HASTA VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ KAPSAMINDA (1) VÜCUT MEKANİKLERİ (2) HASTANIN MOBİLİZASYONU VE SEDYEDE HASTA TAŞIMA TEKNİKLERİ (3) HASTA ODASI VE YATAK YAPIMI Sultan NAZLI Eğitim Hemşiresi
VÜCUT MEKANİKLERİ Vücut mekanikleri, hareket ederken, yük kaldırırken ve eğilirken; ayakta durma, oturma ve yatma pozisyonlarındayken ve günlük yaşamın tüm etkinliklerini yerine getirirken bireyin, kas, iskelet ve sinir sistemlerinin düzenli bir şekilde bir arada çalışması anlamına gelir.
Hasta bakımı verirken vücut mekaniği ilkeleri bilinmek zorundadır. Bu uygulamalar sırasında, gerekli araç gerecin taşınmasının yanı sıra, hastanın kaldırılması ya da çevrilmesi gibi işlevlerde de vücut mekaniği sıklıkla kullanılacaktır. Hasta bakımı sırasında, taşınan yük çok fazla olmasa bile yanlış tekniklerin kullanılması nedeniyle, bakım verenlerin her zaman kas ve eklemlerini incitme olasılıkları vardır. Aynı şekilde hastanın da bakım sırasında incinme olasılığı olduğu unutulmamalıdır.
Harekete etki eden fizik kanunlarının Bir cismin kaldırılmasında vücut mekaniğini doğru kullanmak için, kaldırılacak cismin ağırlık merkezinin, kaldıran kişinin ağırlık merkezine yakın olması gerekmektedir. Böylece iki ağırlık merkezi arasındaki uzaklık kısalır ve cisim daha rahat kaldırılır. kullanılması:
Eğilme, kalkma ya da kaldırma hareketleri sırasında ayak tabanları açılarak, dizler bükülmeli ve bel, sırt, boyun kaslarına ağırlık yüklemeden bütün kuvvet kalça ve bacaklardaki geniş kaslara verilmelidir.
Bir cismin hareket ettirilmesinde çekme, itme, yuvarlama hareketleri kaldırmadan daha sağlıklıdır. Çekme hareketinde geniş kaslar kullanılır ve sırtın dik olmasına dikkat edilir. Çünkü sırt kasları ince kaslar olup kolaylıkla incinebilir. Bu hareketler esnasında omurga üzerine daha fazla basınç yüklenmesi de sırt ağrılarına neden olur.
Vücut yüzeyinin küçültülerek ağırlığın geniş kaslara verilmesi, taban yüzeyinin genişletilmesi cismin kaldırılmasını kolaylaştırır. Bir cismin taşınmasında ya da yüksek bir yerden alınmasında ağırlık, her iki kola eşit olarak verilmelidir.
VÜCUT MEKANİĞİNİN DOĞRU KULLANILMASI Ayakta Durma: Vücut mekaniğine uygun duruş, sağlığı olumlu etkiler; solunum ve dolaşım düzenlidir, kas tonüsü korunur ve enerjiden tasarruf edilir.
İyi duruş ve kötü duruşun özellikleri şunlardır; İYİ DURUŞ: Baş dik, çene ile aynı doğrultuda Omuzlar geride Karın düz Sırt normal kıvrımında Göğüs dik ve kalkık Ayak parmakları ileride ve ağırlık ayakların dış kenarında KÖTÜ DURUŞ: Baş öne doğru eğik, Göğüs düz veya içe
Vücut Mekaniğine Uygun Duruş
Yanlış Duruş
Oturma: Vücut mekaniğine uygun oturuş; baş dik, çene ileride, boyun hafifçe öne kavis yapmış, ayak tabanları yere tamamen temas etmiş durumdadır. Sırt ve bel iskemleye dayanmalıdır, gerekirse desteklenmelidir.
Yürüme: Vücut mekaniğine uygun şekilde yürüme; baş dik, çene ileri doğru, boyun anatomik pozisyonunda, kollar iki yanda gevşek ve rahat bir şekilde sarkıktır. Ayak parmakları çene ile aynı doğrultuda olup, ağırlık ayakların dış kenarındadır.
Uyuma: Kişinin uyku sırasında kasların tamamen gevşemesini sağlayacak şekilde pozisyon alması gerekir. Alışkanlığa bağlı olmakla birlikte en rahat uyku yüz üstü yatmaktır. Aynı zamanda, yaylı yatak gibi vücudun anatomik şeklini bozmayan yatak türleri tercih edilmelidir.
HASTANIN MOBİLİZASYONU VE TAŞINMASI
HASTANIN HAREKET ETTİRİLMESİ VE TAŞINMASI Hastanın hareket ettirilmesinde ya da taşınmasında, daima vücut mekaniği ilkeleri göz önünde bulundurulmalıdır. Yatak içinde pozisyon değiştirmek hastanın rahatlığı ve terapötik sonuçları açısından önemlidir.
Hastayı hareket ettirme ve taşıma esnasında dikkat edilmesi gereken noktalar Hastanın işbirliği düzeyinin saptanması Hasta için gerekli güvenlik önlemlerinin alınması Mahremiyete saygı gösterilmesi Vücut mekaniği ilkelerine dikkat edilmesi Tekerli sandalye, sedye gibi kullanılacak aracın önceden hazırlanması İşlem bitiminde hastaya uygun pozisyonun verilmesi
Hastayı Yan Çevirme Hastayı sağ ya da sol yana çevrilmesi için aşağıdaki işlemler yapılmalıdır; Hastaya yapılacak işlemler hakkında bilgi verilir. Karyola kenarlıkları yüksekse indirilir, başının altından yastığı alınır. Sırt üstü pozisyona getirilir. Hastanın kolları dirseklerden bükülerek, sağ / sol kol üste gelecek şekilde göğüs üzerinde çaprazlanır. Sağ / sol ayak diğeri üzerine yerleştirilir. Hastayı çeviren kişi, vücut mekaniğine uygun olarak pozisyon alır (yüz hastaya dönük, bacaklar açık, bir ayak önde ve dizler kıvrık)
Bir kolu hastanın omuzları altına yerleştirilerek uzak taraftaki omuz başı tutulur. Diğer kol hastanın kalçaları altından geçirilerek uzak taraftaki kalça çıkıntısı kavranır. Hastayı kaldıran kişi yataktan dizleriyle destek alarak hastayı kendine doğru çeker ve yana çevirir. Gerekli vücut bölümleri uygun araçlarla desteklenir. Güvenlik önlemleri alınır.
Turning A Patient In Bed V1 0 1.mp4
Hastanın Taşınması
Hastanın Oturtulması ve ayağa kaldırılması Hasta mümkün olduğunca erken ayağa kaldırılarak yürütülmelidir. Hastaya bilgi verilir, yatak yüksekse indirilir. Hastanın koltuk altından tutularak, onun da hastayı kaldıran kişinin omuzlarından destek alması sağlanır, yavaşça kaldırılarak oturtulur. Baş dönmesi, bulantı olursa bir süre beklenir. Hastanın bacakları yataktan sarkıtılarak terlikleri giydirilir.
Hastayı kaldıran kişi bir kolu ile hastayı koltuk altından, diğeri ile ön kolundan tutarak, yavaş yavaş ve dikkatle hastayı kaldırır. Hastaya başını dik tutması, önüne bakmaması ve karşıya bakması söylenir. Hasta yürütülür, yorgunluk belirtileri izlenir ve fazla yormadan yatağına götürülür. Bir süre oturması gerekiyorsa hasta koltuğa oturtulur, gerekli vücut bölümleri desteklenir ve üşümemesi için üzeri örtülür.
Tekerlikli Sandalyeye Oturtma Hasta yatağından kaldırılır ve tekerlikli sandalyeye alınır, ancak hasta kaldırılmadan önce: Tekerlekli sandalye yatağın yakınına getirilir. Frenleri sabitleştirilerek hareket etmesi önlenir. Tekerlekli sandalyenin ayakları dışa doğru açılır, hasta oturtulduktan sonra ayaklıklar düzeltilir, hastanın ayakları, ayaklıklara yerleştirilir. Üşümemesi için üzeri örtülür.
hastayı yatak içinde oturtma ve sandalyeye alma PATIENT TRANSFER.mp4
Hastanın Taşınması Hastanın yatağından bir başka yatağa ya da sedyeye taşınması genellikle 2-3 kişi tarafından gerçekleştirilir. Uyulması gereken kurallar şunlardır; Sedye yatağın ayak ucuna dik gelecek şekilde yerleştirilir, üç kişi taşımada taşıyıcılar boy sırasına göre yatağın kenarında yüzleri hastaya dönük olarak durur. Hastanın kolları göğsü üzerinde çaprazlanır.
Baş taraftaki kişi bir kolunu hastanın başını destekleyecek şekilde boynu altından geçirerek omuz başını kavrar, diğer kolunu belinin altından geçirir. Ortada duran kişi bir kolunu, birincinin kolunun yanına, diğerini hastanın kalçalarının altına yerleştirir. Üçüncü kişi de, ikinci kişinin kolunun yanından ve ayak bileklerinden hastayı destekler. Üçü birlikte aynı anda hastayı yataktan kaldırarak sedyeye yerleştirilir. Hastanın taşınması esnasında erkeklerde göğüs ve omuz, kadınlarda kalça gibi ağırlığın yoğunlaştığı bölgeler iyi desteklenmelidir.
YATAKTAN SEDYEYE TRANSFERPatient transfer and mobilization - MEDI ROLLER foldable tubular board.mp4
Sedye ile taşıma teknikleri nelerdir? Sedye ile taşımada genel kurallar şunlardır: Hasta battaniye ya da çarşaf gibi bir malzeme ile sarılmalıdır, Düşmesini önlemek için sedyeye bağlanmalıdır. Başı gidiş yönünde olmalıdır, Sedye daima yatay konumda olmalıdır, Daima sedye hareketlerini yönlendiren bir sorumlu olmalı ve komut vermelidir, Güçlü olan personel hastanın baş kısmında olmalıdır.
HATAYI SEDYEDE TAŞIMA TEKNİKLERİPatient Transport- Transporting a Patient on a Stretcher.mp4
HASTA ODASI VE YATAK YAPIMI 12.6.2015 45
Hasta Odasının Nitelikleri Havalandırılmış, Temiz, Aydınlatılmış, Isı-nem ayarlanmış olmalıdır. 12.6.2015 46
Hasta Ünitesi Yatak (karyola) Etajer Çağırma zili veya ışığı Merkezi oksijen sistemi Sakşın sistemi Böbrek küvet Bakım küveti Tekerlekli yemek masası 12.6.2015 47
Hasta Ünitesi 12.6.2015 48
Hasta Yatağı Karyola Yatak Yastıklar Yastık Yüzleri Ara Çarşafı Yatak Çarşafı Nevresim Ara Muşambası Battaniye Pike 12.6.2015 49
Yatak Yapılmadan Önce Hasta Yatağının Temizliği Normal Hasta Yatağı İçin 5 litre Suya 50 ml deterjan koyarak silinmelidir. İzole Hasta Yatağı İçin Önce 5 litre Suya 50 ml deterjan koyarak silinmelidir. Sonra 5lt suya 2 klor tablet veya 5 lt suya 50 ml çamaşır suyu ilave edilerek hasta yatağı dezenfekte edilir.
YATAK YAPIMI Kapalı Yatak Nevresimle Kapalı Yatağın Yapılışı İçinde Hasta Bulunan Nevresimli Yatağın Yapımı Anestezi Yatağının Yapımı Şok Yatağının Yapımı 12.6.2015 51
Kapalı Yatak MALZEME Alt sıradan itibaren havlu Yastık kılıfı Battaniye çarşafı (düz katlanmış) Ara çarşafı (ters katlanmış) Yatak çarşafı (ters katlanmış) Kirli çamaşır torbası 12.6.2015 52
Yeni Gelecek Hastaya Ünitenin Hazırlanması 12.6.2015 53
Kirli takımların atılması ve yatağın silinmesi 12.6.2015 54
Yeni takımların serilmesi 12.6.2015 55
Yatak Yapımında İlkeler Temiz ve kirli birbirine karıştırılmamalı Kirli takımlar çevreyi kontamine etmemeli Takımlar formaya değdirilmemeli Çapraz enfeksiyon olmaması için her hastanın yatak takımı kendi ünitesi içinde olmalı Takımlar hastanın güvenli çevresini bozmamalı 12.6.2015 56
Takımların yerleştirilmesi ve köşelerin sıkıştırılması 12.6.2015 57
Tüm takımların kullanım sırasına göre yerleştirilmesi 12.6.2015 58
Battaniyenin yerleştirilmesi 12.6.2015 59
Nevresimin Yerleştirilmesi 12.6.2015 60
Yastık ve Çağırma Zilinin Yerleştirilmesi 12.6.2015 61
0102 Unoccupied Bed.mp4 12.6.2015 62
İçinde Hasta Bulunan Yatağın Yapılışı 12.6.2015 63
Hasta güvenli bir şekilde uzak tarafa doğru alınır. Yatak takımları yana doğru toplanır ve hastanın altına sıkıştırılır. 12.6.2015 64
Temiz takımlar yatağın açıkta kalan tarafına yerleştirilir ve gergince sıkıştırılır. 12.6.2015 65
Temiz takımlar yerleştirilir. 12.6.2015 66
12.6.2015 67
12.6.2015 68
Hasta temiz takımların üzerine alınarak aynı yerleştirme uzak tarafta yapılır 12.6.2015 69
Nevresim değiştirilir. 12.6.2015 70
002 Making an Occupied BedX.mp4
Anestezi Yatağının Yapımı Üst takımlar ayak ucuna şiltenin altına sokulmaz Yastık ayak ucuna dik olarak konur. Kese kağıdı şiltenin baş ucuna yerleştirilir. Böbrek küveti baş ucu hizasına konur. 12.6.2015 72
Şok Yatağının Yapımı Hasta sırt üstü yatırılır Hastanın başı ince bir yastık ile hafifçe yükseltilir 12.6.2015 73