2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

Benzer belgeler
2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

TNSA-2008 in Sonuçları Bölgesel Toplantı 1

TNSA-2008 in Sonuçları

TNSA-2008 in Sonuçları

TNSA-2003 Bölge Toplantısı-VII DOĞURGANLIK AİLE PLANLAMASI DOĞURGANLIK TERCİHLERİ

TNSA-2003 BÖLGE TOPLANTISI-IV KUZEYDOĞU ANADOLU DA ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI

TNSA-2003 ÖNEMLİ SONUÇLARI HİZMET ALANLARI

ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI. Attila Hancıoğlu Banu Akadlı Ergöçmen Elif Kurtuluş Yiğit

TNSA-2003 BÖLGE TOPLANTISI-VI ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI

DÜŞÜKLER VE ÖLÜ DOĞUMLAR 6

TABLOLAR VE ŞEKİLLER LİSTESİ

Doğurganlık ve Aile Planlaması. İsmet Koç - Turgay Ünalan

TNSA 2008 İleri Analiz Sonuçları Türkiye de Doğurganlık, Üreme Sağlığı ve Yaşlılık Dr. İlknur Yüksel Kaptanoğlu Dr.

T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü

ÖRNEKLEME HATALARI EK C. A. Sinan Türkyılmaz

AŞILANMA VE ÇOCUK SAĞLIĞI 11

TNSA-2008 in Sonuçlar Bölge Toplant 4

TNSA-2008 in Sonuçlar Bölge Toplant 3

DOĞURGANLIĞI BELİRLEYEN DİĞER ARA DEĞİŞKENLER 7

Elif Kurtuluş Yiğit ve Sabahat Tezcan

Sağlık Göstergeleri II.1. ÜREME SAĞLIĞI II.2. AŞILAMA II.3. MORTALİTE II.4. MORBİDİTE

Turgay Ünalan, İsmet Koç ve Sabahat Tezcan

Türkiye de Anne ve Çocukların Durumu. Dr. Mehmet Rifat KÖSE

Temel Sosyo-Ekonomik Göstergeler

DOĞUM ÖNCESİ BAKIM VE DOĞUMA YARDIM 10

İsmet Koç ve Erhan Özdemir

Türkiye de Çocuk Sağlığının Durumu

Türkiye nin Çocuk İhmali: Son 5 Yıldaki Bebek Ölümleri ve Koruyucu Hizmetlerden Yararlanmamada Eşitsizlikler

Türkiye de Doğurganlık Tercihleri

Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2014 Haber Bülteni

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

Türkiye de Kadınların Sağlığı

TÜRKİYE DE NÜFUS VE ÜREME SAĞLIĞINA İLİŞKİN SAYISAL BÜYÜKLÜKLER: 2003 TÜRKİYE NÜFUS VE SAĞLIK ARAŞTIRMASI BULGULARINA DAYALI TAHMİNLER

Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012

Türkiye de Kadınların İç Göç Örüntüsü ve İç Göç Nedenleri

TNSA-2003 BÖLGE TOPLANTISI-V ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI

Bölüm-1: Genel Bilgiler

Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalışması. Ulusal Toplantısı. 8 Aralık 2006 Ankara

Erken Yaşlardaki Evlilikler ve Gebelikler

T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü

TÜRKİYE İÇİN YENİ BİR SEÇENEK: TIBBİ DÜŞÜKLER

Ana Sağlığını Etkileyen Faktörler ve Alınacak Önlemler

DOĞURGANLIK TERCİHLERİ 8

KOCAELİÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI

Mevsimlik Tarım İşçilerinin ve Ailelerinin İhtiyaçlarının Belirlenmesi Araştırması 2011 Harran Üniversitesi-UNFPA

Bağışıklama Hizmetleri: Sorunlar ve Öneriler. Prof.Dr.Muzaffer Eskiocak Trakya Üni.Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı

HIV/AIDS E İLİŞKİN BİLGİ 13

Aşırı doğurganlığın anne ve çocuk sağlığına etkileri İstenmeyen gebelikler ve isteyerek düşükler

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008

SEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU

BEBEK ve ÇOCUK ÖLÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE NÜFUS ve SAĞLIK ARAŞTIRMASI, 1993 ve 1998

Kadın Sağlığına Genel Bakış. Dr. Nuran Elmacı

TANITIM VE METODOLOJİ

VERİ KALİTESİ EK D. İsmet Koç

TÜRKİYE DE DOĞUM ÖNCESİ BAKIM HİZMETLERİNDEN YARARLANMA

TÜRKİYE DE DOĞUM ve DOĞUM SONU HİZMETLERDEN YARARLANMA. Prof. Dr. Ayşe Akın Doç. Dr. Şevkat Bahar Özvarış

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE KADIN SAĞLIĞININ DURUMU. Doç. Dr. Günay SAKA DÜTF HSAD Mayıs 2011

1. Halk Sağlığına Giriş. Çocuk Sağlığı Kontrol Programları Doç. Dr. Birgül Piyal. 5. Kadın Sağlığı. 7. Çalışan Sağlığı

Ş.KARAAĞAÇ İLÇESİ TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ 2011 YILI FALİYET RAPORU

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI HEKİM ADAYI AİLE SAĞLIĞI BİRİMİ ÇALIŞMA DOSYASI

Dünya Nüfus Günü, 2013

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

ÖZET BULGULAR. gece o hanede kalmış olan kadınlar araştırma kapsamında görüşme için uygun kadın olarak kabul edilmişlerdir.

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

Şanlıurfa il merkezinde Suriyeli mülteci kadınların üreme ve ruh sağlığı ihtiyaçları; Suriyeli mültecilerin sağlığını geliştirme modeli

ARAŞTIRMA. Bingöl İli Uydukent Sağlık Ocağı Bölgesindeki Yaş Kadınların Aile Planlaması Yöntemi Kullanım Düzeyinin Belirlenmesi

Fırat Tıp Dergisi 2009;14(4):

Dr. Duru Mıstanoğlu Özatağ DPÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

KADINLARIN TEMEL ÖZELLİKLERİ VE STATÜLERİ 3

M2 S1. Üreme Sağlığı. Tanım, Üreme Hakları, Bütüncül Yaklaşım. Doç. Dr. Günay SAKA 12 Mayıs 2011

BESLENME. Doç. Dr. Emel ĐRGĐL

Tdap Aşıları (Difteri, Toksoid ve Cansız Boğmaca)

Afyonkarahisar ın Sosyo-Ekonomik Göstergeleri

EVRENSEL ÜREME SAĞLIĞI HİZMETLERİNE ERİŞİM ve TÜRKİYE DEN YANSIYANLAR. HÜKSAM Gökhan Yıldırımkaya-UNFPA 20 Mart 2015 HÜKSAM - Ankara

Halk Sağlığı-Ders 6 Aşırı Doğurganlığın Kontrolü ve İlaçla Koruma

ERİŞKİNDE AŞIYLA KORUNULABİLEN HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ

Sosyal Riski Azaltma Projesi Kapsamında Şartlı Nakit Transferi Uygulaması Tarihi: Sayısı:2004/

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE ANNE ÖLÜMLERİ

ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞININ ÖNEMİ. Sağlık; bireyin beden, ruh ve sosyal açıdan tam bir iyilik durumunda olmasıdır.

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI HEKİM ADAYI AİLE SAĞLIĞI BİRİMİ ÇALIŞMA DOSYASI

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU. Edirne Bölge Müdürlüğü

İzmir KONAK DOĞUMEVİ'NE İSTEMLİ DÜŞÜK İÇİN BAŞVURAN KADINLARIN DOĞURGANLIK ÖYKÜLERİ VE AİLE PLANLAMASI DAVRANIŞLARI*

I.BURDUR SEMPOZYUMU BURDUR DA EĞİTİM, SAĞLIK, SPOR VE YAŞAM

Türkiye de Erken Çocukluk Gelişimi ve Binyıl Kalkınma Hedefleri Yolunda Gelişmeler. Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Yıldız YAPAR.

Gebeliğiniz süresince Doğum Öncesi Bakım Hizmetleri;

raşitizm okul çağı çocuk ve gençlerde diş çürükleri büyüme ve gelişme geriliği zayıflık ve şişmanlık demir yetersizliği anemisi

TNSA-2003 TANITIM ve METODOLOJİ Bölge Toplantısı-4

TÜRKĠYE DE BEġ YAġ ALTI ÖLÜM HIZINDAKĠ DEĞĠġĠMLER. Dr. Sema ÖZBAŞ Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü

Kadın işçiler. Dr. Nilay ETİLER Kocaeli Üniversitesi

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ÇALIŞMA KONULARI (BÖLÜM ADI ALFABETİK) (2-27 NİSAN 2018)

BÖLGE PLANI SÜRECİ. Bilecik Sosyal Yapı Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları Bilecik İl Genel Meclis Toplantı Salonu

Doç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü

Niğde Doğumevi'nde Doğum Yapan Kadınların Aile Planlaması Konusundaki Bilgi Tutum ve Davranışları

EK-7 KORUYUCU HİZMET GÖSTERGELERİ

81 İl için Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi Ülker Şener & Hülya Demirdirek

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 İleri Analiz Çalışması. Türkiye de Doğurganlık, Üreme Sağlığı ve Yaşlılık

EKONOMİK GELİŞMELER Mart 2013

Transkript:

213 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 3. Bölge Toplantısı TNSA-213 Sonuçları Doç. Dr. Alanur Çavlin Dr. Tuğba Adalı 19 Şubat 215 Greenpark Otel, Diyarbakır

Sunuş Planı Hanehalkı nüfusunun ve kadınların temel özellikleri Doğurganlık ve doğurganlık tercihleri Gebeliği önleyici yöntem kullanımı Düşükler ve ölü doğumlar Doğum öncesi ve sonrası bakım Erken yaş ölüm hızları Aşılanma Emzirme Beslenme yetersizliği-beslenme bozukluğu 2

Hanehalkı Nüfusunun Yaş Yapısı 6,6 12,8 7,9 7,7 67,5 59,9 65,8 67,7 25,9 27,2 26,2 24,6 Kent Kır Türkiye ADNKS 213-14 15-64 65+ 3

Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü 6 5 4 5,3 4,8 4,5 4,3 4,1 3,9 3,6 3 2 1 1983 1988 1993 1998 23 28 213 4

Hanehalkı Nüfusunun Eğitim Durumu (6 ve üzeri yaş/erkekler) % 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% % % 3,8 32,1 28,2 33,3 43, 21,7 14,7 18,6 2,9 17,7 33,7 42,2 4,4 31,3 29,1 13,6,8 11,9 14,4,2 24,2 28, 28, 27,8 2,4 21,5 19, 19,5 37,2 33,1 37,3 35,3 18, 17,2 15,4 16,8 2,2 2,3 21,9 19, 22,9 2,5 38,5 32,7 29,1 21,8 23,6 28,2 29,1 2, 34,4 16,1 Eğitimi yok/ilkokulu bitirmemiş İlkokul Ortaokul Lise ve Üzeri 5

Hanehalkı Nüfusunun Eğitim Durumu (6 ve üzeri yaş/kadınlar) % 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% % % 24,8 22,7 22, 22,5 17,8 12,3 13,5 14,3 35,6 46,2 41,5 39,3 21,6 18,8 22,9 23,7 29,9 13, 39,9 17,2 18,2 18,8 17,4 18,8 16, 15,2 15,1 13,3 36,8 34,6 35,7 33,2 28,8 31,2 31,5 34,6,8 12,8 11,6 15,2 14,6 15, 28,7 3, 25,7 45,1 42,5 47,7 2,5 15,1 36,1 28,2 Eğitimi yok/ilkokulu bitirmemiş İlkokul Ortaokul Lise ve Üzeri 6

12 8 6 4 2 Okullaşma Oranları 1 94 95 94 77 76 76 98 Erkek Kadın Toplam Cinsiyet Farklılığı Endeksi ilkokul ve ortaokul Erkek Kadın Toplam Cinsiyet Farklılığı Endeksi lise Cinsiyet farklılığı endeksi : Güney ve Doğu bölgelerinde, Akdeniz de, Kuzeydoğu Anadolu da 98, Ortadoğu Anadolu da 99, Güneydoğu Anadolu da 1 Cinsiyet farklılığı endeksi : Güney de 4, Doğu da 8, Akdeniz de 4, Kuzeydoğu Anadolu da 77, Ortadoğu Anadolu da 71, Güneydoğu Anadolu da 85 7

Kadınların Temel Özellikleri 9 8 7 6 5 4 3 2 81 19 43 13 21 7 17 18 16 14 12 8 6 4 2 16 14 15 16 16 13 11 Kent Kır Batı Güney Orta Kuzey Doğu 15-19 2-24 25-29 3-34 35-39 4-44 45-49 Lise veüzeri 31 Eğitimi yok/ilkokul bitirmemiş 12 Hiç evlenmemiş 28 Ortaokul 22 İlkokul 35 Boşanmış/Ayrı yaşıyor 3 Dul 1 Halen evli 68 8

Kadınların Çalışma Durumu 33.2 33.2 31.5 36.6 31.5 36.6 45.1 45.1 25.5 25.5 25.1 25.1 36.5 36.5 22.7 22.7 61.3 61.3 2.9 2.9 13.6 13.6 2.2 2.2 TÜRKİYE %31.1 Sosyal Güvencesi olan kadınlar, Türkiye genelinde %5, Güney bölgesinde %49, Doğu bölgesinde %29 Akdeniz de %48, Kuzeydoğu Anadolu da %37, Ortadoğu Anadolu da %34, Güneydoğu Anadolu da %25 9

Çalışan Kadınlar için Ekonomik Sektör % 9% 8% 7% 6% 75,3 59,3 54,8 61,3 76,1 64,1 68,7 57, 3,1 4,9 52,3 57,3 45,4 61,4 5% 4% 3% 2% % % 22,4 2,3 19,9 2,8 19,5 25,7 18,5 2,3 9,3 14,6 8,3 3,8 27,6 27,5 7,3 35,7 65, 4,2 43,5 4,5 38,2 6,9 47,6 14,3 24,2 Tarım Sanayi Hizmet

DOĞURGANLIK Toplam Doğurganlık Hızı Günümüzdeki yaşa özel doğurganlık hızlarına göre beklenen kadın başına düşen ortalama canlı doğum sayısıdır. TNSA-213 de tüm doğurganlık hızları araştırmadan önceki 3 yıl için hesaplanmıştır. Doğurganlık hızlarının yaklaşık referans tarihi Mayıs 212 dir. 11

Toplam Doğurganlık Hızı 5, 4,5 4, 4,33 4,4 3,5 3, 2,5 3,2 2,65 2,61 2,23 2,16 2,26 2, 1,5 1,,5, TNSA 1978 TNSA 1983 TNSA 1988 TNSA 1993 TNSA 1998 TNSA 23 TNSA 28 TNSA 213 12

Toplam Doğurganlık Hızı 2.8 1.93 1.89 3.41 2.48 TÜRKİYE 2.26 Kent: 2.16 Kır: 2.73 13

5, Toplam Doğurganlık Hızındaki Değişimler: Bölgeler 4,5 4,4 4,19 4, 3,5 3,15 3,65 3,41 3,26 3, 2,5 2, 2,3 2,3 1,88 1,93 1,73 2,55 2,56 2,48 2,44 2,37 2,3 2,9 1,86 2,2 1,89 2,68 2,8 1,94 2,8 1,5 1,,5, Batı Güney Orta Kuzey Doğu TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-23 TNSA-28 TNSA-213 14

Yaşa Özel Doğurganlık Hızları 3 25 2 15 5 15-19 2-24 25-29 3-34 35-39 4-44 45-49 TDA 1978 TNSA 1988 TNSA 1993 TNSA 1998 TNSA 23 TNSA 28 TNSA 213 15

Toplam Doğurganlık Hızı (Eğitime Göre) 4, 3,76 3,5 3, 2,5 2,75 2,45 2, 1,5 1,66 1,,5, Eğitim yok/ilkokulu bitirmemiş İlkokul Ortaokul Lise ve üzeri 16

Ortanca İlk Evlenme ve Doğum Yaşı (25-49 yaş) 25 2 2,8 19, 19,5 21,3 2, 21,8 22,3 2,8 21, 22,9 15 5 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-23 TNSA-28 TNSA-213 İlk evlenme yaşı İlk doğum yaşı Kadınların: 15-19 yaş grubunda %7 si, 15-49 yaş grubunda %73 ü, 45-49 yaş grubunda %97 si evlenmiş 17

Adölesan Annelik 12,2 9,3 8 7,5 6 4 5,9 4,6 2 1993 1998 23 28 213 18

Doğurganlık Tercihleri, 23-213 Tüpleri bağlanmış 6 Gebe kalması mümkün değil 3 Hemen istiyor Daha sonra istiyor 14 İstiyor, zam anı bilmiyor 1 Tüpleri bağlanmış 8 Gebe kalması mümkün değil 4 Hemen istiyor 12 Daha sonra istiyor 14 İstiyor, zama nı bilmiyor 1 Başka istemiyor 63 TNSA-23 Tüpleri bağlanmış 9 Gebe kalması mümkün değil 7 Kararsız 3 Hemen istiyor 14 Başka istemiyor 59 Daha sonra istiyor 18 TNSA-28 Kararsız 3 Başka istemiyor 47 TNSA-213 TNSA-213 İstiyor, zama nı bilmiyor 1 Kararsız 3 19

İdeal Çocuk Sayısı (Evli Kadınlar) 3,5 3 2,9 2,5 2,4 2,5 2,5 2,5 2 1,5 1,5 TNSA 1993 TNSA 1998 TNSA 23 TNSA 28 TNSA 213 2

Ortalama İdeal Çocuk Sayısı (Tüm Kadınlar) 2.2 2.8 2.6 2.4 2.6 2.9 2.5 2.9 2.4 2.5 3.4 3. TÜRKİYE 2.7 21

GEBELİĞİ ÖNLEYİCİ YÖNTEMLER Modern Yöntemler Tüplerin bağlanması Hap RİA Kondom Enjeksiyon İmplant Diyafram / Köpük/ Jel Kadın kondomu Erkeğin kanallarının bağlanması Vajinal halka Emzirme Acil korunma hapı Geleneksel Yöntemler Geri çekme Takvim 22

Yöntem Duyma ve Kullanma 9 95 92 8 77 74 7 66 6 5 47 4 3 26 2 Yöntem biliyor Yöntem Kullanmış Halen yöntem kullanıyor Herhangi bir yöntem Modern yöntem Geleneksel yöntem 23

Yöntem Kullanımındaki Değişimler, 1993-213 9 8 7 6 5 4 3 37,4 36,1 34,5 37,7 29, 26,9 26,5 42,5 46 47,4 2 28,1 26,2 28,5 27,1 26 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-23 TNSA-28 TNSA-213 Geleneksel yöntem Modern yöntem Yöntem kullanmıyor 24

Yöntem Kullanımı % 9% 8% 7% 6% 5% 25,2 25,6 23,2 23,1 28,4 31,5 26,9 3,6 16,9 18,8 29,2 26,6 24,8 24,4 23, 23,6 29,8 34,7 31,8 36,1 4,3 25,5 26,7 2,6 26,5 26, 4% 3% 2% % 46,4 42,9 49,9 46,3 64,2 47,8 49,9 45,5 4,9 42,7 37,3 39,1 47,4 % Modern yöntem Geleneksel yöntem Yöntem kullanmıyor 25

Yöntem Kullanımındaki Değişimler: Bölgeler, 28 ve 213 9 8 7 6 5 4 3 2 24 3 25 24 24 21 29 25 39 38 48 41 49 47 42 56 46 48 38 39 28 25 27 34 24 29 23 22 33 23 Batı Güney Orta Kuzey Doğu Batı Güney Orta Kuzey Doğu 28 213 Geleneksel yöntem Modern yöntem Yöntem kullanmıyor 26

Yöntem Kullanımındaki Değişimler, 1993-213 3 25 26,2 26,4 26,2 25,5 24,4 2 15 19,8 2,2 18,8 16,9 16,8 14,3 15,8 5 2,9 9,4 8,3 5,7 4,9 4,2 4,4 4,7 5,3 4,6 6,6 8,2,8 Tüplerin bağlanması Hap RİA Kondom Geri çekme TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-23 TNSA-28 TNSA-213 27

Yöntemlerin Temin Edildiği Kaynak, 28-213 Diğer 1 Market/dükkan 4 Diğer 1 Market/ dükkan 7 Devlet hastanesi 17 Eczane 23 Devlet hastanesi 15 Doğumevi 7 AÇSAP 3 Eczane 23 Doğumevi 8 Doktor muayenehanesi 4 Özel hastane /poliklinik 7 Diğer kamu 4 Sağlık ocağı/evi 33 Doktor muayenehanesi 2 Özel hastane /poliklinik 12 Diğer kamu 6 Sağlık ocağı/evi 24 AÇSAP 2 TNSA-28 TNSA-213 28

Karşılanmamış Aile Planlaması İhtiyacında Değişimler (1993-213) 16 14 15 14 12 8 8 6 6 4 2 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-23 TNSA-28 TNSA-213 29

Düşükler ve Ölü Doğumlar Kendiliğinden düşük İsteyerek düşük Ölü doğum 3

Düşükler ve Ölü Doğumlar ( Gebelikte)) 2, 18, 18, 16, 14, 14, 14,5 12,, 8,9 8,7,,5 11,3, 8, 6, 4, 2,, 4,7 1,9 1,5 1,3 1,1 Kendiliğinden Düşük İsteyerek Düşük Ölü Doğum TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-23 TNSA-28 TNSA-213,9 31

DOĞUM ÖNCESİ VE SONRASI BAKIM Doğum Öncesi Bakım TNSA-213 öncesindeki beş yıl içinde meydana gelen son doğumlar temel alınarak hesaplanmıştır. Doğum Sırasında Yardım TNSA-213 öncesindeki beş yıl içinde meydana gelen tüm doğumlar temel alınarak hesaplanmıştır. Doğumun Yapıldığı Yer TNSA-213 öncesindeki beş yıl içinde meydana gelen tüm doğumlar temel alınarak hesaplanmıştır. Doğum Sonrası Bakım TNSA-213 öncesindeki beş yıl içinde meydana gelen son doğumlar temel alınmıştır. Doğumdan sonraki kırkbir gün içinde bakım alınıp alınmadığı sorulmuştur. 32

12 Gebelik ve Doğumda Bakım 95 97 8 79 6 4 2 3 Doktor Ebe/Hemşire Doktor Ebe/Hemşire Sağlık kuruluşu 19 2 Ev Doğum öncesi bakım Doğumda yardım Doğumun yapıldığı yer 33

Doğum Öncesi Bakım 9 8,6 3,3 1,3 1,4 2, 1,6 4,8 3,4 2,1 1,8,5,5, 2,7 2,2 3,7 3,7 3,6 14,6 9,3 4,7 4,3 2,6 2,7 5,1 2,5 7 6 5 4 97,5 94,5 98,2 98, 98, 95,7 91,6 91,8 94,2 8,7 86,1 9,9 94,5 3 2 Doktor Hemşire/Ebe Bakım Almamış 34

Doğum Öncesi Bakımda Değişimler 9 8 7 96 99 98 97 97 99 98 99 98 94 95 98 99 93 95 96 98 92 73 85 76 91 82 96 97 92 6 5 4 3 2 TNSA 28 TNSA 213 35

Yeterli Sayıda (4+) Doğum Öncesi Bakım Alan Kadınlar 9 89 8 7 74 6 5 4 3 2 36 42 54 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-23 TNSA-28 TNSA-213 36

Doğum Sırasında Yardım 9 8 7 6 95, 85,3 83,1 76,9 89,9 77,8 81,6 84,4 75,1 6,2 67,5 58,8 78,7 5 4 3 2 4,7 14,7 15,6 23,1 9,5 2,4 17,6 14,7 23,5 29,1 24,5 34,5 18,7 Doktor Hemşire/Ebe 37

Doğumun Yapıldığı Yer %,3,,,,7 2,,4, 1,8,2 7,7 5,9 2,3 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% % % 99,6, 99,5, 99,3 97,8 99,2 99, 98,2 88,7 91,5 92,5 97,2 Sağlık kuruluşu Ev 38

Sağlık Kuruluşunda Yapılan Doğumların Değişimi 9 8 99 98 99 99 98 98 98 95 96 97 96 97 92 89 92 93 9 97 7 76 75 6 65 5 4 3 2 TNSA 28 TNSA 213 39

Doğum Öncesi Bakım, Doğuma Yardımcı Olan Sağlık Personeli ve Doğumun Yapıldığı Sağlık Kurumu Oranlarındaki Değişimler, 1993-213 12 97 97 97 92 91 9 8 6 62 68 81 76 83 73 73 6 78 4 2 Doğum öncesi bakım Doğuma yardımcı olan Doğumun yapıldığı yer TNSA 1993 TNSA 1998 TNSA 23 TNSA 28 TNSA 213 4

Doğum Sonrası Bakım 9 8 7 98 98 97 95 96 93 99 95 94 92 93 94 93 96 96 95 96 8 83 84 85 86 86 93 94 6 5 4 3 2 anne bebek 41

Doğum Sonrası Bakımda Değişimler Anneler, 28-213 9 8 7 6 87 98 91 95 94 96 84 94 93 89 81 96 96 95 96 89 86 82 6 8 57 85 86 69 82 93 5 4 3 2 TNSA 28 TNSA 213 42

Doğum Sonrası Bakımda Değişimler Bebekler, 28-213 9 97 98 97 94 96 93 95 92 92 89 95 96 94 96 92 92 93 83 84 86 89 94 8 7 65 7 72 6 5 4 3 2 TNSA 28 TNSA 213 43

Sezaryen Doğumlar, 1993-213 5 45 4 35 3 25 2 15 5 48 37 21 14 7 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-23 TNSA-28 TNSA-213 44

Sezaryen Doğumlar 9 8 7 66 6 5 4 3 2 53 49 54 56 57 48 45 41 42 4 53 36 49 44 57 54 51 22 34 17 31 32 14 37 48 TNSA 28 TNSA 213 45

ERKEN YAŞ ÖLÜM HIZLARI TNSA-213 deki ölüm hızları araştırmadan önceki beş yıllık ve on yıllık dönemler için hesaplanmıştır. Ölüm hızlarının (ilk beş yıllık) yaklaşık referans tarihi Mayıs 211 dır. Neonatal Ölüm Hızı, doğumdan sonraki bir ay içinde ölme olasılığı Postneonatal Ölüm Hızı, doğumdan sonraki bir aydan sonra ancak 1 yıldan önce ölme olasılığı Bebek Ölüm Hızı, doğumdan sonraki bir yıl içinde ölme olasılığı Çocuk Ölüm Hızı, birinci ve beşinci doğum günleri arasında ölme olasılığı Beş-Yaş altı Ölüm Hızı, doğumdan sonraki beş yıl içinde ölme olasılığı 46

Bebek Ölüm Hızları ( yıllık) 13 13 15 24 21 TÜRKİYE 17 Kent: 16 Kır: 22 47

Bebek Ölüm Hızındaki Değişimler 3 25 2 15 5 194 195 196 197 198 199 2 2 Araştırmalar Dolaylı tahminler (Hancıoğlu) Dolaylı tahminler (Macura) TNSA-213 48

7 Erken Yaş Ölüm Hızlarında Değişimler, 1993-213 6 5 53 43 61 52 4 37 3 29 24 2 18 15 13 9 9 6 2 Bebek ölüm hızı Çocuk ölüm hızı Beş yaş altı ölüm hızı TNSA 1993 TNSA 1998 TNSA 23 TNSA 28 TNSA 213 49

Perinatal Ölüm Hızında Değişimler, 1993-213 5 45 4 35 3 25 2 15 5 43 39 24 19 11 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-23 TNSA-28 TNSA-213 5

ÇOCUKLARIN AŞILANMASI TNSA-213 te aşılanma bilgisi 2-213 yıllarında doğan tüm çocuklar için toplanmıştır. Aşılanma bilgisi iki kaynaktan toplanmıştır: Aşı kartı ve annenin beyanı Aşılanma hızları araştırma tarihinde 12-23 ve 15-26 aylık olan çocuklar için hesaplanmıştır. Tam aşılılık: 1 doz BCG, 3 doz DTaP-IPV-Hib, 1 doz KKK, 3 doz Hepatit B ve 3 doz KPA 51

Aşılanma Oranları (15-26 aylık) BCG DTaP-IPV-Hib 1 DTaP-IPV-Hib 2 DTaP-IPV-Hib 3 KKK Hepatit B 1 Hepatit B 2 Hepatit B 3 Pnömokok 1 Pnömokok 2 Pnömokok 3 Tam aşılı Aşısız 3 74 94 94 89 86 9 96 92 87 9 85 82 52

Tam Aşılı Çocukların Yüzdesi (15-26 aylık) 71 76 77 68 77 TÜRKİYE 74 Kent: 77 Kır: 65 53

EMZİRME TNSA-213 kapsamında beş yaş altındaki çocuklar için annelerinden; Emzirmeye başlamanın zamanlaması Emzirme süresi ve Ek gıdaya başlama ve zamanlamasına ilişkin bilgiler toplanmıştır. Analizlerde üç yaşın altındaki çocuklar ve özellikle de 6 aylıktan küçük çocuklar temel alınmıştır. 54

Emzirmeye Başlama (Beş yaş altı) Bir süre emzirilen çocuklar 96 Doğumdan sonraki 1 saat içinde emzirilen çocuklar 5 Doğumdan sonraki 1 gün içinde emzirilen çocuklar 7 Anne sütünden önce başka gıda alan emzirilmiş çocuklar 26 2 4 6 8 55

Yaşa Göre Emzirme Durumu (Son 24 saat) 9 8 7 92,7 94, 89,4 82,8 72,1 67, 68,2 6 57,9 5 47,5 4 3 35,4 33,9 2 14,1 9,5 7,8 4,7,,,2,6,,, 2,3, <2 2-3 4-5 6-7 8-9 -11 12-15 16-19 2-23 24-27 28-31 32-35 Emzirilen Sadece anne sütü Ortanca sadece anne sütü ile beslenme süresi 1,2 ay; Ortanca emzirme süresi ise 16,7 ay 56

Emzirme ve Ek Gıda Emzirilmeyen Sadece anne sütü Anne sütü ve su 8,1 2,4 6,6 22,5 22,6 3,1 6-9 ay <6 ay Anne sütü ve diğer süt 6,1 26,3 Anne sütü ve diğer sıvılar,6,6 Anne sütü ve ek gıdalar 12,2 61,9 Biberon kullanan 39,7 62,8 2 3 4 5 6 7 57

Emzirme ve Ek Gıda 7 6 5 17,8 4 22,6 3 2 4,4 3,1 2,6 6,6 1,7 2,4 TNSA-28 TNSA-213 TNSA-28 TNSA-213 < 6 Aylık 6-9 Aylık Sadece anne sütü Anne sütü ve su 58

BESLENME YETERSİZLİĞİ BESLENME BOZUKLUĞU Görüşme yapılan tüm kadınların ve bu kadınların beş yıl içinde doğan çocuklarının boy ve kilo ölçümleri yapılmıştır. Çocuklar için toplanan antropometrik veriler en yeni uluslararası referans olan 26 Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Çocuk Büyüme Standartları ile karşılaştırılmıştır. Referansın ortanca değerinden -2, -3 ve +2 standart sapma (SD) gösterme temel alınarak 3 endeks hesaplanmıştır: Yaşa Göre Boy Endeksi, yetersiz beslenmenin kronik etkilerini gösterir. Yaşına göre kısa (-2 SD) ya da çok kısa (-3 SD) Boya Göre Ağırlık Endeksi, yetersiz beslenmenin akut etkilerini gösterir. Boyuna göre zayıf (-2 SD), çok zayıf (-3 SD) ya da fazla kilolu/şişman, boyuna göre kilolu (+2 SD) Yaşa Göre Ağırlık Endeksi, yetersiz beslenmenin kronik ve akut etkilerini birlikte gösterir. Yaşına göre düşük kilolu (-2 SD) ya da çok düşük kilolu (-3 SD), yaşına göre kilolu (+2 SD) Kadınlar için Beden Kitle Endeksi hesaplanmıştır. 59

Çocukların Beslenme Durumu 12 11 8 6 4 3 2 2,4 2,4-2 SD'nin altındaki yüzde -3 SD'nin altındaki yüzde -2 SD'nin altındaki yüzde -3 SD'nin altındaki yüzde +2 SD'nin üstündeki yüzde -2 SD'nin altındaki yüzde -3 SD'nin altındaki yüzde Yaşa Göre Boy Boya Göre Ağırlık Yaşa Göre Ağırlık 6

Yaşa-göre-boy endeksi -2SD altında olan çocukların yüzdesi (bodurluk, WHO 26) 3 25 26 22 23 2 18 15 5 11 7 5 8 9 5 5 13 9 7 5 8 14 6 15 14 12 TNSA 28 TNSA 213 61

Yaşa-göre-boy endeksi -2SD altında olan çocukların yüzdesi (bodurluk, NCHS/CDC/WHO) 3 25 22 22 2 18 15 5 8 6 4 5 5 4 7 8 3 8 6 9 8 4 7 11 4 12 13 7 TNSA 28 TNSA 213 62

Çocukların Beslenme Durumunda Değişimler (NCHS/CDC/WHO) 2 18,9 18 16 16 14 12 8 6 12,2,3 7,1 5,9 6,1 9,5 8,3 4 2 3,6 3,2 2,1 3 1,9,7,9 1,2,4,4,3,1 3,9 2,8 2,6 1,8 1,4,6,3,3-2 SD'nin altındaki yüzde -3 SD'nin altındaki yüzde -2 SD'nin altındaki yüzde -3 SD'nin altındaki yüzde -2 SD'nin altındaki yüzde -3 SD'nin altındaki yüzde Yaşa Göre Boy Boya Göre Ağırlık Yaşa Göre Ağırlık TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-23 TNSA-28 TNSA-213 63

Kadınların Beslenme Durumu (Beden Kitle Endeksine Göre) % 9% 8% 26,4 34,1 31,4 25,5 27,2 25,3 19,7 22,1 27, 2,1 21,2 28,8 26,2 7% 6% 5% 37, 31,4 31,8 36,2 3,3 33,9 42,9 37,8 28,5 31, 37,9 35,2 35,1 4% 3% 2% 33,9 31,4 35, 37,6 39,3 39,1 34,8 39,3 42,7 45,2 38,7 34,5 36,6 % % 5,4 6,4 3,6 1,4 6,6 3,4 5,4 1,8 3,7 7,5 4,4 3,1 4,2 Zayıf Normal Kilolu Şişman 64

Annelerin Beslenme Durumu (Beden Kitle Endeksine Göre) 45 4 35 39,9 36,6 34,5 35,1 3 25 2 15 23,9 26,2 5 1,6 2,1 Normal Zayıf Kilolu Şişman TNSA-28 TNSA-213 65

Sonuçlardan öne çıkanlar... Türkiye halen genç bir nüfus yapısına sahip Bununla birlikte 65 yaş ve üstü oranı ilk kez %8 oldu Hanehalkı büyüklüğü azalmaya devam ediyor... Nüfusa kayıtlı olmayan çocukların oranı çok azaldı... Eğitim seviyesinde iyileşmeler var, ancak erkek-kadın farkı lise eğitimde ve kırsal yerleşim yerlerinde devam ediyor Kuzeydoğu Anadolu en dezavantajlı durumda 66

Sonuçlardan öne çıkanlar... Evlenme yaşı değişmiyor... Bebek ölümlüğü azalmaya devam ediyor Doğurganlık yenilenme düzeyinin üzerinde durağanlaştı... Gebeliği önleyici yöntem kullanım düzeyi sabitlendi... Doğum öncesi ve sonrası bakım hizmetleri yaygınlaşmaya devam ediyor Hastane doğumları artarken sezaryen yaygınlaşıyor İsteyerek düşük azalıyor 67

Sonuçlardan Öne Çıkanlar... Çocukların yüzde unun boyu yaşına göre kısa... Kadınlar arasında obezite artmaya devam ediyor... Kadın istihdamı düşük, sosyal güvenliksiz çalışma yaygın, kadınlar çocuk bakımı ve ailenin engel olması nedenleri ile istihdam dışında 68

213 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 3. Bölge Toplantısı TNSA-213 Sonuçları Doç. Dr. Alanur Çavlin Dr. Tuğba Adalı 19 Şubat 215 Greenpark Otel, Diyarbakır