İÇİNDEKİLER Önsöz... iii İçindekiler... v Tablolar... x Şekiller... xi Grafikler... xi Kısaltmalar... xii Giriş... 1 Birinci Bölüm FİKRİ VE SINAİ HAKLAR, MARKA HAKKI, KAZANILMASI VE HAKSIZ KULLANIMI 1. Fikri ve Sınai Haklar, Marka Hakkı, Kazanılması ve Haksız Kullanımı... 5 1.1.Genel Kapsam... 5 1.2.Fikri Haklar... 6 1.3.Sınai Haklar... 7 1.3.1.Ürünler Üzerindeki Haklar... 7 1.3.1.1.Patent... 7 1.3.1.2.Endüstriyel Tasarımlar... 7 1.3.1.3.Entegre Devre Topografyaları... 7 1.3.1.4.Yeni Bitki Çeşitleri Islahçı Haklar... 8 1.3.2.Ayırt Edici İşaretler ve Adlar Üzerindeki Haklar... 8 1.3.2.1.Marka... 8 1.3.2.2.Coğrafi İşaretler... 12 1.3.2.3. İşletme Adı... 12 1.3.2.4. Ticaret Ünvanı... 12 1.3.2.5. Alan Adları... 12 1.3.2.6. Fikir ve Sanat Eserlerine İlişkin İşaret ve Adlar... 12 1.4.Dünyada Markaya Verilen Önem... 13 1.5.Türkiye de Marka Konusunda Gelişmeler... 18
vi 1.6.Marka Hakkı ve Kazanılması... 26 1.6.1.Marka Çeşitleri... 31 1.6.1.1.Ticaret Markaları... 31 1.6.1.2.Hizmet Markaları... 31 1.6.1.3.Garanti Markaları... 32 1.6.1.4.Ortak Markalar... 32 1.6.1.5.Kişisel Markalar... 33 1.6.2.Tanınmış Marka... 33 1.6.3.Marka Tescili İçin Mal ve Hizmet Sınıfları... 49 1.6.4. Markanın Haczi ve Rehin... 61 1.6.5. Marka Üzerindeki İntifa Hakkı... 63 1.6.6. Marka Hakkının Devri... 63 1.7.Marka Hakkının Tükenmesi... 66 İkinci Bölüm MARKA HAKLARININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 2. Marka Haklarının Muhasebeleştirilmesi... 69 2.1. Marka Haklarının Yaratılması... 72 2.1.1. Ulusal Muhasebe Sistemi Açısından... 74 2.1.2. TMS Açısından... 77 2.2. Marka Haklarının Lisans Anlaşması İle Devredilmesi... 82 2.2.1. Ulusal Muhasebe Sistemi Açısından... 88 2.2.2. TMS Açısından... 90 2.3. Marka Haklarına İlişkin Lisans Alınması... 91 2.3.1. Ulusal Muhasebe Sistemi Açısından... 92 2.3.2. TMS Açısından... 94 2.4. Marka Haklarının Amortismanı... 102 2.4.1.Ulusal Muhasebe Sistemi Açısından... 102 2.4.2.TMS Açısından... 109 2.5. Marka Hakların Devrinde veya Lisans Verilmesinde Vergileme... 111 2.5.1.Marka Haklarının Devrinde veya Lisans Verilmesinde KDV Uygulaması... 111
vii 2.5.1.1. Marka Haklarına İlişkin Yurt İçi Lisans Verilmesinde veya Alınmasında KDV Uygulaması... 112 2.5.1.2. Markalara İlişkin Yurt Dışından Lisans Alınmasında KDV Uygulaması... 112 2.5.1.3. Marka Haklarına İlişkin Yurt Dışına Lisans Verilmesinde KDV Uygulaması... 116 2.5.2.Marka Haklarının Lisans Sözleşmesi İle Devri Halinde Gelir ve Kurumlar Vergisi Uygulaması... 117 2.5.2.1. Marka Haklarına İlişkin Yurt Dışına Lisans Verilmesinde Gelir/Kurumlar Vergisi Uygulaması... 117 2.5.2.2. Marka Haklarına İlişkin Yurt Dışından Lisans Alınmasında Gelir/Kurumlar Vergisi Uygulaması... 117 2.5.2.3. Marka Haklarına İlişkin Yurt İçine Lisans Verilmesinde Gelir/Kurumlar Vergisi Uygulaması... 120 2.5.2.4. Marka Haklarına İlişkin Yurt İçinden Lisans Alınmasında Gelir/Kurumlar Vergisi Uygulaması... 121 2.6. Markaya Devlet Yardımlarının Muhasebeleştirilmesi... 122 2.7. Markanın Değerlemesi ve Bilanço Dışı Bırakılması... 125 2.7.1. Marka Değerlemesindeki Gelişmeler... 125 2.7.2.Ulusal Muhasebe Sistemine Göre Değerleme... 127 2.7.3. TMS ye Göre Değerleme... 127 2.7.4. Markanın Bilanço Dışı Bırakılması... 132 Üçüncü Bölüm MARKANIN İZİNSİZ KULLANIMINDA TAZMİNAT HESABI 3. Markanın İzinsiz Kullanımında Tazminat Hesabı... 135 3.1. Marka Hakkının İzinsiz (Haksız) Kullanım Halleri... 142 3.1.1.Tescilli Markanın Aynısını İzinsiz Kullanma... 142 3.1.2.Karıştırılma Olasılığı Yaratarak veya Taklit Ederek Tescilli Markayı İzinsiz Kullanma... 144 3.1.3.İzinsiz Olarak Kullanılan Markayı Taşıyan Ürünlerin Ticaretini Yapma... 145 3.1.4. Lisans Yoluyla Verilmiş Hakları İzinsiz Genişletmek veya Üçüncü Kişilere Devretme... 146 3.2. Markanın Haksız Kullanımında Marka Sahibinin Olası Talepleri... 148
viii 3.3. Tecavüzün Olmadığına İlişkin Menfi Tespit Davası... 157 3.4. Fiili Kaybın Tutarının Hesaplanması... 158 3.5. Yoksun Kalınan Kazancın Hesaplanması... 161 3.5.1. Muhtemel Gelir Yöntemi... 168 3.5.1.1 Öncesi ve Sonrası Yaklaşımı... 177 3.5.1.2.Emsal Kar Yaklaşımı... 181 3.5.1.3. Piyasa Payı Yaklaşımı... 182 3.5.1.4. Mütecavizin Piyasaya Sunduğu Ürün Miktarı Yaklaşımı... 183 3.5.2. Mütecavizin Elde Ettiği Kazanç... 186 3.5.2.1. Markayı Haksız Kullananın Markayı Kullanmak Yoluyla Elde Ettiği Kazanca Göre Hesaplama... 187 3.5.2.2. Markayı Haksız Kullananın Ticari Defterleri, Belgeleri ve Finansal Raporları Üzerinden Tespit Yapma... 192 3.5.2.2.1. Ulusal Muhasebe Sistemine Göre Hazırlanan Finansal Tablolardaki Kar Kalemleri... 195 3.5.2.2.2. TMS ye Göre Hazırlanan Finansal Tablolardaki Kar Kalemleri... 196 3.5.2.2.3. Kayıt Dışı Hazırlanan Finansal Tablolardaki Kar Kalemleri... 197 3.5.2.3. Mütecavizin Satış Miktarından Kazanç Hesaplama... 198 3.5.2.3.1. Mütecavizin Kayıtlarından Satış Miktarlarını Hesaplama... 198 3.5.2.3.2. Mütecavizin Mal Alımı Yaptığı İşletmelerin Kayıtlarından Hesaplama... 199 3.5.2.3.3. Diğer Kurum ve Kuruluşlardan Tespit Etme... 199 3.5.2.3.4. Karlılığı Emsal İşletmelerden veya Sektörel Kuruluş ve Birliklerden Tespit Etme... 199 3.5.2.4. Vergi Öncesi Karı Esas Alma... 199 3.5.2.5. Dava Konusu Marka İle İlgisi Olmayan Gelirler ve Giderlerin Hesaplama Dışı Bırakılması... 207 3.5.2.6. Örnek Uygulama... 210 3.5.3. Lisans Örneksemesi... 212 3.5.4. İspat Edilemeyen Zarar Miktarının Hakim Tarafından Takdiri... 217 3.5.5. Makul Pay Eklenmesi... 219 3.5.6. Yoksun Kalınan Kazancın Hesaplanma Dönemi... 222 3.6. İtibar Tazminatı... 223
ix 3.7. Manevi Tazminat... 227 3.8. Tazminat Tutarında Sınırlamalar... 235 3.9. Dava Açmaksızın Sulh Yolu İle Çözüm... 236 3.10. Haksız İhtiyatı Tedbir Kararı Uygulanan Kişilerin Tazminat Hakkı... 238 3.11. Kötüniyetli Tescile Dayalı Marka Hakkının İleri Sürülememesi... 241 3.12. Tazminat Davasında Zamanaşımı... 245 Dördüncü Bölüm MARKANIN İZİNSİZ KULLANIMINDAN KAYNAKLANAN TAZMİNATLARIN MUHASEBESİ 4. Markanın İzinsiz Kullanımından Kaynaklanan Tazminatların Muhasebesi... 249 4.1. Tazminatların Ulusal Muhasebe Sistemi Açısından Değerlendirilmesi... 250 4.2. Tazminatların Vergi Yasaları Açısıdan Değerlendirilmesi... 252 4.3. Tazminatların TMS 37 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar Standardı Kapsamında Değerlendirilmesi... 254 4.3.1. Tazminat Yükümlülüğü Doğacak İşletmeler Açısından... 254 4.3.2. Tazminat Alacağı Doğacak İşletmeler Açısından... 263 4.3.3. Örnek Uygulamalar... 264 4.3.4. İstisnai Durum ve Uygulaması... 272 SONUÇ... 273 KAYNAKÇA... 275