T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2010-2014) Halk eğitimleri için OBEZİTE VE FİZİKSEL AKTİVİTE EĞİTİM MODÜLLERİ Ankara Aralık, 2011 www.beslenme.saglik.gov.tr www.diabturk.gov.tr
9 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
10
11 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
12
13 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
14
15 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
16
17 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
18
ENERJİ ALIMINDAKİ ARTIŞIN NEDENLERİ 19
20
21 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
22
23 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
24
25 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
26
27 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
28
29 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
30
31 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
32
33 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
34
35 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
36
37 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
38
39 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
40
41 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
42
43 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
44
45 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
46
47 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
48
49 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
50
51 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
52
53 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
54
55 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
EĞİTİCİYE NOTLAR 1. Katılımcılarla kanser hastalığı hakkında konuşulması, katılımcıların kanser ile ilgili bilgilerinin öğrenilmesi. 2. Beslenme alışkanlıklarının kanser oluşumundaki etkilerinin neler olabileceğinin tartışılması. 3. Obezitenin bazı kanser türleri ile özellikle meme ve kolon kanserleri ile ilişkisi hakkında konuşulması. 4. Kanser oluşumunu engellemek için beslenmede nelere dikkat edilmesi gerektiği üzerinde durulması. 5. Modüldeki temel mesajların özetlenmesi ve katılımcıların bu mesajları tekrarlamalarının sağlanması. DEĞERLENDİRME Obezite ve Kanser modülü tamamlandıktan sonra aşağıdaki soruların katılımcılara sorulması, doğru cevapların onaylanması, yanlışların düzeltilmesi gerekir: 1. Obezite hangi kanser türleri ile ilişkilidir? 2. Obezite bireylerde kolon kanseri riski artar mı? 3. Günde kaç porsiyon sebze ve meyve tüketilmelidir? 4. Doğru pişirme yöntemleri nelerdir? 5. Kanserden korunmak için dikkat edilecek 3 temel kural nedir? KAYNAK - Dönmez N, Yıldırım M, Arslan P, Obezite ve Kanser, Hastalıklarda Beslenme ve Obezite Bilgi Serisi Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, s. 225-234, Ankara, 2008. 56
57 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
58
59 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
60
TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2010-2014) Fiziksel Aktivite Eğitim Modülleri-13 63
64
65 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
66
67 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
68
69 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
70
71 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
72
73 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
74
75 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
76
77 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
78
79 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
80
İşyeri Ergonomisi Sandalye yüksekliği Sandalye genişliği, 10 cm sandalye önünde Kol desteği Sırt desteği Masa yüksekliği Bilgisayar ekranı pozisyonu Bilgisayar ekranı yüksekliği Klavye Mouse Vücut duruşu Sırt Boyun Omuzlar Kollar El-bilek-önkol Öneri Ayaklar zeminde düz, uyluk tam destekli Alt ve üst sırt tam destekli, diz arkası Dirsek ve ön kol tam desteği Arka desteği bel hizasında kalınlaşmalı Klavye kullanırken kolun dinlenme pozisyonu ile aynı seviyede olmalı Çalışanın tam önünde düz, ekran rotasyonu 10 den az. Göz mesafesi 50 cm. Ekranın üstü göz seviyesinde Masa üzerinde, ekrana düz Klavyeye yakın Düz ve tam sırt destekli 20 den az baş dönme hareketi. Gevşek Gövdeye yakın Düz bir hatta, 5-20 küçük parmak yönünde çevrilmiş 81
82
83 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
Tip 1 Diyabet Tip 2 Diyabet Gebelik Diyabeti Pankreastan insülin hormonu hiç salgılanmaz. İnsülin dışardan vücuda enjekte edilir. Pankreastan insülin hormonu yeterli miktarda salgılanmaz veya gereken şekilde kullanılamaz. İnsülin dışardan vücuda ağızdan ilaçlarla alınır. Gebelik döneminde oluşan fizyolojik ve hormonal değişimler sonucu görülür. Genellikle doğumdan sonra düzelir. 84
85 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
86
87 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
88
89 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
90
91 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
92
93 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI
94
www.beslenme.saglik.gov.tr www.diabturk.gov.tr Sağlık Bakanlığı Yayın No: 827 ISBN : 978-975-590-387-3