SOSYAL GÜVENLİK KURUMU ÜÇÜNCÜ OLAĞAN GENEL KURUL TOPLANTISI KONUŞMA METNİ 04.12.2012 Sayın Bakanım (Bakanlarım), Kamu Kurum ve Kuruluşlarının, Sendikaların ve Meslek Odalarımızın Çok Değerli Temsilcileri, Sayın Basın Mensupları, Sosyal Güvenlik Kurumu Üçüncü Olağan Genel Kurul toplantısına hoş geldiniz diyor, hepinizi şahsım ve Kurumum adına saygıyla selamlıyorum. Bilindiği üzere gelişimin ve beraberinde getirdiği değişimin çok hızlı bir şekilde yaşandığı günümüzde, dünyamızda yaşanan gelişmelere paralel olarak sosyal güvenlik hizmetlerini sunabilmek ve geçmişteki sıkıntı ve zorluklardan ders alarak geleceğin ihtiyaç ve beklentilerine cevap verebilmek için sosyal güvenlik reformu hayata geçirildi. Bu reformu gerçekleştirmek amacıyla, 2006 yılında 5502 sayılı Kanunla Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı kuruldu ve üç sosyal güvenlik teşkilatı tek çatı altında birleştirildi. Tüm bireylere eşit kapsam ve kalitede sosyal güvenlik hizmeti verilen bir yapının oluşturulması için hazırlanan 5510 sayılı Sosyal 1
Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 yılında TBMM den geçerek 8 Mayıs 2008 tarihinde Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylece çalışanların sigortalılık türlerine göre farklı olan mevzuatları birleştirilmek suretiyle norm ve standart birliği sağlandı. Çok kısa bir zamanda gerçekleştirilen bu reform sürecinde kurumsallaşma tamamlandı, merkez ve taşra teşkilatı oluşturuldu, ikincil mevzuat hazırlandı, teknolojik altyapı iyileştirildi, daha kaliteli ve sürdürülebilir hizmet verebilmek için gerek sigortacılık gerekse sağlık alanında çok çeşitli ve özverili çalışmalar gerçekleştirildi. Reform süreci, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren de yeşil kartlıların genel sağlık sigortası kapsamına alınmasıyla bütün ayaklarıyla tamamlandı. Bu reform süreci, Sosyal Güvenlik Kurumu için önemli değişimlerin, dönüşümlerin olduğu, yoğun çalışmaların yapıldığı bir dönem olmuştur. Temel amacı kısa dönemde sosyal güvenlik sisteminin finansman sorununu kontrol altına almak, orta ve uzun dönemde ise adil, kolay erişilebilir, yoksulluğa karşı daha etkin koruma sağlayan, mali açıdan sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemine ulaşabilmek olan Sosyal Güvenlik Reformu, bu doğrultuda birçok yeniliği barındırmaktadır. 2
Bu çerçevede; yaş, prim ödeme gün sayısı, aylık bağlama oranı, güncelleme katsayısı gibi sosyal sigorta sisteminin temel parametrelerinde çok önemli değişiklikler yapıldı. Bu değişikliklerin sonucunda vatandaşın güvenini kazanarak kaliteli sosyal güvenlik hizmeti sunmak hedef olarak belirlendi. Kurum olarak adalet, insan odaklılık, sürekli gelişim, çözüm odaklılık, şeffaflık, kaliteli hizmet, güvenilirlik, sürekli gelişim ve verimlilik temel ilke ve değerleriyle, hizmet sunmayı amaç edinmiş durumdayız. Bu anlayış içerisinde, sosyal güvenlik sisteminin etkililiğini artırmak amacıyla; Aktüeryal yapının güçlendirilmesine, Bürokrasinin azaltılmasına, İşlemlerin hızlandırılmasına, Kurumlar arası işbirliğine ve yapılan denetimlerle kayıt dışı istihdam ile mücadele edilmesine, Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaştırılması ve bunlardan azami derecede istifade edilmesine, E-devlet uygulamalarının geliştirilmesine, Hizmet kalitesi ve verimliliğin artırılmasına, Hizmet verdiğimiz kesimler arasında toplumsal diyalogun geliştirilmesine 3
yönelik çalışmalara öncelik verdik. Bu önceliklerimiz doğrultusunda; 2010-2014 yıllarını kapsayan stratejik planımızdaki amaç ve hedeflerimizi uygulamak için merkeztaşra eylem planlarımızı hayata geçirdik. Bilindiği üzere, sosyal güvenlik sistemimizin iki temel parametresi vardır. Bu parametreler, sosyal sigortalar ve sağlık sigortası uygulamalarıdır. Bunlardan, sosyal sigortalar uygulamalarına bakacak olursak reformdan günümüze pek çok alanda değişiklik yapıldığını ve birçok yenilik getirildiğini görmekteyiz. Gerçekleştirilen önemli çalışmaları ana başlıklar itibarıyla kısaca özetlersek; Kurum alacakları yapılandırıldı. 5763 ve 5797 sayılı Kanunlar ile Kurum alacaklarının yeniden yapılandırılması kapsamında, Kurumumuza 1 milyon 135 bin 409 başvuru yapıldı. 26,2 Milyar TL toplam Kurum alacağından 23,3 Milyar TL si yapılandırılmış olup bu yapılandırma sonucunda 14,6 Milyar TL Kurum alacağının 6,6 Milyar TL si tahsil edildi. 4 6111 sayılı Kanun kapsamında Kuruma olan borçların yapılandırılması amacıyla 2 milyon 383 bin 9 başvuru yapıldı. Vade
sonunda tahsili öngörülen tutar, 1 Ekim 2012 tarihi itibarıyla, 29 milyar 7 milyon 372 bin 608 TL olup bu miktarın yüzde 36,29 u yani, 10 milyar 525 milyon 679 bin 579 TL si tahsil edildi. 6322 sayılı Kanun ile 6111 sayılı Kanuna Geçici 19 uncu madde eklenerek, bu madde ile 6111 sayılı Kanun kapsamında borçları yapılandırılmış ancak ödeme yükümlülüklerini yerine getirmemeleri nedeniyle yeniden yapılandırma hakları sona ermiş olan borçlulara yapılandırma anlaşmalarını ihya etme imkânı sağlandı. Uygulamalarda boşluk yaşanmaması ve aksaklıkların giderilmesi için ikincil mevzuat çalışmaları kısa sürede tamamlandı. 2012 yılı itibarıyla 411 Genelge, 57 Yönetmelik, 38 Tebliğ ve 11 Yönerge tamamlanarak yürürlüğe girmesi sağlandı. Merkez ve taşra teşkilatının yapılandırılması ile kurumsal kimlik oluşturulması çalışmaları tamamlandı. Merkez ve taşra üst düzey yönetici atamaları yapılarak birimlerin aktif olarak çalışması sağlandı. Taşra birimlerimizle olan ilişkilerimizi en sağlıklı şekilde yürütebilmek adına ilk etapta Taşra Koordinasyon Kurulu oluşturuldu. Taşra Koordinasyon Kurulu, taşradan bildirilen 5
taleplere en hızlı şekilde cevap verilmesini ve taşradan iletilen sorunlara acil çözüm önerileri geliştirilmesini hedeflemekteydi. Daha sonra, Kurumumuzda, merkez ve taşra teşkilatı ile il müdürlüklerinin kendi aralarındaki iletişimi daha sağlıklı ve hızlı yürütmek, sorunlara zamanında ve doğru bir şekilde müdahale etmek, uygulamalarda iller arası birlikteliği ve eşgüdümü sağlamak amacıyla Koordinatör İl Müdürlüğü uygulaması başlatıldı. Zaman içinde ortaya çıkan ihtiyaçlar, değişen şartlar ve ulaşım kolaylığı gibi hususlar göz önünde bulundurularak koordinatör il müdürlükleri 25.07.2012 tarihi itibarıyla revize edildi. Böylece toplam 13 olan koordinatör il müdürlüğü sayısı yeniden düzenlenerek 14 e yükseltildi. Diğer taraftan daha etkin ve verimli hizmet vermek amacıyla Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü, 665 sayılı KHK ile Emeklilik Hizmetleri ve Sigorta Primleri Genel Müdürlükleri olarak yeniden yapılandırıldı. Vatandaş odaklı hizmet anlayışımız çerçevesinde, il müdürlüklerimize bağlı olarak çalışacak olan sosyal güvenlik merkezlerinin planlama çalışmaları tamamlanarak hızla faaliyete geçmeleri sağlandı. Vatandaşların hizmete daha kolay ve hızlı ulaşabilmesini teminen yeni sosyal güvenlik merkezlerinin faaliyete geçirilebilmesi için yapılan çalışmalar hızla devam etmektedir. 6
Kurumumuzun bilişim teknolojisinin güçlendirilmesine yönelik çalışmaları hızla devam etmektedir. Merkez ve taşra teşkilatı ile açılan Sosyal Güvenlik Merkezlerinin donanım yenilemeleri ile kurumsal donanım, ağ ve iletişim altyapısının modernize edilmesi gerçekleştirildi. Bu çerçevede bilişim uzman sayısı artırıldı ve yaklaşık 25 bin 346 bilgisayar, 15 bin 135 adet yazıcı ve 2 bin 469 tarayıcı alımı gerçekleştirilerek teknolojik altyapının oluşturulmasında önemli bir adım atıldı. Sigortalılarımızın sosyal güvenlik hakları iyileştirildi. Şöyle ki; Sağlık karnesi uygulaması kaldırılarak, bunun yerine emekliler için kimlik belgeleri ile sağlık kuruluşlarına doğrudan başvuru imkânı sağlandı. Aktif sigortalılar ve bakmakla yükümlü olunan kişiler için ise, yalnızca bir defa Kurum ünitelerine müracaat etmek suretiyle aktivasyon işlemi yapılarak sağlık karnesi yerine kimlik belgeleri ile sağlık kuruluşlarında tedavi imkânı getirildi. Yapılan yeni düzenlemeler ile sosyal güvencesi bulunmayan tarım ve orman işlerinde süreksiz çalışan işçilerimiz sosyal güvenlik kapsamına alındı. Ay içinde 10 günden az çalıştığı tespit edilen taksi şoförlerine, tarımdaki işçilere, sanatçılara, sigortalılık haklarından 7
yararlanmak için çalışma koşulları dikkate alınarak 30 günlük prim yerine 2012 yılında 19 günlük prim ödeme ve bu primlerin 30 günlük hizmet olarak sayılması imkânı getirildi. Oda kaydı bulunan 65 yaşın üzerindeki çiftçilerimizin talepte bulunmaları durumunda kayıtları devam etse dahi sigortalılıklarının devam etme zorunluluğu kaldırıldı. Birden fazla sicil numarası bulunan sigortalıların sicil numaraları teke indirildi. İdari para cezalarında pişmanlığın kapsamı genişletildi. E-Borcu Yoktur yazılarının internetten alınması imkânı getirildi. İşverenlerin sigortalılara ait bildirimlerini elektronik ortamda yapabilmelerini sağlamak için E-Bildirge Projesi geliştirildi. Böylece kâğıt belge israfı ortadan kalktı ve işverenin tamamen elektronik olarak işlem yapması sağlanarak önemli ölçüde iş tasarrufu ve zaman kazanıldı. Geçici İş Göremezlik Projesi (E-Ödenek) ile istirahatlı bırakılan sigortalılara ait kâğıt ortamında gönderilen iş göremezlik belgeleri ve sağlık kurulu raporlarının SGK ya elektronik ortamda gönderilmesi ve bu sayede geçici iş göremezlik ödeneklerinin çok kısa süre içinde sigortalılara ödenmesine imkân sağlayacak olan proje hayata geçirildi. BAĞ-KUR kaydı olmadığına ilişkin belgelerin internetten alınabilmesi imkânı sağlandı. 8
Sosyal yardımlar, yeşil kart ve öğrenci kredileri başvurularında istenilen kaydı yoktur yazılarının devredilen SSK ve Emekli Sandığı nda olduğu gibi ünitelere gitmeksizin internet ortamından barkotlu çıktı olarak alınması sağlandı. Bağımsız çalışanlarla ilgili on-line tescil işlemi hayata geçirildi. Prim ödemelerinde kredi kartı dönemi başlatıldı. Emeklilere getirilen kolaylıklardan bazıları ise şunlardır; T.C. kimlik numarası ile gelir ve aylık alma imkânı getirildi. Emekli maaşları evde ödenmeye başlandı. Eskiden emekli aylıkları ve sosyal yardımlarla ilgili tüm ödemeler Ziraat Bankası Şubeleri aracılığıyla yapılıyordu. Artık Kurumdan aylık alan tüm emekli ve hak sahipleri gelir veya aylıklarını PTT ve 22 banka aracılığı ile alabilmektedirler. Ayrıca, yapılan protokol uyarınca PTT nin, isteyen herkesin aylığını herhangi bir ücret talep etmeden konutuna kadar götürüp teslim etmesi sağlandı. Yurtdışı Ödeme İşlemleri Projesi ile Türkiye de ikamet eden ve yabancı ülkelerden emekli olanlara ilişkin ödeme işlemleri tamamen elektronik ortama alınarak vatandaşa verilen hizmet süresi kısaltıldı ve manuel işlemlerden kaynaklanan hatalar yok edilerek hizmet kalitesi arttırıldı. Emekli noter ve serbest avukatlar arasında eşitlik sağlandı. Ekim 2008 tarihinden evvel devlet memurluğundan emekli 9
olarak serbest avukatlık ve noterlik faaliyetine devam edenler hakkında ileriye yönelik sosyal güvenlik destek primi uygulaması başlatıldı. Bir dönem devlet memuru olarak çalışıp ayrılan ve daha sonra 4/a ve 4/b den emekli olanların devlet memurluğu çalışma sürelerine ilişkin ikramiye talepleri Anayasa Mahkemesi kararı dikkate alınarak yeniden düzenlendi. Emeklilerimizin yıllardır beklediği intibak düzenlemesine ilişkin çalışmalar tamamlanmış, konuyla ilgili Kanun 01.03.2012 tarihinde Yüce Meclisimizce kabul edilmiştir. Hâlihazırda 506 sayılı Kanuna göre 2000 yılından önce malullük veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan sigortalılar ve bu tarihten önce vefat eden sigortalıların hak sahipleri ile 2000 yılından önce malullük veya yaşlılık aylığı bağlananlardan 2000 yılından sonra vefat edenlerin hak sahipleri ile birlikte 2 milyon 743 bin kişinin aylığı yeniden hesaplanmaktadır. 10 Yine aynı düzenleme kapsamında, 01.04.2002-30.06.2002 tarihleri arasında 01.04.2002 tarihinde yürürlükte bulunan gelir tablosundan emekli olan 12 bin kişinin aylıkları da aynı gelir basamakları üzerinden %8,9 oranında artış yapılarak yeniden değerlendirilmiş olup söz konusu güncelleme çalışmaları kapsamında 2 milyon dosyanın işlemi tamamlandı. Bu
kapsamda, emeklilerimiz 2013 Ocak ödeme döneminde hak ettikleri intibak farklarını alabileceklerdir. 1479 sayılı Kanun kapsamında 2003 yılında basamak satın alarak emekli olan 6 bin kişinin aylık hesaplamasından kaynaklanan mağduriyetleri, idari düzenleme ile çözüldü. Getirilen yönteme göre aylıklar yeniden hesaplanarak oluşan farkların ilgililere ödenmesi sağlandı. Çalışmalarımız sonucunda, vatandaşlarımız kendileriyle ilgili birçok bilgiyi SGK ya gelmeden internet üzerinden öğrenebilmektedirler. Emeklilerimiz; ü Aylıklarından yapılan kesinti bilgilerini, ü Hangi şartlarla ve hangi tarihte emekli olabileceklerini, ü Kendilerine ne kadar aylık bağlanacağını, ü Hangi kapsamda sağlık yardımı aldıkları, başta olmak üzere çoğu bilgiye internet üzerinden ulaşabilmektedirler. Ayrıca, internet ortamında sunulan hizmetlerin çeşitliliğini artırmak amacıyla yürütülen çalışmalar kapsamında, 4/1(a) ve 4/1(b) kapsamındaki sigortalıların emeklilik taleplerine ilişkin 11
tahsis talep ve beyan taahhüt belgesi internet ortamında alınmaya başlandı. 2011 yılında ortalama 30,24 günde bağlanan 4/1(a) kapsamındaki sigortalı aylıkları 2012 yılı Eylül ayı itibarıyla 16,96 günde, 2011 yılı Eylül ayı itibarıyla ortalama 26,05 günde bağlanan 4/1(b) kapsamındaki sigorta aylıkları ise 2012 yılı Eylül ayı itibarıyla 24 günde tamamlanır hale getirildi. Ayrıca Hizmet Takip Projesi (HİTAP) ile devlet memurlarının emekli aylığı bağlama süresinin 3 güne düşürülmesi planlanmaktadır. Genel Kurulun Çok Kıymetli Temsilcileri, Vatandaşlarımıza kolaylık getiren bazı uygulamalara değinmek gerekirse; Tarımsal faaliyette bulunan kadınların sorunu çözüme kavuşturuldu. Aile reisi olarak kabul edilmediklerinden, borçlanma talepleri reddedilen tarım BAĞ-KUR lu kadın sigortalılarımızın aile reisi olmalarına ilişkin şart kaldırıldı. Yapılan bu düzenleme ile Kurum aleyhine açılan 50 bin 568 dava çözüme kavuşturuldu. 12
Kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması, kolay erişilebilir ve vatandaş odaklı hizmet anlayışının bir gereği Olarak sigortalı, işveren, emekli ve hak sahiplerimize daha kaliteli, hızlı, adil ve kesintisiz hizmet sunulabilmesi için, 2008 yılı Mayıs ayından, 2012 yılı Ekim ayı sonuna kadar 334 sosyal güvenlik merkezi, 35 sağlık sosyal güvenlik merkezi ve 36 adet mali hizmetler sosyal güvenlik merkezi olmak üzere toplam 405 sosyal güvenlik merkezi açılmış olup bu kapsamdaki faaliyetlerimiz hızla sürdürülmektedir. Hizmet binaları ve fiziki mekânların iyileştirilmesi çalışmaları hızlandırıldı. Kurumumuz ile Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ) arasında, hizmet binalarının yapılması ve yenilenmesi yönünde 2009 yılında protokol imzalandı. Reform sürecinde gerek TOKİ aracılığıyla gerek Kurum imkânları kullanılarak toplam 39 il müdürlüğü binası yenilendi. Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımıza yönelik yurt-danış birimi kuruldu. SGK ve Adalet Bakanlığı arasında haciz işlemleriyle ilgili elektronik entegrasyon sağlandı. Böylece SGK nın yapmış olduğu hak ediş, emekli aylığı ve diğer ödemeler üzerindeki haciz işlemlerinin elektronik ortamda yapılması sağlanarak personel ve posta masraflarından 12,4 milyon TL tasarrufa gidildi. 13
Reformla birlikte kayıt dışı istihdamla büyük bir mücadele başlatıldı; Sosyal güvenlik sistemimizin aktüeryal yapısının daha sağlam temeller üzerine oturtulması ve sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi için, kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında; 2008-2011 yılları kayıt dışı istihdamla mücadele yılı ilan edildi. 2011-2013 yıllarını kapsayan Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı uygulamaya konuldu. Her ilde Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele servisleri (KADİM) kuruldu. Ücretlerin banka kanalıyla ödenmesi uygulaması başlatıldı. İnceleme standartları oluşturularak sektörel inceleme denetim rehberleri hazırlandı. 60 ayrı kurum ve kuruluşla protokol imzalandı. Başta personelimiz olmak üzere kayıt dışı istihdam ile mücadelede taraf olan diğer kamu kurumlarının kapasitelerinin ve sosyal tarafların farkındalıklarının artırılmasını hedefleyen Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi (IPA-IV) hayata geçirildi. Çalışma hayatı, istihdam ve sosyal güvenlik alanına giren konularda vatandaşlarımızdan gelecek her türlü soru, öneri, eleştiri, ihbar, şikâyet, başvuru ve taleplerin etkin ve hızlı bir biçimde çözüme kavuşturulması amacıyla Çalışma ve Sosyal 14
Güvenlik İletişim Merkezi ALO 170, kurularak, 7 gün 24 saat hizmet vermesi sağlandı. Bir başka kayıt dışı türü olan ücretlerin eksik bildirilmesini engellemek amacıyla Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde (APHB) gerekli değişiklik yapılarak işverenlerin çalıştırdıkları sigortalıların, Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması kodlarına uygun olarak mesleklerini bildirmelerinin sağlanması için gerekli çalışmalar sürdürülmektedir. Bu çalışmanın 2012 yılı sonuna kadar tamamlanması hedeflenmektedir. Ayrıca konuyla ilgili olarak da TMMOB yetkilileri mimar ve mühendislere ilişkin olarak uygulanan asgari ücret seviyelerinin belirlenmesi amacıyla 31.07.2012 tarihinde işbirliği protokolü imzalandı. Böylelikle kalifiye meslekler açısından da düşük ücret bildiriminin önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Primleri asgari ücret üzerinden yatırılan milyon dolarlık futbolcuların kulüpleri ile görüşülerek bu tablonun 1 yıl içerisinde düzeltilmesi gerektiği konusunda mutabakata varıldı. Yaptığımız çalışmaların neticesinde asgari ücretten prime esas matrah beyan edenlerin oranı, 2008'lerde yüzde 60'larda iken bugün yüzde 41'lere indirildi. Kayıt dışı iş yerlerinin kayıt altına alınması amacıyla, coğrafî bilgi sistemleri kullanılarak doğalgaz-su-elektrik abonesi olan iş yeri verileri ile TÜİK in iş yeri verilerinin, Kurumumuz 15
kayıtları ile karşılaştırılması için çalışmalar Gelir İdaresi Başkanlığı ile işbirliği halinde devam etmektedir. SGK ve Gelir İdaresi Başkanlığı arasında yapılacak işbirliği ile yoklama fişleri ve iş yeri durum tespit tutanaklarının birleştirilmesi suretiyle denetimde etkinliğin temin edilmesi ve yoklamaların elektronik ortamda yapılması amacıyla gerekli çalışmalar devam etmektedir. 2012 yılı sonuna kadar tamamlanması hedeflenen çalışma ile Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından binlerce iş yerinde yapılan tespitler Kurumumuzla paylaşılacak ve böylece kayıt dışı faaliyetlerde bulunan iş yerleri belirlenebilecektir. Dijital ortamda, işyeri ve sektör analizlerine esas teşkil edecek bilgilerin yer alacağı işyeri elektronik denetim defteri ile işyerleri elektronik sicil merkezi oluşturulmasına yönelik çalışmalar tamamlanmış olup denetim elemanları için kullanıcı şifreleri hazırlanarak sistemin testi yapılmaktadır. Amacı başta Sosyal Güvenlik Kurumu olmak üzere ilgili kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarının kapasitelerinin desteklenmesi ile hibeler vasıtasıyla yerelde kayıt dışı istihdam sorunun çözümünde yenilikçi yaklaşımların ve sosyal diyalogun desteklenmesi olan Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi (KİTUP), Kurumumuz tarafından Eylül 2010-Haziran 2012 tarihinde başarıyla tamamlandı. Proje kapsamında çok sayıda 16
eğitim, farkındalık arttırma etkinliği ve akademik çalışma düzenlenmiştir. Böylece ilk defa kayıt dışı istihdamda mücadelede yerel aktörlerce ortaya konan fikirler desteklenmiş ve Kurumumuzun tanıtımı bu aktörler eliyle gerçekleştirilmiş oldu. 2013 yılında Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesinin devamı niteliğinde Kayıtlı İstihdamın Teşviki (KİTUP II) projesinin uygulanması planlanmaktadır. Yapılan denetimler sonucunda; Yapılan faaliyetler ve denetimler sonucunda 2008 Mayıs - 2012 Eylül döneminde toplam 1 milyon 213 bin 282 çalışan ile 85 bin 678 işyerinin kayıt dışı olduğu tespit edilip bunlar kayıt altına alındı. Saygıdeğer Katılımcılar; Sağlık alanında hizmet kalitesinin artırılmasına yönelik faaliyet ve projelere değinecek olursak; Sağlık, vazgeçilmez ve ertelenemez temel bir hak olduğu için herkese; eşit, adil, yaygın, kolay erişilebilir ve sürdürülebilir bir sağlık hizmeti sunmak bizim de temel hedefimiz oldu. 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile sağlık alanında yeni bir dönem başladı. Artık vatandaşlarımız 17
hastanelere, ilaçlara ve tıbbi malzemelere daha rahat ulaşabilir hale geldi. Böylece Kurumumuz, sağlık alanındaki en büyük alıcı konumuna geçmiş olmakla birlikte her bir vatandaşımıza istediği hastaneye gitme ve istediği eczaneden ilaç alma imkânı sağlandı. Vatandaşlarımızın maluliyet taleplerinin bölgelerinde ivedilikle sonuçlandırılabilmesi için bölge sağlık kurulları 13 ilde (Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya, Adana, Kocaeli, Bursa, Konya, Kayseri, Samsun, Eskişehir, Trabzon, Gaziantep) faaliyete geçirildi. Hastalarımızın mağduriyetlerini giderebilmek amacıyla özel hastanelerin ve vakıf üniversiteleri hastanelerinin acil servislerinde daha önce alınmakta olan ilave ücretler kaldırıldı. Yeşil kart sahibi 9 milyon 416 bin 775 kişi ve hiçbir güvencesi olmayan 1 milyon 700 bin kişi, 2012 yılı başından itibaren genel sağlık sigortası kapsamına alınarak ülke nüfusunun % 100 e yakın bir kısmı Genel Sağlık Sigortası kapsamına alındı. Bu kapsamda, yeşil Kart dâhil tüm grupların Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınmasıyla Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü ile on-line veri alışverişinin sağlanmasını ve böylece vatandaşlarımızın tescili ve sağlık işlemlerine hız getirilmesini hedefleyen GSS İşlemleri Projesi nin çalışmaları hızlı bir şekilde devam etmektedir. 18
Trafik kazalarıyla ilgili tedavi giderlerinin tamamı Kurumumuz tarafından karşılanarak vatandaşlarımızın trafik kazası geçirmeleri halinde sigortalı olup olmadıklarına bakılmaksızın, herhangi bir bürokratik işlem ve sorguya gerek kalmadan tedavilerini yaptırabilme imkânı getirildi. Biyometrik Kimlik Doğrulama Sistemi ile sağlık hizmet sunucusuna başvuran kişinin tedavi olabilmesi, artık avuç içi damar izi uygulamasının T.C. Kimlik Numarasının eşleştirilmesiyle yapılacaktır. Böylece sağlık hizmet sunucusu tarafından genel sağlık sigortalısı ve bunların bakmakla yükümlü oldukları kişilere verilmeyen sağlık hizmetinin SGK ya fatura edilmesi engellenecektir. 01.07.2012 tarihinde, Konya ilinde sistemin pilot uygulamasına başlanmıştır. 15.09.2012-15.10.2012 tarihleri arasında belirlenen 20 ilimizde (Ağrı, Amasya, Bartın, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Burdur, Çankırı, Iğdır, Karabük, Karaman, Kastamonu, Kilis, Mardin, Muş, Nevşehir, Niğde, Sinop, Şırnak, Yozgat) ve son olarak 15.11.2012-15.01.2013 tarihleri arasında geriye kalan 60 ilimizde uygulamaya geçilecektir. 2011 yılı Aralık ayı itibarıyla 44 ilimizde pilot çalışması başlatılmış olan Sağlık Provizyon Aktivasyon Sistemi (SPAS) programı, 25.01.2012 tarihinde Türkiye genelinde uygulamaya açıldı. SPAS ile devredilen kurumlara ait farklı programlarda 19
kayıtlı veriler tek bir programda birleştirilerek T.C. Kimlik Numarası ve provizyon tarihi yazılmak suretiyle başka hiç bir işleme gerek duyulmadan provizyon verilmesi sağlandı. Otomatik aktivasyon sayesinde sigortalıların ünitelere gelmesi engellenmiş; ayrıca ölüm, evlenme, boşanma ve işten çıkma hallerinde sağlık provizyonlarının sistem tarafından otomatik olarak kapatılması suretiyle yersiz sağlık giderlerinin oluşması önlenmiştir. İkamet etmiş olduğu yerdeki sağlık hizmet sunucuları tarafından tedavisi yapılamayan ve il dışına sevk edilen genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile ilgili olarak yol ve gündelik giderlerine ait sevk ve tedavi belgelerinin elektronik ortama aktarılması (E-Sevk) sistemi, 2012 yılı Eylül ayı itibarıyla pilot olarak uygulanmaya başlanmış olup hızla ülke genelinde yaygınlaştırılacaktır. Ayrıca, 01.01.2012 tarihi itibarıyla SGK dan sağlık hizmeti almaya başlayan yeşil kartlı kişilerin, Sağlık Bakanlığına bağlı hastaneler dışındaki sağlık hizmet sunucularından sağlık hizmeti almaları için zorunlu olan sevk işlemlerinin elektronik olarak yapılması sağlandı. Şiddete uğrayan ve uğraması muhtemel bulunan kadınlar, çocuklar ve aile bireylerinden GSS kapsamında olmayanlar ile 20
prim borcu sebebiyle fiilen genel sağlık sigortasından yararlanamayan vatandaşlarımız gelir testine tabi tutulmaksızın primleri Devlet tarafından karşılanarak genel sağlık sigortalısı sayıldı. Genel sağlık sigortalılarının özel sağlık hizmet sunucularına erişimde ve yararlanmada karşılaştıkları sorunların çözümüne yönelik olarak; doktor ve sağlık tesisi seçme haklarını daha bilinçli, daha etkin kullanmalarını sağlamak ve hizmet alabilecekleri Kurumumuzla sözleşmeli özel sağlık hizmet sunucuları, doktor, ilave ücret oranları gibi konularda bilgilenmelerini sağlamak amacıyla kurumsal bir web sitesi hazırlandı ve Hastaneni Seç, Doktoruna Ulaş sloganı ile 24.05.2012 tarihinde Kurum web sayfasında kullanıma açıldı. Üniversitelerde yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin yükseköğrenimleri devam ettiği sürece, Türkiye de bir yıl ikamet etme şartı aranmaksızın genel sağlık sigortası kapsamına alınması sağlandı. 26 Ocak 2012 tarihinden geçerli olmak üzere 6270 sayılı Kanun ile yabancı uyruklu öğrencilerin ödeyecekleri GSS prim miktarı düşürülerek bu kişilerin, primlerini asgari ücretin üçte biri üzerinden ödemeleri imkânı getirildi. Diş protez bedellerinin karşılanması hususunda, 5510 sayılı Kanunla getirilen yaş ve fiyat kısıtlaması yapılan son düzenleme 21
ile kaldırıldı. Her yaştaki genel sağlık sigortalısının diş protez bedelinin Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonunca tespit edilen fiyatlar üzerinden tamamının karşılanması sağlandı. Saygıdeğer Katılımcılar; İlaçla ilgili önemli çalışmalar başlatıldı. Bu kapsamda; İlaçta Karekod-Barkod uygulaması ile ilgili çalışmalar tamamlanmış olup 16 Mayıs 2010 tarihinden itibaren ilaç bedellerinin reçeteye eklenen kupür-barkodlar yerine karekod bilgisinin İlaç Takip Sisteminden onay alınarak ödenmesi uygulamasına geçildi. İlaç provizyon sistemindeki düzenlemelerle israf önemli ölçüde önlendi. Böylece ilaç provizyon sisteminde maksimum doz, cinsiyet ve yaş kontrolü gibi unsurlar gözden geçirilerek bu doğrultuda yeni kontroller eklendi. Global bütçe kapsamında iskonto oranları % 11 den % 41 e çıkarılarak önemli ölçüde tasarruf sağlandı. Bu çerçevede Kurumumuz tarafından yapılan çalışmalar ve incelemeler sonrasında 16 Aralık 2011 de 125 kalem ve 5 Ocak 2012 tarihinde 141 kalem Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi nde yer alan ilacın iskonto oranlarında iyileştirmeye gidildi. 22
Diğer taraftan ilaç katkı paylarında da düzenlemeler yapıldı. Buna göre ilaçtan alınan katkı payı yüzde 10-20 yerine, yüzde 1-20 olarak yeniden belirlendi. Böylece halen yüzde 10 olarak uygulanan alt sınır yüzde 1'e çekilerek, esneklik sağlanması hedeflendi. Kurumumuz tarafından 2012 yılında toplam 213 kalem ilaç geri ödeme kapsamına alındı. Ayrıca ilaç kullanımı ve tüketimi hakkında toplumu bilinçlendirerek, bilinçsiz ve gereksiz ilaç kullanımı ile oluşabilecek sağlık sorunları için uyarılarda bulunarak akılcı ilaç kullanımının teşvik edilmesi amacıyla çalışmalara başlanılmış olup çalışmaların 2013 yılında sonuçlandırılması planlanmaktadır. Değerli Misafirler, Sağlıkta Denetim Çalışmalarına Yeni Bir Anlayışla Yaklaşmaktayız. Bu kapsamda; Sağlıkta denetim çalışmaları kapsamında 2 bin 33 özel hastane ile 79 üniversite hastanesine dikkat etmeleri gereken hususları içeren ve 10 bin TL üzerinde harcama yapılan 86 bin 660 sigortalımıza bilgilendirici mektup gönderildi. 23
Risk odaklı eczane ve hastane denetim çalışması başlatıldı. Sigortalıların doktora müracaatından reçetelerin/faturaların Kuruma teslim edilmesine kadar eczanelerin hizmet akış süreci oluşturularak ortaya çıkabilecek olası riskler dikkate alınmak suretiyle ölçülebilecek risk parametreleri belirlendi. Bu yöntemle denetimlerin daha etkili yapılması amaçlandı. Kurumumuzla sözleşme imzalayan sağlık hizmet sunucularından alınan sağlık hizmeti ve ilaç temini işlemleri gereği 153 ü özel hastane, 706 sı eczane, 25 i optik, 52 si tıbbi malzeme firması ve 57 si diğer sağlık tesisi olmak üzere yapılan toplam 993 inceleme neticesinde 237 sağlık hizmet sunucusunun sözleşmelerinin feshedilmesi önerildi. Sağlık harcamalarının denetim ve kontrolünde önemli rol oynayacak MEDULA sistemi işletime açıldı. MEDULA ile hastane işlemleri artık elektronik olarak yapılmaktadır. Proje ile sağlık hizmeti sunan kuruluşlardan yapılan hizmetlere ait bilgi ve faturalar elektronik ortamda alınmakta, bu kayıtlar üzerinden gerekli inceleme ve kontroller yapılabilmektedir. Sistem sayesinde sağlık kuruluşlarından gelen belgelerin arşivlenmesi ve saklanmasında yaşanan problemlerin de çözümüne katkı sağlanmaktadır. Sisteme kayıtlı hekimler tarafından, tedaviye ilişkin olarak yapılan tüm tetkik, tahlil, ameliyat, kullanılan tıbbi malzeme, yazılan ilaç raporu ve ilaçlara ait bütün bilgiler takip 24
edilebilmektedir. MEDULA kapsamında toplam 3 bin 85 hastane, 23 bin 699 eczane, 4 bin 655 optikçi ile on-line işlem yapılmaya başlandı. Medula Eczane (E-Reçete) uygulaması ile sisteme, 01.07.2012 tarihi itibarıyla aile hekimliklerinde ve Sosyal Güvenlik Kurumuna MEDULA sistemi üzerinden fatura gönderen 2. ve 3. basamak sağlık hizmet sunucularında geçildi. Sistem sayesinde tüm kayıtlar elektronik olarak alınır hale gelmiş, böylece reçetelerin manuel oluşturulması ve basılı ortamda Kurumca geri ödemede kullanılması külfetinden hem eczane ve sağlık hizmet sunucusu hem de Kurum kurtulmuştur. Sistemin önemi, bir günde reçete için kullanılan ortalama 1 milyon 500 bin kâğıttan tasarruf sağlaması bakımından ele alındığında dahi ortaya çıkmaktadır. 31 Ekim 2012 itibarıyla yazılan toplam e-reçete sayısı 37 milyon 656 bin 300 adettir. Bu reçetelerden 31 milyon 374 bin 494 ü yani yüzde 83,32 si eczane tarafından karşılanmıştır. Manuel olarak karşılanan e-reçete sayısı ise 6 milyon 281 bin 806 dır. Aynı dönemde manuel olarak karşılanan reçete adedi 44 milyon 969 bin 427 dir. 01-31 Temmuz 2012 tarihleri arasında toplam reçete içerisindeki e-reçete oranı %46,87 iken, bu oran 01-31 Ekim 2012 tarihleri arasında %58,01 e yükselmiştir. 25
E-reçete ile: ü Sahte reçetelerin önüne geçilecektir. ü Reçetede standart oluşması sağlanacaktır. ü Hekimin yazı stili veya yazının eczane tarafından farklı değerlendirmesi neticesinde oluşabilecek yanlış ilaç verme olayları ortadan kaldırılacaktır. ü E-reçetenin otomatik olarak ekrana yansıtılması neticesinde eczacının bilgi girişi kolaylaşacaktır. ü Reçete tahrifatının önüne geçilecektir. ü Denetimler sırasında reçeteye erişimler kolaylaşacaktır. 26 Daha önceden manuel olarak düzenlenen ve Kurum arşivlerinde büyük yer işgal eden Epikriz Raporları 1 Ekim 2010 tarihinden itibaren MEDULA hastane sistemi üzerinden alınmaya başlandı. Sağlık Uygulama Tebliğinde yazılı kuralların elektronik ortamda takibini sağlamaya yönelik elektronik SUT uygulaması hayata geçti. Uygulamayla denetimlerde elektronik kontrol imkânı getirilirken, on-line işleyen bir sistem devreye girmiş oldu. İlaç raporunun aslı ya da onaylı sureti eczanelerden isteniyor ve bu raporlar yıllarca Kurumun arşivlerinde saklanıyordu. Diğer taraftan, sahte ilaç raporlarından dolayı Kurum milyonlarca lira zarara uğruyordu. Yaşanan bu sıkıntıları ortadan kaldırmak için