701731.600 4170747.274 37.66011069 35.28668864 6 700575.377 4170567.843 37.65874801 35.27354084
7 700550.684 4171037.005 37.66297880 35.27339002 8 700825.815 4171054.044 37.66307211 35.27651171 9 701093.740 4171264.925 37.66491270 35.27960518 10 701164.354 4171535.143 37.66733086 35.28047969 11 701275.672 37.66733487 35.28174177 4171538.297 Alan 1.154.474 m 2 (115,4474 Hektar) PASA ALANI-1 KOORDİNATLARI 1 701541.069 4170717.706 37.65988624 35.28452202 2 701731.600 4170747.274 37.66011069 35.28668864 3 702053.690 4171309.309 37.66510163 35.29049308 4 702269.857 4171422.381 37.66607236 35.29297345 5 702695.748 4170949.169 37.66171662 35.29766712 6 702697.069 4170511.450 37.65777419 35.29756053 7 701612.129 4170315.359 37.65624703 35.28521591 Alan 786.767 m 2 ( 78,6767 Hektar) PASA ALANI-2 KOORDİNATLARI 1 700779.423 4170521.063 37.65828210 35.27583951 2 701553.793 4170645.661 37.65923460 35.28464627 3 701612.129 4170315.359 37.65624703 35.28521591 4 700828.862 4170201.611 37.65539423 35.27631169 Alan 259.442 m 2 ( 25,9442 Hektar) Topla m 2.952.269 m 2 (295,2269 Hektar) PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ ( SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ ) PTD / ÇED RAPORU / NİHAİ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN / ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI PTD / ÇED RAPORU / NİHAİ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN / ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI PTD / ÇED RAPORU / NİHAİ ÇED RAPORU SUNUM TARİHİ ( GÜN, AY, YIL ) 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği Ek-1 Listesi / 28- Madencilik Projeleri a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler AKDENİZ ÇED Maden Çevre Mühendislik Danışmanlık Sanayi Ve Ticaret Ltd. Şti. AKDENİZ ÇED Maden Çevre Müh. Danışmanlık San. Ltd. Şti. Reşatbey Mah. 62003 Sok. Güçlü Apt. Kat. 2/ Da.3 Seyhan / ADANA Tel: 0 322 888 00 23 Fax: 0 322 888 00 24 03/06/2013
İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER I TABLOLAR DİZİNİ III ŞEKİLLER DİZİNİ III EKLER LİSTESİ III BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESİ 1 1.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve 1 Gerekliliği 1.1.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı 1 1.1.2. Ömrü 4 1.1.3. Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği 5 1.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında 5 Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması 1.3. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon ve Benzeri.) 1.3.1. Su 1.3.2. Hava 1.3.3. Toprak Kirliliği 1.3.4. Gürültü 1.3.5. Titreşim 1.3.6. Işık, Isı, Radyasyon Ve Benzeri 1.4. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 9 2.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı 9 Bilgiler BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT 11 ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ 3.1. Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, 11 Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava, (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (Ek-V deki Duyarlı Yöreler Listesi de Dikkate Alınarak) ve Yukarıdaki Faktörlerin Birbiri Arasındaki İlişkileri de İçerecek Şekilde Açıklanması 3.1.1. Nüfus 11 3.1.2. Flora ve Fauna 11 3.1.3. Jeoloji 12 3.1.3.1. Genel Jeoloji 12 3.1.3.2. Proje Alanı Jeolojisi 12 3.1.4. Depremsellik 13 3.1.5.Toprak, Su, Hava,(Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler 13 3.1.6. Mülkiyet Durumu 13 6 6 7 7 8 8 8 8 I
3.1.7. Mimari Ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım 13 Durumu, Hassasiyet Derecesi (Ek-V deki Duyarlı Yöreler Listesi de Dikkate Alınarak) Ve Yukarıdaki Faktörlerin Birbiri Arasındaki İlişkileri de İçerecek Şekilde Açıklanması BÖLÜM IV: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE 14 ALINACAK ÖNLEMLER 4.1. Önerilen Projenin Aşağıda Belirtilen Hususlardan Kaynaklanması Olası 14 Etkilerinin Tanıtımı. (Bu Tanım Kısa, Orta, Uzun Vadeli, Sürekli, Geçici ve Olumlu Olumsuz Etkileri İçermelidir.) 4.1.1. Proje İçin Kullanılacak Alan 14 4.1.2. Doğal Kaynakların Kullanımı 14 4.1.3. Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Şartlar İle Kirleticilerin Etkileşimi) 15 Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu 4.1.3.1. Evsel Atık Sular 15 4.1.3.2. Katı Atıklar 15 4.1.3.3. Emisyon 16 4.1.3.4. Atık Yağlar 17 4.1.3.5. Atık Lastikler, Atık Pil Ve Akümülatörler, Tıbbi Atıklar Ve Diğer 17 Atıklar 4.2. Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılacak 17 Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı 4.3. Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması İçin Alınması 17 Düşünülen Önlemlerin Tanıtımı BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI 19 5.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkın Belirlenmesi ve Halkın 19 Görüşlerinin Çevresel Etki Değerlendirmesi Çalışmasına Yansıtılması İçin Önerilen Yöntemler 5.2. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar 19 5.3. Bu Konuda Verebilecek Diğer Bilgi ve Belgeler 19 BÖLÜM VI: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN 20 EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ NOTLAR VE KAYNAKLAR 24 EKLER 25 II
TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo 1. Mevcut ve Planlanan Kapasite Durumu ( Ocak, Pasa Alanı Ve 2 Üretim Miktarları ) Tablo 2. Mevcut, Yeni Ocak ve Pasa Alanları 6 Tablo 3. Proje Alanı Koordinatları 9 Tablo 4. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Adana İli ve ilçelerine ait 2011 yılı nüfus sayımı sonuçları 11 ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil 1. İş Akım Şeması 4 EKLER LİSTESİ 1 - İŞLETME RUHSATI 2 - İŞLETME İZNİ 3 - TOPOĞRAFİK HARİTA 4 - ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR BELGELERİ a) 19.06.2007 TARİH VE 234 NO LU BELGE b) 14.12.2009 TARİH VE 477 NO LU BELGE 5-1/10.000 ÖLÇEKLİ VAZİYET PLANI 6 - YER BULDURU HARİTASI 7 - JEOLOJİK HARİTA 8 - FOTOĞRAFLAR 9 - DEPREM HARİTASI 10- MESÇERE HARİTASI 11- FOSSEPTİK PLANI 12- ÇED YETERLİK BELGESİ, İMZA SAYFASI, RAPORU HAZIRLAYANLARIN DİPLOMA, İMZA SİRKÜSÜ VE TANITIMLARI III
BÖLÜM I PROJENİN TANIMI VE GAYESİ 1.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği 1.1.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı na konu olan proje; Adana İli, Aladağ İlçesi, Kökez Köyü civarında, DEDEMAN Madencilik San. ve Tic. A.Ş.tarafından 333,25 hektarlık işletme izinli (Ek.1) alanda gerçekleştirilmesi planlanan projesidir. Proje kapsamında açık ocak işletmeciliği ile üretim gerçekleştirilecektir. Söz konusu faaliyet, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne 2200874 Erişim Numarası ve 27276 ruhsat numarası ile kayıtlı işletme ruhsatlı (EK.2) alanda gerçekleştirilecektir. Söz konusu ruhsat sahasında hali hazırda toplamda 5 adet ocakta üretim devam etmektedir. 19.06.2007 tarihinde 333,25 hektarlık ruhsatlı sahanın 22 hektarlık kısmında yıllık 24.000 ton krom üretimi için 234 Karar No lu 27276 Sayılı Ruhsat Sahası IV. Grup Krom Madeni Ocağı ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR (Ek.4-a) belgesi alınmış ve çalışmaya başlanmıştır. 22 hektarlık alanda 3 adet ocak mevcuttur. Bunlar sırasıyla 1 nolu, 2 nolu ve 3 nolu ocaklar olup her birinden yıllık 8.000 ton, toplamda 24.000 ton malzeme üretilmektedir. Devamında günün koşullarına bağlı olarak 14.12.2009 tarihinde, yine ruhsatlı saha içerisinde mevcut alanlara ilave olarak 3,7752 hektarlık kısımda yıllık 18.000 ton malzeme üretimi için 477 Karar No lu IV. Grup Maden (Krom) Ocağı Kapasite Artışı ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR (Ek.4-b) belgesi alınmış ve çalışmalara devam edilmiştir. 3,7752 hektarlık alanda ise 2 adet ocak olup; bunlar sırasıyla Eğridere 4 ve Eğridere 5 ocaklarıdır. Eğridere 4 ocağında yıllık 8.000 ton, Eğridere 5 ocağında ise yıllık 10.000 ton olmak üzere toplamda 18.000 ton malzeme üretilmektedir. Bu kapsamda, 27276 sayılı ruhsat alanının toplamda 25,7752 hektarlık kısmında yıllık 42.000 ton krom üretimi için ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR Belgeleri alınmıştır. Ancak firmanın günümüzdeki krom madeni ihtiyacına paralel olarak gerçekleştirmeyi planladığı proje ile mevcut 42.000 ton kapasitenin 18.000 ton/yıl artış ile yılda toplam 60.000 ton a, çalışma alanının ise 25,7752 hektardan 269,4517 hektar artış ile 295,2269 hektara çıkarılması planlanmaktadır. Faaliyete ilişkin iş akım şeması Şekil.1 de verilmiştir. Projeye ilişkin mevcut ve planlanan durumları gösteren tablo aşağıda verilmiştir. 1
Tablo 1. Mevcut ve Planlanan Kapasite Durumu ( Ocak, Pasa Alanı Ve Üretim Miktarları ) Proje Adı Alan (Ha) Kapasitesi (Ton/Yıl) 1 nolu Ocak: 8.000(Mevcut) 22 2 nolu Ocak: 8.000(Mevcut) 3 nolu Ocak: 8.000(Mevcut) 27276 Sayılı Ruhsat Sahası IV. Grup Krom Madeni Ocağı Projesi(234 No lu Karar - 19.06.2007 tarih) IV. Grup Maden (Krom) Ocağı Kapasite Artışı Projesi (477 No lu Karar - 14.12.2009 Tarih) 3,7752 Eğridere 4 Ocak:8.000(Mevcut) Eğridere 5 Ocak:10.000(Mevcut) IV. Grup Maden (Krom)Ocağı Kapasite Artışı Projesi 295,2269 60.000 (Planlanan) Açık Ocak İşletmeciliği: İşletilmesi ekonomik olarak uygun bulunan maden yataklarının, mostra verenlerinin doğrudan kazılarak üretilmesi, ya da üzerini kaplayan örtü tabakasının alınarak açılması ve sonrasında cevherin üretilmesi şeklinde yapılan işletme yöntemi olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde dünya maden üretiminin yaklaşık %70'i açık işletmecilik yöntemleriyle yapılmaktadır. Metalik cevherlerin yarısı, kömürün 1/3'ü ve metal dışı yapı malzemelerinin tamamı açık ocak işletmeciliği ile üretilmektedir. Faaliyet kapsamında öncelikle alanda olması muhtemel bitkisel toprak kaldırılacak, devamında dekapaj işlemleri yapılacak ve sonrasında alınabilen malzeme ekskavatör ile alınacaktır ve kamyonlara yüklenecektir. Ekskavatör ile alınamayan malzeme için rock drill ile delikler delinerek gevşetme patlatması yapılacak, patlatma ile kırılan ve gevşeyen malzeme ekskavatör ile kamyonlara yüklenerek taşınacak ve satışı yapılacaktır. Krom üzerinde örtü kazı gerektiren pasa niteliğinde bir formasyon bulunduğu için ocakta arazi dekapaj işlemi yapılacaktır. Bu yüzden yapılan patlatma hesaplamalarında malzeme ile birlikte dekapaj miktarı da dikkate alınmıştır. Ocakta üretim tüvenan olarak ve basamak usulü ile gerçekleştirilecektir. Basamak genişliklerinin üretim sırasında iş makinelerinin rahatlıkla hareket edebileceği genişlikte, son durumda 5 m. 10 m. civarında ve basamak yüksekliklerinin de kepçe bom yüksekliğini geçmeyecek şekilde olmasına özen gösterilecektir. Sahada basamak yüksekliklerinin 7 m. - 10 m civarında olması öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda sahada genel şev açısının 50-60 derece, basamak şev açısı 70 o civarında olmasına özen gösterilecektir. 2
Patlatmanın Çevreye Olası Etkisi ve Alınacak Önlemler: Patlatma ile çevrenin olumsuz etkilenebileceği toz çıkışı, titreşim ve gürültü oluşacaktır. Ocak yerleşim birimlerine uzak olduğundan Patlatmanın çevreye etkisi az olacaktır. Patlatma esnasında yoğun bir tozlanma oluşması kaçınılmazdır. Ancak Patlatma sırasında oluşan tozumayı azaltmak için Patlatma öncesi, ocak aynasının üstü ve önü arazöz ile tamamen sulanarak ince taneli partiküllerin birbirine yapışması sağlandığından meydana gelen toz miktarı kontrolsüz Patlamaya oranla oldukça azalmaktadır. Bu sebeple toz oranını daha aza indirmek için ocak aynasının üstünde ve önünde spreyleme yapılacaktır. Patlatma küçük çaplı olacağından oluşacak gürültü ve vibrasyonun etkisi az olacaktır. Patlayıcı maddelerin kullanımı sırasında Patlayıcı Maddelerin Satın Alınması, Nakli, Muhafazası, ve Kullanılması işlemleri 14.08.1987 tarih ve 87 / 12028 karar sayılı Tüzük ve bu tüzüğün 14.09.1999 tarih ve 23695 sayılı resmi gazetede yayınlanan değişikliklerine uygun olarak ve 84 / 8428 Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel yapımında alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine ilişkin Tüzük doğrultusunda üretim yapılacaktır. Madde 15: Patlayıcı maddelerin teslim alınması, taşınması, depolanması, dağıtılması, geri alınması vb. işler bu amaçla eğitilmiş ve fenni nezaretçi tarafından görevlendirilmiş kimseler tarafından, ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılacak ve faaliyet alanında patlayıcı madde depolama işlemi gerçekleştirilmeyecektir. Madde 16: Patlayıcı maddeleri bu amaçla eğitilmiş, fenni nezaretçi tarafından görevlendirilmiş yeterlik belgesine sahip ateşleyicilerden başkası almayacak ve kullanmayacaktır. Madde 29: Ateşleyici, ateşleme tellerini manyetoya bağlamadan, fitil kullanılmasına izin verilen ocaklarda bunları ateşlemeden önce, lâğım atılacak yere gelen bütün yol ağızlarına nöbetçi konulup konulmadığını, işçilerin geçişlerine kapatılıp kapatılmadığını denetleyecek, bu iste görevlendirilecek yeteri sayıda işçi bulunamazsa, yol ağızları, uygun bir şekilde kapatılacaktır. Ateşleyici, ateşlemeyi o civarda bulunanların savrulacak parçalardan korunacak biçimde sığındıklarından emin olduktan lağım var diye üç kez bağırıp nöbetçilerden de aynı cevabı aldıktan sonra yapacaktır. Yol ağızlarına konacak nöbetler ve engeller ateşleyici izin vermedikçe ve gidiş geliş izin verilmeyecektir. Madde 220: Fenni nezaretçi, ocaklarda yangınlara karşı gerekli bütün önlemleri alacak, bunun için gereken araç ve gereçler ocaklarda hazır bulundurulacaktır. Ateşleme yapanlar ise 11.07.2002 tarih ve 24812 sayılı resmi gazetede yayınlanan Patlayıcı madde Ateşleyici Yeterlik Belgesi Verilmesine Esas ve Usullerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik esaslarına uygun olarak çalıştırılacaklardır. 3
Ocakta patlatma çalışma saatleri dışında, ateşleme saatleri sabah erken, öğlen veya akşam çalışma saatleri bitince, aydınlık ve yağışsız havada olacaktır. Patlatma çalışmalarının yapılabilmesi için patlayıcı madde ruhsatı alınacak, patlatma ehliyetli olan kişiler nezaretinde yapılacaktır. Patlatma saatleri sabah erken, öğlen veya akşam çalışma saatleri bitince aydınlık ve yağışsız havada olacaktır. Proje kapsamında yapılacak patlatma ilgili olarak ayrıntılı hesaplamalar ve patlatma paternleri ÇED raporunda verilecektir. Bu çerçevede Proje, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin Ek-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesinin 28-a Maddesinde yer alan 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler, kapsamında değerlendirilmiştir ve hazırlanmıştır. Toz ve Egzoz Emisyonu, Gürültü Toz ve Egzoz Emisyonu, Gürültü Toz ve Egzoz Emisyonu, Gürültü Bitkisel Toprağın Sıyrılması ve Depolanması Malzemeyi Alabilmek İçin Dekapaj İşlemi Ekskavatör İle Alınabilecek Çatlak ve Gevşek Malzemenin Alınması ve Nakliyesi Daha Sonra Kullanılmak üzere Depolama Daha Sonra Kullanılmak üzere Depolama Stok Alanına Sevk Anlık Toz Emisyonu, Gürültü Patlatma İçin Delikler Açılması ve Patlatmanın Yapılması Toz ve Egzoz Emisyonu, Gürültü Malzemenin Ekskavatör veya Loder İle Kamyona Yüklenmesi Toz ve Egzoz Emisyonu, Gürültü Malzemenin Kamyonla Nakliyesi Şekil 1. İş Akım Şeması 1.1.2.Ömrü Bahsi geçen ruhsatın mümkün rezervi 300.000 ton olarak belirlenmiş ve proje kapsamında yıllık olarak 60.000 ton malzeme üretilmesi planlanmaktadır. Bu çerçevede projenin ömrü 300.000 ton / 60.000 ton/yıl = 5 yıl olarak öngörülmüştür. Ancak sahada araştırma geliştirme faaliyetlerine devam edileceğinden öngörülen bu süre yapılan çalışmalar neticesinde elde edilen sondaj sonuçlarına göre uzayabilecektir. 4
1.1.3. Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği DEDEMAN Madencilik San. ve Tic.A.Ş. 1947 yılında Kayseri iline bağlı Pınarbaşı, Toruntepe'de başlayan krom madenciliğine, 1985 yılında Pulpınar işletmelerinin, 2006 yılında Adana Aladağ yeraltı ve açık krom işletmelerinin, 2007 yılında da Pozantı ve Aladağ zenginleştirme tesislerinin üretime katılımıyla büyüyerek devam etmektedir. Bugün, yıllık 525 bin ton krom cevheri üretim kapasitesine ulaşılmıştır. Triyaj, jig ve konsantratör tesislerinde düşük tenörlü krom cevherini zenginleştirerek 120 bin ton yüksek tenörlü parça cevher ve 70.000 ton konsantre ürün ekonomiye kazandırılmaktadır. Krom cevheri başlıca metalurji, kimya, refrakter ve döküm kumu sanayinde kullanılır. Metalurji sanayinde krom; ferrokrom, ferro-siliko-krom, krom bileşikleri, ekzotermik krom katkıları, diğer krom alaşımları ve krom metali şeklinde tüketilir. Metalürji endüstrisinde krom cevherinin en önemli kullanım alanı paslanmaz çelik yapımında kullanılan ferrokrom üretimidir. Paslanmaz çelik metal ve silah endüstrisinin çok önemli bir maddesidir. Krom çeliğe sertlik, kırılma ve darbelere karşı direnç, aşınma ve oksitlenmeye karşı koruma sağlar. Bu kapsamda kromun çeşitli alaşımları mermi, denizaltı, gemi, uçak, top ve silahlarla ilgili destek sistemlerinde kullanılır. Krom kimyasalları paslanmayı önleyici özellikleri dolayısıyla uçak ve gemi sanayinde yaygın olarak; kimya endüstrisinde de sodyum bi-kromat, kromik asit ve boya hammaddesi yapımında, metal kaplama, deri tabaklama, boya maddeleri (pigment), seramikler, parlatıcı gereçler, katalistler, boyalar, organik sentetikler, konserve yapma ajanları, su işleme, sondaj çamuru ve diğer birçok alanda tüketilir. Krom metali, yüksek performans alaşımlarında, Al, Ti, Cu alaşımlarında, ısıya ve elektriğe dirençli alaşımlarda tüketilir. Kromun süper alaşımları yüksek ısıya dayanıklı randımanı yüksek, türbin motorlarının yapımında kullanılmaktadır. Söz konusu projenin gerçekleştirilmesiyle ülkemiz yer altı kaynakları değerlendirilmiş olacak ve bölgede ki işsizliğin giderilmesinde katkı sağlanmış olacaktır. Ayrıca krom madeninin kullanılabilirliği göz önüne alındığında söz konusu projenin gerçekleştirilmesiyle öncelikle bölge halkının ekonomisinin daha sonra ise ülke ekonomisinin geliştirilmesine katkı sağlanmış olacaktır. 1.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması Proje; Adana İli, Aladağ İlçesi, Kökez köyü civarında 27276 numaralı ve 2200874 Erişim numaralı 333,25 hektar büyüklüğündeki işletme ruhsatlı alanda gerçekleştirilmesi planlanan Krom Ocağı Kapasite Artışı dır. Söz konusu ruhsatlı alanın 25,7752 hektarlık kısmında halihazırda firmaya ait 5 adet ocakta krom madeni çıkarılmaktadır. Söz konusu bu proje ile çalışma alanı 25,7752 hektardan 269,4517 hektar artış ile 295,2269 hektara çıkarılması planlanmaktadır. Faaliyet alanına en yakın yerleşim yeri Soğukoluk Mahallesi olup güneybatı yönünde ve kuş uçumu ortalama 7.500 metre mesafededir. Ruhsat sınırının söz konusu yerleşim yerine uzaklığı ise kuş uçumu yaklaşık 5.750 metredir. 5
Ruhsatlı alanda halihazırda çalışıldığı için ve personelin sosyal ihtiyaçları için şantiye mevcut olması nedeniyle proje kapsamında inşaat aşaması olmayacak sadece işletme aşaması olacaktır. Bu kapsamda ruhsatlı sahada daha önceden ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR Belgeleri alınmış alanları, kapasitelerini ve yeni alınacak alanları gösteren Tablo.2 aşağıda verilmiştir. M34 c1 paftasında yer alan faaliyete ilişkin vaziyet planı ise EK.5 de verilmiştir. Söz konusu faaliyet alanı devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan Maden İşleri Genel Müdürlüğü nden ruhsatlı alandır. Proje alanına yer alan mesçere tiplerini içeren mesçere haritası Ek.10 da verilmiştir. Faaliyet alanı ve çevresini gösterir uydu görüntüsü ve fotoğraflar Ek.8 de verilmiştir. Tablo 2. Mevcut, Yeni Ocak ve Pasa Alanları Arazi Durumu Proje Alanı (Hektar) Tüvenan Cevher Miktarı (Ton/yıl) Mevcut 25,7752 42.000 Ocak-1 ( Planlanan) 75,1586 18.000 artış İle Ocak-2 ( Planlanan) 115,4474 60.000 Pasa-1 ( Planlanan) 78,6767 - Pasa-2 ( Planlanan) 25,9442 - Toplam 295,2269 60.000 Ocak 1 alanı 75,1586 hektar, Ocak 2 alanı 115,4474 hektar, pasa -1 alanı 78,6767 hektar, pasa 2 alanı 25,9442 hektar olarak kullanılacaktır. Bu çerçevede faaliyet kapsamı 2 poligonda olmak üzere toplam ocak alanı 190,606 hektar, toplam pasa alanı ise 104,6209 hektar olacaktır. Bu proje ile çalışma alanı 25,7752 hektardan 269,4517 hektar artış ile 295,2269 hektara çıkarılması planlanmaktadır. 1.3. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon ve benzeri.) 1.3.1. Su Söz konusu faaliyet kapsamında gerekli olacak suyu 2 başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar; a) Sulama Suyu b) Personelin İçme ve Kullanma Suyudur. -Sulama Suyu: Faaliyet kapsamında yapılacak patlatma, nakliye ve sökme gibi işlemler sırasında toz oluşumunu engellemek için sulama suyu kullanılacaktır. Bu kapsamda gerekli olan su günlük ortalama 20 m 3 olacaktır. Kullanılacak bu su doğal olaylar nedeniyle buharlaşacağı için bu kapsamda herhangi bir atık su oluşmayacaktır. 6
-Personel İçme ve Kullanma Suyu: Faaliyet kapsamında halihazırda çalıştırılan 5 kişiye ek olarak yeni personel alınması planlanmamaktadır. Toplamda 5 kişiden dolayı oluşacak atık su miktarı: Q atık su : (q) x (N) Q atıksu : Atık Su Debisi ( lt/gün), q: Birim Su Tüketimi(lt/kişi gün), N: Kişi Sayısı Olmak üzere; Q atık su :5 kişi x 150 lt/gün = 600 lt/gün = 0,6 m 3 /gün atık su oluşacaktır. Oluşacak olan bu atık sular sahada mevcut olan şantiyede bulunan fosseptikte biriktirilecek ve ücreti mukabilinde vidanjör ile çekilerek boşaltılacaktır. Faaliyet kapsamında personelin içme suyu damacanalarla karşılanacak olup; sulama suyu ve personelin kullanma suyu ise en yakın kaynaktan tankerlerle taşınarak sağlanacaktır. 1.3.2. Hava Faaliyet kapsamında hava kirliliğini oluşturacak emisyonları 2 başlık altında toplayabiliriz. Bunlar: a)patlatma, Sökme, Nakliye, Depolama vb. gibi faaliyetler sonucu oluşacak toz emisyonu b)faaliyet kapsamında kullanılacak olan iş makinelerinden kaynaklı olarak egzoz emisyonu şeklinde sıralanmaktadır. Faaliyetin işletilmesi aşamasında meydana gelecek kapsamlı toz emisyonu hesabı ÇED raporunda verilecektir. Bu kapsamda faaliyetin tüm aşamalarında 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 1.3.3. Toprak Kirliliği Personelden kaynaklı evsel nitelikli atık sular sahada mevcut sızdırmaz özellikteki fosseptikte biriktirilerek bertaraf edileceği için ve tozumayı engellemede kullanılacak olan su da doğal yollarla buharlaşacağı için bu çerçevede herhangi bir toprak kirliliği beklenmemektedir. Ayrıca ocak faaliyetleri sırasında kullanılacak iş makinelerinin bakım ve onarımları yetkili servislerde yapılacak olup bu çerçevede herhangi bir toprak kirliliği beklenmemektedir. 7
1.3.4. Gürültü Faaliyet alanına en yakın yerleşim yerleri kuş uçumu yaklaşık 7500 m uzaklıkta güneybatı yönünde bulunan Soğukoluk Mahallesidir. Gürültü hesabı proje kapsamında inşaat aşaması olmaması sebebiyle sadece işletme aşamasında kullanılacak makine ve ekipmanlar dikkate alınarak ÇED raporunda ayrıntılı olarak yapılacaktır. Bu kapsamda faaliyetin tüm aşamalarında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 1.3.5. Titreşim Faaliyet kapsamında cevher almak için yapılması planlanan patlatma nedeniyle vibrasyon ve titreşim meydana gelecektir. Patlatmanın etkisinin en aza indirilmesi için öncelikle gecikmeli kapsül kullanılacaktır. Bu çerçevede oluşacak titreşim hesabı ÇED raporunda verilecektir. 1.3.6. Işık, Isı, Radyasyon ve Benzeri Faaliyet kapsamından ışık, ısı, radyasyon ve benzeri etkilere neden olacak herhangi bir çalışma yer almamaktadır; bu çerçevede herhangi bir etki beklenmemektedir. 1.4. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi: na konu olan proje: Adana İli, Aladağ İlçesi, Kökez Köyü civarında, DEDEMAN Madencilik San. ve Tic. A.Ş. ye ait 27276 ruhsat numaralı alanda gerçekleştirilmesi planlanan projesidir. Bu çerçevede madencilikte yer seçimi malzemenin olduğu yere bağımlıdır. Bununla birlikte söz konusu ruhsat alanında uzun süredir krom ocakları işletilmekte, çıkarılan krom firmaya ait krom konsantre tesislerinde işlenmektedir. Bu nedenle yeni yapılacak proje için alternatif üretilmemiştir. Kromun alandan sökülmesi esnasında delme-patlatma yöntemi kullanılacak olup, malzemenin sertliği nedeniyle alternatifi bulunmamaktadır. Krom işletmesi açık ocak işletme yöntemi kullanılarak basamaklar oluşturmak suretiyle gerçekleştirilecektir. Ayrıca faaliyet kapsamında kullanılacak olan makine ve ekipmanda en son teknoloji olup; kullanılacak teknikler ve makineler günümüzde benzer madencilik çalışmalarında kullanılan en ekonomik ve en etkin yöntemlerdir. 8
BÖLÜM II PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 2.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler Bahsi geçen faaliyet, DEDEMAN Madencilik San. ve Tic.A.Ş. tarafından Adana İli, Aladağ İlçesi, Kökez Köyü civarında gerçekleştirilmesi planlanan Krom Madeni Ocağı Kapasite Artışı projesidir. Halihazırda 27276 sayılı ruhsat alanının toplamda 25,7752 hektarlık kısmında yıllık 42.000 ton krom üretimi için ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR Belgeleri alınmıştır. Ancak firmanın günümüzdeki krom madeni ihtiyacına paralel olarak gerçekleştirmeyi planladığı proje ile mevcut 42.000 ton kapasitenin 18.000 ton/yıl artış ile yılda toplamda 60.000 ton a, çalışma alanının ise 25,7752 hektardan 269,4517 hektar artış ile 295,2269 hektara çıkarılması planlanmaktadır. Proje konusu alana ait koordinatlar aşağıda verilmiştir. Söz konusu proje alanına en yakın yerleşim yeri güneybatı yönünde kuş uçumu yaklaşık 7.500 metre uzaklıkta yer alan Soğukoluk Mahallesidir. Proje alanının güneydoğusunda yer alan Aladağ İlçe merkezine kuş uçumu ortalama uzaklığı ise 16,5 km dir. Faaliyet alanını gösterir yer bulduru haritası Ek.6 da verilmiştir. Proje alanına ait mesçere haritası Ek.10 da yer almaktadır. Faaliyet alanını ve çevresini gösteren fotoğraflar Ek.8 de, proje alanı ve çevresini gösteren 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita ise Ek.3 da verilmiştir. Proje alanı tamamı devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan orman arazisi niteliğindedir. Tablo 3. Proje Alanı Koordinatları Nokta No RUHSAT SINIR KOORDİNATLARI UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar Koor. Sırası Sağa-Yukarı Koor. Sırası Enlem-Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü Coğrafik DOM 33 DOM - ZONE 36 ZONE - Ölçek Faktörü 6 Derecelik Ölçek Faktörü - Y X Enlem Boylam 1 700500.000 4172000.000 37.67166284 35.27308044 2 701750.000 4172000.000 37.67138890 35.28724345 3 703100.000 4170500.000 37.65758203 35.30212181 4 700600.000 4170100.000 37.65452912 35.27369122 Alan 333,25 Hektar 9
ÇED İZİN ALANI KOORDİNATLARI UTM Koordinatları Coğrafik Koordinatlar Koor. Sırası Sağa-Yukarı Koor. Sırası Enlem-Boylam Datum ED-50 Datum WGS-84 Türü UTM Türü Coğrafik DOM 33 DOM - ZONE 36 ZONE - Nokta Ölçek Faktörü 6 Derecelik Ölçek Faktörü - No Y X Enlem Boylam OCAK ALANI-1 KOORDİNATLARI 1 700500.000 4172000.000 37.67166284 35.27308044 2 701750.000 4172000.000 37.67138890 35.28724345 3 701993.485 4171729.461 37.66889883 35.28992731 4 701307.256 4171781.943 37.66952226 35.28216683 5 701275.672 4171538.297 37.66733487 35.28174177 6 701164.354 4171535.143 37.66733086 35.28047969 7 701093.740 4171264.925 37.66491270 35.27960518 8 700825.815 4171054.044 37.66307211 35.27651171 9 700550.684 4171037.005 37.66297880 35.27339002 Alan 751.586 m 2 (75,1586 Hektar) OCAK ALANI-2 KOORDİNATLARI 1 701307.256 4171781.943 37.66952226 35.28216683 2 701993.485 4171729.461 37.66889883 35.28992731 3 702269.857 4171422.381 37.66607236 35.29297345 4 702053.690 4171309.309 37.66510163 35.29049308 5 701731.600 4170747.274 37.66011069 35.28668864 6 700575.377 4170567.843 37.65874801 35.27354084 7 700550.684 4171037.005 37.66297880 35.27339002 8 700825.815 4171054.044 37.66307211 35.27651171 9 701093.740 4171264.925 37.66491270 35.27960518 10 701164.354 4171535.143 37.66733086 35.28047969 11 701275.672 4171538.297 37.66733487 35.28174177 Alan 1.154.474 m 2 (115,4474 Hektar) PASA ALANI-1 KOORDİNATLARI 1 701541.069 4170717.706 37.65988624 35.28452202 2 701731.600 4170747.274 37.66011069 35.28668864 3 702053.690 4171309.309 37.66510163 35.29049308 4 702269.857 4171422.381 37.66607236 35.29297345 5 702695.748 4170949.169 37.66171662 35.29766712 6 702697.069 4170511.450 37.65777419 35.29756053 7 701612.129 4170315.359 37.65624703 35.28521591 Alan 786.767 m 2 ( 78,6767 Hektar) PASA ALANI-2 KOORDİNATLARI 1 700779.423 4170521.063 37.65828210 35.27583951 2 701553.793 4170645.661 37.65923460 35.28464627 3 701612.129 4170315.359 37.65624703 35.28521591 4 700828.862 4170201.611 37.65539423 35.27631169 Alan 259.442 m 2 ( 25,9442 Hektar) Toplam 2.952.269 m 2 (295,2269 Hektar) 10
BÖLÜM III PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ 3.1. Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava, (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listeside Dikkate Alınarak) ve Yukarıdaki Faktörlerin Birbiri arasındaki İlişkileride İçerecek Şekilde Açıklanması 3.1.1. Nüfus Söz konusu faaliyetin gerçekleştirileceği Adana İline ait nüfus verileri Tablo 4. te verilmiştir. Bu kapsamda Tablo.4 ten de görüleceği üzere en kalabalık ilçe 757.928 kişi ile Seyhan ilçesidir. Aladağ ilçesi ise 17.074 nüfus ile en az nüfusa sahip ilçe konumundadır. Aladağ ilçesi Kökez Köyünün ise nüfus toplamı TÜİK verilerine göre 1069 olarak belirtilmiş bunun 521 kişisi erkek 548 kişisi ise kadın olarak istatistiklere geçmiştir. Tablo 4. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Adana İli ve ilçelerine ait 2011 yılı nüfus sayımı sonuçları Adana İl / İlçe Merkezleri Belde / Köy Toplam Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Aladağ 4.129 2075 2.054 12.945 6.599 6.346 17.074 8.674 8.400 Ceyhan 106.487 53298 53.189 51.890 25.894 25.996 158.377 79.192 79.185 Çukurova 326.938 159.926 167.012 4.369 2.175 2.194 331.307 162.101 169.206 Feke 4.687 2.396 2.291 14.037 7.342 6.695 18.724 9.738 8.986 İmamoğlu 20.402 10.147 10.255 9.703 4.854 4.849 30.105 15.001 15.104 Karaisalı 7.494 3.804 3.690 15.207 7.513 7.694 22.701 11.317 11.384 Karataş 8.590 4.182 4.408 12.613 6.429 6.184 21.203 10.611 10.592 Kozan 78.587 39.457 39.130 49.217 24.908 24.309 127.804 64.365 63.439 Pozantı 9.866 5.144 4.722 10.281 5.139 5.142 20.147 10.283 9.864 Saimbeyli 4.044 2.078 1.966 13.060 6.708 6.352 17.104 8.786 8.318 Sarıçam 103.232 53.124 50.108 20.973 10.667 10.306 124.205 63.791 60.414 Seyhan 757.928 376.553 381.375 -- -- -- 757.928 376.553 381.375 Tufanbeyli 5.469 2.801 2.668 12.012 6.139 5.873 17.481 8.940 8.541 Yumurtalık 5.046 2.561 2.485 13.220 6.688 6.532 18.266 9.249 9.017 Yüreğir 421.692 211.896 209.796 4.687 2.376 2.311 426.379 214.272 212.107 Toplam 1.864.591 929.442 935.149 244.214 123.431 120.783 2.108.805 1.052.873 1.055.932 Not: il, İlçe, belediye, köy ve mahallelere göre nüfuslar belirlenirken: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından, ilgili mevzuat ve idari kayıtlar uyarınca Ulusal Adres Veri Tabanı (UAVT) nda yerleşim yerlerine yönelik olarak yapılan; idari bağlılık, tüzel kişilik ve isim değişikleri dikkate alınmıştır.(kaynak:www.tuik.gov.tr) 3.1.2. Flora ve Fauna Söz konusu faaliyet alanı orman alanı niteliğindedir. Alanda uzun yıllardır faaliyette olunması sebebiyle flora tahribatı mevcuttur bu durum fauna elemanlarının da alandan uzaklaşmasına neden olmuştur. Faaliyet alanı ve çevresinde olması muhtemel flora ve fauna elemanlarına ait geniş ve kapsamlı flora - fauna çalışması ÇED raporunda ayrıntı olarak verilecektir. 11
3.1.3. Jeoloji 3.1.3.1. Genel Jeoloji Proje konusu alanında içinde bulunduğu bölgedeki en hakim birimler Aladağ Ofiyolitleri olup Aladağ ofiyolitleri ve çevresinde farklı tektono-stratigrafik birimler yer almaktadır. Bunlar allokton, paraotokton ve otokton birimlerdir. Allokton birimler en üst tektonik katı oluşturmaktadır. Bu birimler; metamorfik dilim ve peridotit napı, diğerleri ise paraotokton konumludurlar. Bölgenin otoktonunu Aladağlar ın hemen doğusunda yayılım gösteren Kambriyen den Eosen e kadar uzanan istifler oluşturmaktadır. Üst Devoniyen-Orta Kretase zaman aralığını kapsayan karbonat çökellerinin ve ofiyolitlerin yaygın olduğu Aladağlar'da nap unsurları yapısal konumları açısından birbirinden ayırt edilebildikleri gibi, tümünde karbonat kayaları egemen olmakla birlikte bazı önemli istif özellikleri açısından da birbirlerinden az veya çok farklı nitelikler taşırlar. Bölgedeki paraotokton istifler ve Aladağ Ofiyoliti kaya türü bileşenleri, yapısal nitelikleri ve konumları açısından alttan üste (kuzeyden güneye) doğru şu birimlerden oluşmaktadır. 1-Paraotokton Birimler Yahyalı Napı: Siyah Aladağ Napı Minaretepeler Napı Çataloturan Napı Beyaz Aladağ Napı Divrik Dağı İstifi: Karanfil Dağı İstifi 2-Aladağ Ofiyolit Dizisi: Ofiyolitli Melanj Düzenli Taban İstifi Olistostrom Bölümü Kaotik Bölümü Metamorfik Dilim Peridotit Dilim 3.1.3.2. Proje Alanı Jeolojisi Proje konusu alan, dunit, harzburjit, peridotit gibi kayaçların bulunduğu Üst Kretase yaşlı ofiyolit birimi içerisinde yer almaktadır. Söz konusu faaliyetin gerçekleştirileceği alanın gösterildiği jeoloji haritası EK.7 de verilmiştir. 12
3.1.4. Depremsellik T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulu nun 18.04.1996 tarih ve 96/8109 sayılı kararı ile yayımlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre; faaliyet sahası 3. ve 4. derece Deprem bölgelerinde yer almaktadır. Söz konusu faaliyet alanının işaretlendiği Adana İline ait Deprem Haritası EK.9 da verilmiştir. 3.1.5.Toprak, Su, Hava,(Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler Adana, Akdeniz iklim özelliklerini taşır. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Bölgede meydana gelen yağışlar, genellikle yamaç yağışları ve gezici hava kütlelerinin karşılaşması ile oluşur. Ortalama yağış miktarı 625 mm dir. Yılın ortalama 74 günü yağışlı geçer. Yağışlar %51 kışın, %26 ilkbaharda, % 18 sonbaharda, %5 yazın düşer. Yazın havanın nemle yüklü olmasına karşılık, bazı yıllarda hiç yağış düşmediği görülür. Yazın bir alçak basınç merkezi olan Çukurova'ya denizden ve Toroslar'dan hava akımı olur. Böylece dinamik nedenli bir yüksek basınç merkezi oluşur. Bir taraftan denizden gelen nemli hava, diğer taraftan barajlar ve ovanın sulanması nedeniyle nem artar. İklimin ve enlemin etkisiyle ısınan hava, birikim nedeniyle ağırlaştığı için yükselemez ve doyma noktasına ulaşamaz. Böylece yazın nem yüklü sıcak bir hava görülür. Ortalama nisbi nem % 66 olmakla beraber, yazın % 90'ın üzerine çıkar. 37 yıllık ortalama sıcaklık 18.7 C'dir. En soğuk ay Ocak, en sıcak ay Ağustos'tur. Ocak ayı ortalaması 9 C, Ağustos ayı ortalaması 28 C'dir. Ovanın sıcak olmasına karşılık, ilin topraklarında yükselti ve yüzey şekillerine göre iklim şartları çok değişir. Yağışlarda da değişme görülür. Dağlık kesimde yağışlar doğal olarak fazladır(feke'de 930,5 mm. Saimbeyli'de 805 mm.) Ovada ender olarak görülen kar, dağlarda erken başlar ve bazen aylarca kalır. Adana'da yılın 195,6 günü yaz günüdür. Bu günlerin 134,4'ü tropik gün olarak belirlenmiştir. 3.1.6. Mülkiyet Durumu Söz konusu faaliyet alanı devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan orman alanı niteliğindedir. Bu kapsamda faaliyete başlamadan önce resmi kurumlardan gerekli izinler alınacaktır. 3.1.7. Mimari Ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (Ek-V deki Duyarlı Yöreler Listeside Dikkate Alınarak) Ve Yukarıdaki Faktörlerin Birbiri Arasındaki İlişkileride İçerecek Şekilde Açıklanması Söz konusu proje alanı içerisinde EK-V deki Duyarlı Yöreler listesinde bulunan Orman Alanları niteliğindedir. Ayrıca proje alanının kuzeyinde kuş uçumu yaklaşık 1.300 metre uzaklıkta Aladağlar Milli Parkı yer almaktadır. Ancak proje alanının Milli Parka uzaklığı nedeniyle herhangi bir etki beklenmemektedir. Bu kapsamda EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi ÇED raporunda geniş kapsamlı olarak irdelenecektir. 13
BÖLÜM IV PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER 4.1. Önerilen Projenin Aşağıda Belirtilen Hususlardan Kaynaklanması Olası Etkilerinin Tanıtımı. (Bu Tanım Kısa, Orta, Uzun Vadeli, Sürekli, Geçici ve Olumlu Olumsuz Etkileri İçermelidir.) 4.1.1. Proje İçin Kullanılacak Alan Dedeman Mad. San. Ve Tic. A.Ş. adına kayıtlı 27276 ruhsat numaralı alanda halihazırda toplamda 5 adet ocakta ve 25,7752 hektarlık alanda toplamda 42.000 ton krom üretimi için ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR Belgeleri alınmıştır. (Ek.4-a ve 4-b) Ancak firmanın günümüzdeki krom madeni ihtiyacına paralel olarak gerçekleştirmeyi planladığı proje ile mevcut 42.000 ton kapasitenin 18.000 ton/yıl artış ile yılda toplam 60.000 ton a, çalışma alanının ise 25,7752 hektardan 269,4517 hektar artış ile 295,2269 hektara çıkarılması planlanmaktadır. Faaliyet kapsamında mevcutta kullanılan ve kullanılması planlanan alanlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir. - Mevcut Ocaklar 1 nolu Ocak: 6 hektar 2 nolu Ocak: 8 hektar 3 nolu Ocak: 8 hektar Eğridere 4 Ocağı: 1,5276 hektar Eğridere 5 Ocağı: 2,2476 hektar - Planlanan Alan 295,2269 hektar ( mevcutta kullanılan 25,7752 hektara 269,4517 hektar eklenmesiyle toplam proje alanı 295,2269 hektara çıkarılacaktır.) 295,2269 hektarlık çalışma alanının 75,1586 hektarlık alan ocak alanı-1, 115,4474 hektarlık alanı ocak alanı-2, 78,6767 hektarlık alanı pasa alanı-1, 25,9442 hektarlık kısmı ise pasa alanı-2 olarak kullanılacaktır. Bu çerçevede faaliyet kapsamında toplam ocak alanı 2 poligonda olmak üzere 190,606 hektar, pasa alanı ise yine 2 poligon halinde toplamda 104,6209 hektar olacaktır. Alanda halihazırda çalışma yapılması sebebiyle işçilerin sosyal ihtiyaçları için şantiye ünitesi mevcuttur. Ayrıca faaliyet alanına ulaşım için yollarında mevcut olması sebebiyle ilk etapta herhangi bir yol açılması planlanmamaktadır. Proje alanı ve çevresini gösteren 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita Ek.3 de, İşletme İzni Ek.2 de verilmiştir. 4.1.2. Doğal Kaynakların Kullanımı Proje kapsamında kullanılacak en büyük doğal kaynak krom madeni olacaktır. Söz konusu krom firmaya ait krom konsantre tesisine nakledilerek zenginleştirilerek satışa sunulacaktır. Diğer doğal kaynaklar ise su ve enerji olacaktır. Çalışacak olan personelin içme suyu damacanalarla karşılanacak olup, kullanma ve sulama suyu için ise il özel idaresi ile yapılan protokol kapsamında karşılanacaktır. 14
Proje alanında çalışacak olan iş makineleri için ise motorin gerekli olacaktır. İşçilerin sosyal ihtiyaçları halihazırda alanda bulunan şantiye ünitesinde karşılanacak ve burada ise elektrik enerjisi kullanılacaktır. 4.1.3. Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Şartlar İle Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu Faaliyet alanında mevcut durumda üretim gerçekleştirildiğinden dolayı firmaya ait şantiye ünitesi ve iş makineleri bulunmaktadır. Bu nedenle kirleticilerin miktarlarında sadece işletme aşaması dikkate alınmıştır. Faaliyet kapsamında açık ocak işletmeciliği üretim gerçekleştirilecek ve bu kapsamda personelden kaynaklı olarak evsel nitelikli atık su ve katı atıklar, prosesten kaynaklı olarak pasa malzemesi ve hafriyat atıkları, iş makinelerinden kaynaklı olarak toz ve egzoz emisyonları, malzemenin sökülmesi, patlatma yapılması, nakliyesi ve doldurulup boşaltılması sırasında meydana gelecek çevresel etkiler beklenmektedir. 4.1.3.1. Evsel Atık Sular Proje kapsamında çalıştırılması planlanan 5 kişiden kaynaklı olarak 600 lt/gün evsel nitelikli atık su çıkması beklenmektedir. Oluşması beklenen bu evsel nitelikli atık su sahada mevcut bulunan fosseptikte biriktirilecek ve alana yakın herhangi bir atık su arıtma tesisi olmadığı için ücreti mukabilinde tedarik edilecek vidanjör vasıtasıyla çekilerek boşaltılacaktır. Sahada tozumanın etkilerini indirgemek için yapılacak sulamada kullanılacak olan su doğal şartlara bağlı olarak buharlaşacağından bu kapsamda herhangi bir atık su oluşması beklenmemektedir. Proseste herhangi bir su kullanımı olmayacaktır. Söz konusu başlıkla ilgili daha geniş bilgi ÇED raporunda verilecektir ve projenin tüm aşamalarında; 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 4.1.3.2. Katı Atıklar Faaliyetten kaynaklı olarak oluşabilecek katı atıkları 2 başlıkta toplayabiliriz. Bunlar personelden kaynaklı olarak oluşacak evsel nitelikli katı atıklar, diğeri ise madencilik faaliyetlerinden kaynaklanan pasa malzemesidir. Proje kapsamında çalıştırılması planlanan 5 kişiden kaynaklı olarak 6,7 kg/gün evsel nitelikli katı atık çıkması beklenmektedir. Çıkacak olan bu evsel nitelikli atıklar çöp bidonlarında toplanacak ve Aladağ Belediyesinin uygun gördüğü yere boşaltılacaktır. 15
Evsel nitelikli atıklar içerisinde değerlendirilebilir (cam, plastik şişe ve naylon vb.) katı atıklar 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesi gereğince seçilecek ve değerlendirilmesi sağlanacaktır. Ayrıca 18. maddesine göre ağzı kapalı kaplarda toplanacak, aynı yönetmeliğin 22. maddesine göre uygun aralıklarla lisanslı firmalara gönderilecektir. Bu işlemler 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre yapılacaktır. 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uyulması sağlanacaktır. Ambalaj atıkları proje alanında düzenli şekilde ve ayrı ayrı kaplarda biriktirilecektir. Proje alanında biriktirilen ambalaj atıkları lisanslı firmalara verilecek ve ekonomik değer kazandırılacaktır. Dekapaj işlemleri sırasında oluşacak olan hafriyat malzemesi ruhsatlı sahada uygun alanda depolanacak ve faaliyetin sona ermesine müteakip arazi tasfiye işlemlerinde kullanılacaktır. Proje kapsamında oluşacak olan pasa malzemesi ruhsatlı alan içerisinde uygun alanda ve ulaşımı engellemeyecek şekilde depolanacaktır. Devamında bu malzeme arazi tasfiye işlemlerinde kullanılacaktır. Proje kapsamında oluşacak dekapaj ve pasa miktarları ÇED raporunda ayrıntılı olarak verilecektir. 4.1.3.3. Emisyon Faaliyet kapsamında emisyona neden olacak faaliyetleri 2 kategoride toplayabiliriz. Bunlar iş makinelerinden kaynaklı egzoz emisyonu diğeri ise faaliyetten kaynaklı toz emisyonudur. Çalışacak olan iş makinelerinden kaynaklı egzoz emisyonu ve faaliyetten kaynaklı olacak toz emisyonu değerleri ÇED Raporundan ayrıntılı olarak hesaplanacaktır. Kullanılacak iş makinelerden kaynaklanacak emisyonun daha az seviyeye indirilmesi ve atık yağlardan dolayı oluşacak kirlenmenin önlenebilmesi için aşağıdaki tedbirler alınacaktır. Makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli bir biçimde yapılacak, yağ sızmaları önlenecektir. Yakıt filtreleri düzenli olarak kontrol edilecek, Yağ ve filtre değişimleri devamlı olarak petrol istasyonlarında, Petrol Atıkları Genelgesi hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilecektir. Bu konuda araçların yakıt sistemleri sürekli kontrol edilecek, 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Toz emisyonunu en az seviyeye indirmek için ise; Malzeme savrulma yapılmadan doldurup boşaltılacak Kamyonların üzeri branda ile örtülecek ve ocak içi yollarda tozumayı önlemek için sulama yapılacaktır. 16
4.1.3.4. Atık Yağlar Faaliyet kapsamında kullanılacak olan iş makinelerinin yağ değişim işlemleri yetkili servislerde yapılacağından bu kapsamda herhangi bir atık oluşması beklenmemektedir. Oluşması durumda ise 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı resmi gazetede yayımlanan atık yağların kontrolü yönetmeliği hükümlerine göre analizleri yapılarak bertarafları sağlanacaktır. 4.1.3.5. Atık Lastikler, Atık Pil ve Akümülatörler, Tıbbi Atıklar ve Diğer Atıklar Faaliyet kapsamında çalışacak iş makinelerinin bakımları ve onarımları sahada yapılmayacak, faaliyet alanına yakın yetkili servislerde yapılacaktır. Bu kapsamda faaliyetten kaynaklı atık pil ve akümülatör ile atık lastik oluşması beklenmemektedir. Ancak oluşması durumda 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve 25.01.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği Hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca çalışacak kişi sayısı nedeniyle revir ünitesi yapılmayacaktır ve gerekli olan sağlık ihtiyacı en yakın sağlık ocağından karşılanacaktır. Bu kapsamda herhangi bir tıbbi atık oluşması beklenmemektedir; oluşması durumunda 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Tıbbi Atıkların Kontrolü yönetmeliği Hükümlerine göre bertaraf edilecektir. 4.2. Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılacak Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı Söz konusu projenin çevreye olan başlıca etkileri; arazi kullanımı, atıksu, atmosfere atılan toz ve egzoz emisyonları, pasa atıkları, katı atıklar şeklinde sıralanabilir. Proje kapsamında T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mevzuatına uyulacak olup; T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın belirleyeceği tahmin yöntemleri kullanılacaktır. 4.3. Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması İçin Alınması Düşünülen Önlemlerin Tanıtımı Proje kapsamında oluşması beklenen evsel nitelikli atık su sahada mevcut bulunan fosseptikte biriktirilecek (Ek.11) ve alana yakın herhangi bir atık su arıtma tesisi olmadığı için ücreti mukabilinde tedarik edilecek vidanjör vasıtasıyla çekilerek boşaltılacaktır. Sahada tozumanın etkilerini indirgemek için yapılacak sulamada kullanılacak olan su doğal şartlara bağlı olarak buharlaşacağından bu kapsamda herhangi bir atık su oluşması beklenmemektedir. Ayrıca proseste herhangi bir su kullanımı olmayacaktır. Projenin tüm aşamalarında; 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 17
Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde değerlendirilebilir (cam, plastik şişe ve naylon vb.) katı atıklar 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesi gereğince seçilecek ve değerlendirilmesi sağlanacaktır. Ayrıca 18. maddesine göre ağzı kapalı kaplarda toplanacak, aynı yönetmeliğin 22. maddesine göre uygun aralıklarla lisanslı firmalara gönderilecektir. Bu işlemler 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre yapılacaktır. 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uyulması sağlanacaktır. Ambalaj atıkları proje alanında düzenli şekilde ve ayrı ayrı kaplarda biriktirilecektir. Proje alanında biriktirilen ambalaj atıkları lisanslı firmalara verilecek ve ekonomik değer kazandırılacaktır. Dekapaj işlemleri sırasında oluşacak olan hafriyat malzemesi ruhsatlı sahada uygun alanda depolanacak ve faaliyetin sona ermesine müteakip arazi tasfiye işlemlerinde kullanılacaktır. Proje kapsamında oluşacak olan pasa malzemesi ruhsatlı alan içerisinde uygun alanda ve ulaşımı engellemeyecek şekilde depolanacaktır. Devamında bu malzeme arazi tasfiye işlemlerinde kullanılacaktır. Projenin tüm aşamalarında 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hafriyat Toprağı, inşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Kullanılacak iş makinelerden kaynaklanacak emisyonun daha az seviyeye indirilmesi ve atık yağlardan dolayı oluşacak kirlenmenin önlenebilmesi için aşağıdaki tedbirler alınacaktır. Makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli bir biçimde yapılacak, yağ sızmaları önlenecektir. Yakıt filtreleri düzenli olarak kontrol edilecek, Yağ ve filtre değişimleri devamlı olarak petrol istasyonlarında, Petrol Atıkları Genelgesi hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilecektir. Bu konuda araçların yakıt sistemleri sürekli kontrol edilecek, 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Toz emisyonunu en az seviyeye indirmek için ise; Malzeme savrulma yapılmadan doldurup boşaltılacak Kamyonların üzeri branda ile örtülecek ve ocak içi yollarda tozumayı önlemek için sulama yapılacaktır. Proje alanında herhangi bir bakım onarım işlemi yapılmayacağı için proje kapsamında atık yağ, atık pil ve akümülatör ile ömrünü tamamlamış lastik oluşması beklenmemektedir. Oluşması durumunda ilgili yönetmelik hükümlerince bertaraf edilecektir. Ayrıca proje alanına revir kurulmayacağından bu aşamada tıbbi atık oluşması beklenmemektedir. Oluşması durumunda 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Tıbbi Atıkların Kontrolü yönetmeliği Hükümlerine göre bertaraf edilecektir. 18