Eğitmenleriniz ATSO-ANSİAD EĞİTİMİNE HOŞGELDİNİZ 10 11 KASIM 2005 ANTALYA Sakip ALTUNLU Mehmet ŞEN Antalya Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürü. 1 2 GÜLÜMSEYİN Bu eğitim sizin içindir ve başarılı olması büyük ölçüde size bağlıdır. Tartışmalara katılın. Deneyimlerinizden söz edin. Düşündüklerinizi söyleyin. Özel konuşmalardan kaçının. Eğitim saatlerine uyun. Lütfen eğitim süresince sigara içmeyin. Cep telefonlarınızı kapalı tutun. Sürekli Değerlendirme / Sınav. Tartışmalara katılım ve eğitmenlere soru sorma. Sınıf ile iletişim. Eğitimle ilgili amaca ulaşılması. Devamlılık ve dakiklik. Yazılı sınav. 30 Dk. Kitaplar açık. 3 4 Türkçe Versiyon. EurepGAP Türkçe versiyonu ETKO tarafından tercüme edilmiştir. Yaş Meyve ve Sebze Üretiminde; Türkiye ve BVQI Türkiye tarafından da gözden geçirilmiştir. Ancak henüz EurepGAP Teknik ve Standartlar komitesi tarafından onaylanmamıştır. Herhangi bir şüphe durumunda İngilizce en son versiyon dikkate alınmalıdır. www.eurep.org/fruit/languages/english/dokuments.html Tarladan Sofraya Yaklaşımı 5 6
NEDİR? EUREP: Avrupanın önde gelen parekendecilerinin oluşturduğu çalışma grubuna verilen ad. + GAP: İyi tarımsal uygulamalar. EUREP tarım endüstrisinde üretimin belgelendirilmesi için GAP standardını kullanır. Tüketicilerin taleplerine yanıt vermek için, NEDİR? Perakendeciler ve onların tedarikçileri sektöre özgü tarımsal belgelendirme standartları yaratıp ve uygulamışlardır. Amaç, global tarım standartlarının bütünlüğünü, saydamlığını ve uyumunu sağlamaktır. Bu, Üretilen güvenli gıdaya, İşçi sağlığına, güvenliğine ve refahına, Çevre ve Hayvan sağlığı ile ilgili konulara yönelik gereklilikleri içerir. EurepGAP standart belgelendirme sistemine, paydaşların danışmanlığı yol göstermektedir ve varolan kalite güvence sistemlerinin haklı ve saydam karşılıklı tanıma sürecine (kıyaslama) yönelik ilkeleri içerir. 7 8 KİM TALEP EDİYOR? NEDEN? TÜKETİCİ Beslenme artık bir ihtiyaç değil, bir ZEVK!!! Güvenli ve sağlıklı ürünü önemsiyorlar, Çevreye duyarlılar, Ürünleri sorguluyorlar, İsteklerinin karşılığını ödemeye hazır. PERAKENDE MAĞAZALAR Bilinçli ve duyarlı Tüketicinin talebini karşılamak için çalışıyorlar!!! ÜRETİCİ Pazarlarda yer alabilmek için Tüketici isteklerinin karşılanmasındaki birincil rolünü almalı Tehditler: Gıda güvenliğine ilişkin sinyaller (Dioxin, Ecoli, Salmonella, vb.) Tüketicilerin talebine perakendecilerin yanıtı Durum: Denetim faaliyetlerinin çoğaltılması ve tutarsızlığı Çözüm: Spesifikasyonları ve denetimi uyumlaştırmak Spesifikasyonlar; Üretilen güvenli gıdaya, İşçi sağlığına, güvenliğine ve refahına, Çevre ve, Hayvan sağlığı ile ilgili konulara yönelik gereklilikleri içerir. 9 10 36 GENEL BAKIŞ KAPSAMI Avrupa Birliği ülkelerinde artık üye perakende mağazalar EurepGap sertifikası olmayan ürün almayacaklar. Sera varlığı açısından 29000 hektarla Avrupa'nın İspanya dan sonra ikinci sırasındayız. İşletme büyüklüğü AB ortalamasının 10 kat aşağısında olup 2000 m2 düzeyinde. AB üye ülkeleri genelinde toplam yaş meyve ve sebzenin %40 ı üretici birlikleri tarafından üretiliyor. Belçika ve Hollanda da oran %70, İspanya da %50 fransa da %55, İtalya da %30 Bu tür üretici birlikleri 10-15 üreticinin biraraya gelmesi ile oluşabildiği gibi 100-150 üretici ile oluşabilen birlikler vardır. Bu nedenle en büyük gereklilik örgütlenme... ISO 9000 & ISO 14000 & OHSAS 18000 & SA 8000 Üretimde Kalite Yönetimi, Çevresel Yaklaşımlar, Çalışanların Sağlık ve Güvenlik Gereklilikleri, Toplumsal Sorumluluk. GAP IPM Entegre Pestisit Yönetimi ICM Entegre Ürün Yönetimi Tarımsal İyi Üretim Uygulamaları Sürdürülebilir Tarım Sürdürülebilir Çevre Risk Analizi, Kritik Noktaların Belirlenmesi Risk Azaltıcı Çalışmalar 11 12
KAPSAMI GÜVENİLİR ÜRÜN SAĞLANMASI PİRAMİDİ Kalite Nedir? YÖNETİMİN DESTEĞİ ISO 9000:2000 Kaliteyi şöyle tanımlar: ZARARLILARLA MÜCADELE GÜVENİLİR ÜRÜN EĞİTİM yapısal özellikler grubunun şartları yerine getirme derecesi İYİ TARIM UYGULAMALARI (GAP) SU GÜBRE ÇALIŞAN TEMİZLİK ve KALİTESİ KULLANIMI HİJYENİ SANİTASYON 13 14 Önlem al: Süreç performansını sürekli iyileştirmek için Faaliyetleri başlat. Önlem al Nasıl iyileştirilir? Planla Ne, nasıl? PUKÖ DÖNGÜSÜ DEMING ÇEVRİMİ Planla: Müşteri istekleri ve kuruluşun politikası ile uyumlu Sonuçların ortaya çıkması için Gerekli hedef ve süreçleri Oluştur. Düzelt Kalite Yönetimi Planla Kontrol et Plandan sapma var mı? Uygula Planı uygula Uygula: Planı ve süreçleri Uygula. Doğrula Uygula Kontrol et: Süreçleri ve ürünü, Politikalar, hedefler ve ürünün şartlarına göre izle, ölç ve Sonuçları raporla. 15 16 KYS nin Temel Prensipleri Neden Kalite Yönetim Sistemi? Müşteri Odaklılık Liderlik Çalışanların Katılımı Proses Yaklaşımı Sistem Yaklaşımı Sürekli İyileştirme Gerçeklere Dayalı Karar Verme Tedarikçilerle Karşılıklı Çıkar Ortaklığına Dayalı İlişki Sürekli değişen müşteri beklentileri, mal ve hizmetlerde yüksek kalite standartları Müşteri odaklılık Müşteri sadakati artık yok. Bir detay yüzünden uzun süredir ürün alan müşteri işletmeyi bırakabilir. 17 18
Neden Kalite Yönetim Sistemi? Güvenilirlik Saygınlık Profesyonellik Duyarlılık Kalite El Kitabı Kalite Yönetim Sistemi Prosedürler satınalma, eğitim, satış İTİBAR Talimatlar paketleme, sevkiyat, güvenlik İŞLETMENİN GERÇEK SERMAYESİ Şirketler çevresel değişimlere duyarlı olmalıdır. Formlar İş Akışları sipariş alma, depo envanter, satınalma talep 19 20, gıda güvenliğinin, ham maddenin yetiştirilmesi, hasat edilmesi ve son ürünün tüketime sunulmasına kadar, tüm gıda zincirini kapsayan sistematik bir yaklaşımdır. sisteminin kullanımı, firmanın son ürünün test edilmesi ve geriye dönük bir kalite kontrol yaklaşımından, Önleyici Kalite Sağlama yaklaşımına geçişini sağlar. sisteminin kullanılması, teknik kaynakların, üretimin kritik kısımlarına kanalize edilmesini sağlar. FAO / WHO Codex Alimentarius Komisyonu gibi uluslar arası otoritelerce gıda güvenliğinin sağlanması için seçilen ve geliştirilmekte olan bir sistemdir. sisteminin uluslar arası ticaret açısından da olumlu etkileri vardır. T.C. Gıda Kanununca sisteminin uygulanması yasal bir zorunluluktur. 21 22 SİSTEMİNİN PRENSİPLERİ 1) Tehlike Analizi Gıdanın hasadından üretimine kadar geçen her aşamada tehlikenin saptanması ve önlemlerin alınması 2) Kritik Kontrol Noktalarının Saptanması 3) Tanımlanan Her Bir Kritik Kontrol Noktası İçin Kullanılacak Limit Ve Kontrol Kriterlerinin Belirlenmesi 4) Kritik Kontrol Noktalarının Kontrolü ve İzlenmesi İçin Test ve İzleme Sisteminin Oluşturulması 5) Gerekli Olduğu Durumlarda Kritik Kontrol Noktalarında Düzeltici Önlemlerin Alınması 6) Kayıtların Tutulması 7) Sistem Etkinliğinin Kanıtlanması 23 Takımınızı. Ürünü Tanımlay mlayın Ürünün n Kullanım m Amacını Belirleyin Ürünün n Akış Diyagramını Akış Diyagramının Üretime Uygunluğunu unu Kontrol Edin ÜRETİMİN HER AŞAMASINDA MÜMKÜN OLABİLECEK POTANSİYEL RİSKLERİ LİSTE HALİNDE BELİRLEYİN, BELİRLENEN RİSKLERİN KONTROL ÖLÇÜMLERİNİ DE İÇEREN BİR RİSK ANALİZİ OLUŞTURUN SİSTEMİNİN AŞAMALARI 24
KKN larını Belirleyin Her KKN için i in Kritik Limitleri Her KKN İçin Bir İzleme Sistemi SİSTEMİNİN AŞAMALARI Anahtar Mesajlar GERÇEK GIDA GÜVENLİĞİ, SİSTEMİNİN ÇİFTLİKTEN SOFRAYA DEK TAM ANLAMIYLA UYGULANMASIYLA SAĞLANIR. HER TÜRLÜ PATOJEN, KABUL EDİLEMEZ SEVİYEYE ÇIKTIĞI ANDAN İTİBAREN RİSK NİTELİĞİ TAŞIR. Düzeltici Hareket Planı Sistem İşlerli lerliğini ini Denetleyin Dokümantasyon ve Kayıtlar tların n Tutulması 25 İYİ ÜRETİM UYGULAMALARI (GMP) VE İYİ HİJYENİK UYGULAMALAR, (GHP), SİSTEMİNİN TEMEL TAŞLARIDIR. RİSKLERİN VARSAYILMASI, ÖNLENMELERİNİN ANAHTARLARIDIR. 26 Dökümantasyon Yapıları Dökümantasyon Yapıları Kalite El Kitabı Kalite El Kitabı Talimat Prosedür 1 Prosedür 2 Form şeması Talimat Hiyerarşik Yapı Form şeması Prosedürler P.01 P.02 P.03 Talimatlar T.01 T.02 T.03 Formlar F.01 F.02 F.03 Özerk Yapı Şemaları A.01 A.02 A.03 Planlar K.01 K.02 K.03 27 28 Süreç Yönetimi A BXA Sakip ALTUNLU CXA CXBXA B CXB C Çatışmalar ortak alanlarda çıkar. Süreç yönetimi bunu ortadan kaldırmaya yönelik bir çalışmadır. A, B, C= fonksiyonel görev alanları Akdeniz Bölge Temsilcisi 0532 231 5596 sakip.altunlu@superonline.com 29 30