ISSN 0378-8628 kültür - sanat - güncel yaflam
Kültür ve Sanat Unutulmaz Filmler, Büyük Bir Sinemac ve Hollywood'u Mesken Tutmufl Bir Aile FRANCIS FORD COPPOLA Birçok kez akademi ödülü kazanm fl yönetmen, prodüktör ve senarist Francis Ford Coppola ayn zamanda bir flarap tüccar, dergi yay mc s ve bir otel iflletmecisidir. Ancak biz onu daha çok ünlü Baba filmi üçlemesi ve Vietnam savafl n anlatan Apocalypse Now yani K yamet ile sineman n dahilerinden biri olarak tan yoruz. Francis Ford Coppola 1939 y l nda Detroit, Michigan'da aktris Carmine Coppola'n n o lu olarak do du. Baba üçlemesiyle gangster filmlerine yeni bir soluk getirmesinden y llar önce Coppola ilk 8 mm'lik filmini 10 yafl ndayken çekti. Çocuklu unu ünlü kukla flovu Muppet Show u izleyerek geçiren Coppola, U.C.L.A. sinema okulunu bitirdi. E itimi s ras nda Tonite for Sure adl bir filmin de yan s ra birçok k sa film çal flmas yapt hatta, bu döneme ait baz porno film çal flmalar bile bulunmaktad r. Daha sonralar, düflük bütçeli filmler çeken Roger Corman adl bir yönetmenin yan nda asistanl k ve senaryo yazarl yapmaya bafllad. 1963 y l nda baltal bir katili konu alan Demetia 13 adl bir korku filmi çekti. Mezuniyetinden sonra You're a Big Boy Now adl filme imza atarak elefltirmenlerin dikkatini çeken Coppola, ard ndan bir Broadway müzikalinin sinema uyarlamas olan Finian's Rainbow u beyaz perdeye tafl d. Bu film ayn zamanda Fred Astaire'in oyunu ve Petula Clark' n ilk Amerikan filmi olmas yla da önemlidir. Aç k havada yap lan çekimler ile stüdyo çekimleri aras nda oluflan fl k kontrast na ve müzikal filmlere olan ilginin azalmas na ra men Finian's Rainbow, Petula Clark'a en iyi kad n oyuncu alt n küresini kazand rd. II
4-sinema.qxd 12/29/06 2:14 PM Page III S NEMA - Coppola d klar n Mario Puzo'nun ayn adl roman ndan uyarlayarak anlat yordu. Ard ndan American Graffiti nin yap mc l n, The Conversation ve The Godfather II adl filmlerin yönetmenli ini yapan Coppola, Amerikan sinemas n n tan nm fl ve baflar l yönetmenlerinden biri olarak tan nmaya bafllad. Warner Bros'un bafl ndaki kardefllerden Jack Warner önceleri uzun saçl, sakall ve hippi görünüfllü Coppola'dan hofllanmam flt fakat yapt çal flmalarla genç Francis onun gözüne girmeyi baflard ve 1969 y l nda yap lan bir anlaflma ile Coppola kendi yap m flirketi American Zoetrope'a kavufltu. ki y l sonra Coppola, Patton un senaryosuyla ilk Oscar n kazand. 1972 y l nda yapt The Godfather ile büyük bir yönetmen ve senarist oldu unu ispat etti ve birçok ödül kazand. Film, bir talyan mafya ailesi olan Corleone'lerin Amerika'da yürüttükleri iliflkiler a n ve bu ailenin yafla- Bu y llarda birçok genç yönetmen ve yap mc ya destek olan Coppola, Krusawa's Kagemusha gibi filmlerin kamera arkas nda yer ald. 70'lerin sonuna do ru Joseph Conrad' n Heart of Darkness adl roman ndan uyarlad Apocalypse Now adl epik filmini gerçeklefltirdi. Çekimleri Filipinlerde yap lan film, kötü hava koflullar, hastal klar ve bütçeyi aflan harcamalar gibi sorunlar yüzünden oldukça güç tamamland. Filmini tamamlayabilmek için kendi cebinden para harcayan ve birçok zorlu u göze alan Coppola sonunda ortaya Vietnam trajedisini en iyi flekilde anlatan film olan Apocalypse Now ç kard. One From the Heart ile bankadaki hesab kurumaya III
Kültür ve Sanat bafllayan yönetmen, herfleye ra men ününe ün katmaya devam ediyordu. The Outsiders and Rumble Fish adl uyarlama filmde Matt Dillon, Tom Cruise, Patrick Swayze, Rob Lowe, Emilio Estevez ve Christopher Penn ve ye eni Nicolas Cage gibi genç kuflak o y u n c u l a r l a ç a l fl a n C o p p o l a, bu film ve a r d n d a n çekti i The C o t t o n Club ile eski günlerini arat r oldu. 1920 y l nda bir Harlem jazz kul ü b ü n d e çekilen film tam bir fiyaskoyla sonuçland. Coppola, sonraki y llarda çekti i Peggy Sue Got Married ile Tucker: A Man and His Dream adl filmleriyle seyirci taraf ndan be eni toplad ysa da elefltirmenlerin gözünde giderek de er kaybediyordu. Godfather III ve Bram Stoker's Dracula gibi baflar l yap mlara imza atan yönetmen, son olarak 1997 y l nda The Rainmaker adl bir filmi gerçeklefltirdi. Coppola ailesi Amerikan sinemas na oldukça önemli katk larda bulunmufllard r. Francis Ford Coppola'n n annesinin yan s ra k z Sofia Coppola yönetmen, oyuncu ve Oscar ödüllü bir senaristtir. O ullar Roman Coppola ve Gian Carlo Coppola da sinemaya katk da bulunanlar aras ndad r ancak Gian' n 1986'daki erken ölümü Francis Ford Coppola'n n, Nicolas Cage'i yani esas ad yla ye eni Nicolas Kim Coppola' y sinema dünyas n n içine çekmesine neden olmufltur. IV
S N E M A - C o p p o l a Coppola'n n Oscar Ödülleri 1972'de ilk defa Godfather I ile en iyi yönetmen dal nda Oscar'a aday olan Coppola 1973 y l nda bu sefer Amerikan Graffitti ile en iyi film dal nda adayl tatt. Ancak gerçek zafer bir sonraki sene, The Godfather Part II ile gelecekti; bu film 1974'te hem en iyi film, hem de en iyi yönetmen Oscar'lar n ald. Ayr ca ayn y l The Conversation ile en iyi film dal na aday da oldu. 1979 senesinde kült filmi Apocalypse Now ile yeniden Oscar' n en iyi yönetmen aday olan Coppola, en iyi film için verilen heykelci i yine evine götürdü. T pk 1990 y l nda ünlü üçlemenin sonuncusu The Godfather III için de olaca gibi. Filmografi 1963: Dementia 13 1966: Is Paris Burning? 1967: You're A Big Boy Now 1968: Finian's Rainbow 1969: The Rain People 1972: Godfather 1974: The Conversation 1974: Godfather II 1979: Apocalypse Now 1982: One From The Heart 1983: The Outsiders 1983: Rumble Fish 1984: The Cotton Club 1986: Captain Eo 1986: Peggy Sue Got Married 1987: Gardens Of Stone 1988: Tucker: The Man And His Dream 1989: New York Stories 1990: The Godfather III 1992: Bram Stoker's Dracula 1996: Jack 1997: The Rainmaker V