Dok No:YÖN.TL.22 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 1 / 7 1.0 AMAÇ: Kardiyopulmoner arrest durumundaki bir hastanın güvenli bir şekilde resussitasyonunu sağlamak için kuralları belirlemektir. 2.0 KAPSAM: Kardiyopulmoner arrest durumu acil ve hemen müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Arrest durumundaki bir hastaya ilk 4 dakika içinde müdahale etmek hayati fonksiyonları zarar görmeden geri döndürülebilmesi açısından çok önemlidir. CPR uygulamasını başlatmak için MAVİ KOD çağrısını yapmak tıbbi personelin (doktor - hemşire) sorumluluğundadır. CPR durumuna müdahale etmek, uygulamaları başlatmak ve sürdürmek aşağıda tanımlanan aşamalarda tıbbi personel tarafından yapılır. Bu nedenle de tıbbi personelin yılda bir yenilenen CPR eğitimini almış ve başarı ile tamamlamış olması zorunludur. 3.0 KISALTMALAR: CPR: Kardiyo Pulmoner Arrest 4.0 TANIMLAR: 4.1 Kardiyak Arrest: Kalp fonksiyonunun ani olarak durmasıdır ve bu durum potansiyel olarak geriye döndürülebilir. Bazen kardiyak arrest, bazen solunum arresti gelişebilir. Kardiyak arrestte nabız yoktur, solunum arrestinde ise nabız vardır ve/veya yoktur. Kardiyak arrestin üç önemli mekanizması şunlardır: Ventriküler fibrilasyon/nabız alınamayan ventriküler taşikardi Asistoli Elektromekanik disosiasyon (Nabızsız atım) Kardiyak arrestin belirtileri şunlardır: Bilinç kaybı Solunum durması Nabız alınamaması Siyanoz ve solgunluk Pupilla dilatasyonu Kardiyopulmoner resussitasyonun en önemli hedefi dört dakika içinde etkin bir dolaşımı sağlayarak anoksiye bağlı olarak ortaya çıkan serebral hasarı önlemektir. 4.2. Ekipman: Hastanenin bütün hasta hizmeti verilen katlarında uygun bir acil arabası bulunur. (Acil arabası lokalizasyonları aşağıdaki tabloda belirtildiği şekildedir. Acil arabası bulunmayan
Dok No:YÖN.TL.22 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 2 / 7 yerlerin acil arabası ihtiyaçlarını temin edileceği alanlar tabloda belirtilmiştir). Bu arabalar kullanıldıktan hemen sonra bütününde ve acil arabasının üzerindeki ekipmanı her nöbet değişiminde hemşireler tarafından kontrol edilir, eksik varsa kilit kırıldıysa eksikler tamamlanır ve her zaman kullanıma hazır bulundurulur. Acil arabalarında bulunması gereken tüm malzeme KLN.FR.08 Acil Seti Stok Kontrol Formu nda belirtilmiştir ve kontrolleri bu form ile yapılır. Hastane kapalı alanları dışında yapılan resisütasyonlara gidilirken Ameliyathanede bulunan acil çantası doktor tarafından ilgili alana götürülür. Bu çantanın kontrolü anestezi uzmanı tarafından belirlenen sürelerde yapılır. KAT ACİL ARABASI/S ADET LOKALİZASYON KAT 3 KORİDOR 1 DOĞUMHANE KAT 2 DOĞUMHANE 1 KAT 1 KORİDOR 1 ACİL ÜNİTESİ KAT -1 MÜDAHELE ODASI 1 Y.BAKIM İÇİNDE 1 AMELİYATHANE İÇİNDE 1 TOPLAM 6 ACİL ARABASI BULUNMAY YERLER POLİKLİNİK KATI 5.0 SORUMLULAR: Bu prosedürün yürütülmesinden Anestezi Uzmanı/nöbetçi uzman ve Başhemşire/ Servis hemşiresi sorumludur. 6.0 FAALİYET AKIŞI: 6.1. CPR EKİBİ: Anestezi uzmanı/ nöbetçi uzman Başhemşire/Servis hemşiresi 6.1.1. CPR Ekibi Gelinceye Kadar; Serviste: Hastanın hemşiresi, Poliklinikte: Hastanın hekimi, hastaya en yakın hekim ve hemşire
Dok No:YÖN.TL.22 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 3 / 7 Diğer Ünitelerde: Hastaya en yakın hekim ve hemşire duruma müdahale etmekten sorumludur. 6.2. CPR EKİBİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI: 6.2.1. Hastanın Hemşiresi; Durumu tanımlar. Yardım ister. Canlandırmayı (CPR) başlatır (Önce tek kişi, yardım gelince 2. kişiyle birlikte). Ekip geldikten sonra acil arabasının başına geçer, istenilen malzeme/ilaçları hazırlar. Hasta hakkında ekibe bilgi verir. Canlandırma başarısızsa uygun vücut bakımını yapar ve aileye destek sağlar.!!! MESAİ SONRASI GELİŞEN DURUMLARDA HEMŞİRE İLK ÖNCE MAVİ KOD ÇAĞRISINI YAPAR. 6.2.2. Hemşire (2. Canlandırıcı); Mavi kod başlatır. Acil arabasını hasta başına çeker. Hastayı monitorize eder. Canlandırıcıya yardım eder. (ekip gelinceye kadar) 6.2.3. Sorumlu Hemşire /Başhemşire; Canlandırmaya yardım eder. Hasta ailesi ile ilgilenir. Gereksiz personeli nazikçe uzaklaştırır, trafiği düzenler. Hastanın hekimi ve ilgili birimlerle haberleşme ve koordinasyonu sağlar. Bütün olayları YÖN.FR.07 CPR Formu na kayıt eder / edilmesini sağlar. Kattaki diğer hastalarla ilgilenilmesini sağlar. Canlandırma işlemi sonrası kullanılan malzeme ve ilaçların hasta hesabına işlenmesini ve acil arabasının tekrar yerleştirilmesini sağlar. 6.2.4. Servis Hekimi; Ekip gelinceye kadar 1. veya 2. canlandırıcı konumunda canlandırmayı başlatır ve yönetir.
Dok No:YÖN.TL.22 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 4 / 7 Ekibe bilgi verir; hastaneye yatış sebebi, arrest öncesi durum ve arrestten sonra yapılanları içeren kısa bir özetleme yapar. Hasta ailesine bilgi ve destek verir. Hastanın hekimiyle iletişim sağlar. CPR EKİBİ UYGULAMASINDA: 6.2.5. Anestezi Uzmanı/nöbetçi doktor Mavi kod alarmını alan Anestezi Uzmanı/nöbetçi doktor hemen mavi kod alanına hareket eder. Hastaya ulaşıldığında liderliği Anestezi Uzmanı/nöbetçi doktor diğer ekipten devralır. Hastanın hemşiresi veya kat hekiminden bilgi alır. Ekip lideri olarak bütün yaşam kurtarıcı kararları alır. İleri yaşam desteği girişimlerini yönetir. Hastayı entübe eder Defibrilatör ve monitorizasyonu, damar yolunu kontrol eder. Defibrile eder, resussitasyonu sürdürür. Gerekiyor ise kan gazını alır. 6.2.6. Başhemşire/nöbetçi hemşire İleri yaşam desteği girişimlerine yardım eder. Ekipte ilaç hazırlamaya yardım eder. Gerekir ise Damar yolunu açar. Gerekiyor ise Hekim gözetiminde kangazını alır. 6.2.7. Servis Hemşiresi; CPR ekibi geldiğinde ekibe bilgi verir. Sonra acil arabasının başına geçer, istenilen malzeme/ilaçları hazırlar. 6.3. İZLENECEK YOLLAR 6.3.1. Eğer tanık olunduysa arrest zamanı kaydedilir. (3 4 dakika süresince serebral perfüzyon olmaması, beyinde kesin bir hasara neden olabilir.) 6.3.2. Yardım istemek için hemen telefonla 3333 aranarak MAVİ KOD başlatılır.yön.tl.05 Mavi Kod Talimatına uygun hareket edilir.
Dok No:YÖN.TL.22 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 5 / 7 6.3.3. Hasta sert bir yüzeye düz bir şekilde yatırılır. Eğer sert değilse hastanın altına sert bir tahta konulur ya da hasta yere yatırılır. 6.3.4. Eğer hasta yatakta yatıyorsa, yatağın baş kısmı çıkartılır ve yatak ucu ile duvar arasında yeterli boşluk kalması sağlanır. Bu manevra entübasyon için hastanın başına ulaşmayı kolaylaştırır. 6.3.5. Solunum yolunun açık olması sağlanır. Boyun ekstansiyon pozisyonuna getirilir ancak, bu kesinlikle hiperekstansiyon olmamalıdır. Bunu yapmanın en iyi yolu işaret parmağı ve orta parmağı kullanarak çeneyi ileri doğru itip, aynı anda diğer elle alnı geriye doğru bastırmaktır. Havayolu açıldıktan sonra hastaya ambu ile soluk verilir. Eğer verilen soluklar akciğeri havalandırmazsa solunum yollarında yabancı madde olduğu düşünülerek, yabancı madde çıkarılmaya çalışılır. Yerine iyi oturmuş protezler çıkarılmaz, bunlar ventilasyon sırasında ağzın çökmesini önler. Eğer gevşemiş protezler varsa bunlar çıkarılır. 6.3.6. Airway ağza sokulur ve ağzın çökmediğinden emin olarak hastanın ağzına ve burnuna maske yerleştirilir. 6.3.7. Oksijeni sürekli ve düzenli bir şekilde sağlamak için ambu ritmik olarak sıkılır. Ambu, oksijen kaynağına bağlı olmalıdır. Ambu bir oksijen tüpüne bağlanabilir ancak; o anda bir oksijen kaynağı bulunamıyorsa ambu çevredeki havayı pompalayacaktır. 6.3.8. Sternumun ortasına bir elin ayası yerleştirilir, diğer el bu elin üstüne konur, dirsekler düz tutulur ve omuzların hastanın göğsü üzerinde olmasına dikkat edilir. Sternuma 4-5 cm (erişkinde) esneyecek şekilde sertçe bastırılmalıdır. Kalp kompresyonları kuvvetli olmalıdır ve dakikada 100 masaj yapılmalıdır. 6.3.9. Kalp kompresyonu ve ventilasyonu 30:2 oranında yapılır. Verilen nefesin, hastanın göğsünün şişmesi için yeterli olduğundan emin olmak gerekir. Bu uygulamaya, kardiyak output yeniden başlayana ve hasta hissedilir bir nabza sahip olana kadar devam edilir. 6.3.10. Hasta EKG monitörüne bağlanır, üç elektrot takılır. Negatif elektrot sol omuzun dış tarafına, ground elektrot sağ klavikulanın altına ve pozitif elektrot dördüncü interkostal aralık ve sağ sternal sınır bölgesine takılır. 6.3.11. Entübasyon: Entübasyondan önce hastanın ventile edilmesine devam edilir. Entübasyondan önce, entübasyon ekipmanı aşağıdaki durumlar açısından kontrol edilir:
Dok No:YÖN.TL.22 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 6 / 7 Aspirasyon ekipmanı işler durumdadır. Tüp tespiti için malzeme ve kaf kontrolü için enjektör hazır bulundurulur. Endotrakeal tüpün kafı şişip inmektedir. Gerekirse endotrakeal tüp içine guide (gayd) yerleştirilir. Larengeskop hazırlanır. Entübasyon sırasında anestezistin krikoid çıkıntı üzerine basma ihtiyacı olabilir. Bu manevra mide muhtevasının aspirasyonunu önler. Anestezist bu konuda yardım isterse, krikoid halkası üzerine baskı uygulanır. Entübasyon tamamlandıktan sonra, yeniden ventilasyon ve oksijenizasyon başlatılır. 6.3.12. Intravenöz Yollar: Acil kalp ilaçları ve kaybedilen sıvıyı vermek için mümkün olan en kısa sürede geniş bir vende damar yolu açılır. İnfüzyon doğru şekilde yapılır. Bütün işlemler boyunca asepsi korunur. Damardan enjekte edilen solüsyonlar ve bununla birlikte verilen ilaçlar doğru şekilde kaydedilir. 6.3.13. Defibrilasyon: Ventriküler fibrilasyona ya da nabız alınamayan ventriküler taşikardiye son vermek için uygulanır. 6.3.14. Resusitasyon Sonrası Bakım: Kardiyak arrestten sonra tam bir iyileşme görülmeyebilir. Bu nedenle hasta gözlem altında tutulur. Hasta gerekiyorsa Yoğun Bakım Ünitesi gibi özel bir üniteye transfer edilir. Hastane kapalı alanları dışında yapılan resisütasyonlarda hasta nakledilebilir duruma gelir gelmez yoğun bakım ünitesine transfer edilir. 6.3.15. İleri Müdahaleler: Hasta, resusitasyon sonrası gerekirse ileri müdahale için 3.kademe sağlık kuruluşlarına sevk edilir. 6.3.16. Hastanın transferi: Hasta servis hemşiresi ve müdahale eden doktor eşliğinde gerçekleştirilir. Transfer sırasında kalp masajı ve solunum desteği devam eder. İleri yaşam desteğine cevap veren hasta, Yoğun Bakım da takibe alınır. 6.3.17. Resüsitasyon Formunun Doldurulması:
Dok No:YÖN.TL.22 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 7 / 7 6.3.18. YÖN.FR.05 Kardiyopulmoner Resusitasyon (CPR) Formu doldurulmasını başlatmaktan ve tamamlanmasını sağlamaktan sorumlu hemşire / nöbetçi hemşire sorumludur. 6.3.19. CPR Formu nun tüm bölümleri ilgili personel tarafından doldurularak ve imzalanır. 6.3.20. CPR Formu hasta dosyası içinde muhafaza edilir. 7.0 İLGİLİ DOKÜMANLAR: 7.1. KLN.FR.28 Acil Seti Stok Kontrol Formu 7.2. YÖN.FR.05 Kardiyopulmoner Resusitasyon (CPR) Formu