2015/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 29 Kasım 2015-Pazar 13:30-15:00 SORULAR SORU 1: Ek te yer alan (A) Anonim Şirketi nin 2010-2014 dönemine ilişkin eğilim yüzdeleri ile ifade olunmuş Bilanço ve Gelir Tablolarını esas alarak aşağıdaki trendleri yorumlayınız (50 puan). a) Stoklar Net Satışlar b) Ticari Alacaklar Net Satışlar c) Stoklar Ticari Borçlar d) Dönen Varlıklar Net Satışlar e) Dönen Varlıklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar f) Maddi Duran Varlıklar Net Satışlar g) Maddi Duran Varlıklar Öz Kaynaklar h) Yabancı Kaynaklar Toplamı Öz Kaynaklar i) Brüt Satış Karı Faaliyet Giderleri. SORU 2 : (B) Anonim Şirketi nin bilanço ve gelir tablolarından elde edilen bazı finansal göstergeler aşağıdaki gibidir: Dönem Başı (TL) Dönem Sonu (TL) Net Kar 2.300.000 3.800.000 Toplam Özkaynaklar 10.500.000 12.500.000 Faaliyet Giderleri 2.630.000 3.550.000 Toplam Varlıklar 24.000.000 30.000.000 Net Satışlar 90.000.000 135.000.000 a) Şirketin dönem başı ve dönem sonu özkaynak ve varlık verimliliğine ilişkin oranları hesaplayınız. b) Özkaynaklardaki artışın nedeni, şirketin çıkarılmış hisse senetlerinin borsa değerlerinde oluşan artış olabilir mi? (20 puan). SORU 3: Finansal tabloların düzenlenmesinde esas alınan genel kabul görmüş muhasebe kavramlarından Dönemsellik, Maliyet Esası, İhtiyatlılık ve Tam Açıklama kavramlarını açıklayınız (20 puan). SORU 4 : Finansal Kaldıraç kavramını ve sermaye yapısına etkisini kısaca açıklayınız (10 puan). NOT : Soru kâğıtları TOPLANMAYACAKTIR. Sınavda, dört işlem yapılabilen basit hesap makinesi kullanabilirsiniz.
(A) Anonim Şirketinin 31 Aralık 2010,2011,2012,2013,2014 Tarihleri İtibariyle Eğilim Yüzdeleri İle İfade Olunmuş Bilançoları AKTİF I.DÖNEN VARLIKLAR Hazır Değerler 100 90 128 212 382 Menkul Kıymetler 100 228 347 672 1225 Ticari Alacaklar 100 160 410 660 1200 Stoklar 100 104 231 258 535 Diğer Dönen Varlıklar 100 45 191-387 Dönen Varlıklar Toplam 100 136 278 464 987 II.DURAN VARLIKLAR Mali Duran Varlıklar 100 289 289 479 519 Maddi Duran Varlıklar 100 104 120 145 390 Diğer Duran Varlıklar 100 173 155 849 835 Duran Varlıklar Toplamı 100 108 124 163 431 AKTİF TOPLAMI PASİF I.KISA VD.YAB.KAYN Mali Borçlar 100 100 125 191 218 270 346 519 769 964 Ticari Borçlar 100 67 133 147 667 Diğer Borçlar 100 50 350 300 1625 Diğer Kısa Vd.Yb.Kay. 100 56 100 138 85 Kısa Vd.Yb.Kayn.Top. 100 121 219 332 896 II.UZUN VD.YAB.KAYN Mali Borçlar 100 97 68 37 16 Uz.Vad.Yb.Kyn.Top. 100 97 68 37 16 Kısa/Uzun Vd.Yb.Kay.Top 100 119 205 306 817 III.ÖZ KAYNAKLAR Ödenmiş Sermaye 100 363 496 500 750 Sermaye Yedekleri 100 225 261 367 654 Özel Fonlar 100 81 171 272 76 Yasal Yedekler 100 100 3135 4846 7450 Dönem Net Karı 100 134 222 516 533 Öz Kaynaklar Toplamı 100 136 238 412 690 PASİF TOPLAMI 100 125 218 346 769
31 Aralık 2010,2011,2012,2013,2014 Tarihleri İtibariyle Eğilim Yüzdeleri İle İfade Olunmuş Gelir Tabloları Kalemler Net satışlar 100 197 301 523 73 Satışların Maliyeti 100 205 305 564 748 Brüt Satış Karı 100 173 289 411 693 Paz.Satış ve Dağ.Gid 100 238 319-400 Genel Yön.Giderleri 100 159 385 1036 775 Faaliyet Giderleri Toplamı 100 216 338 290 505 Faaliyet Karı 100 156 270 460 768 D Faal.Ol.Gelir ve Karlar 100 49 120 483 244 Olağan Kar 100 148 258 462 729 D.Karı Vergi ve Diğ.Yas.Yük.Karş 100 168 313 380 1071 Dönem Net Karı 100 134 222 516 533 (*) Tablodaki rakamlar sadece soruda karşılaştırılarak yorumlanması istenilen kalemlere yönelik olarak verilmiştir.tabloda diğer rakamlar varsayımsal olarak yer almaktadır.
CEVAP 1: a) Stoklar Net Satışlar Trendi CEVAPLAR Stoklar 100 104 231 258 535 2010-2013 döneminde, stoklar ve net satışlar artış eğilimine sahiptir. Ancak, satışlardaki artış eğilimi, stok artış eğiliminden daha yüksek seyretmiştir. Bu durum, stok dönüşüm hızının ve karlılığın yüksek olduğuna ve işletmenin iyi bir stoklama politikası takip ettiğine işaret etmektedir. 2014 yılında net satışlardaki artış trendi olağan dışı biçimde düşmüştür. Bu durumda, karlılığa ilişkin kalemlerdeki artış eğilimlerinin izahı da güçleşmiştir. Tek başına 2014 verileri, stokların satılamadığı ve nihai olarak likidite riski anlamına gelmektedir. b) Ticari Alacaklar Net Satışlar Trendi Ticari Alacaklar 100 160 410 660 1200 2011 yılı hariç olmak üzere, ticari alacaklardaki artış eğilimi, net satışların artışından daha yüksek seyretmiştir. Bu durum, kredili satışlarda müşterilere uzun vade tanındığı veya alacakların tahsil kabiliyetinin iyi olmadığı anlamına gelir. Eğer işletmenin dönen varlıkları ve likiditesi yeterli değilse, dış finansman (borçlanma) veya sermaye artışı gündeme gelecektir. c) Stoklar Ticari Borçlar Trendi Stoklar 100 104 231 258 535 Ticari Borçlar 100 67 133 147 667 2014 yılı hariç olmak üzere, stoklardaki artış eğilimi, ticari borçların artış eğiliminden daha yüksek seyretmiştir. 2014 yılına kadar ticari borçların kontrol altında olduğunu ve bunun şirketin likiditesine olumlu katkıda bulunduğunu söyleyebiliriz. d) Dönen Varlıklar Net Satışlar Trendi Dönen Varlıklar 100 136 278 464 987 2014 yılı hariç olmak üzere, net satışlardaki artış eğilimi, dönen varlıklardaki artış eğiliminden daha yüksek gerçekleşmiştir. Bu durum, işletmenin dönen varlık etkinliğinin yüksek olduğu anlamına gelir. Bunun da karlılığa ve likiditeye olumlu yansıdığını ifade edebiliriz. e) Dönen Varlıklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Trendi Dönen Varlıklar 100 136 278 464 987 KVYK 100 121 219 332 896 Dönen varlıklarda ve kısa vadeli yabancı kaynaklarda istikrarlı artış söz konusudur. 2010-2013 arasında KVYK artış eğiliminin dönen varlık artış eğilimine yakın gerçekleşmiş olması, kısa vadeli borçların ödenmesinde sorun bulunmadığını, ancak net çalışma sermayesi için çok az pay kaldığını göstermektedir. 2014 yılına ilişkin trend ise daha da olumsuzdur ve likidite tehlikesine işaret etmektedir.
f) Maddi Duran Varlıklar Net Satışlar Trendi Maddi Duran Varlıklar 100 104 120 145 390 2010-2013 döneminde net satışlardaki artış eğilimi, maddi duran varlık artış eğiliminden daha yüksek gerçekleşmiştir. Bu durum, maddi duran varlıkların işletme faaliyetlerinde verimli kullanıldığı, kapasite kullanımının ve nihai ürün satışlarının da yüksek olduğu anlamına gelmektedir. Yani, maddi duran varlıklara yapılan yatırımın geri dönüşünün ve bunun karlılığa yansımasının olumlu yönde ilerlemesi söz konusudur. 2014 yılında net satışlardaki artış trendi olağan dışı biçimde düşmüştür. İşletmenin faaliyet etkinliğinde beklenmedik bir bozulma gözlenmektedir. g) Maddi Duran Varlıklar Özkaynaklar Trendi Maddi Duran Varlıklar 100 104 120 145 390 Özkaynaklar 100 136 238 412 690 Her iki kalemde de yıllar itibariyle artış eğilimi söz konusudur. 2014 yılına kadar özkaynaklardaki artış eğilimi, maddi duran varlıklardaki eğilime nazaran daha çok artmıştır. Bu durum, öz kaynakların maddi duran varlıkların finansmanı için yeterli olduğuna, otofinansman imkanına ve karlılık beklentisinin yüksek olduğuna işaret eder. Özkaynak artış eğiliminin 2014 yılında nispeten düşük olması, ilerleyen yıllarda takip edilmelidir. h) Yabancı Kaynaklar Toplamı - Özkaynaklar Trendi Yabancı Kaynaklar Toplamı 100 119 205 306 817 Özkaynaklar 100 136 238 412 690 2010-2013 arasında özkaynaklardaki artış eğilimi, yabancı kaynak artış eğiliminin üzerinde gerçekleşmiştir. Bu durum, işletmenin mali yapısının giderek güçlendiğine işaret etmektedir. Özkaynak artış eğiliminde 2014 yılında gözlenen oransal yavaşlamanın ilerleyen yıllarda takip edilmesi gerekir. i) Brüt Satış Karı Faaliyet Giderleri Trendi Brüt Satış Karı 100 173 289 411 693 Faaliyet Giderleri 100 216 338 290 505 Yıllar itibariyle her iki kalemde de artış söz konusudur. Ancak faaliyet giderlerindeki artış hızı, 2013 yılına kadar brüt satış karındaki artış hızından daha yüksek seyretmiştir. 2013 yılında faaliyet giderleri artış eğilimi, istisnai biçimde düşük kalmıştır.
CEVAP 2 : a) Dönem başı ve dönem sonu özkaynak ve varlık verimliliğine ilişkin oranları Dönem Başı Dönem Sonu Net Kar/Net Satışlar 0.025 0.028 Net Satışlar/Özkaynaklar 8.57 10.80 Net Kar/Özkaynaklar 0.22 0.30 Faaliyet Gid./Net Satışlar 0.029 0.026 Net Satışlar/Top. Varlıklar 3.75 4.50 Net Kar/Top. Varlıklar 0.096 0.126 b) Özkaynaklardaki artışın nedeni, şirketin çıkarılmış hisse senetlerinin borsa değerlerinin yükselmesi olamaz. Şirketin sermayesini oluşturan hisse senetlerinin borsa değerlerindeki artış veya düşüşlerin özkaynak hesaplarına yansıtılmaması gerekir. CEVAP 3: Dönemsellik: Dönemsellik kavramı, işletmenin sürekliliği kavramı uyarınca sınırsız kabul edilen ömrünün, belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanmasıdır. Gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi, hasılat, gelir ve karların aynı döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırılması bu kavramın gereğidir. Maliyet Esası: Maliyet esası kavramı, para mevcudu, alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi mümkün veya uygun olmayan diğer kalemler hariç olmak üzere, edinilen varlık ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde, elde edilme (tarihi) maliyetlerinin esas alınması gereğini ifade eder. İhtiyatlılık: Bu kavram, muhasebe olaylarında temkinli davranılması ve işletmenin karşılaşabileceği risklerin dikkate alınması gereğini ifade eder. Bu kavramın sonucu olarak işletmeler, muhtemel giderleri ve zararları için karşılık ayırırlar. Muhtemel gelir ve karları için ise gerçekleşme dönemlerine kadar herhangi bir muhasebe işlemi yapmazlar. Ancak bu kavram, gizli yedek veya gereğinden fazla karşılık ayırma girişimlerine dayanak teşkil etmemelidir. Tam Açıklama Kavramı: Tam açıklama kavramı, finansal tabloların, bu tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır olmasını ifade eder. Finansal tablo kalemlerinde yer almamasına rağmen, alınacak kararları etkileyebilecek ve gerçekleşmesi muhtemel olaylara da yer verilmesi bu kavram gereğidir.
CEVAP 4: Finansal kaldıraç, bir işletmenin toplam sermaye yapısı içindeki yabancı kaynakların (toplam borçlar/toplam aktifler) oranını ifade eder. Kaldıraç kullanımı esas olarak, başkasının parasını (borç) kullanarak para kazanma demektir. Finansal kaldıracın artması, işletmenin faaliyet karını ve aktif verimliliğini artırır. Artan faaliyet karı ve aktif verimliliği ise özsermaye verimliliğinin yükselmesi demektir. Ancak yüksek kaldıraç oranı, belli bir seviyeden sonra yüksek finansal risk anlamına gelir. Çünkü piyasa koşullarının olumsuz yönde değişmesi veya satışların azalması durumunda işletme faaliyetinin sürdürülememesi ve tasfiye riski söz konusu olabilir.