İnternet Uygulamaları ve Protokoller Kullanıcı Tarafından Geliştirilen İçerik (UCC) Meriç Aykol İnternetin yaşama nedenini Cluetrain Manifesto'nun yazarlarından biri olan Christopher Locke iyi bir cümle ile açıklıyor kitabında: İnsanlar, internet'i seviyor çünkü internet, onların diğer insanlarla konuşabilmelerini sağlıyor, onlara ses veriyor, onların istediklerini, halka açık ama şimdiye kadar görülmemiş bir platformda yapmalarına izin veriyor.
İçerik Giriş... 3 Çalışma Önerisi... 4 Zaman Planı... 4 Araştırma Araçları... 4 Araştırma Yöntemi... 5 Verilerin Güvenilirliği... 5 Sorular... 6 Kaynaklar... 8 2
Giriş İnternet kitlelere yayıldığı yakın dönemde kullanıcılara hızlı ve kolay etkileşim imkanı sunmaya başladı. Sosyal Web, Web 2.0 gibi isimlerle tanımladığımız bu yeni internet kullanım biçimi ve eğilimi güçlendikçe paylaşım platformlarında geçirilen zaman da süratle artıyor. Web 2.0 kullanıcıların web sitelerini daha rahat kullanabilmesi ve karşılıklı iletişimin maksimize edilmesi üzerine kurulu bir kurallar bütünüdür. Son yıllarda, interaktif web siteleri ve sosyal ağ siteleri, en büyük meraklardan biri haline geldi. Facebook profilleri, Fotokritik ya da Flickr daki resimler, Linked-in deki özgeçmişler, birçok sitede müzikler, itiraf.com daki itiraflar ve edinilen arkadaşlar, bu kuşağın en önemli sosyal aktiviteleri arasında yer alıyor. Bütün bunları bilmiyorsanız, özellikle 15-35 yaş grubu arasındayken kendinizi ortamda yabancı gibi hissediyorsunuz. Çok uzun süre bu sitelere kayıtsız kalmanız mümkün olmuyor ve bu ağların bir parçası haline geliyorsunuz. Geçmişin teknoloji odaklı girişimleri yerine artık, kullanıcı-odaklı, deneyimin maksimize edildiği ve kullanıcının ortama katkı sağladığı bir dönem yaşanıyor. Artık yeni jenerasyon siteler, ücretsiz servis ve araçlarıyla kullanıcıları kendisine çekmeye çalışıyor. Kullanıcıların yarattığı içerik ile siteler, mimarisini, İnternet kullanıcılarına bırakıyor. Günümüzde birçok şirket için, kullanıcı deneyimi en önemli misyon haline gelirken, milyar dolarlık şirketler, birkaç sene önce açılmış, küçük şirketlerin sunduğu kusursuz kullanıcı deneyimi yüzünden zarar etmeye hatta şirket işleyiş modellerini değiştirmeye başladı (ör. NetFlix-BlockBuster). Pazarlama şirketlerinin, blogları takip ederek, tüketicilerin ne düşündüğünü öğrenmeye çalıştığını sıkça gözlemliyoruz. Yeni dönemin bu gelişmeleri birçok mesleği ve şirketleri değişime zorlamakta. Web 2.0 dediğimiz dönem, ilk nesilden farklı olarak para odağından daha çok bilgi ve eğlencenin paylaşımı, diğer insanlarla kurulan ağlar, yaratılan bedava içerik gibi kavramlarla ilgileniyor. Bu yeni dönemin en önemli gelişmelerinden biri kullanıcılar tarafından yaratılan içerik ve bu içeriğin özgürce paylaşımıdır. Özellikle de bloglar bu yeni akımın en önemli aktörleridir. İnternette etkileşimli çalışmalar arttıkça, kullanıcının yarattığı içerik ve etkileşime katkısı da o hızla artıyor. İnternette kullanıcılar arası ve içeriği yaratanlarla kurulan ilişki, katılımın çok daha ötesinde bir yaratıcılık seviyesine ulaşıyor. Kullanıcılar arama motorlarıyla, sözlük siteleri, bloglar ve forumlar aracılığıyla pek çok bilgiye ulaşabiliyor. Buradaki içerik, kullanıcının ürün/markayla ilgili bilgileri daha kolay özümsemesini sağlıyor. Çok takip edilen kullanıcılar, blog yazarları ve fotoğrafçılar, bu yeni medyada gazetecilere ve televizyonculara alternatif olmaya başladılar. İşin medya planlaması tarafında, blog yazarlarının da marka iletişimcileri tarafından gazeteciler gibi kabul görmeye başladığını görüyoruz. Dünyada siyasi, ekonomik etkinliklere akredite olabilen blog yazarları artarken ülkemizde de özellikle hızlı tüketim ürünleri alanında blog kullananlara yönelik aktiviteler artıyor. 3
Diğer taraftan kullanıcılara bu kadar sınırsız içerik oluşturma şansı verilince bir bilgi çöplüğü de ortaya çıkmaya başlamıştır. Örneğin, hergün milyonlarca videonun düşünülmeden eklendiği bir platform olarak Youtube gün geçtikçe şişerken, kaliteli içeriğin bu video bütünün ne kadarlık bir kısmını oluşturduğu tartışmaya açıktır. Bunun için birçok sitede içeriğin oylanması ya da onaylanması sistemleri uygulanıyor. Gittikçe genişleyen web dünyasında kaliteli içerik giderek daha önemli hale gelmeye başladı. İçerik konusundaki sıkıntıların giderilmesi doğrultusunda, temel felsefe olan kullanıcı tarafından oluşturulmuş içeriği (user created content) belki de kullanıcı tarafından oluşturulmuş kaliteli içerik (user created qualified content) haline getirecektir. Çalışma Önerisi İçeriği kullanıcıların oluşturduğu internet kuşağında, diğer kullanıcılara göre Türk kullanıcıların genel olarak içeriğe katkı yapma kaygısından uzak olduğu gözlemler arasında yer alıyor. Bu araştırma çalışması ile farklı demografik özelliklere sahip kullanıcılar ele alınarak internet üzerinde kullanıcı olarak içeriğe katkı sağlama ve sosyal ağlar konusundaki yaklaşımları, katkı ve ilgi düzeyleri ve ilgi düzeyini etkileyen sebepler değerlendirilecektir. Araştırma web üzerinde gerçekleştirilerek, e_posta ile kullanıcılara iletilecektir. Dolayısıyla yanıt beklenen grup düzenli internet kullanıcılarından oluşacaktır. Bu konuda daha önce yapılan araştırmalar incelendiği zaman daha çok kalitatif çalışmalar (odak grupları ve yüzyüze görüşmeler tarzında) görülmektedir. Zaman Planı İş Süre Hedeflenen Tarih Çalışma Kapsam ve Planının Oluşturulması 2 Hafta 17 Ekim Onay Aşaması 1 Hafta 24 Ekim Anketin Hazırlanarak Devreye Alınması 1 Hafta 31 Ekim Yanıtların Toplanması 4 Hafta 28 Kasım Sonuç Raporunun Oluşturulması 2 Hafta 15 Aralık Araştırma Araçları Bu çalışma için OECD tarafından 2008 yılında yayınlanan Measuring User-Created Content: Implications For The "Ict Access And Use By Households And Individuals" araştırması içinde yer alan farklı ülkelere ait araştırma soruları değerlendirilerek ve yeniden yapılandırılarak soru seti oluşturulmuştur. Anketin İçeriği a) Konular: 13 soru - xx seçenek b) Katılımcı profili: 5 soru 4
Çalışmada Kullanılacak Yöntem ve Araçlar - Veri analizi ve istatistik programları (Minitab) - Web üzerindeki bir anket yazılımı Araştırma Yöntemi Katılımcı kitlesi: Anket, yazılım mühendisliği ve yönetimi faaliyetlerinde görev alan çalışanlara yöneliktir ve anonim olarak uygulanmıştır. Katılımın 70-100 kişi arasında olacağı tahmin edilmiş, 75 kişiden yanıt alınmıştır. Yanıt alınan kişilerden 64 ü kimlik ve e_posta bilgilerini açıklamış, 11 kişi ise gizli bırakmıştır. Kimliğin %85 oranında biliniyor olması, beyanların mevcut durumdan daha iyi olması riskini beraberinde getirmekle birlikte, veri kalitesi açısından önem taşımaktadır. Uygulama yöntemi: Web ortamında kullanıma açık olan bir anket sistemi aracılığı ile veri toplanacaktır. (https://www.surveygizmo.com... ) Anketin uygulanması: Anket, 1 28 Kasım 2009 tarihleri arasında web ortamında uygulanarak, toplanan veriler 15 Aralık 2009 tarihine kadar değerlendirilecektir. Anket değerlendirme yaklaşımı: Anket verilerinin değerlendirilmesinde aşağıdaki yaklaşımlar kullanılacaktır: 1. Genel yanıt dağılımı 2. Katılımcı demorafik özellikleri bazında yanıt dağılımı 3. Odak konularda çapraz yanıt inceleme 4. Dersi alan diğer öğrenciler ile birlikte sonuçların e-posta aracılığı ile gözden geçirilmesi Verilerin Güvenilirliği Benzer yapıdaki (demografik ve bazı belirleyici soruların dışında kalan) anket sorularının yanıtları ile güvenilirlik analizleri gerçekleştirilecektir. Güvenilirlik, bağımsız ölçümler arasındaki kararlılıktır, korelasyon katsayısı (r) ile belirlenir. Korelasyon katsayısı, sıfır ile bir arasında değişen değerler alır ve bu değer bire yaklaştıkça güvenilirliğin yüksek olduğu kabul edilir. Cronbach-Alpha katsayısı, soruların birbirleri ile yakınlığını ortaya koyar, n sorunun türdeş bir yapıyı açıklamak ya da sorgulamak üzere bir bütün oluşturup oluşturmadığını sorgulamayı sağlar. Alpha katsayıları ölçekte yer alan k sorunun varyansları toplamının genel varyansa oranlanması ile bulunan bir ağırlıklı standart değişim ortalamasıdır. 0 ile 1 arasında değişim gösterir. Sorular standardize edilmişse, Cronbach-Alpha katsayısı, soruların ortalama korelasyonu ya da kovaryansına dayanarak hesaplanır. Verilerin güvenilir olması için bu değerin 0,7 rakamının üzerinde olması önerilmektedir. (Hair ve diğ. 1998) 5
Sorular 1. Doğum Yılı 2. Eğitim 3. Meslek 4. Şehir 5. Cinsiyet 6. İnterneti aşağıdaki faaliyetlerden hangileri ilgili olarak kullanıyorsunuz? - Gazete ve dergi okumak - Bilgi aramak (google... vb bir arama motoru ile) - Webden radyo dinlemek - Webden televizyon izlemek - Online oyun oynamak - Müzik, film, kısa film ya da video indirmek - Doküman, resim vb ekleyerek e_posta göndermek - Chat, haber grubu ya da online tartışma (forum) ortamlarına mesaj eklemek - İnternet üzerinden telefon görüşmesi - Web sayfası oluşturmak - Yukardakilerin hiçbiri 7. İnternetten ne sıklıkta müzik ve/veya film indiriyorsunuz? - Hergün - Haftada birkaç kez - Ayda birkaç kez - Altı ayda birkaç kez - Hiç indirmedim 8. İnternette aşağıdakilerden hangilerini ziyaret ediyorsunuz? - Online tanışma siteleri - Sosyal iletişim ağları (Facebook, Twitter, Myspace,...) - Diğer sosyal forumlar - Bloglar - Yorumlar (Ürün, hizmet, haber, seyahat...) 9. İnternette aşağıdakilerden hangilerine mesaj, yorum, fotoğraf ekleyerek katkı sağlıyorsunuz? - Online tanışma siteleri - Sosyal iletişim ağları (Facebook, Twitter, Myspace,...) - Diğer sosyal forumlar - Bloglar - Yorumlar (Ürün, hizmet, haber...) 10. Bu ortamları ziyaret etmek için ne kadar zaman ayırıyorsunuz? - Haftada 5 saatten az - Haftada 5-9 saat arasında - Haftada 10-14 saat arası - Haftada 15-19 saat arası 6
- Haftada 20 saatten fazla 11. Bu ortamlara katkı sağlamak için ne kadar zaman ayırıyorsunuz? - Haftada 5 saatten az - Haftada 5-9 saat arasında - Haftada 10-14 saat arası - Haftada 15-19 saat arası - Haftada 20 saatten fazla 12. Kendinize ait bir blogunuz varsa ne sıklıkta güncelliyorsunuz? - Blogum yok - Hergün - Haftada birkaç kez - Ayda birkaç kez - Çok uzun aralıklarla - Hiç güncellemedim 13. Başkalarına ait blogları ne sıklıkta ziyaret ediyorsunuz? - Hergün - Haftada birkaç kez - Ayda birkaç kez - Altı ayda birkaç kez - Hiç blog ziyaret etmedim 14. Bloglar için ne kadar zaman ayırıyorsunuz? - Haftada 5 saatten az - Haftada 5-9 saat arasında - Haftada 10-14 saat arası - Haftada 15-19 saat arası - Haftada 20 saatten fazla 15. Bloglar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangileri düşüncelerinize uyuyor? - Blog oluşturmak zor, okumak yazmaktan daha kolay - Herhangi birinin görüşünü okuyacağıma o konuda uzman görüşünü tercih ederim - Çok sayıda blog var hepsi başka birşey söylüyor - Açık kimliğimle bu tür ortamlarda yorum yazmaktan çekiniyor/korkuyorum - Blog sahibini/yazarını tanıyorsam takip ediyorum - Bloglarda deneyimler yer aldığı için daha objektif - Bloglardan sağlık ile ilgili deneyimleri (hastane, doktor vb tecrübeleri) takip ediyorum - Yemek tarifleri için takip ettiğim bloglar var - Belli uzmanlık konularında (kişisel gelişim vb) takip ettiğim bloglar var -... 16. Paylaşılan bir web sitesine kendi oluşturduğunuz içeriklerden (metin, imaj, fotoğraf, video, müzik vb) hangilerini yüklüyorsunuz? - YouTube veya benzeri web sunucuları için - video - Paylaşım için kendi çektiğiniz fotoğraf/ videolar - Wiki için - herhangi bir içerik (metin, resim, link) - Diğer kendi ürettiğiniz içerik/fotoğraflar/müzik 7
Kaynaklar 1. Measuring User-Created Content: Implications For The "Ict Access And Use By Households And Individuals" Surveys, 30-Jan-2008, http://www.oecd.org/dataoecd/44/58/40003289.pdf 2. Imagined Communities Awareness, Information Sharing, and Privacy on the Facebook, Alessandro Acquisti and Ralph Gross, Carnegie Mellon University, PET 2006 3. Digital Relationships in the MySpace Generation: Results From a Qualitative Study, Catherine Dwyer, Pace University 4. Kütüphane 2.0 Hareketi, Derya Soğuksu, 2 Nisan 2008 5. www.alexa.com 6. Boyd, d. (2001). Sexing the Internet: Reflections on the role of identification in online communities. Sexualities, Medias, Technologies. University of Surrey. Retrieved September 9, 2007 from http://www.danah.org/papers/sexingtheinternet.conference.pdf 7. Zeynep Özata Blogistan Home, İçerik arttı, mertlik bozuldu November 3, 2007 8. Hair, J.F., Anderson, R.E., Tatham, R.L. And Black, W.C., 1998. Multivariate data analysis. 5^th ed. Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ. 8