BİTKİSEL İLAÇ ZEHİRLENMESİ

Transkript

1 BİTKİSEL İLAÇ ZEHİRLENMESİ Yard. Doç.Dr. Nil Hocaoğlu Aksay Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Olgu Sunumu 61 yaşındaki kadın hasta, Acil servise, ajitasyon, akatizi, tüm ekstremitelerde istemsiz hareketler ve kasılma yakınmaları ile getiriliyor.

2 Fizik bakı ve laboratuvar incelemeleri: Vücut sıcaklığı: 38.9 o C Kan basıncı: 165/105 mmhg, Kalp atım hızı: 128/dakika, Nörolojik bakı: Tüm ekstremitelerinde refleks artışı ve rijidite, Kreatin kinaz: 1024 U/L (N: U/L) SORU 1 Bu klinik ve laboratuvar inceleme sonuçları ile değerlendirildiğinde, hastanın hangi zehirlenme etken/etkenleri ile karşılaştığı düşünülebilir?

3 ATEŞ YÜKSEKLİĞİ: Kas kasılmaları, rijidite ve/veya nöbet Amfetamin ve deriveleri, Kokain, Lityum, Liserjik asid dietilamid (LSD), Monoamin oksidaz (MAO) inhibitörleri, Trisiklik antidepresanlar (TSA). ATEŞ YÜKSEKLİĞİ: Metabolik hız artışı Dinitrofenol, Salisilatlar, Tiroid hormon.

4 ATEŞ YÜKSEKLİĞİ: Isı düzenlenmesinin bozulması Antikolinerjik ajanlar, Antihistaminikler, Fenotiyazin ve diğer antipsikotikler, Trisiklik antidepresanlar (TSA). ATEŞ YÜKSEKLİĞİ: Diğer Sıcak çarpması, Malign hipertermi, Nöroleptik malign sendrom, Serotonin sendromu, Alkol veya sedatif-hipnotik yoksunluğu.

5 AJİTASYON: Amfetamin ve deriveleri, Kafein, Kokain, Civa, Liserjik asid dietilamid (LSD), Serotonin geri alım inhibitörleri (SSRİ) Steroidler, Teofilin HİPERTANSİYON ve TAŞİKARDİ: Sempatomimetik ilaçlar Amfetamin ve deriveleri, Kokain, Efedrin ve psödoefedrin, Epinefrin, Levodopa, LSD, MAO inhibitörleri.

6 HİPERTANSİYON ve TAŞİKARDİ: Antikolinerjik ilaçlar Antihistaminikler, Atropin ve diğer belladon alkaloidleri, Trisiklik antidepresanlar *. Diğer Alkol ve sedatif-hipnotik yoksunluğu, Organofosfatlı insektisid (erken dönem) REFLEKS ARTIŞI VE RİJİDİTE: Karadul örümcek ısırması, Lityum, MAO inhibitörleri, Sitriknin ile zehirlenmelerde, Malign hipertermi, Nöroleptik malign sendrom, Serotonin sendromu.

7 Ekstrapiramidal bulgular: Akatizi, Distoni, Parkinsonizm, Tardiv Diskinezi. SORU 2 Düşündüğünüz zehirlenme etkenlerinin tanısını kesinleştirebilmek için hangi ölçümü/ölçümleri istersiniz?

8 Serumda; Teofilin, Lityum, Psödokolinesteraz düzey ölçümleri, İdrarda, Amfetamin, Kokain saptanması, * Böbrek fonksiyon testleri Yapılan laboratuvar inceleme sonuçları aşağıdaki belirtilmiştir. Serumda; Teofilin: <1 microg/ml (N:10-20 microg/ml), Lityum: 0 micromol/l, Psödokolinesteraz düzeyi: 7986 microg/dl (N: microg/dl), İdrarda; Amfetamin: Negatif, Kokain: Negatif.

9 Ek hastalığı olmayan hastanın, sıkıntı hissini anlattığı komşusunun kendisine bir bitki önerdiği ve yaklaşık bir haftadır sarı bir çiçeği kaynatarak suyunu içtiği öğreniliyor. Ancak 2 gün önce bu bitkinin suyunu içmeyi bıraktığı, onun yerine Paxil (20 mg paroksetin) adında bir ilaçtan günde bir tane kullanmaya başladığı belirtiliyor.

10 Free template from 20

11 SORU 3 Bu bilgiler ışığında hastanın içtiği bitki suyu ve/veya ilaç bu klinik belirti ve bulgulara yol açabilir mi? HYPERICUM = Kantaron = Saint John s wort Binbirdelik otu, Kan otu, Kılıç otu, Koyunkıran, Kuzukıran, Püren (Adana), Sarı kantaron, Mayasıl otu, Pırpır otu (Balıkesir)..

12 KANTARON: Hypericum (= Guttiferae) türlerine verilen genel isim. Etken madde: Hypericin, hyperforin. Taze çiçekleri, zeytin yağı içinde internal ve external olarak, Depresyon, anksiyete, AIDS ve diğer viral hastalıkların tedavisinde, Gastrit tedavisinde ve diüretik olarak kullanılıyor. Toksik doz: Bilinmiyor TOKSİK ETKİLERİ KVS: Hipertansiyon, SSS: Polinöropati (güneş gören bölgelerde), serotonin sendromu, GİS: İrritasyon bulguları, Dermatolojik: Fotosensitivite, İmmunolojik: Allerjik reaksiyonlar.

13 Minör toksik etkileri: Serotonin geri alım inhibisyonu, MAO inhibisyonu (daha az)!!! SSRI ve MAO inhibitörü ilaçlar ile birlikte, etkileşim sonucu serotonin sendromu oluşabilir. Serotonin sendromu???

14 SORU 4 Hastanın tedavisini planlayınız. Dekontaminasyon, antidot uygulaması veya eliminasyonu artırıcı yöntemleri uygulamayı düşünür müsünüz? TEDAVİ: Temel yaşam desteği, Analjezik ve soğuk uygulama, Siproheptadin Vücut sıcaklığı > 38.5 o C olması, Ciddi kas rijiditesi bulunması durumlarında

15 TEDAVİ: Siproheptadin (Prakten şurup, Sipraktin şurup 2mg/5 ml) Erişkinde: Başlangıç dozu 12 mg, Bulgular devam ediyor ise her 2 saatte bir 2 mg (en fazla 32 mg/gün) Çocukta: 0.25 mg/kg/gün 6 saatte bir verilecek şekilde (en fazla 12 mg/gün) TEDAVİ: Ajitasyon Hipertansiyon Nöbet benzodiyazepinler, nitroprussid, benzodiyazepin barbitüratlar DEKONTAMİNASYON???

16 SORU 5 Hypericum perforatum dışında zehirlenme bulguları oluşturan başka bitki veya bitkisel ürün biliyor musunuz? Kardiyak glikozid Bradikardi, AV blok, hipotansiyon, letarji, nöbet, koma.. Nerium oleander (Zakkum)

17 Digitalis sp. (Yüksükotu) Grayanotoksin, Deli bal, Bulantı, kusma, diyare, hipotansiyon, bradikardi, bilinç kaybı, nöbet, koma.. Rhododendron (Zifin / Komar)

18 Ecballium elaterium (Acıdüvelek, Eşek hıyarı) Toxalbumin Erken faz (ilk 6 saat) Geç faz (1-5 gün) Ricinus communis (Hintyağı)

19 Antikolinerjik toksidrom Hyoscyamus niger (Banotu) Antikolinerjik toksidrom Datura stramonium (Boruotu)

20