Türkiye de Demiryolu Sektörüne Yönelik Mesleki Yeterlilik Çalışmaları Efe MISIRLI
Sunum İçeriği Bölüm 1: TCDD nin Girişimleri Bölüm 2: Sınav ve Belgelendirme Girişimleri Bölüm 3: Tüm Raylı Sistem İşletmecileri Derneği nin (TÜRSİD) Girişimleri Bölüm 4: DDGM nin Mesleki Yeterlilikler Alanındaki İşlevi 2
BÖLÜM 1 Sektörde MY lerin Belirlenmesinde TCDD nin Girişimleri 3
TCDD Mevzuatında Tren Makinisti 01.01.2005 tarihinde yürürlüğe giren, Başmakinistlerin, Makinistlerin Ve Yardımcı makinistlerin Seçimi, Yetiştirilmesi, Görev, Yetki ve Sorumluluklarına Ait 214 Numaralı Genel Emir Başmakinist, makinist ve yardımcı makinist pozisyonları için aşağıdaki hususlar belirlenmiştir: Görev ve yetkiler Seçimi ve yetiştirilmeleri Eğitim, staj ve sınav şartları 4
TCDD nin MYK Bünyesinde Girişimi TCDD, Eğitim ve Öğretim Dairesi Başkanlığı nın girişimiyle 2009 yılında demiryolu sektöründe mesleki yeterlilikleri belirleme amacıyla MYK ya başvuruda bulundu. Başvurusu kabul edilen TCDD 9 Ekim 2009 tarihinde MYK ile bir protokol imzaladı. Yapılan protokole göre "Tren Makinisti" mesleği için meslek standardı geliştirmek üzere yetkilendirildi. 5
Tren Makinisti Meslek Standardı 2009 yılında TCDD tarafından organize edilen bir çalıştayla Tren Makinisti mesleği için Meslek Standardı belirlendi. Bu meslek standardı MYK ve Sektör Komitesi tarafından onaylanarak 12 Mayıs 2010 tarihinde resmi gazetede yayınlandı. Tren Makinisti Meslek Standardi.pdf 6
Tren Makinisti Mesleki Yeterlilikleri 2011 yılının Ocak ayında gerçekleşen bir çalıştayla da Tren Makinisti mesleği için ulusal mesleki yeterlilikler belirlendi. Hazırlanan yeterlilik 2011 yılında MYK tarafından onaylandı. Tren Makinisti Mesleki Yeterliligi.pdf 7
Tren Makinisti Mesleki Yeterlilikleri Meslek için 5 yeterlilik birimi belirlendi: A1: Temel ve Mesleki İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) A2: Manevra ve Sürüş Uygulamaları A3: Demiryolu Trafiği ve Tren İşletme A4: Meslek Kültürü, Çevre Koruma ve Olağan Dışı Durumlara Müdahale A5: Türkçe Dil ve Anlatım Bu, bir adayın "Tren Makinisti" unvanı kazanabilmesi için tüm bu birimlere yönelik teorik ve pratik sınavlardan başarılı olması gerektiği anlamına gelir. 8
MY Çalışmalarının TCDD Vakfı na Devri Tren makinistinin mesleki yeterliliklerinin belirlenmesinin ardından, TCDD, mesleki yeterliliklerin belirlenmesi işini TCDD Vakfı na devretti. TCDD Vakfı alanında 15 yeni meslekte mesleki yeterlilikler geliştirmek için Eylül 2011 tarihinde MYK tarafından yetkilendirildi. 9
TCDD Vakfı nın Geliştirdiği Standartlar No MESLEK ADI SEVİYE (AYÇ) 1 Demiryolu Yol Kontrol Görevlisi 4 2 Demiryolu Yol Yapım, Bakım ve Onarımcısı 3 3 Demiryolu Yol Yapım, Bakım ve Onarımcısı 5 4 Demiryolu Yol Yapım, Bakım ve Onarımcısı 6 5 Demiryolu Yol Yapım, Bakım ve Onarım Makinesi Operatörü 4 6 Kondüktör 4 7 İstasyon Trafik İşletmeni 5 8 Trafik Kontrolörü 6 9 Tren Teşkilcisi 4 10 Raylı Sistem Araçları Elektrik Bakım ve Onarımcısı 4 11 Raylı Sistem Araçları Elektronik Bakım ve Onarımcısı 4 12 Raylı Sistem Araçları Mekanik Bakım ve Onarımcısı 4 13 Raylı Sistemler Sinyalizasyon Bakım ve Onarımcısı 4 14 Raylı Sistemler Sinyalizasyon Bakım ve Onarımcısı 5 15 Raylı Sistemler Sinyalizasyon Bakım ve Onarımcısı 6 10
TCDD Vakfı nın Geliştirdiği Yeterlilikler N o MESLEK ADI SEVİYE(AYÇ) Yeterlilik 1 Demiryolu Yol Kontrol Görevlisi 4 HAZIR DEĞİL 2 Demiryolu Yol Yapım, Bakım ve Onarımcısı 3 HAZIR DEĞİL 3 Demiryolu Yol Yapım, Bakım ve Onarımcısı 5 HAZIR DEĞİL 4 Demiryolu Yol Yapım, Bakım ve Onarımcısı 6 HAZIR DEĞİL 5 Demiryolu Yol Yapım, Bakım ve Onarım Makinesi Operatörü 4 HAZIR DEĞİL 6 Kondüktör 4 HAZIR 7 İstasyon Trafik İşletmeni 5 HAZIR 8 Trafik Kontrolörü 6 HAZIR 9 Tren Teşkilcisi 4 HAZIR 10 Raylı Sistem Araçları Elektrik Bakım ve Onarımcısı 4 HAZIR 11 Raylı Sistem Araçları Elektronik Bakım ve Onarımcısı 4 HAZIR 12 Raylı Sistem Araçları Mekanik Bakım ve Onarımcısı 4 HAZIR 13 Raylı Sistemler Sinyalizasyon Bakım ve Onarımcısı 4 HAZIR DEĞİL 14 Raylı Sistemler Sinyalizasyon Bakım ve Onarımcısı 5 HAZIR DEĞİL 15 Raylı Sistemler Sinyalizasyon Bakım ve Onarımcısı 6 HAZIR DEĞİL 11
TCDD Vakfı nın Girişimi Vakıf, yakın gelecekte bu 15 meslek için sınav ve belgelendirme sürecini başlatmayı hedeflemektedir. 12
BÖLÜM 2 Sınav ve Belgelendirme Girişimleri 13
Sınav ve Belgelendirme: RAYTEST Mart 2012 tarihinde Demiryolu Mesleklerine yönelik Sınav ve Belgelendirmelerin yapılması amacıyla RAYTEST Limited Şirketi kuruldu. (VOC Test Merkezi) Şirketin ortakları: TCDD yi Geliştirme ve TCDD Personeli Dayanışma ve Yardımlaşma Vakfı (TCDD Vakfı) Raylı Ulaştırma Sistemleri ve Sanayicileri Derneği (RAYDER) Demiryolu Taşımacılığı Derneği (DTD) http://raytest.com.tr/ 14
Sınav ve Belgelendirme: RAYTEST RAYTEST Aralık 2013 tarihinde TÜRKAK tarafından EN17024 kapsamında akredite edildi. 15
Sınav ve Belgelendirme: RAYTEST RAYTEST Eylül 2014 tarihinde MYK tarafından Tren Makinisti Ulusal Yeterliliğinde sınav ve belgelendirme yapmak üzere MYK tarafından yetkilendirildi. 16
Sınav ve Belgelendirme: RAYTEST 17
Sınav ve Belgelendirme: RAYTEST 18
Sınav ve Belgelendirme: RAYTEST İlk sınav 25 Kasım 2014 tarihinde RAYTEST merkezinde gerçekleştirilecektir. Sınavdan başarılı olanlara "Tren Makinisti (Seviye 4)" mesleki yeterlilik belgesi verilecektir. 19
BÖLÜM 3 TÜRSİD İN Girişimleri 20
TÜRSİD in Girişimleri Tüm Raylı Sistem İşletmeciler Derneği (TÜRSİD) Nisan 2012 de kuruldu. Merkezi İstanbul dadır. Üyeleri şehir içi raylı sistem işletmecileridir: İSTANBUL ULAŞIM A.Ş. İZMİR METRO ANTRAY ADANA BB BUGSAŞ GAZİANTEP BB ESTRAM (Eskişehir) SAMULAŞ KAYSERAY KONYA BB. BURULAŞ 21
TÜRSİD in Girişimleri TÜRSİD, kent içi raylı sistem işletmeciliği alanındaki mesleki yeterlilikleri belirlemeyi amaçlamaktadır. TÜRSİD, Kasım 2012 de MYK ile protokol imzalayarak bu alanda görevlendirildi. 22
TÜRSİD Tarafından Hazırlanan Meslek Standartları İlk aşamada 4 adet meslek için protokol imzalandı. Bunlar: Kent İçi Raylı Sistemler Tren Sürücüsü (Seviye 4) Kent İçi Raylı Sistemler Trafik Kontrolörü (Seviye 5) İstasyon Amiri (Seviye 5) Kataner Bakım Elamanı (Seviye 4)* * Henüz taslak halinde, resmi gazete de yayınlanmadı 23
TÜRSİD Tarafından Hazırlanan Yeterlilikler Kent İçi Raylı Sistemler Tren Sürücüsü (Seviye 4) Kent İçi Raylı Sistemler Trafik Kontrolörü (Seviye 5) İstasyon Amiri (Seviye 5) Meslekleri için ulusal yeterlilik belirlenmiştir. Bu mesleklerin sınav ve belgelendirilmesi için VOC-TEST merkezi kurulma çalışmaları devam etmektedir. 24
BÖLÜM 4 DDGM nin Mesleki Yeterlilikler Alanındaki İşlevi 25
DDGM nin Mesleki Yeterlilikler Alanındaki İşlevi DDGM mevzuatında, demiryolu sektöründe çalışacak kişilerin mesleki yeterliliklerine yönelik bazı atıflar bulunmaktadır. Bu bölümde bu atıflar incelenecektir. 26
DDGM nin Mevzuatında Mesleki Yeterlilikler 655 sayılı KHK nın 8. maddesi: d) Demiryolu altyapı işletmecileri ve demiryolu tren işletmecileri ile demiryolu taşımacılığı alanında organizatör, acente, komisyoncu, gar veya istasyon işletmecisi ve benzeri faaliyette bulunanlar ile makinistler başta olmak üzere bu işlerde çalışanların mesleki yeterlik şartlarını belirlemek, bununla ilgili eğitim vermek veya verdirmek, sınav yapmak veya yaptırmak ve bunları yetkilendirmek ve denetlemek. 27
MYK Kanunu 5544 Sayılı MYK Kuruluş Kanunu: MADDE 4- (1) Kurumun görev ve yetkileri şunlardır: a) Ulusal meslekî yeterlilik sistemi ile ilgili yıllık gelişme planlarını hazırlamak, geliştirmek, uygulamasını yapmak veya yaptırmak, denetlemek; bunlara ilişkin düzenlemeleri yapmak. ç) Ulusal meslek standartlarını temel alarak, teknik ve meslekî alanlarda ulusal yeterliliklerin esaslarını belirlemek. 28
DDGM nin Mevzuatında Mesleki Yeterlilikler Demiryolu Hemzemin Geçitlerinde Alınacak Tedbirler ve Uygulama Esasları Hakkında Yönetmelik in 11. Maddesi: e) Mekanik bariyerli geçitlerde 24 saat süresince, personel belgelendirme konusunda yetkili otoritelerce sertifikalandırılmış görevli personel çalıştırılır. 29
Taslak Yönetmeliklerde Mesleki Yeterlilikler Taslak Demiryolu Taşıma Yönetmeliği Madde 18: Mesleki Yeterlikle İlgili Şartlar Aşağıda mesleki yeterlilik şartlarında tanımlanan tecrübeye sahip personel, işletmelerin yetki belgesinin geçerli olduğu süre boyunca istihdam edilecektir. Söz konusu personelin değişmesi, istifası veya yeni atama yapılması durumunda DDGM nin bilgilendirilmesi zorunludur. Yetki belgesi alma, yenileme ve değiştirme talebinde bulunan işletmeler, mesleki yeterliliklerini ispatlamak için aşağıdaki hususları içeren bilgi ve belgeleri sunmak zorundadır. İşletme organizasyon şeması, Demiryolu Tren İşletmelerinde çalışacak olan en az bir adet üst düzey ve bir adet orta düzey yöneticiye ait mesleki yeterlilik belgesi, İşletmenin ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi belgesi, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi belgesi, OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi belgeleri. 30
Taslak Yönetmeliklerde Mesleki Yeterlilikler Taslak Demiryolu Taşıma Yönetmeliği Madde 28: Taşıma İşlerinde Nitelikli ve Yeterli Personel İstihdamı (1) Yetki belgesi sahipleri, faaliyetleri süresince hizmetlerini yürütebilecek niteliklere sahip ve yeterli sayıda personel bulundurmakla yükümlüdürler. (2) Yetki belgesi sahipleri, nitelikli ve yeterli sayıda personel istihdam etmemeleri durumunda doğacak her türlü zarardan sorumludurlar. (3) Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından yayınlanan Mesleki Yeterlilikleri ve Meslek Standartlarında belirlenen meslekler için sertifikalı personel istihdamı zorunludur. (4) Bu kapsamda, DDGM nin çıkaracağı Yönetmelik hükümleri saklıdır. 31
Taslak Yönetmeliklerde Mesleki Yeterlilikler Taslak Demiryolu Emniyet Yönetmeliği Madde 9: Eğitim ve Öğretim (2) Tüm işletmeciler, emniyetle ilgili kritik işlerde çalışacak personelin Mesleki Yeterlilik Kurumu nun bu mesleklerle ilgili belirlediği ulusal yeterliliklere sahip olmalarından sorumludur. (3) Bu yönetmeliğin Ek - 4 de tanımlanan emniyet açısından kritik işlerde çalışacak personel, Mesleki Yeterlilik Kurumu ve DDGM tarafından yayınlanacak düzenlemelere uygun olarak yeterlik, teorik, iş başı eğitimini tamamladıktan sonra Kişisel Emniyet Belgesi almak için DDGM ce yetkilendirilen kuruluşlara başvurur. (6) Teorik işbaşı eğitimleri ve verilen kişisel emniyet belgelerinin değerlendirilmesi sonucunda, mesleki yeterliliklerin, DDGM ve Mesleki Yeterlilik Kurumu nun yayınladığı düzenlemelere uymadığının tespit edilmesi durumunda, DDGM yapılan uygulama ve personel hakkında inceleme başlatma ve cezai müeyyide uygulama yetkisine sahiptir. 32
Taslak Yönetmeliklerde Mesleki Yeterlilikler Taslak Demiryolu Emniyet Yönetmeliği Madde 10: Makinistler (1) Tüm makinistler Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından belirlenmiş yeterlilikleri ve eğitimleri almalıdır. Makinistlerin eğitimleri ve yapılan sınavlar sonucu başarılı olanlara bröveleri, DDGM tarafından yetkilendirilecek eğitim kurumları tarafından verilir. (2) DDGM ulusal bir kayıt sistemi kurarak makinistlerin bilgilerini ve brövelerini kayıt altına alır ve günceller. Bu kayıtlar tüm tren işletmecilerinin yetkilileri ve ilgili kamu kuruşları tarafından inceleme için ulaşılabilir olmalıdır. 33
Taslak Yönetmeliklerde Mesleki Yeterlilikler Taslak Demiryolu Emniyet Yönetmeliği Madde 11: Emniyet açısından kritik işlerde çalışacak personel (1) Demiryolu sektöründe çalışanlar için emniyet açısından kritik işlerde çalışacak personel EK - 4 de tanımlanmıştır. Bu kritik işlerde çalışacak personel organizasyon yapısına bağlı olup yapılan işin kapsamı ve iş tanımına göre genişletilir. (2) Emniyet kritik işleri yerine getirecek çalışanlar işe alınırken, diğer demiryolu tren işletmecilerinde edinilmiş eğitim, nitelikler ve deneyimi göz önünde tutulur. 34
Taslak Yönetmeliklerde Mesleki Yeterlilikler Taslak Demiryolu Emniyet Yönetmeliği EK 4: Emniyet Açısından Kritik İşlerde Çalışacak Personel Emniyet açısından kritik işlerde çalışacak personel aşağıda sıralanmıştır: a) Emniyetten sorumlu yönetici personel ve daimi vekili, b) Makinist, c) Tren teşkil işçisi/ memuru, d) Trafik Kontrolörü, e) Hat üzeri ve ya yakınında yapılan çalışmalarda takımın emniyetinden sorumlu gözcü veya benzeri işler yapan unvanlar, f) Yol Bakım ve Onarımda çalışan işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür, g) Demiryolu araçlarının bakım ve onarımında çalışan işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür, h) Sinyalizasyon ve Elektrifikasyonda çalışan işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür, i) Trafiğin sevkinden sorumlu işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür, j) Yük taşımacılığında çalışacak işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür, k) Demiryolu bakım ve onarım araçları operatörü, l) Emniyet Yönetim Sisteminin yürütülmesinden sorumlu işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür, m) Demiryolu operasyonlarının denetiminden sorumlu tekniker/teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür, ve farklı işletme tiplerinde yukarıda sayılanlara karşılık gelen unvanlar. 35
Taslak Mevzuatta Listelenen E.K. Meslekler Emniyet Kritik Meslekler a) Emniyetten sorumlu yönetici personel ve daimi vekili - b) Makinist Makinist (Seviye 4) c) Tren teşkil işçisi/ memuru, Tren Teşkilcisi (Seviye 4) d) Trafik Kontrolörü Trafik Kontrolörü (Seviye 6) e) Hat üzeri veya yakınında yapılan çalışmalarda takımın emniyetinden sorumlu gözcü veya benzeri işler yapan unvanlar, f) Yol Bakım ve Onarımda çalışan işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür g) Demiryolu araçlarının bakım ve onarımında çalışan işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür, h) Sinyalizasyon ve Elektrifikasyonda çalışan işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür, i) Trafiğin sevkinden sorumlu işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür j) Yük taşımacılığında çalışacak işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür m) Demiryolu operasyonlarının denetiminden Türkiye de sorumlu Demiryolu - Sektörüne Yönelik tekniker/teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür, - Mesleki Yeterliliği Belirlenmiş Meslekler Demiryolu Yol Yapım Bakım ve Onarımcısı (Seviye 3) Demiryolu Yol Yapım Bakım ve Onarımcısı (Seviye 5) Demiryolu Yol Yapım Bakım ve Onarımcısı (Seviye 6) Raylı Sistem Araçları Elektrik Bakım ve Onarımcısı (Seviye 4) Raylı Sistem Araçları Elektronik Bakım ve Onarımcısı (Seviye 4) Raylı Sistem Araçları Mekanik Bakım ve Onarımcısı (Seviye 4) Raylı Sistemler Sinyalizasyon Bakım ve Onarımcısı (Seviye 4) Raylı Sistemler Sinyalizasyon Bakım ve Onarımcısı (Seviye 5) Raylı Sistemler Sinyalizasyon Bakım ve Onarımcısı (Seviye 6) Demiryolu Yol Kontrol Görevlisi (Seviye 3) İstasyon Trafik İşletmeni (Seviye 5) k) Demiryolu bakım ve onarım araçları operatörü Demiryolu Yol Yapım, Bakım ve Onarım Makinesi Operatörü (Seviye4) l) Emniyet Yönetim Sisteminin yürütülmesinden sorumlu işçi/ şef/ tekniker/ teknisyen/ kontrolör/ mühendis/ müdür - - 36
Soru & Cevap Sorularınız? 37