1. Proje hakkında IKUP platformunun öne sürdüğü ve çeģitli ortamlarda paylaģtığı hatalı bilgileri düzeltmek ve kamuoyunda yer alan endiģeleri gidermek amacıyla bu yazı sizlere iletilmiģtir. 2. DEKAMER 10 yılı bulan ön hazırlık çalıģmalarının ardından kurulmuģtur ve faaliyetlerini 5 yıldır sürdürmektedir. 3. Merkeze Ģu ana kadar farklı türlerden 100 adet yaralı kaplumbağa gelmiģ, bunların yaklaģık 60 tanesi sağlıklı Ģekilde denize gönderilebilmiģtir. Halen bakımı devam eden 5 kaplumbağamız bulunmaktadır. DEKAMER e yıllık olarak yaklaģık 20 kaplumbağa gelmektedir. Bu rakamın yıllık 30 kaplumbağaya ulaģması beklenmektedir. 4. Merkezin mevcut baraka ve imkânları, kaplumbağaların tedavisi ve bakımı için yeterli fiziksel koģulları sağlayamamaktadır. Gerekli sıcak ve steril ortamlar sağlanarak mevcut yapıların bir kısmı ve havuzlarımız bu alana taģınacaktır. Böylelikle yaklaģık 780 m 2 alan üzerinde en yüksek noktası 7 mt. olan kaplumbağa görünümlü prefabrik bir yapı olarak plan yapılmıģtır. 5. Projemiz Ģu ana kadar ihtiyaca ve elimizdeki kaynaklar ölçüsünde küçük birimlerin eklenmesiyle geliģtiği için, bizi de rahatsız eden dağınık bir görüntüye yol açmaktadır. Bu prefabrik yapı sayesinde, dağınıklık ortadan kalkacak ve Merkez uluslararası standartlarda hizmet verecek düzeye gelecektir. 6. Merkez, gerek deniz suyu sirkülasyonunun sağlanması ve gerekse kumsalda yürütülen çalıģmalar açısından denize yakın bir noktada bulunmak durumundadır. Tuzlu suyun baģka bir noktaya taģınması ve deģarjı ekosistemde daha baģka sorunlara neden olacaktır. 7. Proje alanı kıyı kenar çizgisinin dıģındadır. Kıyı kanununda, proje alanı için yapılabilecek yapılar tanımlanmıģtır. Bu proje, kumsalı imara açmayacaktır. Ġztuzu plajının imara açılmasına DEKAMER de karģıdır. 8. Proje alanı için istenen bölgede, Merkez amacı dıģında kullanılması ve konaklama birimi içermemesi taahhüt edilmiģtir. Bu durumun ihlal edilmesi tahsisin iptaline yol açacaktır. 9. Projenin hayata geçme ve sonrasında iģletme aģamalarında kesinlikle ağaç kesilmeyecektir. 10. Bölgede birçok hassas ve endemik bitki ve hayvan türleri bulunmaktadır. Bir türü korumak için baģka türleri tahrip etmek bizim de koruma anlayıģımıza uygun değildir ve kabul edilemez. Bu proje nedeniyle zarar göreceği öne sürülen Lyciasalamandra fazilae (Gökçeovacık Semenderi) türü tuzlu suyun olduğu yerde toprak altına inemeyecektir. Bu sebeple projenin uygulanacağı nokta semender için uygun yaģam alanı değildir. Bu canlı daha çok tatlı suyun olduğu, zemini toprak olan bölgelerde yayılıģ göstermektedir. 11. DEKAMER, uluslararası projeler yürütmekte ve çeģitli gruplarla iģbirliği yapmaktadır. 2015 yılında düzenlenecek 35 nci Uluslararası Deniz Kaplumbağası Biyolojisi ve Korunması Sempozyumu organizasyonunu DEKAMER üstlenmiģtir. 12. Merkez, en az bir ay süre katılım Ģartıyla yerli ve yabancı gönüllülerin desteği ile koruma çalıģmalarının yanında bilgilendirme ve farkındalık çalıģmalarını da yürütmektedir. Merkeze yıllık 35.000 ziyaretçi gelmektedir. 1
ĠLGĠLĠ MAKAMA YaklaĢık 5 yıldır çalıģmalarını tüm kamuoyunun takdiri ve desteği ile sürdürdüğümüz Deniz Kaplumbağaları AraĢtırma, Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi (DEKAMER) e yönelik geçtiğimiz birkaç aylık süreçte kamuoyunda oluģan olumsuz algıyı ve endiģeleri gidermek amacıyla bu bilgilendirme metni konu baģlıkları halinde aģağıda verilmiģtir. KuruluĢ ÇalıĢmaları: DEKAMER, geçmiģi 10 yıla dayanan çeģitli araģtırma ve fizibilite çalıģmaları sonrasında 2008 yılında temelleri atılan bir merkezdir. 2000 li yılların baģlarında yaralı kaplumbağalara yönelik tedavi merkezi oluģturulması çalıģmalarına baģlanmıģtır. Merkez için uygun yer arama çalıģmaları sonucunda, 2007 yılında Dalyan da gerçekleģen ikinci Ulusal Deniz Kaplumbağaları Sempozyumunda merkezin kurulmasına yönelik ilk adım atılmıģtır. Ardından, Çevre ve Orman Bakanlığı Özel Çevre Koruma Kurumu BaĢkanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Dalyan Belediyesi ve Pamukkale Üniversitesi arasında imzalanan protokol çerçevesinde 2009 yılı içerisinde DEKAMER resmi olarak Dalyan Kumsalının gerisinde bulunan alanda faaliyetine baģlamıģtır. DEKAMER, aynı zamanda Pamukkale Üniversitesi bünyesinde Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) tarafından kabul edilmiģ ve tüzüğü de 7 Ekim 2009 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıģtır. Protokol kapsamında Merkezin bütün bilimsel ve idari sorumluğu ile sekretaryası Pamukkale Üniversitesi uhdesindedir ve çalıģmalar Merkezin Müdürü Prof. Dr. Yakup KASKA tarafından yürütülmektedir. Yaralı kaplumbağaların tedavileri sorumlu veteriner hekim ve aynı zamanda Merkez Müdür Yardımcısı Barbaros ġahġn le birlikte öncelikli olarak DEKAMER de ve ihtiyaç olması durumunda da baģka birimlerde yürütmekteyiz. Yaralı Kaplumbağalar ve Tedavi Süreçleri: Merkezimize kuruluģundan bugüne kadar toplam 100 adet deniz kaplumbağası gelmiģtir. Bu kaplumbağaların önemli bir bölümü insan kaynaklı ağır travmatik yaralanmalar geçirmiģlerdir. Sürat teknesi çarpması, misinalara dolanarak uzuvların kaybedilmesi, pompalı tüfekle yaralanma, balta vb. cisimlerle kafa hedef alınarak yapılan saldırılar, yaralanma nedenlerinin baģında gelmektedir. Bunların yanında doğal nedenlerle gerçekleģen hastalıklar nedeniyle merkezimize ulaģan yaralı kaplumbağalar da bulunmaktadır. Sağlıklı deniz ekosistemi için büyük görevleri olan deniz kaplumbağalarına ait bugün Akdeniz de 2000 adet yuvalayan Caretta caretta (ĠribaĢ deniz kaplumbağası) ve yaklaģık 500 adet Chelonia mydas (YeĢil deniz kaplumbağası) diģisinin kaldığı tahmin ediliyor. Bu anlamda Ģimdiye kadar DEKAMER e ulaģtırılan 100 yaralı kaplumbağadan yaklaģık 60 ının sağlığına kavuģturularak doğal ortamına gönderilmiģ olmasının önemi daha fazla ortaya çıkmaktadır. Merkezin tanınırlığının artması ile her yıl merkeze ulaģan kaplumbağa sayısında da artıģ görülmektedir. 2
Yıllara göre DEKAMER e gelen yaralı kaplumbağa sayıları ve yaralanma sebepleri Merkeze ulaģtırılabilen kaplumbağaların büyük çoğunluğunun ilk müdahaleleri ile beraber pansuman ve ilaç tedavileri Dalyan-Ġztuzu nda bulunan Merkezde yapılmaktadır. Tedavi süreçleri Müdür Yardımcısı ve Veteriner Hekim Barbaros ġahin kontrolünde, Denizli de bulunan bir veteriner kliniğinden (EN-BA- Denizli-Engin Yakut) ya da Ortaca-Muğla da bulunan KAL-VET (Cengiz Arslan) den temin edilen ilaçlar ile sürdürülmektedir. Ġhtiyaç duyulması halinde bu birimlerden hizmet alımı da yapılmaktadır. Kaplumbağaların günlük beslenmesi, pansuman ve havuz sularının değiģimi gibi faaliyetleri de sürekli Merkezde bulunan Veteriner Teknikeri Meliha Çoban (CedetaĢ) tarafından Merkezde görev yapan diğer personel ve gönüllüler desteğiyle gerçekleģtirilmektedir. Yaralı kaplumbağalar hakkındaki bilgiler de düzenli olarak güncellenerek web sitemizde yayınlanmaktadır (http://caretta.pau.edu.tr). Kaplumbağaların havuzları, alkol bazlı dezenfektanlarla temizlenmektedir. Uçucu bir madde olan alkol kalıntı bırakmadan ortamdan uzaklaģır. Bu sayede mümkün olan en az kimyasal kullanılarak doğaya zarar vermeden sadece doğal atıkları (deniz suyu, besin artıkları, kaplumbağa dıģkısı) ortama geri verilmektedir. Ameliyatlar ve Yoğun Bakım Birimine olan ihtiyaç: ġu ana kadar anestezi altında hiçbir operasyon (ameliyat) Dalyan da yapılamamıģtır. Gelen yaralılar arasında gözünü kaybeden bir kaplumbağanın ölü dokularının kısmi anestezi altında alınması ve sağ ön üyesi nekroze olan bir kaplumbağanın ampütasyon operasyonu tam anestezi altında sorumlu veteriner hekim Barbaros ġahin tarafından yapıldı. Kolu ampüte edilen kaplumbağa (EKODOSD) 4 ayın ardından halen Merkezimizde bulunmakta olup sağlığına kavuģması durumunda tekrar doğal ortamıyla buluģacaktır. Bu operasyonlar, merkezde steril bir ortamımız olmadığı için üniversitemiz yada özel klinik imkanları kullanılarak gerçekleģiyor ve toplamda 600 km ye yakın bir transfer gerçekleģtirilmek zorunda kalıyoruz. Burada kaplumbağa taģınmasının yanında ameliyat sonrası kaplumbağanın içinde bulunacağı tuzlu suyun temini ve daha sonra deģarjında sıkıntılar yaģanmaktadır. Uluslararası Diyalogumuz: DEKAMER aynı zamanda, dünyada faaliyet gösteren benzer Merkezlerin dahil olduğu tartıģma grubuna ve internet ortamında hızlı bilgi alıģ veriģi sağlayan (rehab@lists.seaturtle.org) mail grubuna da üyedir. Böylelikle, gerek diğer Merkezlerden gelen bilgi ve belgelerle, gerekse bizim sormak istediğimiz herhangi bir konuda anında uluslararası destek de alabilmekteyiz. Görüleceği üzere henüz ülkemizde deniz kaplumbağalarının tedavisi konusunda yetiģmiģ veteriner hekim çok azken ihtiyaç duyulan hallerde daha uzman veteriner hekimlerden de görüģ ve önerileri alınarak ilaç tercihi ve bakımla ilgili destek alınmaktadır. Bunların yanı sıra, DEKAMER in de proje paydaģı olduğu ve Avrupa Birliği Leonardo da Vinci Hareketlilik projesi (2011-1-IT1-LEO04-01792-4) 2013 yılı içerisinde tamamlanmıģtır. Bu proje sayesinde veteriner hekimimiz ve proje ekibimiz Ġtalya, Yunanistan, Ġspanya ve Hırvatistan da faaliyet gösteren benzer Merkezleri ziyaret etmiģ, bilgi ve tecrübe değiģimi yaparak deneyimlerimiz artmıģtır. Ġlgili kurumlarda çalıģan veteriner hekimler ile ortak operasyon yaparak aynı zamanda anestezi tecrübesi de kazanılmıģtır. Gerek bu proje çerçevesinde ziyaret edilen ve gerekse diğer ülkelerde bulunan merkezlerin deniz suları denizden alınmakta ve tekrar deniz ortamına boģaltılmaktadır. Farkındalık ve Tanıtım ÇalıĢmaları: Merkezimiz, yıl boyu yerli ve yabancı gönüllü kabul etmektedir. Gönüllüler, merkezde yürütülen rehabilitasyon ve koruma çalıģmalarında proje ekibimize yardımcı olmaktadırlar. Gönüllü profilimiz büyük oranda Türkiye den ve dünyanın çeģitli bölgelerinden biyoloji, doğa koruma, veterinerlik bölümlerinde okuyan öğrencilerden oluģmaktadır. Bu açıdan değerlendirildiğinde çalıģmalarımızın ulusal ve uluslararası boyutta Ģeffaf Ģekilde yürütüldüğü de açık bir Ģekilde görülmektedir. 3
Merkez ayrıca ülkemizden ve farklı ülkelerden öğrenciler ile lisansüstü öğrencilerinin bitirme, yüksek lisans ve doktora tezlerini/araģtırmalarını yapma olanağı da sağlanmaktadır. Merkezimizde görev yapan personel ve gönüllüler, bahsedilen görevler ve bilimsel çalıģmaların yanında bilgilendirme-farkındalık çalıģmalarında da görev almaktadır. Merkezimiz her yıl yaklaģık 35.000 ziyaretçiyi ağırlamaktadır. Ziyaretçilerimizin büyük bölümünü yerli ve yabancı turistler ile günübirlik kullanıcılar oluģturmaktadır. Ayrıca çeģitli üniversiteler ile ilk ve orta öğretim kurumlarından alan gezileri kapsamında gelen öğrenciler de merkezde birinci ağızdan deniz kaplumbağaları ve doğa koruma konularında bilgi alma Ģansına sahiptirler. Merkezimizde düzenlenen etkinlikler, yerel, ulusal ve uluslararası basının haberleri ile Dalyan ın tanıtımına büyük katkı sağlarken doğa koruma konusunda farkındalık yaratmaya çalıģmaktadır. DEKAMER GELĠġĠM PLANI Yukarıda da belirttiğimiz gibi her yıl yaptığımız faaliyetlerimizin raporları hazırlanmakta, web sitemizden paylaģılmakta ve merkezi ziyaret eden ziyaretçilere ücretsiz olarak sunulmaktadır. GeliĢim Planımız bu çerçevede ilk olarak, 2009 yıllık raporumuzda bahsedilmiģ ve taslak projeye yer verilmiģtir. Planlanan prefabrik yapı; kumsal alanının oldukça gerisinde, kıyı kenar çizgisinin dıģında ve herhangi bir ağacın bulunmadığı bölgede, çelik konstrüksiyon üzerine kaplumbağa kabuğu Ģeklinde bir çatı yerleģtirilerek gerçekleģtirilecektir. Proje alanı, yıllar önce yapılan otel çalıģması sırasında etkilenen alan içerisinde, doğal yaģamın etkilenmeyeceği 780 m 2 lik bir yer kaplayacaktır. Mevcut kullanılan alanlarımızın büyük bölümünü de bu prefabrik alana taģınacaktır. Kaplumbağa görünümündeki bu prefabrik yapının en yüksek noktası yerden 7 metre yüksekliğinde planlanmıģtır. Bu kapalı alan içerisinde, sadece bakım havuzları, ameliyathane, laboratuvar ve ofis gibi bölümler bulunacak ve yerleģtirilmesi esnasında kesinlikle ağaç kesilmeyecektir. Kaplumbağa görünümlü rehabilitasyon merkezi Bu bilgilerin tamamı 2013-Ekim ayında gerçekleģtirilen geniģ katılımlı bir toplantıda yerel halk ile paylaģılmıģtır. Projenin detaylı tanıtımını yapan bir sunum ise Türkçe ve Ġngilizce olarak web sayfamızda paylaģılmıģtır. 4
Merkezin Yer seçimi ve Niçin Denize yakın olmak zorundadır?: Bu tarz bir merkezin kurulmasında seçilen yer için tesisin etkinliği, amaca hizmet etmesi ve sürdürülebilirlik gibi kavramlar ön plana çıkmaktadır. Muğla ili gerek yuvalayan kaplumbağa sayısı, gerekse turizm merkezlerine yakınlığı nedeniyle önemli bir noktada bulunmaktadır. Ayrıca yuvalamanın olmadığı ancak deniz kaplumbağalarının görüldüğü Ege sahillerine de yakındır. Bu anlamda yaralanmaların yüksek olmasının beklendiği alanlara lojistik olarak yakındır. Ağır yaralı bir canlının en kısa sürede tedavi görebileceği bir merkeze yetiģtirilmesinin gerekliliği düģünüldüğünde, Muğla oldukça uygun bir noktadır. Geçtiğimiz yıllar sonunda merkeze ulaģan yaralı oranlarına bakıldığında bu konuda ne kadar büyük bir isabet sağlandığını görülmektedir. Yaralı hayvanların %67 si Muğla ili sınırlarından Merkezimize getirilmiģtir. Muğla nın kuzeyinden gelen %6 lık dilim de eklendiğinde %73 gibi önemli bir oranın Muğla ili ve kuzeyinden geldiği görülmektedir. Bu değerlendirmeyi yaparken Muğla bölgesinde merkezin tanınırlığının yüksek olması faktörünü görmezden gelemeyiz. Bununla birlikte toplam yaralıların %40 lık bölümünün Dalyan dan gelmesi seçimin ve yapılan ön çalıģmaların isabetli olduğunu göstermektedir. Trionyx 3% Chelonia 17% Muğla- Dalyan 40% Antalya 25% Aydın 2% Caretta 80% Muğla 27% Balıkesir 2% İzmir 2% Mersin 2% DEKAMER e ulaģan yaralı kaplumbağa türleri ve geldikleri yerlere göre dağılımı Herkesin desteklediği ve dünyaya örnek olan koruma çalıģmaları nedeniyle geceleri sahile insan giriģi yasaktır. Bu nedenle deniz kaplumbağaları için Dalyan a gelen insanlar kaplumbağa göremeden geri dönmekteydi. Kumsalda yuva koruma çalıģmasını yürüten gönüllüler kumsalda çadır ortamında kalmakta ve ilkel Ģartlarda yaģamlarını sürdürmekteydi. Ayrıca böylesine önemli bir bölgede doğru bilgiye ulaģılabilecek bir yer bulunmamaktaydı. Bunun yanı sıra Dalyan, deniz kaplumbağası popülasyonlarının en uzun süreli izlendiği ve her yıl düzenli çalıģmaların yürütüldüğü, dünyanın gözünün önünde olan bir alandır. Burada yürütülen araģtırmalar sürekli sahilde olmayı gerektiren ve ağır Ģartlarda gerçekleģen çalıģmaları içermektedir. Merkez, lojistik anlamda sağlıklı koruma çalıģmalarının yapılmasına ve Ģartların iyileģtirilmesine katkı sağlayan, alanda araģtırma yapacak tüm bilim insanları için destek sağlayacak bir istasyon konumunda bulunmaktadır. Proje Niçin Gereklidir? Bu proje sayesinde merkez, tam teģekküllü hizmet verebilmek için steril ve kapalı ortamlara sahip olacaktır. Mevcut Ģartlarda bu ortamı sağlamamız ne yazık ki yeterli seviyede değildir. Ameliyatların gerçekleģtirilebilmesi için gereken steril ortamın belli standartları bulunmaktadır. Ayrıca açık ve geniģ alanda yer alan havuzlarda, ağır yaralı hayvanların insanlardan izole Ģekilde yoğun bakımda tutulacağı bir alan mevcut olmadığı için uygun bakım ortamı sağlanamamaktadır. Bu nedenle de kapalı ve düzenli bir alana ihtiyaç duyulmaktadır. 5
Kapalı alan ihtiyacının en önemli nedenlerinin baģında ise kıģ döneminde düģen hava ve su sıcaklıkları gelmektedir. Kasım dan Nisan a kadar süren yaklaģık 6 aylık süreçte tüm çabalarımıza rağmen kaplumbağaların ihtiyacı olan su sıcaklıklarına ulaģmakta yetersiz kalınmaktadır. Tonlarca su ile dolu olan havuzlarda tedavisi yapılan kaplumbağaların bulunduğu ortamın 15 C nin altına düģmemesi gerekmektedir. Ancak o kadar büyük bir su kütlesini kıģ döneminde belli sıcaklıkta tutmak çeģitli yöntemlerin denenmesine rağmen (alanın brandayla kapatılması, klima ve soba kullanımı, su içi elektrikli ısıtıcılar) mümkün olmamakta ve kaplumbağaların tedavi süreçleri bu durumdan olumsuz etkilenmektedirler. 15 C nin altındaki sıcaklıklarda kaplumbağaların beslenmekten vazgeçtikleri ve soğukkanlı hayvanlar olması nedeniyle antibiyotiklerin de etkisini göstermediği de bilimsel bir gerçektir. Bu nedenle kıģ döneminde bakım altında kalan kaplumbağaların tedavilerinin sağlıklı bir Ģekilde devam ettirilebilmesi için kapalı ve havuzdaki suyun dıģ ortamın düģük sıcaklıklarından etkilenmediği kapalı bir alana ihtiyaç vardır. Proje Niçin Denize Yakın Alanda PlanlanmıĢtır? Sağlıklı tedavi ve rehabilitasyon süreçlerinin sağlanabilmesi için temiz ve sürekli deniz suyunun bulunması en önemli Ģartlardan birisidir. Yeterli miktarda deniz suyunun herhangi bir vasıta ile taģınması, değiģen suyun ise uzaklaģtırılması ve bunun gün içerisinde sürekli olarak sağlanması lojistik ve ekonomik sebeplerden dolayı mümkün değildir. Su kalitesini değiģtirmeden temiz tuzlu su sağlamak ve değiģtirilen tuzlu suyun denizden uzak bir yerde boģaltılması uygun değildir. Sürekli devir-daim sağlanan akvaryum tarzı tesisler olsa da yapılmasının ve iģletilmesinin maliyeti çok yüksektir. Bu açıdan bakıldığında projenin Dalyan da veya denizden uzak herhangi bir yerde yapılmasının birçok faktör (deniz suyunun gerek borularla ve gerekse araçla sürekli olarak taģınması ve kullanılan suyun deģarjı gibi) nedeniyle uygulanabilir olmadığı görülecektir. Merkezin akademik personeli uzun yıllardan bu yana bilimsel çalıģmaların içerisinde olmuģ, ulusal ve uluslararası camiada yaptıkları çalıģmalarla tanınan kiģilerden oluģmaktadır. Yukarıda bahsedilen projeler kapsamında diğer merkezlerin ziyaret edilmesinin yanında, yurtdıģından bilim insanları ve STK yetkilileri de defalarca merkezimizi ziyaret etmiģtir. Böyle bir merkezin sağlıklı çalıģabilmesi için mevcut tecrübeler göstermektedir ki sürekli ve akar deniz suyunun bulunması en önemli gereksinimdir. Bu nedenle dünyadaki benzer merkezler denize yakın noktada kurulmuģtur. DEKAMER sadece yerel değil uluslararası alanda da tanınmaktadır. DEKAMER in yaptığı çalıģmalar dünyada kabul görürken, 2015 yılında düzenlenecek 35 nci Uluslararası Deniz Kaplumbağalarının Biyolojisi ve Korunması Sempozyumu nun Türkiye de düzenlenmesi sağlanmıģ ve organizasyonu Merkez Müdürü Prof. Dr. Yakup Kaska ya verilmiģtir. Bu sempozyumun Bakanlıklarımız, Muğla Valiliğimiz bölge Kaymakamlıklarımız, Bilim Ġnsanları ve Sivil Toplum KuruluĢlarının katılımıyla Nisan 2015 döneminde organize edilmesi planlanmaktadır. Ġztuzu Ġmara Açılmasın Ġtiraz imzaları (16516 adet): Ġztuzu Kurtarma Platformu (IKUP) tarafından gönderilen imzalar ve gerekçe olarak gönderdikleri metin incelenmiģtir. Ġmzalar ile ilgili istatistikler çıkarılarak aģağıda verilmiģtir. Kurumumuza gönderilen imzalardan 1638 i Dalyan-Muğla bölgesinde ıslak imza olarak toplanmıģtır. 14878 imza ise web-sayfası üzerinden toplanan imzalardır. Yani toplam olarak 16.516 imza tarafımıza ulaģmıģtır. Toplanan imzalar, IKUP un basına yansıyan açıklamaları doğru kabul edilerek ülke genelinde duyarlı vatandaģlar tarafından verilmiģtir. Ġmza kampanyasının yürütüldüğü web sitesinde yapılan yorumlardan da bu kolayca anlaģılabilmektedir. 6
Dalyan-Muğla Muğla Diğer Muğla Dışı Yabancı Dalyan-Muğla Muğla Diğer Ankara-İstanbul- İzmir Türkiye Diğer Yabancı 10000 8000 6000 4000 2000 0 1181 373 24 60 94 977 8841 4156 810 Islak İmza Elektronik İmza imzaların bölgesel dağılımı 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 1275 1350 8850 4171 870 Ġztuzu imara açılmasın iddialarına yönelik verilen imzaların istatistiksel değerlendirilmesi EK 1: IKUP ĠDDĠALARINA YÖNELĠK AÇIKLAMALAR IKUP tarafından gönderilen yazılar, basında çıkan haberler, elektronik imza kampanyası yürütülen web sitesinde yer alan ifadeler aģağıda özetlenmiģ ve bu ifadelere yönelik değerlendirmelerimiz birlikte verilmiģtir. 1. 2013 yılında, yaklaģık 22.000 m 2 lik alanın Merkez için tahsisine yönelik Orman Genel Müdürlüğü nden ön izin alınmıģtır. Ġzin için ilgili kurum ve kuruluģların olumlu görüģleri alınarak süreç tamamlanmıģtır. Projelerimizin 2 yıllık süre içerisinde tamamlanması planlanmaktadır. Merkezin resmi olarak tahsis edilmiģ bir alanda geliģmesi büyük önem taģımaktadır. Yapılan düzenleme, alanın imara açılması anlamını taģımamakla beraber, mevcut yerleģim yerimizin hemen yan tarafındaki ağaçların önündeki boģ alana sığacak Ģekilde 780 m 2 lik prefabrik bir yapının yapılabilmesi için izin süreci baģlatılmıģtır. Yasalar, korunan alanlarda tahsisli alanın ancak %5 inde böyle bir yapının olabilmesine izin vermektedir. Mevcut yapılarımızdan bir kısmı ve yeni binamızın tamamının yasal olarak bulunabilmesi için 22.000 m 2 lik alanın tahsisi istenmiģtir. AĢağıdaki fotoğraflardan da görüleceği üzere DEKAMER in mevcut yapıları ve yeni planlanan yapı hiçbir ağaç kesimini gerektirmemektedir. Orman alanının sınırında bulunan proje alanının yer altı suyu tuzludur. Ġztuzu kenarında olan bu yapılar kıyı kenar çizgisi dıģında yer almaktadır. 7
2. Proje kapsamında defalarca ağaçların kesileceği yönünde haber ve beyanatlar yapılmıģtır. Ekim ayında yaptığımız toplantıda ve daha sonraki açıklamalarımızda belirttiğimiz gibi prefabrik yapının kurulacağı alanda ağaç bulunmamaktadır. Proje alanında hiçbir ağaç kesilmeyecektir. Tüm iyi niyetli açıklamalarımıza rağmen ısrarla ağaç kesileceği vurgusu yapılmaktadır. Tahsis alanındaki ağaçların numaralandırılması bu iddiaya kaynak olarak gösterilmektedir. Amenajman çalıģması kapsamında, o ağaçları güvence altına alan bir çalıģma yine proje aleyhine kullanılmaktadır. DEKAMER in mevcut yapıları ve planlanan yeni projenin yerleģim yeri 8
Planlanan projenin ağaçlar arasındaki boģluğa yerleģtirilmiģ planı 3. Proje alanı, deniz kaplumbağalarının yaģam alanlarıyla, kumsalla kesinlikle alakası bulunmayan bir yerdedir. Basından üzülerek takip ettiğimiz haberler, projenin kumsalın üzerinde yapılacağı izlenimi veren bir yaklaģımla sunulmaktadır ancak bu doğru değildir. Sosyal medya ortamında ve çeģitli haberlerde Ġztuzu kumsalına otel, kongre merkezi, bar, restoran yapılacağı veya yapılmasına vesile olunacağı gibi söylentiler ortaya atılmaktadır. Bu iddialara maruz kalmıģ olmak, hiçbir çıkar peģinde olmadan çalıģmalarını sürdürmeye çalıģan DEKAMER ekibinin bilim üretme ve koruma çalıģmaları üzerindeki azmini etkilemeyecektir. Alanda daha sonra sosyal tesis, kamu kuruluģu dinlenme ve tatil tesislerinin yapılabileceği varsayımları da yürütülmektedir. Böyle bir Ģey söz konusu olduğunda sivil toplum ile birlikte aynı hisler içerisinde hareket edeceğimiz de ortadadır. Tahsis için imzalanan protokolde de zaten Merkezin amacı dıģında kullanılması ve projelerde konaklama içermemesi belirtilmektedir. 4. Proje, iddia edildiğinin aksine antik dönemden kalma tuz kuyusu buluntularıyla iliģkisi bulunmayan bir bölgededir. Bahsi geçen buluntular, Ġztuzu gölünün diğer ucunda yer almaktadır. Projenin hiçbir Ģekilde bahsi geçen buluntulara zarar verme Ģansı bulunamamaktadır. Kaldı ki Ġztuzu gölü ve deniz zaten kıģ döneminde bağlanarak su giriģ-çıkıģı olmaktadır. Bizim yaptığımız çalıģmalar ortamın su ve tuz dengesini etkilemeyecektir, zaten kıģ dönemi su giriģ çıkıģı olan gölün su parametreleri dönemlere göre değiģmektedir. 5. DEKAMER-Ġztuzu Gölü-kumsal ve üzerindeki yapılar ile deniz görüntüsü 9
6. Proje alanında önemli bazı türlerin yaģadığı ve bunlara zarar verileceği söyleniyor. Dalyan ve çevresinde bu türlerin yaģadığı doğrudur. Bununla birlikte canlıların yaģam alanları ve etkilenme zonları ile proje alanının bir alakası bulunmamaktadır. Lyciasalamandra fazilae (Gökçeovacık Semenderi) Köyceğiz bölgesinden baģlayıp Fethiye ye kadar uzanan bir dağılım göstermektedir. Kaldı ki bu tür semenderler tuzlu suyun olduğu yerde toprak altına inemeyecekleri için tatlı suyun olduğu ve zeminin toprak olduğu bölgelerde yayılıģ göstermektedir. IKUP ĠDDĠALARINA YÖNELĠK DĠĞER AÇIKLAMALARIMIZ IKUP söylemleri DEKAMER ve çalıģmaları takdir edilmektedir Rehabilitasyon Merkezine olan Ġhtiyacın Belirlenmesi Proje için yerel yönetim, yörede yaģayan insanlar ve STK görüģü alınmadığı Kumsalın üzerine bina yapılacağı Bölge imara açılacaktır Kıyı kanununa aykırıdır Ġztuzu BetonlaĢmasın Proje için 22 dönümlük alanda ağaçlar iģaretlenmiģ ve kesilecektir DEKAMER açıklaması IKUP un da açıklamalarında belirtildiği gibi çalıģmalarımız gerek resmi kurumlar, gerekse Sivil Toplum KuruluĢları tarafından 2008 den beri izlenmekte ve takdir edilmektedir. Bu bizim çalıģmalarımız için en büyük gücü oluģturmuģtur. Ulusal Deniz Kaplumbağaları Bilim Komisyonu toplantıları ve Deniz Kaplumbağaları Ulusal Tür Eylem Planlarında böyle bir Merkezin gerekliliği vurgulanmıģtır. Bu ihtiyaca yönelik olarak, Rehabilitasyon Merkezi amacına yönelik, yukarıda bahsedilen protokoldeki kurumlar ile birlikte kurulmuģtur. DEKAMER için yer seçimi 2007 yılında yaklaģık 200 kiģinin katılımı sonucunda belirlenmiģ ve kaplumbağa görünümlü projemiz 2009 yılı raporunda paylaģılmıģtır. 2009 yılında yayınladığımız raporda ve yer seçimi toplantısında, bugün Ġztuzu Platformunu oluģturan bazı STK kurucu ve temsilcilerinin de isimleri proje gönüllü ekibinde yer almaktadır. DEKAMER yerleģimi kumsalda değil, orman alanı önündeki açık alandır. Kampanyaya imza atanların büyük çoğunluğu (DEKAMER gönüllüleri de dâhil olmak üzere), yapılan açıklamalar doğrultusunda kumsalın üzerine yapılaģma planlanmakta düģüncesiyle hareket etmiģlerdir. Bölgede herhangi bir yapının yapılması ya da DEKAMER için planlanan proje, kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde belirtilmiģtir. Bunlar için alınması gereken izinler, planlanan her proje için alınması gereken rutin izinlerdir. Bununla birlikte bölgenin imara açılarak bölgede yapılaģmanın önünün açılmasına sebep olabilecek tüm düzenlemelerden uzak durmaktayız. Bu konuda IKUP la aynı çizgide olduğumuzu, kumsalın ĠMARA açılmasına bizim de karģı olduğumuzu belirtmek isteriz. Kıyı Kanunu 6. Madde nin b bendinde (b- Faaliyetlerinin özellikleri gereği kıyıdan başka yerde yapılmaları mümkün olmayan tersane, gemi söküm yeri ve su ürünlerini üretim ve yetiştirme tesisleri gibi, özelliği olan yapı ve tesisler, yapılabilir. Bu yapı ve tesisler yapım amaçları dışında kullanılamazlar.) ve diğer ilgili yönetmeliklerde belirtilen türleri koruma, rehabilitasyon ve bilgilendirme amaçlı yapı ve tesisler yapılabilmektedir. Deniz Kaplumbağaları Rehabilitasyon Merkezi (DEKAMER) de bu çerçevede kabul gören bir yapı olarak değerlendirilmiģtir. Ġztuzu nun betonlaģması konusunda da IKUP la hemfikir olduğumuzu ifade etmek isteriz. Prefabrik yapımızda bu nedenle beton temel ve sütun kullanılmayacaktır. Havuzların üzerinde bulunduğu zemin mevcut haliyle korunacaktır. Kesinlikle tek bir ağaç bile kesilmeyecek Ģekilde, planlarda görülen 2 ağacın önündeki uygun alana göre projelendirme yapılmıģtır. Numaralandırma, mevcut durumun ortaya konması ve ağaçlara zarar vermemek için 10
Otel, kongre merkezi, kafe, restoran vb gibi yapıların yapılacağı iddiaları Diğer bazı türlerin yaģam alanına zarar verileceği Proje arkeolojik eserlere zarar verecektir Projenin güzel olduğu ancak baģka yerde yapılması önerilmektedir. Tuzlu su taģınabilir veya akvaryum gibi bir düzen kurulabilir. amenajman planı gereği kayıt altına alınmıģtır. Planlanan merkez; laboratuvar, ameliyathane, yoğun bakım birimi ve ilgili üniteleri barındıran çelik iskeletli, prefabrik ve sembolik olarak kaplumbağa kabuğuna benzer bir çatıdan ibaret yapıdır. Bu, aslında mevcut bazı birimlerimizin standartlara uygun ve daha düzgün bir alana taģınmasından ibarettir. Bunun dıģında herhangi bir yapılaģma veya basına yansıyan otel, kongre merkezi vb. yapının yapılmasına olanak yoktur. Dalyan ve çevresinde bu türlerin yaģadığı doğrudur. Bununla birlikte canlıların yaģam alanları ve etkilenme zonları ile proje alanının bir alakası bulunmamaktadır. Söz konusu arkeolojik buluntuların merkezin konumuyla iliģkisi bulunmamaktadır. DEKAMER 2009 yılında kurulmuģtur. Neticede, Ģu an merkezimizde laboratuvar ve bazı imkânlarımız bulunmaktadır ancak ameliyathane, yoğun bakım ünitesi ve kıģın havuz suyu sıcaklıklarının düģmesini önleyecek bir kapalı alana da ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalıģmaları yaparken günde 100-120 m 3 deniz suyu sirküle ediliyor. Bu su denizden sabit borularla uzağa taģınamaz, tanker vb. ile taģınsa bile kullanılan tuzlu suyun denizden uzak bir noktada deģarjı ekosisteme daha çok zarar verir. Bu nedenle önemli olan suyun denizden alınması ve denize yakın bir noktadan yer altına deģarj edilmesidir. Tuzlu suyun taģınması, bekletilmesi ve deģarj edilmesi durumlarında gerekecek sterilizasyon için kurulması gereken su arıtma sistemi dikkate alınmalıdır. Kumsaldan uzak bir yerde tuzlu su bırakılırsa çevreye vereceği zarar da çok büyük olacaktır. Günlük 120 m 3 suyu hem temiz olarak taģımak hem de denizden uzak bir bölgede deģarj etmek çevre açısından büyük olumsuzluklar oluģturacaktır. Aynı zamanda, ekonomik olarak uygulanabilir de değildir. Bunu dıģında tuzlu suyun borularla taģınması için gerekecek inģaat alanı ve yol göz önüne alındığında yine çevreye vereceği olası tehditler de ortadadır. Merkez olarak büyük ihtiyacımız olmasına rağmen içme suyumuzu bu gerekçelerle 4 km ilerideki Gökbel köyünden araçla taģımaktayız. 11
DAĞITIM LĠSTESĠ RESMİ KURUMLAR DAĞITIM LİSTESİ 1. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü 2. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 3. Muğla Valiliği 4. Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 5. Muğla Orman Bölge Müdürlüğü 6. Ortaca Kaymakamlığı 7. Dalaman Kaymakamlığı 8. Köyceğiz Kaymakamlığı 9. Ortaca Belediyesi 10. Dalyan Belediyesi ULUSAL SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI 1. WWF Türkiye info@wwf.org.tr 2. Doğa Derneği doga@dogadernegi.org 3. Doğa Koruma Merkezi dkm@dkm.org.tr 4. Doğa Araştırmaları Derneği iletisim@dogarastirmalari.org 5. TEMA Vakfı tema@tema.org.tr 6. Kuzey Doğa Derneği info@kuzeydoga.org 7. info@ekad.org.tr 8. Deniz Temiz info@turmepa.com 9. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği eda@ttkder.org.tr 10. Sualtı Araştırmaları Derneği info@sad.org.tr 11. Yeşiller ve Sol Gönderilecek STK temsilcisi Kişiler emrahcoban1@gmail.com ugur.zeydanli@dkm.org.tr osman.erdem@dogaarastirmalari.org sureyya@dogadernegi.org dcandas@gmail.com İZTUZU NU KURTARMA PLATFORMU 1. IKUP adına Av. Berna Babaoğlu Ulutaş 12