Zehirli Bitkiler Başka Hangi Bitkiler? Yard. Doç.. D Metin Bircan Adnan Menderes Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Acil Tıp T Anabilimdalı Sunum Planı 1. Tarihçe 2. SınıflandS flandırma a.kardiyak etkili b.antikolinerjik etkili c. Oxalat sendromu d. Solanin e. Diğer 3.Sonuç öneriler Tarihçe Rönesans döneminin d Alman hekimlerinden Paracelsus (1493-1541) 1541) un Yalnız z miktar zehiri belirler (Dosis sola facit venonum) Dioscorides (M.S. 50) zehirleri, kaynaklarına göre g hayvansal, bitkisel ve mineral zehirler şeklinde ayırm rmıştı. Mısır r papiruslan toksikoloji hakkında en eski yazılı kaynakları oluşturmaktad turmaktadı Ebers papirüsü (M.Ö.. 1552) 875 reçete ete içermekte i ve birçok zehirden bahsetmektedi Deli Bal zehir tuzakları: : M.Ö.. 400 Grek askerlerinden birçok kişinin inin zehirlendiğini ini Atinalı Ksenophon, Anabasis (Sefer) isimli eserde anlatılmaktad lmaktadıfatih Sultan Mehmet in 1461 Trabzon seferinde de askerler baldan zehirlenmişti Baldıran acı vermeden uyusturarak öldürmesi ile bilini Resmi devlet zehiri "state poison" olarak suçlular luları öldürmek için i in kullanılıyordu. Socrates de (M.Ö.. 470-399) "baldıranla ölüm" cezasına çarptırılmıştı Tarihçe Bitkisel zehirlenmeye maruziyet sebepleri ve yolları Yunanlı filozof Aristoteles (M.Ö.. 384-322) 322) Aristo'nun öğrencisi Theophrastus (M.Ö.. 307-256) eski çağın n en tanınm nmış botanikçisi isi olup, "De Historia Plantarum" isimli kitabında birçok zehirli bitkilerin tarihini yazmış ıştı Büyük İskender in İran seferi sırass rasında, birçok atı,, yenik düşüp d p geri çekilen düşman askerleri tarafından sulara atılan zakkum yapraklarından çıkan zehir nedeni ile ölmüştü Türkiye de zehirli bitkilerle ilgili ilk çalışma Güley G tarafından 1953 yılında y Trabzon ve Samsun yörelerinde y yapılm lmıştı Bu çalışmaya göre g 72 adet toksik etkiye sahip bitki türüt saptanmış ıştı Bu konuda en detaylı çalışmayı Baytop (1963)yapmış ıştır Türkiye nin Tıbbi T ve Zehirli Bitkileri adlı bu eserde 161 toksik etkiye sahip bitki türüt saptanmış ıştı 1)Oral gıda g olarak veya herbetik ilaç olarak kullanımı 2)Doz aşıa şımı,, Kötüye K kullanım(opiat, antikolinerjik) 3)Zehirli bitkilerin kazaen yenilmesi (daha çok çocuklarda) 4) Besin olarak kullanılanlar lanların n zehirli olanlarla karış ıştırılması (zehirli mantarlar, akçö çöpleme-çentiya, entiya, sarımsak msak-akonit), akonit), 5) Besin olarak kullanılan lan bitkinin içerdii erdiği i az miktardaki toksik bileşene ene duyar kişilerde ilerde zehirlenmeye neden olması (Vicia faba ile görülen g favizm), 6) Mikotoksinlerle enfekte olmuş bitkinin yenmesi (Aspergillus flavus ile enfekte fındf ndık, fıstık k gibi), 7) Bitkinin coğrafi dağı ğılımı nedeni ile toprağı ğın n içerdii erdiği i toksik maddeyi akkümüle etmesi (selenyumlu topraklarda yetişen en bitkilerle görülen g zehirlenmeler).
Zehirsiz bitki ile olan bulgular Pestisit ilaç kalınt ntıları oral alımı Alerjik reaksiyon Bozulmuş bakteriyel veya fungal kontamine gıdag Epidemiyoloji Amerikan zehir kontrol merkezi verilerine göre g bitki zehirlenmeleri alınan zehirlenme toplam ihbarlarının n %5-10 oluşturmakta. Bunların n %20 si nontoksik bitki ihbarları. %0.04 ü ciddi zehirlemeler olup %0.001 Ex oranıdı Am J Emerg Med 20:391,2002 İsviçrede tüm t m başvurular vuruların n % 7.2 olası ve gerçek ek bitki zehirlenmeleri olmuştub tubütün n bitki zehirlenmelerinden yalnızca %0,6 sıs hospitalizasyon gerektirecek ciddi olgulardı Schweiz Med Wochensch 1996 Jun 22;126(25):1085-98 Türkiyede bitki zehirlenmesi insidansı % 6 civarındad ndadıgenellikle 2 ve 11 yaş arasındaki kırsal k alanda yaşayan ayan çocuklarda görülmektedi [Plant poisoning cases in Turkey] [Ann Pharm Fr_ 1994] - PubMed Result Bitkiler, temel metabolizmalarını sürdürebilmek rebilmek için i in gerekli olan birincil bileşiklerin iklerin (karbonhidratlar, organik asitler, amino asitler gibi) yanı sıra, temel metabolizmaları sırasında ara ürün n olarak şekillenen ikincil bileşikleri ikleri (alkaloidler,glikozidler, reçineler gibi) de içerirle i İkincil bileşiklerin iklerin büyük b k bir kısmk smı insanlar ve hayvanlar için i in zehirleyici özellik gösterir g (Yılmaz, 1990). Bitkilerde bulunan toksik organik bileşikler ikler Alkaloidler, Glikozidler, Oksalatlar,Fitotoksinler, Reçineli bileşikler, ikler, Tanenler, Uçucu U yağlar ve diğer toksik maddeler olarak sınıflandırılmaktadır r (Bakırel, 1998). 2.1. Alkaloidler 2.2. Glikozidler Siyanogenetik glikozidler Steroid glikozidler Kumarin glikozidler Guatr maddeleri ve hardal yağı glikozidleri 2.3. Oksalatlar 2.4. Fitotoksinler 2.5. Reçineli bileşikler ikler 2.6. Tanenler 2.7. Uçucu U yağlar 2.8. Saponinler 2.9. Diğer toksik maddeler Toxalbumin Toxalbumins:Risin, Abrin Kardiyak Glikozit Antikolinerjik sendrom Solanin Alkaloidleri Oksalat sendromu Nikotin Alkaloidleri Siyanojenik glikozitler:.amygdalin Sodyum kanal etkililer:akonitin, veratidin,taxin, grayatoxinler Ricinus Communis Abrus Precatorius
Ricinus communis (Castor Bean, Hint baklası,, Dedemene, Genegerçekotu) ekotu) Hint yağı üretimi (katartik) için i in yetiştirilebilmekte, tirilebilmekte, yabani olarak ta yetişmekte Bitkinin her yerinde olmakla birlikte baklaları RİCİN N adlı toksin taşı şımakta. Ricin: sitotoksik etkili Semptomlar: Gecikmiş gastroenteriti takiben deliryum, nöbetler, koma ve ölüm Tedavi: 1.Tüm m barsak lavmanı baklalar dışd kabukları eroze olmadan atılmas lması 2. Destekleyici tedavi(elektrolit,sıvı replasmanı) ) 8-128 saat gözlemg 424 hastalık k yapılan bir çalışmada Akut gastroenterit,sıvı ve elektrolit kaybı,gastrointestinal kanama, hemoliz,hipoglisemi bulguları saptanmış ış.. %8,1 (%0,4 tedavi edilmiş.)hipovolemik şoktan dolayı EX Ann Emerg Med. 1990 Oct;19(10):1177-83 Castor bean intoxication Risin toksisitesi immunokromatografik test (ICT) ile tanısal çalışmalar yapılmaktad lmaktadı Clin Toxicol (Phila). 2009 Aug;47(7):643-50 Broad recognition of ricin toxins prepared from a range of Ricinus cultivars using immunochromatographic tests. Abrus Precatorius (Jequirity bean) Abrus precatorius'un büyük b k kara benekli, parlak kırmk rmızı,, pürüzsp zsüz tohumları tespih ve kolye yapımında kullanılır, Doğadaki en toksik maddelerden biri olan ABRİN içeri Tek bir fasulyenin bile çiğnenmesi ölümcüldü (Abrinin dolaşı şımdaki 3 µg ı) Mekanizma:Abrin A zinciri ribozomun 26s subünitesi inaktive ederek protein sentezini engellebir molekül l abrin saniyede 1500 ribozomu inaktive ede Semptomlar:Gecikmiş hemorajik gastroenterit, takiben deliryum, nöbetler,komave ölüm. Pulmoner ödem ve hipertansiyonla seyretmiş bir hasta bildirlmişti AnaesthesiaVolume 56, Number 12, December 2001, pp. 1178-1180(3) 1180(3) Tedavi: Fasulyenin kabuğu u ayrılmadan GİS S dekontaminasyonu En az 8-128 saat gözlemg Destekleyici sıvıs ve elektrolit tedavisi Kardiak toksisitesi ön n planda olanlar 1.Zakkum (Nerium Oleander) 2.Yüks ksük k otu (Digitalis purpurea) Digitalis grandiflora, D.lanata 3.Vadi zambağı ğı,, müge m çiçeği i (Convallarria magalis) 4.Kalp sarmaşığı şığı,, (Strophanthus gratus) oubain 5.Sarı zakkum, Thevetia peruviana,peru zakkumu, 6. Ada soğan anı,, (Urginea maritima) 7. Urginea indica Nerium Oleander, Zakkum Bu grubun en toksik bitkisidi Kardiak glikozidler:oleandirin, N, Nerioside, digitoksin içeri i Na-K K ATPaz pompasını inhibe ederlehiperkalemi ve çeşitli disritmilere yol açarla a arla Ağızdan alınd ndığında ağıa ğız, yemek borusu ve midede yanma, Bulantı,, kusma, ishal, kramp tarzında karın n ağrısı, a, güçg üçsüzlük, konfüzyon Kalp blokları, bradikardi, ventrikülaritmisi, hipotansiyon, asistoli Tanı: : S digoksin-toksik miktar? Tedavi: GIS lavajı,, tekrarlayan aktif kömür, k Digoksin Fab antikor Potasyum kontrolü Fox glove Digitalis purpurea Yüksük k otu Digital kardiak glikozidlerini içermektedi Toksisitesi Vadi zambağı ile zakkum arasındad ndadı NA-K K ATPaz pompası inhibisyonu, hiperpotasemi ve disritmilere yol açmakta Serum digoksin seviyelerinin yüksekliği i tanıyı destekle Miktar ve ciddiyet hakkında bilgi vermez. Semptomlar: Bulantı,, kusma, diare, karın n ağrısı, a, konfüzyon, kardiak disritmiler Tedavi:K seviyeleri kontrol edilmeli, kalsiyum verilmemeli Gıs s dekontaminasyonu, tekrarlayan aktif kömürk Antiaritmik tedavi, Digoksin spesifik Fab antikoru
Convallaria majalis (Müge çiçeği, i, İnci çiçeği) i) Çiçekli bitkilerin Ruscaceae familyasına dahil cinslerden Convallaria içindeki i indeki tek türdt rdü Kuzey yarım m kürenin k ılıman iklimli tüm t bölgelerinde (Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika da) yaygınd ndı Çok yılly llık k bir bitkidi İlkbaharda,topraktan 15-20 cm yukarıya ya kadar uzayan koyu yeşil geniş yapraklar veri Yaprakların arasından aynı sap üstünde sıralanms ralanmış küçük çan şeklinde beyaz çiçekler aça a Çiçeklerin çok güzel g kokusu olduğundan undan parfümeride yaygın n olarak kullanılmaktad lmaktadı Toksisite bulgu ve tedavisi Zakkum gibidi Thevetia peruviana( sarı zakkum) Sağlıkl klı olan genç bireylerde sinus ve AV nodda ileti defefktleri saptanmış ıştı (Srilanka ve ABD yayınlar nlarında) nda) Atrial ve ventriküler taşiaritmiler, vetriküler ektopik vurular Digoksin zehirlenmesi bulguları olarak değerlendirilmi erlendirilmişti Sarı zakkum kaynaklı aritmiler yüksek y serum kardiak glikozit seviyeleri ve hiperkalemi ile birlikte saptanmış ıştı Heart 2000;83: 83:301-306306 March Urginea maritima (Ada Soğan anı) Ağustos-eylül l ayları arasında beyaz- yeşil renkli çiçekler açan a an büyük b soğanl anlı, çok senelik, otsu bir bitki. Sillaren ismindeki kardiyak glikozid digoksin benzeri etkiye sahipti Antikolinerjik etkisi olan bitkilerle zehirlenmeler Hyocyamus niger (ban otu, deli bat bat, çömlek otu, çanak otu) Atropa belladonna (Güzelavrat otu,ayı çileği, i, ayı ligarbası) Datura stramonium (Tatula, Çan çiçeği i, boru otu, sihirbazotu, Jimsonweed) Datura suaveolens Lantana camara(ağaç Minesi, çalı minesi) Hyocyamus niger (ban otu, deli bat bat, çömlek otu, çanak otu) Semptomlar:ANTİKOL KOLİNERJİK K SENDROM Ağız z kuruluğu, u, midriyazis, taşikardi, halusinasyonlar, deliryum, hipertermi, kırmk rmızı kuru deri ve mukozalar, üriner retansiyon, ölüm Tedavi:GI dekontaminasyonu kusturma ve lavaj ile 48 saate kadar yapılabilir (hasta semptomatik ise) Aktif kömürk Destek tedavi: IV sıvı,ds,dış soğutma Antidot: Fizostigmin (Kolinesteraz inhibitörü) ) Santral ve periferik etkileri antagonize ede %40-50 hastada gereki Özellikle hipertermi,nöbetler, psikozla seyreden vakalarda Başlang langıç dozu: 0,5 mg çocuklarda,1.0-2.0 mg erişkinlerde 0-2300 m yükseklikteki y kayalık k taşlı kurak yamaçlarda yetişi i 20-100cm boyunda, kötük kokulu, nisan-ağustos aylarında sarıms msı-mor mor beşgen çiçekler aça a Siyah kapsül l meyvasında çok sayıda da küçük üçük k tohum taşı şıyan, yumuşak tüylt ylü,, bir veya iki yılly llık k otsu Doğu u Anadolu bölgesinde b bu bitkinin tohum ve kökleri k kleri hallusinojen etkisinden dolayı suistimal Hyoscyamin grubu alkaloidler taşı şıdığından insan ve hayvanlar için i in zehirlidi AğıA ğız z kuruluğu, u, ter sekresyonunda azalma deride kızarıklık k ve kuruluk, akomodasyon bozuklukları,, midriyasis, taşikardi kabızl zlık, idrar retansiyonu glokom krizinin uyarılmas lması, hallusinasyonlar, kasılmalar
A. Belladonna(Güzel avrat otu) Özellikle Karadeniz bölgesinde, b güneyde Toroslarda, 0-18000 m yükseklikteki ormanlarda yetişi i 1-1.51 1.5 m boyunda, kötük kokulu, tüylt ylü, çok yıllık k otsu bitki. Haziran-ağustos aylarında çan şeklinde ve esmerimsi mor çiçekler aça a a Meyva nohut tanesi büyüklüğünde, önce yeşil, olgunlukta parlak siyah ve tatlıms msıdı Meyvasını yiyerek zehirlenenler olu Siyah meyvalı türün n yanısıra sarı meyvalı, soluk sarı çiçekli nadir bir varyete de bulunmaktadır (Atropa belladonna va lutea). 10 kadar meyva veya 1 g kuru yaprak tehlikeli zehirlenmeler yapa Datura stramonium (Tatula, tatala, şeytan elması, boru otu) Boş tarlalar, harabeler, hendek ve yol kenarlarında nda bulunu Dünya D üzerinde tesbit edilmiş 10 kadar boruçiçeği türünden iki tanesi ülkemizde de bulunmaktadı Datura stramonium ve D. metel. 20-100 cm yüksekliy ksekliğinde, inde, dik gövdeli, g bir senelik otsu, zehirli bir bitki. Çiçekler beyaz ve büyüktb ktü Taç yapraklar uzun bir huni şeklindedi Meyveler 3-43 4 cm boyunda, üzeri dikenli, 4 yarıkl klı olup çok tohumlu Yapraklardan ve bazı çiçeklerden hazırlanan sigaralar nefes darlığı ığına karşı ve uyuşturucu olarak içili i ili Yağlı merhemi ağrılara a karşı haricen kullanılır r Bitkinin her kısmk smı toksik. Atropin benzeri alkaloidler (hyosiyamin,scopolamin,atropin) Datura spp(tatula, Çan çiçeği, boru otu, sihirbazotu, Jimsonweed) Bulgular 30-60dk 60dk-48 saat arasında ortaya çıka Datura stramonium un un toksik etkileri:görsel rsel ve işitsel i itsel halusinasyonlar, konfüzyon, ajitasyon, koma, solunumsal stres, ölüm m %5 (LC-MS/MS) sıvıs kromatografi ve kütle k spektrometri ile atropin, scopolamin seviyelerinin ölçümü ile tanı konulmuş. Antipsikotik ilaç siyamemazine (cyamemazine) ile 36-40 saat sonra normale dönmd nmüş. Acute Datura stramonium poisoning in an emergency department] Presse Med. 2008 Mar;37(3 Pt 1):435-7. Lantana Camara Ağaç Minesi, Çalı Minesi Yaprak ve meyveleri Lantadin denilen toksini içeri i Semptomlar 2-62 6 saat sonra ortaya çıka Dilate pupil, kusma, diare, halsizlik, güçg üçsüzlük k ve komaya sebep olabili Tedavi: GIS lavajı ve sıvıs replasmanı Neostigmine Toxicological analysis of a case of Datura stramonium poisoning Rinsho Byori. 2006 Oct;54(10):1003-7 Datura zehirlenmesine bağlı Kc trasplantasyonu bildirilmiştir ti Liver transplantation for acute liver failure due to toxic agent ingestion in children Pediatr Transplant. 2009 Solanin Alkaloid SendromS Solanum tuberosum (Patates) Solanum Nigrum(İt üzümü, yaban yasemini) Solanum pseudo-capsicum S. melongena S. carolinense Solanum Dulmacara Lycopersicon esculentum Bulgular: Gastrointestinal irritasyon (Bulantı,, kusma, ishal, karın n ağrısı) a Yüksek dozlarda deliryum, halusinasyonlar olabili Gastrik sıvı solanini i hidrolize eder alglik ikon & şeker Aglik ikon: hipoth potansiyon ve organik k beyin sendromu Solanocapsin toksisitesi ksisitesi:( Kardiyoinhibitör r )negati) negatif inotropik/kronotro ronotropik etki Tedavi: Destek tedavisi Gastrointestinal dekontamina ontaminasyon, Akti tif f kömürk Kardiyak destek tedavi
Solanum Tuberosum(Patates) Solanum Nigrum (İt,( tilki üzümü) Patates (solanum tuberosum) zehirlenmesi ilk önce geçen en yüzyy zyılda avrupa'da bazı askeri birliklerde kitle halinde zehirlenmeler ile dikkat çekmişti 1895'te Schmiedeberg patates zehirlenmelerine sebep olan toksik maddenin "solanin " olduğunu unu belirlemişti Solanin bir glikozidal alkaloid olup şeker ve solanidin aglukon'una ayrılı Normal olarak patatesin kabuk kısmında veya tomurcuklarında bulunu Fakat bu kısımlar k genellikle yenilmeyip atıld ldığı için in toksikolojik önem taşı şımazla 100 gram patateste solanin miktarı 2-10 mg. kadarken, filizlenmiş patatesteki solanin miktarı 600 mg. kadardı Yeşil patatesi kalın n soymak ve filizlenmiş kısımları kesip uzaklaştırmak gereki Zehirlenme patates yenildikten 2-242 24 saat sonra görülü g Baş ağrısı,, karın ağrısı,, bulantı,, kusma, diyare görülü g Çoğunlukla kendiliğinden inden iyileşi" i" Patlıcangillerden, ormanlarda yetişen en bir bitkidi Çiçekleri beyaz, meyveleri parlakdı Meyvesi, yaprakları çiçekleri Antispazmodik, spazm çözücü,, antiallerjik, alerji giderici, teskin edici, hafif uyuşturucu. kullanılı Solanin içeriri Bitki Adı Difenbahya (Dieffenbachia) Deve tabanı (Philodendron) Atatürk çiçeği (Euphorbia pulcherrima) Zehirli Salon Bitkileri Zehirli Bileşikler Suda çözünmeyen kalsiyum oksalat kristalleri Suda çözünmeyen oksalat kristallerine bağlı etkiler Terpenik bileşikler Belirti ve Bulgular Göz, ağız mukozası, dil ve dudaklarda, irritasyona bağlı bulgular, ağız yoluyla alındığında kusma ve ishal Dudak, ağız ve boğaz ağrısı, dilde ödem, larinks irritasyonu, yutma güçlüğü ve alerjik kontakt dermatit Alerjik kontakt dermatit, bulantı, kusma Oxalat sendroms ndromu Oxalik asit canlı organizmalardaki en kuvvetli karboksilik asit Kalsiyumla zayıf çözünebilir şelatlar oluşturupek çok bitkide bulunu Birincil bulgu: Çok ağrılıa mukozal ve cilt irritasyon Çözünebilir oxalate: -- Sistemi stemik ve yaygın n etki Mukozal irritasyon, gözde g yoğun ağrı, a, konjuktivit,korneal abrazyon Gastroenterit Böbrek brek yetmezliği Hipo pokalsemi Tedavi Havayolu açıkla klığı Oral sıvı, tercihan süt s dilusyon için, i in, göz g z irrigasyonu EKG ve serum Kalsiyum ölçümü Hemodinami namik takip Yeterli sıvıs replasmanı ve renal fonksiyon f takibi Difenbahya Tropik Yağmur (Dieffenbachia amoena) Deve tabanı (Philodendron) En sık oxalat sendromu sebebidi Ca oxalat kristalleri Antitripsin benzeri etkili proteolitik enzimlerle histamin bradikinin salınımı Küçük çocukların yaprakları çiğnemesi sonucu ani gelişen yanma ve oral mukoza irritasyonu Ciddi yutma zorluğu, solunum problemleri rapor edilmişse de çok nadi Tedavi:Rahatlatıcı soğuk süt, dondurma Analjezik Steroidler Suda çözünmeyen oksalat kristallerine bağlı etkiler Dudak, ağız ve boğaz ağrısı, dilde ödem, larinks irritasyonu, yutma güçlüğü Alerjik kontakt dermatit
Euphorbia pulcherrima (Atatürk çiçeği, poinsettia) Güney Amerika dan ülkemize getirilmişti Atatürk tarafından sevilen bir çiçek olmuştu İsmi Atatürk çiçeği şeklinde kalmıştı Nikotinik Etkililer Nicotiana Tabacum Conium maculatum Yılbaşı tatillerinde hediye edilen bir çiçek olduğu için yurtdışında noelde vakalar görülmüştü Terpenik bileşikler Alerjik kontakt dermatit, ağız konjuktivada lokal irritasyon Bulantı, kusma Conium maculatum (Baldıran, Ağu A otu, yabani kereviz, tavşanc ancılotu) Bütün n parçalar aları KOİNİN N alkoloidi içerinikotine benze Nöromusculer blokaj yapa Oral alımı takiben 15 dk-1 1 saatte bulgular ağıa ğız z kuruluğu u ve yanması olarak ortaya çıka Taşikardi, tremor, terleme, midriazis, kas güçg üçsüzlüğü, nöbetler gelişi i Ciddi vakalarda asendan paralizi, rabdomiyoliz, ABY, bradikardi, koma ve ölüm m olabili Tedavi:GİS S dekontaminasyonu, aktif kömür,iv k sıvı, s, antıaritmik aritmik ilaçlar, lar, antikonvulsanlar dan oluşan destek tedavidi Cicuta maculata ( SığıS ığır r Baldıran ranı, Water Hemlock) Sulak yerlerde yetişi i CİCUTOKSİN N isimli toksin nonkompetitif GABA reseptör antagonistiditoksisitesi akut tetanik nöbetlerle karakterizedistriknin zehirlenmesine benze Ağız z dolusu bitki alımı 15 dakikada ölüme yol açabili a abili Salivasyon, bulantı,, kusma,karın ağrısını deliryum, nöbetler n ve ölüm takip ede Vakaların n % 30 u u mortal seyretmişti ti Tedavi: GIS dekontaminasyoınu nu önemlidi Destek tedavi: IV sıvıs ve antikonvulsanlar Sodyum Kanalına Etkililer Aconitum spp Veratrum spp Rhododendron (Gyranotoxin) Taxus (taxin) Aconitum Türleri T (Kurtboğan) Zehirlenme köklerin k klerin bayır r turpu zannedilerek yenmesi ve eldivensiz olarak çiçeklerin toplanması sonucu ciltten absorbsiyon ile olu Gis semptomları:bulant :Bulantı, kusma, ağıa ğız boğaz yüzde y yanma, UYUŞMA, batma, karın n ve göğüs g s ağrısı. a Ciddi zehirlenmeler motor kas güçg üçsüzlüğüne yol açabili a abili Vasculer durumlar hipotansiyon, bradikardi, sinus taşikardisi ve ventriküler aritmiler Diğer bulgular :halsizlik, solunum güçg üçlüğü, başağrısı ve konfüzyon. Ana ölüm m sebebi ventriküler aritmi ve asistoli. Cilt yolu ile zehirlenme:karıncalanma, ncalanma, yanma ve uyuşma cilt temas yerinden yukarıya ya doğru yayılım m gösterisonra g kalp etkilenitedavi oral alımdaki gibidi Zehirlenme tedavisi destek tedavidi Bütün B hastalar tansiyon ve kardiyak ritm yönünden y nden moniterize edilmelidi
Veratrum alkaloids in sneezing powder a potential danger J Toxicol Clin Toxicol. 1983 Apr;20(2):175-9 Dietary poisoning with Veratrum album a report of two cases Wien Klin Wochensch 2005 Feb;117(3):106-8 Intoxication from Veratrum album Hum Exp Toxicol. 1993 Mar;12(2) :111-5 Gastrointestinal dekontaminasyon ve aktif kömür k r uygulanmalıdı Bradikardi durumunda Atropin uygulanmalıdı Ventriküler aritmi için i in lidokain, amiodaron, bretilyum, flecainide,prokainamide ve mexiletin uygulanabili Hemoperfüzyon ciddi zehirlenme olanlarda önerilmektedi Akonitin tetradoksin sensitif sodyum kanallarını bloke eden potent bir nörotoksindi 10 mg/kg Barakol ile premedikasyon akonitine bağlı ventrikuler fibrilasyon ve ventrikuler taişkardi riskini ve mortaliteyi azaltı5 µg/kg IV tetrodotoxin de aynı etkiye sahipti Veratum album(ak çöpleme,danak pleme,danakıran, kökenfiye, k kenfiye, harbak) Kuzey-Do Doğu u Anadolu dağlar larının n orman açıklıklarındaki çayırlarda yetişir ir.50-100 cm yükseklikte, yeşilimsi ilimsi-beyaz çiçekli, çok yılly llık ve otsu bir bitkidi Rizomlar 5-105 cm uzunlukta, küçük üçük k havuç biçiminde, iminde, 1.5-2 2 cm çapında, üzeri soluk siyah renkli ve kök k k kalınt ntıları ile kaplıdı Tadı acı olup, tozu şiddetle aksırt rtı Türkiyede, nezle sonucu oluşan tıkanıklıklarda klarda burnu açmak a için, i in, enfiye şeklinde kullanılmaktad lmaktadı Bu nedenle drog İstanbul aktarlarında "kökenfiye" kenfiye" veya "suut kökü" " ismiyle satılmaktad lmaktadı Çentiya ile karış ıştırılıp p oral olarak alım sonucu zehirlenmeler bildirilmişti Semptomların n oluşumu umu oral alımı takibe 30 dak-4 4 saat içinde i inde çıkabili Bulantı,, kusma, ishal takiben Vagal sinir uyarımı sonucunda hipotansiyon, bradikardi ve apne (Bezold- Jarish refleksi). Kardiyak ileti anormallikleri ve ölüm m meydana gelebili Tedavi: GİS G S dekontaminasyonu Hemodinamik stabilite sağlay layıcı sıvı infüzyonu, atropin ve vazopressörlerdi rlerdi 24 saat içinde i inde destek tedavi ile bulgular geçe e. Veratrum poisoning Toxicol Rev. 2006;25(2):73-8 Veratrum alkaloids in sneezing-powder a potential danger J Toxicol Clin Toxicol. 1983 Dietary poisoning with Veratrum album--a report of two cases Wien Klin Wochensch 2005 Feb;117(3):106 Intoxication from Veratrum album Hum Exp Toxicol. 1993 Mar;12(2):111 Gentia Lutea(Acı ot, çentiya) Zehirsizdi M.Ö (180-167) 167) İlya Kralı Gentius sebebiyle bu bitkinin Gentiana ismi ile anılı Marmara ve Ege bölgesinin b yüksek dağlar larında 1700 m den m yüksek (Bursa Uludağ ve Ödemiş Boz dağ) ) yetişmektedi Koruma altına alınm nmış,, toplanması yasaklanmış ıştı(.(çöpleme ile karış ıştığından) 100-110 110 cm yükseklikte, y çok yıllık, otsu bir bitkidi Sarı çiçeklerini Temmuz-eyl eylül aylarında aça a a Silindir biçiminde iminde parçalardan alardan oluşan kök, k k, 20-30 cm uzunluğa a ulaşı şı Sindirim sistemi hastalıklar klarını, sistemde hiçbir rahatsızl zlığa a yol açmadan tedavi edebilen başlıca bitkilerden biri olarak kabul edilir Rhododendron spp (Orman gülü, g Deli bal), Azalea Karadeniz bölgesinde b ormanlarda doğal olarak yetişi i ANDROMEDO toksin (grayanotoksin) ler yaprak, çiçek ve nektarında nda bulunubu çiçeklerden alınan nektar ile yapılan baldan zehirlenmeler olu Semptomlar: Salivasyon, bradikardi, kalp blokları, hipotansiyon, ilerleyici paralizi, çok nadir ölüm. Çoğu u vaka minimal toksisite ile sonuçlan lanı Tedavi:GİS S dekontaminasyonu, Atropin Hipotansiyona karşı sıvı ve vazopressör r desteği Taxus spp (porsuk ağaca acı,, yew) Yaprak ve meyvelerinde kardiak myozitler üzerine toksik TAXİN alkaloidleri içermektei Semptomlar:Oral alım m ertesi bulantı, kusma ve karın n ağrısıa Nadiren (%1 den az) nöbetler,kardiak n disritmiler ve koma Tedavi: GİS G S dekontaminasyonu, aktif kömür,gerekirse k antiaritmik ve antikonvulsan tedavi Ölüm m bildirilmemişti Colchicum autumnale(acı Çiğdem, Güz Çiğdemi, İt t boğan) Yapraklarının n yabani sarımsak olarak yanlış ışlıkla tüketilmesi t sonucu veya Yumruları çiğ olarak, külde k pişirilerek irilerek veya zehirsiz çiğdem yumrusu yerine yanlış ışlıkla yemeğe e katılarak (çiğdem( pilavı) ) yenirse tehlikeli zehirlenmelere sebep olu 2-66 saat sonra ağıa ğızda kaşı şıntı,, bulantı, kusma, ishal olu İlerleyen saatlerde Karaciğer yetmezliği, i, pankreatit, ileus, Kemik iliği i baskılanmas lanmasına na bağlı pansitopeni Sepsis, multiorgan yetmezliği, i, ölüm. Saç dökülmesi, güçg üçsüzlük Multiorgan disfonksiyonuna yol açabilen abilen hücre h bölünmesini b engelleyici Kolşisin içeri i Tanı: : Toksikolojik analiz gaz kromatografi, hastanın n gastrik lavaj sıvısı,, kan ve idrarında kütle k spektrometri Wien Klin Wochensch 2004 Mar 31;116(5-6):205 6):205-8
Tedavi: Destekleyici tedavi, antibiyotik tedavisi, Antikolşisin isin antikor(fransa da deneysel) Granulosit stimule edici faktör (granulocyte-directed growth factor) J Toxicol Clin Toxicol. 2004;42(1):85-8 Günlük k hematolojik ölçüm m takibi önerilmişti G-CSF nin kullanımı hastanın pansitopenisi tedavi etmede buna bağlı septisemi oluşumunu umunu engellemede tavsiye edilmişti Hum Exp Toxicol. 1997 Apr;16(4):229-32 Ecbalium Elaterium(Düvelek,E velek,eşek ek hıyarı,, acıdülek, Cırtlatan) C Ecbalium elaterium, ülkemizde deniz seviyesiyle 600 m'ler arasındaki kurak alanlarda, yol kenarlarında, nda, dere yataklarında yaygın n olarak bulunu Sarı çiçekli, tüylt ylü, çok yılly llık, otsu ve sürünücü bir bitkidi Türkiye'de yaygınd ndı Meyvanın n dip kısmında açılan a delikten tohumlar ve bitki suyu dışd ışarı fışkırı Meyvalarından elde edilen özsuyu buruna çekilmek yoluyla, sinüzite karşı kullanılmas lması Anadoluda yaygınd ndı Konjuktivit,Korneal ödem ve erozyon, Nazal mukozal nekroz, Septal perforasyon, uvula ödemi, hayati tehdit edici anjio ödem, Fatal kardiyak ve renal yetmezlik rapor edilmiştir ti Life-threatening uvular angioedema caused by Ecbalium elaterium Eur J Emerg Med. 2001 Dec;8(4):337-9 Tedavi semptomatik oksijen, steroid, antihistaminikler, steroidli ve antibiyotikli damlala Sonuç Önlem ve tavsiyeler Doğada birçok çeşit zehirli bitki olmasına rağmen yalnızca birkaç çeşit spesifik antidot vardı Akut gastroenterit çoğu bitki zehirlenmesinin ilk ve bazen tek bulgusuduorganik beyin sendromları:deliryum, nöbet, koma gibi bulgular gastroenteriti takip ede Destek tedavi ve dekontaminasyon (gastrointestinal, cilt) tedavinin başlıca dayanaklarıdı Bitkinin tanımlanması olabilecek klinik gidişatın tahmini ve önlenmesi için önemlidi Bitki kaynaklı kardiyak glikozit toksisitesinde antidigoksin Fab fragmanları, kolşisin zehirlenmesinde anti kolşisin antikorları kullanılabilini "Mümk mkün n olduğunca unca zehirli olan salon bitkileri evden uzaklaştırılmal lmalıdıuzaklaştırılmak lmak istenmiyorsa küçük üçük çocukların ulaşamayaca amayacağı yerlerde tutulmalıdı Doğada zehirli bitkilerin bulunduğu u mekanlarda çocuklar yalnız z ve arkadaşlar larıyla birlikte bırakb rakılmamalıdı Çocuklara Bitki tanıtımlar mları yapılmal lmalıdı Zehirli bitkilerin kurumuş yaprakları,, kırılan k dalları çıplak elle değil eldivenle tutularak temizlenmelidi Doz zehir etkisini belirle Herbal ilaç kullanımı konusunda dikkatli olunmalıdı Teşekk ekkür r Ederim