KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ BİYOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ 10 11 Mayıs 2014 TG 6 ÖABT BİYOLOJİ Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.
2014 ÖABT / BİY BİYOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ TG 6 1. Çiçekli bitkilerde tohum oluşumu eşeyli üremedir. Eşeyli üreme sırasında mayoz bölünmede crossing over ve çiçeklenme döneminde meydana gelen mayoz bölünme öncesi replikasyonda mutasyon oluşumu olayları yeni bir varyetenin oluşumuna neden olabilir. 4. İnsanda kanın oksijene doygunluğunun en fazla olduğu anda HbCO 2 konsantrasyonu en azdır. Bu sırada özelliği belirtilmiş kan pulmoner ven ile kalbe gelmektedir. 7. Pankreasın salgıladığı pankreas öz suyunda karbonhidrat, yağ ve protein sindirimi ile ilgili enzimler bulunur. 2. Yağ doku hücrelerinde bulunan yağ molekülleri, Depolandığı organizmaya yedek besin, enerji ve su sağlar. (I) ve Isı kaybına karşı bir izolatör rol üstlenir. (III) görevleri doğrudur. Ancak Vücut savunmasında ve aktif bağışıklıkta rol oynar. görevi doğru olmaz. Bu görev protein molekülleri için doğru olurdu. 5. İnsanın soluk vermesi sırasında gerçekleşen olaylar şöyle sıralanır: kaburga kasları ve diyaframın gevşemesi (II), göğüs kafesinin basık hâl alması (III), diyaframın kubbemsi hâl alması (I), akciğer üzerindeki mekanik basıncın artması (IV) ve akciğer içindeki havanın atmosfere verilmesi (V). 8. R I r Rr XX II III Rr XX r IV Rr XX r V R r 3. Beyincik, merkezî sinir sisteminin bir bölümü olup vücut duruşu ve dengeden sorumludur. büyüme dönemindeki bir bebeğin emeklemesi yani ayağa kalkarak yürüyememesi (I) ve oldukça fazla miktarda alkol almış bireyin yalpalayarak yürümeye çalışması, (II) davranışları beyincik bölümünün yeterince görev yapamaması sonucu meydana gelen davranışlardır. Ancak biberonunu gören bebeğin gülümsemesi ve sevindiğini belli etmesi davranışı bir koşullu reflekstir ve merkezi sinir sisteminin omurilik bölümü ile ilgilidir. 6. İnsanda NH 3 ün büyük çoğunluğu karaciğerde üreye çevrilse de (ornitin devri) idrarda üre yanında bir miktar NH 3 da bulunur. Amonyak ve ürenin nefronun V olarak numaralandırılmış bölümde en yüksek konsantrasyonda bulunduğu söylenir. Çünkü böbrekte toplama kanalına birçok nefron bağlanır ve toplama kanalında bu atık özellikli maddelerin en yüksek konsantrasyonda bulunması olasıdır. 9. Ca +2 iyonlarının görevleriyle ilgili olarak Bağırsak içi asitliğinin artmasına neden olur. görevi yanlıştır. 3
10. Hipofiz bezinden salgılanan hormonlar LTH (prolaktin), FSH (Folikül uyarıcı hormon), LH (Lüteinleştirici hormon) ve STH (Somatotropik hormon) gibi hormonlardır. Kortizol ise böbreküstü bezlerinden salgılanır. 13. Proteinden oluşan apoenzimin aktifleşmesi için koenzim ya da kofaktörlerle birleşmesi gerekir ki bu iş hücrede golgi cisimciğinde gerçekleştirilir. 16. Köpek balıklarında gözlenen; Kalpteki kirli kan solunum organında temizlendikten sonra buradan vücuda dağılır. (I), Kapalı dolaşım sistemi görülür. (II) ve Sinir şeridi sırttadır. (IV) özellikleri diğer balıklarda da gözlenir. Ancak Vücutlarında yalnız kıkırdaktan oluşmuş bir iç iskelet bulunur. (III) özelliği yalnız kıkırdaklı balıklara aittir. Diğer balıklarda iskelet embriyo döneminde kıkırdak, ergin dönemde kemiktir. 11. Proteinlerin yapı taşı olan amino asitler ile ilgili olarak Asidik ortamda baz, bazik ortamda asit gibi davranarak tampon özellik gösterir. (I) özelliği doğrudur. Ancak Amino asitler arasında kurulan bağa ester bağı denir. (II) ve Erişkinlerde toplam 12 çeşit esansiyel amino asit çeşidine gereksinim duyulur. (III) özellikleri yanlış olur. Amino asitler birbirlerine peptit bağları ile bağlanır. Ayrıca erişkinlerde 8 çeşit esansiyel amino asit çeşidine gereksinim duyulur. 14. Eşlenmesi sırasında 24000 deoksiriboz şekeri kullanılan DNA molekünde 24000 nükleotit bulunur. Prokaryot bir hücreye ait olmayabilir. Pirimidinli nükleotit sayısı pürinli nükleotit sayısına eşittir. Çift zincirindeki hidrojen bağı sayısı hesaplanamaz. Yapısında 24000 tane pürinli nükleotit vardır. ifadesi yanlış olur. Yapısında 12000 tane pürinli nükleotit vardır. 17. Bitkinin topraktan azot alarak beslenebilmesi için verilen olaylardan amonyağın oksitlenmesi (I), amonyaktan nitrit oluşumu (III) ve nitröz asitin oksitlenmesi (II) ve sonuçta NO 3 tuzu oluşması olayları zorunludur. 12. Çok yıllık bitkilerde değişmez dokuda bulunan yaşlanmış bir hücre için; Sitoplazma miktarı artar. ve Çeper kalınlığı azalır. yargıları yanlış, Merkezî koful hacmi artar. yargısı doğru olur. Çünkü hücre yaşlandıkça merkezî kofulda artık maddeler depolanır. Bu ise sitoplazma miktarını azaltırken merkezî koful hacmini artırır. Ayrıca hücre çeperi kalınlığı da artar. 15. Hücre zarının görev veya özellikleri için Hücrelerin hormonlara yanıt vermesini sağlar., Hücreye madde giriş çıkışını düzenler., İç katlanmalar yaparak endoplazmik retikulum oluşumunu sağlar. ve Hücrelerin birbirini tanımasını, böylelikle organ naklinin olanaklı olmasını sağlar. ifadeleri doğru olur. Ancak hücre zarı lizozom oluşumunu sağlamaz. 18. Verilenlerden NADH + H + nın yükseltgenerek NAD + molekülüne dönüşmesi hem oksijensiz hem de oksijenli solunum tepkimeleri için ortak olur. 4
19. Sorudaki tepkimeleri incelediğimizde W nin bir disakkarit olduğu görülür. 22. Pankreas bir karma bezdir. Endokrin tip salgılarını kana, ekzokrin tip salgılarını sindirim kanalına bırakır. Buna göre insülin ve glukagon endokrin salgılarıdır ve bunları kana bırakır. 25. Soruda verilen hayvanlardan çekirgelerin (eklembacaklı) solunum sistemi olan trake hem solunum gazlarının değiştirilmesi ve hem de solunum gazlarının taşınması işini üstlenmiştir. Bu hayvanın solunum ve dolaşım sistemi arasında doğrudan bir ilişki yoktur. 20. DNA molekülünün radyoaktif azot izotopu bulunan ortamda iki kez eşlenmesi sonucunda 4 yeni DNA oluşur. Son dölde normal azot izotopu bulunduran zincir sayısı 2, toplam zincir sayısı 8 olur ki oran 2/8 ya da sadeleştirilmiş hâli ile 1/4 olur. 23. Erişkin bir insanda mide öz suyunda HCI (I), mukus (II) ve pepsinojen (III) molekülleri bulunur. Gastrin hormonu ise mide öz suyunda bulunmaz, kanda bulunur. Kimotripsinojen molekülleri ise pankreas öz suyunda bulunur. 26. Küçük kan dolaşımı kanın CO 2 derişimini azaltır ve O 2 derişimini artırır. 21. p 2 + 2 pq = 1 q 2 q 2 = 0,16 ise q = 0,4 olarak bulunur. Hardy Weiberg eşitliğinden p = 1 0,4 p = 0,6 bulunur. 16800 084, X 1 orantısından X i yani gen havuzu X = 20000 olarak bulunur. Çekinik gen taşıyan bireyler; q 2 + 2pq dur. q 2 + 2pq = (0,4) 2 + 2 (0,6 x 0,4) q 2 + 2pq = 0,16 + 0,48 q 2 + 2pq = 0,64 bulunur. Çekinik gen taşıyan birey sayısı ise 100 64 20000 X olur. Orantıyı çözümlersek X = 12800 olarak hesaplanır. 24. Soruda verilen öncüllerdeki I. ifade Allen kuralıdır. II. ifade Dollo kuralı ve III. ifade Coppe kuralıdır. 27. Karaciğer tarafından üretilerek kana verilen heparin kanın damar içinde pıhtılaşmasını engeller ve damar içi kayganlığını artırır. 5
28. Radyoaktif azot elementi içeren ilacın bağırsaktan emildikten sonra kana geçer. Alt ana toplardamar ile kalbe gelir ve akciğere gider. Ardından kalbe geri döner ve aort ile büyük dolaşıma yeniden katılır. Hedef dokusu olan mideye ulaşmak için alt ana atardamardan ayrılır. Alt ana atardamardan ayrılmadan geçen kandaki radyoaktif azot elementi bulunduran ilaç böbrek atardamarına ulaşır. 31. Bir memeli hayvanın embriyolojik gelişim sürecinde segmentasyon (III), gastrulasyon (II), histogenez (I) ve organogenez (IV) ara basamakları sırasıyla gerçekleşir. 34. Verilen canlılardan Amoeba proteus Rhizopoda (kökayaklılar), Euglena viridis Mastigophora (Kamçılılar) ve Paramecium caudatum Ciliata (sililer) grubunda bulunur. 29. Konvergent yolda vücudun çeşitli bölgelerinden gelen sinirler bir sinir veya sinir grubu üzerinde toplanır. Çoğaltma zinciri değildir. Bu sistem sinir sisteminin bir bütün hâlinde hareket etmesini sağlar. Beyindeki merkezler bu duruma örnek olarak verilebilir. 32. Basınç kılcal damar boyunca değişmeyip şekil 2 deki gibi olsaydı Doku sıvısına daha çok besin geçerdi. (II) ve Doku sıvısı miktarı artardı. durumları gerçekleşirdi. Çünkü burada doku sıvısından kana geri dönüş gerçekleşmezdi ve böylece kana artık madde dönemezdi (I). Bunun sonucu ise vücutta ödem oluşurdu. 35. Lamarck çevre etkisiyle gelişen özelliklerin oğul döllere aktarılacağına inanmaktaydı. Bu nedenle soruda verilen öncüllerdeki değişimlerin tamamı Lamarck ın evrim görüşüne uygundur.. 30. Koku duyusunda Koku moleküllerinin iki burun deliğine geliş zamanları farkı kokunun yönünü belirler. (I), Koku alma duyusu çabuk yorulduğundan kötü kokuların uzun süre algılanmasını önlemiş olur. (II) ve Koku reseptörlerini mukus içinde çözünebilen maddeler uyarır. özellikleri doğrudur. 33. İncebağırsak yüzeyindeki mikrovilluslu hücrelerden emildikten sonra villus lenf kılcallarına verilen yağ sindirim ürünleri ve yağda çözünen vitaminler kilus borusu (III), peke sarnıcı (IV), göğüs kanalı (V), sol köprücükaltı toplar damarı (I) ve üst ana toplar damar (II) yolunu izleyerek kalbin sağ kulakçığına gelir. 36. Fotoototrof bakterilerde kloroplast (zarla çevrili organel) bulunmaz. Ancak hem fotoototrof bakteriler hem de Euglena ışıklı ortamda fotosentez yaparak inorganik maddelerden organik madde sentezler. Yine her iki organizma ribozomlarında protein sentezleyebilir. 6
37. Bir bireydeki sinir ve kemik hücresinin birbirinden farklı olması hücrelerdeki aktif genlerin ve bunun bir sonucu olarak enzim çeşitlerinin farklı olmasıdır. DNA larındaki dizilim zigot DNA sının aynısıdır. Ancak histon proteinler bu iki hücrenin aktif gen farklılıklarını belirler. 40. Orak hücre anemisi, fenilketonuri, kretenizm ve pepsin eksikliği kalıtsal hastalıklardandır. Ancak hemoroid bir kalıtsal hastalık değildir. 43. Ekosistem ekolojisi canlıların beslenme ilişkileri, madde döngüleri ve çevre kirliliği konularını içerir. Bu konularda deney yapabilmek okul koşullarında oldukça zordur. 38. Generatif çekirdek polen tüpünde mayoz bölünme ile değil de mitoz bölünme ile bölünür ve sperm çekirdeklerini oluşturur. Diğer seçeneklerde verilenler tozlaşmanın ardından gerçekleşen olaylardır. 41. Biyoloji laboratuvarı ile ilgili uygulamalar yapabilme bilim - teknoloji - toplum ve çevre etkileşimini anlama ile ilgili kazanımlardan farklıdır, uygulama alanı ile ilgilidir. 44. Öğretmen bu süreçte öncelikle konuyu tanıtmalı, ardından yapılabilecek deneyleri tahtaya yazmalı, öğrenciler kendi ilgileri doğrultusunda deneyleri seçmelidir. Öğretmen bu süreçte sadece rehber olarak gözetim yapmalıdır. 39. Kurak ortama adapte olan bitkilerde stomalar yaprak yüzeyinin derinlerinde bulunur. Kutikula tabakası kalındır. Yaprak yüzeyi tüylüdür. Gelişmiş ve dallanmış kök sistemine sahiptir. 42. Bir biyoloji öğretmeninin alan bilgisi ile ilgili yeterliliklerini gösterebildiği performanslar etkinlik / deney tasarlama, biyolojik olayların sonuç / sebep ilişkisini analiz etme, bilgilerini güncelleyerek öğrencileriyle paylaşma, performans ödevi, ev ödevi, yazılı gibi ölçme faaliyetlerini değerlendirerek öğrencileriyle paylaşma, kavram yanılgılarını gidermek için çözüm üretme olarak sıralanabilir. 45. Otozom ve gonozomlarda ayrılmama işlenirken öğrenciler gamet oluşumu sırasında mayoz bölünme ile kromozomların dağılımı ve türe özgü kromozom sayısına hâkim olmalıdır. 7
46. Bir konuyu anlatırken görselliğin artırılması ve canlı örneklerin gösterilmesi duyuşsal öğrenme düzeyini daha fazla artırır. 48. Bir biyoloji öğretmeni, genetik mühendisliği ve biyoteknoloji konusunu işlerken anlatım tekniği, araştırma ve performans ödevi verme, video - slayt gösterisi seyrettirme, üniversite laboratuvarlarına gezi düzenleme gibi teknikleri kullanabilir. Hangi yöntemi seçeceğini okul - çevre şartları, öğrencilerin bireysel farklılıklarına bakarak ve konuyu analiz ederek karar verebilir. 50. İnorganik maddelerde azot bulunmaması, kavram yanılgısı Organik maddelerden sadece proteinlerde azot bulunması, bilgi eksikliği Protein, bazı karbonhidrat ve tüm yağlarda azotun var olması, hem bilgi eksikliği hem kavram yanılgısıdır. 47. Hava kirliliğine bağlı hastalıklar, kirliliğe neden değil, kirliliğin sonuçlarındandır. Bunu inceleyecek olan öğrenci konu dışında kalır. 49. Biyoloji dersinin öğrenciler açısından en büyük zorluklarından biri, öğrencilerin konular arasında geçiş yaparken zorlanmasıdır. Birbirleriyle ilişkili konuların art arda işlenmesi bu zorluğu giderecektir. 8