SPOR DALI GÖZLEM VE DEĞERLENDĠRME Öğr. Gör. Dr. Emre BAĞCI
MAÇ ANALĠZĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Günümüzde sporda kazanılan uluslararası başarılar toplumun günlük yaşamında moral düzeyinde oldukça önemli bir değer taşır. Her geçen gün ilerleyen bilim ve teknolojinin yardımıyla spordaki başarılarda yenilenir ve güncellenir. Her alanda olduğu gibi sporda da en kalıcı yoldan ve en verimli sonuçları elde etmek için antrenörün mümkün olduğu kadar objektif bilgi toplaması gerekir. Böylece performansı yükseltmek oyuncuları değerlendirmek için çeşitli parametreler aracılığı ile bilinçli bir uygulama yapılmış olur.
MAÇ ANALĠZĠNĠN AMACI VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Antrenman plan ve programlarının belirlenen verimlilik yada performans seviyelerine göre düzenlenmesini, Antrenmanın en iyi şekilde yapılabilmesi için bireysel olarak sporcuların teknik, taktik ve kondisyon durumunun öğrenilmesini, Sporcunun bireysel veriminin öğrenilmesini, Sporcuların başarı için motivasyonun sağlanmasını, Bireysel sporcuların yada takımın verimlilik durumunun belirlenmesini,
MAÇ ANALĠZĠNĠN AMACI VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Takımın genel taktik ve kondisyon durumunun belirlenmesini, Başarının objektif olarak görülmesini, Takımın genel taktik ve kondisyon durumunun belirlenmesini, Karşı takımı ve sporcuların genel ve özel teknik, taktik ve kondisyon durumunun saptanmasını sağlar.
MAÇ GÖZLEM FORMU Sportif gözlemlerde, her branşa özgü olarak gözlem ve gerektiğinde verilerin kaydedilmesini (sayısallaştırılmasını) kolaylaştırmak amacı ile bir Gözlem Formu geliştirilir ve kullanılır. Örnek Basketbol Gözlem Formu SAVUNMA RĠB. FAUL ATIġI FAUL ATIġI SAVUNMA RĠB. 4 10 4 10 5 11 5 11 6 12 6 12 HÜCUM RĠB. 7 13 7 13 HÜCUM RĠB. 8 14 8 14 9 15 9 15 FAST BREAK FAST BREAK BLOK BLOK ASSIST ASSIST TOP KAPMA TOP KAPMA TOP KAYBI TOP KAYBI FAUL SÜRE SÜRE FAUL 4 10 4 10 5 11 5 11 6 12 6 12 SKOR 7 13 7 13 SKOR A TAKIMI 8 14 8 14 B TAKIMI 9 15 9 15
MAÇ GÖZLEM ÇEġĠTLERĠ 1. Serbest Gözlem (Subjektif Gözlem) 2. Yazılı Tespit Yoluyla Gözlem 3. Teknik ve Benzeri Araçlar Kullanılarak Yapılan Gözlem (Video Kamera, Bilgisayar) 4. Aksiyon (Grafik) Yoluyla Gözlem
1. Serbest Gözlem (Subjektif Gözlem) Sık kullanılan bir analizdir. Deneyimle kazanılmış bilgilere dayanır. Geçerlilik kalitesi gözlem yapan kişiye ve onun bilgi birikimine bağlıdır. Zihinsel çalışmayı gerektirir, Bireysel değerlendirme söz konusudur. Video analizi ile desteklenebilir.
2. Yazılı Gözlem (Objektif Gözlem) Önceden hazırlanmış çizelgede ve formlar üzerinde bazı kısaltmalar, şekiller ve simgeler kullanılarak yapılan gözlemdir. Bireysel veya takım olarak sporcunun davranışları gözlenir.
3. Teknik Araçlarla Yapılan Gözlem (Bilgisayar, video vb.) Sporcuların teknik ve taktik davranışlarının video yardımıyla belirlenmesidir. Serbest gözlemle bağlantılı bir gözlem şeklidir. Antrenman veya müsabakadan sonra videoya kaydedilen gözlem kriterleri, aksiyogramı formuna dönüştürülerek değerlendirilir.
3. Teknik Araçlarla Yapılan Gözlem (Bilgisayar, video vb.) Video yoluyla yapılan gözlem, gözlem protokollerinin en objektif olanıdır. Müsabaka gözlemi istatistiki olarak tama yakındır. Teknik ve taktik hareketlerin akışı istendiği şekilde ve hızlı dikkatle izlenebilir.
4. Aksiyon (Grafik) Yoluyla Gözlem Antrenman yada müsabaka esnasında bireyin veya takımın kondisyonel durumunu belirlemek için yapılan bir gözlem şeklidir.
MASA TENĠSĠ GÖZLEM ÖRNEĞĠ Oyuncunun Adı FH: Forehand Maç Yeri BH: Bachand 1. Set ( ) 2. Set ( ) 3. Set ( ) Topun Oyunda Kaldığı Süre: FH KÖġESĠ BH KÖġESĠ KISA FH ORTA BH UZUN FH ORTA BH ÇAPRAZ PARALEL TOP AÇMA FH ORTA BH KISA BIRAKMA FH ORT BH % Servis FH Spin FH Atak FH ġut FH Blok FH Chop BH Spin BH Atak BH ġut BH Blok BH Chup FH Servis KarĢılama TOPLAM TOPUN OYNANDIĞI BÖLGELER 1. Set 2.Set 3.Set
Sportif Analiz Uygulamalarında Meydana Gelen Sorunlar Analiz yapanın yanlış tahminleri, Gözleyicinin yeterli derecede eğitilmemesi (gözlem metodunu kavrayamaması), Doğru tahmine rağmen saptamadaki yanlışlıklar, Gözleyicinin yorulması (dikkatinin dağılması), Kendini oyuna kaptırması, Hakemin yetersiz işaretleri, Çok çeşitli gözlem görevleriyle, gözlemciye fazla yüklenilmesi, Gözlem çizelgelerindeki hatalar.
ANALĠZ SONUÇLARININ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Anında Değerlendirilme Devre Arasında Değerlendirilme Müsabakanın Tümünün Değerlendirilmesi Turnuvaların Değerlendirilmesi Müsabaka Sezonlarının Değerlendirilmesi
Anında Değerlendirme Rakip takım veya sporcu hakkında daha çabuk bilgi edinilmesini sağlar. Analizi yapılan veriler daha çabuk değerlendirmeye alınır. Genellikle bu değerlendirme tek kişi tarafından (yardımcı antrenör veya istatistikçi) yapılır.
Devre Arasında Değerlendirme Bir müsabakanın, devre arasında hem gözlemcilerin raporuna göre hem de antrenörlerin kendi gözlemine göre değerlendirilmesini içerir.
Turnuva ve Sezonun Değerlendirilmesi Bütün maçların toplam değerlendirilmesi yapılır. Bu süre içinde hedeflenen düzeye ulaşılıp ulaşılmadığı ile takımın ve sporcuların başarı grafiği ortaya çıkarılır, bir önceki sezonla kıyaslanır. Aradaki farklılıklar bulunur ve nedenler ortaya çıkar ve gelecek sezon için daha başarılı olmanın yolları araştırılır.
Turnuva ve Sezonun Değerlendirilmesi Analizciler bütün müsabaka boyunca tuttukları analiz sonuçlarını çizelgelerine aktarırlar.
İlginize Teşekkür Ederim. ebagci@gazi.edu.tr