Konut Kredisi Piyasasına Bakış

Konut Kredisi Piyasasına Bakış Türkiye Konut Kredisi İstatistikleri (Ocak 2012 - Aralık 2012) 2012 Yıl Sonu Uyarı: Bu raporda sunulan istatistiklerin önemli bir kısmı Konutkredisi.com.tr web sitesinin ziyaretçilerinin taleplerinden derlenmiştir. Dolayısıyla, bu rapordaki çıkarımların Türkiye piyasasını istatistiki açıdan kesin olarak yansıtmama olasılığı mevcuttur. Burada sunulan sayıların hesaplama ve gösterilme şekli yanlışlar içerebilir; raporun kullanıcıları Konutkredisi.com.tr nin ve çalışanlarının buradaki sayıların kullanılmasından herhangi bir şekilde sorumlu olmayacağını peşinen kabul etmektedir. Bu rapordaki sayıların bir kısmı data güncellemesi sebebiyle daha önceki raporlarla uyuşmazlık içerebilir. Konutkredisi.com.tr - Bu raporun tamamı veya bir kısmı Konutkredisi.com.tr kaynak göstermeden yayınlanamaz, dağıtılamaz ve çoğaltılamaz

Konut Kredisi Piyasasına Bakış İçindekiler Genel Bakış Tüketici Profili Kredi Özellikleri Güncel Oranlar Konut kredisi piyasası Konut kredisi tüketici Talep edilen konut ve Konut kredilerinde en hakkında bilgi: profili analizi: konut kredisi özellikleri: uygun güncel şartlar - Faizlerin seyri - Yaş - Gayrimenkul değeri - Büyüme hızı - Cinsiyet, medeni hal - Kredi alma amacı - Banka tipleri - Eğitim durumu - Kredi vadesi - İhtiyaç kredileri - Çalışma şekli - Kredi tutarı - Takibe dönüşüm oranları - Gelir - Kredilendirme oranı - Coğrafi bölge Sayfa 4-8 Sayfa 10-16 Sayfa 18-22 Sayfa 23 1

«Konut Kredisi Piyasasına Bakış» raporundan özet çıkarımlar Sayfa Gelişmiş ekonomilerin uyguladığı gevşek para politikaları ve artan likidite, Merkez Bankası nın faiz oranlarını düşürmesine sebep olmuştur. Konut kredisi faiz oranları bu sayede tarihteki en dip seviyelerine inmiştir. Özellikle senenin ikinci yarısında yeni kredi kullandırımında hızlanan bankalar, 2012 bilançolarındaki konut kredisi bakiyesini yıllık %16 büyüme ile kapatmıştır. Türkiye de 2012 yılında 8 milyon üzerinde kişi bankalara borçlanmıştır. Bankaların taşıdığı toplam ihtiyaç kredisi bakiyesi 100 milyar TL yi bulmuştur. Konut kredisi talebinin çok büyük bir kısmı aile reisi olarak kabul edilen evli erkeklerden gelmektedir. Tüm talebin yaklaşık yarısını lise mezunu kişiler oluşturmaktadır. Kişilerin eğitim seviyesi arttıkça satın alınmak istenen konutun fiyatı da artmaktadır. 2.000 TL nin altında hane geliri olan kişiler gelir dağılımına göre Türkiye nüfusunun yaklaşık %60 ını oluşturmaktadır. Bu kişilerin önemli bir kısmı taksitleri karşılayamadığından konut kredisi kullanamamaktadır; talep edilen kredilerde tahsis oluşması için bankaların ilgi göstermediği 10 yıl üzeri vadeleri olan kredilerin yaygınlaşması gerekmektedir. Talep Anadolu ya doğru kaymaktadır: Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgeleri kullandırılan krediler içerisindeki paylarını 2010 yılından beri %23 artırmıştır. Satıcılar tarafından belirlenen konut fiyatları bir önceki yıla göre %17 artarken kredi kullanan tüketicilerin talep ettiği ortalama konut fiyatı %4 artmıştır. Trendin bu şekilde sürmesinin konut satışlarını orta vadede olumsuz etkileyebileceği öngörülmektedir. Faizlerdeki düşüşün sonucunda kredi yapılandırma taleplerinin toplam içerisindeki payı 5 kat artarak %20 seviyesine gelmiştir. Kredisini yapılandıran tüketici vadeyi kısaltmayı seçmiş, bu sebeple banka bilançolarındaki kredilerin ortalama vadesi son çeyrekte düşüş göstermiştir. 4 5 6 11, 12 14 15 18 19, 20 2

Bölüm 1 Konut Kredilerine Genel Bakış

Bölüm 1 Konut Kredilerine Genel Bakış Konut kredisi faizleri 2012 yılının son çeyreğinde düşüş trendini sürdürmüş ve yıllık %10 seviyesinin altına inmiştir Kredi maliyet oranları yıl başına göre %34 azalarak kritik eşik olarak görülen %10 un altına inmiştir 10 yıl vadeli konut kredisi yıllık maliyet oranları* (min-maks-medyan) 25% Bankaların kullandırdığı konut kredilerinin faiz oranları, 2012 yıl sonu itibariyle tarihteki en dip seviyeye inmiştir Konut kredisi yıllık faiz oranları (min-maks-medyan) 25% 2 2 15% 15% 1 1 5% 5% Bankaların sunduğu maliyet oranları aralığı Bankaların sunduğu maliyet oranı medyanı Bankaların sunduğu faiz oranları aralığı Kullandırılan kredilerin ortalama faiz oranı * Maliyet oranı: Kredilerle ilgili tüm masrafları hesaba katan ve farklı kredi ürünlerini karşılaştırmaya yarayan bir orandır. Bankalar ve finans kurumları tarafından yapılan karşılaştırmalar faiz oranı yerine maliyet oranını esas alır. Daha fazla bilgi için blog.konutkredisi.com.tr/aylik-maliyet-orani-nedir-nasil-hesaplanir/ Kaynak: TCMB - Bankalarca TL Üzerinden Açılan Konut Kredilerine Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları, Bankalar tarafından düzenli olarak güncellenerek Konutkredisi.com.tr online kanallarında tüketicilere sunulan oran ve masraflar 4

Bölüm 1 Konut Kredilerine Genel Bakış Düşen faizler, kredi hacmindeki büyüme hızını artırmıştır. TCMB nin 2013 yılında kredi büyümesini %15-20 aralığında tutması beklenmektedir Seneye durma noktasında başlayan konut kredisi büyümesi yılı aylık bazda %30 büyüme ile kapatmıştır Yıllık bazda hesaplanan aylık büyüme oranı (aylık büyüme oranı x 12) 4 ancak yıllık büyüme 2011 yılı seviyelerinin oldukça altında gerçekleşmiştir Son 12 aylık kümülatif büyüme oranı (Bir önceki senenin aynı ayına göre) 4 29% 3 3 24% 17% 18% 21% 2 2 2 12% 11% 11% 9% 3% 1 2 18% 15% 16% 13% 12% 14% 11% 1 1 11% 12% 1 TCMB, 2012 yıl sonunda artan kredi büyüme hızına cevaben 2012 Aralık ve 2013 Ocak aylarında karşılık oranlarını artırarak parasal sıkıştırma politikasına gitmiştir Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) verileri kullanılarak Konutkredisi.com.tr tarafından hazırlanmıştır 5

Bölüm 1 Konut Kredilerine Genel Bakış Milyar TL Milyar TL Konut kredilerine kıyasla daha hızlı büyüyen ihtiyaç kredilerinde senelik 70 milyar TL lik* kredi hacmi yaratılmış, son bir senede 8 milyonun üzerinde kişi borçlanmıştır 2012 yılında yeni kullandırılan ihtiyaç kredileri hacmi, konut kredilerinin yaklaşık 2.5 katıdır Kredi tipine göre yeni kredi orijinasyon hacmi Bankaların 2012 yılı sonu itibariyle taşıdıkları toplam ihtiyaç kredisi bakiyesi 100 milyar TL yi bulmuştur Türkiye bankacılık sistemi bilançosundaki toplam konut ve ihtiyaç kredileri Projeksiyon** 25 200 20 15 10 47 52 57 63 68 78 83 86 89 93 96 100 150 100 5 48 52 55 61 66 71 73 75 75 78 81 86 50 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 0 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 0 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Konut Kredisi İhtiyaç Kredisi Konut Kredisi İhtiyaç Kredisi * Kapanışlar da dahil edilince banka bilançolarındaki net ihtiyaç kredisi bakiyesindeki artış son bir senede 14 milyar TL civarındadır ** 2012 dördüncü çeyreği ile ilgili veriler henüz yayımlanmadığından TCMB ve TBB verileri kullanılarak tahmini değerler hesaplanmıştır Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği (TBB) ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) verileri kullanılarak Konutkredisi.com.tr tarafından hazırlanmıştır 6

Bölüm 1 Konut Kredilerine Genel Bakış GSYH ye göre stabil bir seyir izleyen konut kredilerinde takibe dönüşüm oranı %1 in altındadır. İhtiyaç kredilerinde ise bu oran 2012 de artış trendine girmiştir Konut kredilerinin GSYH ye oranının stabil seyrini sürdürdüğü görülmektedir Konut kredisi hacminin gayri safi yurtiçi hasılaya oranı İhtiyaç kredilerindeki TDO son bir yıldır artarken konut kredilerinde bu oran %0.8 seviyelerinde seyretmektedir Bireysel kredilerde takibe dönüşüm oranları 1 12% 8% 1 8% 6% 4,8% 5,1% 5,2% 5,5% 5,7% 5,9% 5,8% 5,7% 5,6% 5,7% 5,8% 4% 6% 4% 2% 2% 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 2010 2011 2012 2010 2011 2012 Türkiye'de konut kredilerinin GSYH'ye oranı Konut Kredisi Taşıt Kredisi İhtiyaç Kredisi Kredi Kartı Merkez Bankası nın da dile getirdiği üzere*, Türkiye de konut kredilerinin GSYH ye oranı Avrupa Birliği ülkelerindeki seviyenin hala çok altında seyretmektedir İhtiyaç kredilerindeki takibe dönüşüm oranı son bir yıldır yükselmektedir Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK) verileri kullanılarak Konutkredisi.com.tr tarafından hazırlanmıştır * TCMB Başkanı Sayın Erdem Başçı nın 28 Haziran 2012 tarihli Stratejik Düşünce Enstitüsü sunumundan alınmıştır. ** Takibe Dönüşüm Oranı(TDO): Birbirini izleyen en az iki ödeme dönemi boyunca gerçekleştirilmeyen ödeme sonucunda bankalar gerekli hukuki şartları yerine getirerek kredi müşterileri için yasal takip başlatabilirler. Takibe dönüşüm oranı yasal takipte olan kredilerin toplam kredi hacmine oranını gösterir. 7

Bölüm 1 Konut Kredilerine Genel Bakış 2012 yılında katılım bankaları diğer bankalardan daha hızlı büyümüş; kamu bankaları ise pazar payı kaybetmiştir Katılım bankaları son bir yıldır özel bankalar ve kamu bankalarından daha hızlı büyümektedir Bankaların yıllık bazda hesaplanan aylık konut kredisi büyüme oranları 5 Kamu bankalarının pazar payı 2012 yılında yaklaşık %7 azalmıştır Bankaların konut kredisi payları 6,5 6,7 6,8 6,8 6,9 6,9 7,0 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 10 4 3 29,8 29,6 29,5 29,3 29,2 29,1 28,8 28,6 28,5 28,3 28,0 27,8 2 1 63,7 63,7 63,7 63,8 64,0 64,0 64,2 64,4 64,4 64,5 64,7 64,8 Kas 11 Ara 11 Oca 12 Şub 12 Mar 12 Nis 12 May 12 Haz 12 Tem 12 Ağu 12 Eyl 12 Eki 12-1 Kas 11 Ara 11 Oca 12 Şub 12 Mar 12 Nis 12 May 12 Haz 12 Tem 12 Ağu 12 Eyl 12 Eki 12 Özel Bankalar Kamu Bankaları Katılım Bankaları Özel Bankalar Kamu Bankaları Katılım Bankaları Kamu bankalarıyla özel bankaların büyüme grafiği paralellik göstermekte; katılım bankalarının büyümesi ise farklı fonlama yapısından dolayı bağımsız bir seyir izlemektedir Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verileri kullanılarak Konutkredisi.com.tr tarafından hazırlanmıştır 8

Bölüm 2 Konut Kredisi Tüketici Profili

Bölüm 2 Konut Kredisi Tüketici Profili Bin TL Yaş artışı ile birlikte talep edilen konut kredisi tutarının arttığı görülmektedir. Talebin en yoğun olduğu yaş grubu 31-40 yaş aralığıdır Konut kredisi talebinin en yoğun olduğu yaş grubunun 31-40 yaş aralığı olduğu görülmektedir Konut kredisi talep eden kişilerin yaş aralığı 10 50 yaş seviyesine haricinde yaş artışı ile birlikte talep edilen kredi tutarı artmaktadır Konut kredisi talep eden kişilerin yaş aralığı ve ortalama kredi tutarı 100 34% 29% 29% 27% 3 32% 31% 3 31% 32% 33% 29% 90 39% 4 41% 43% 42% 42% 43% 41% 42% 41% 4 42% 80 70 19% 22% 22% 2 2 19% 19% 2 2 2 2 21% 8% 9% 9% 1 8% 7% 7% 8% 7% 8% 7% 8% 60 51+ 41-50 31-40 30-51+ 41-50 31-40 30- Kaynak: Konutkredisi.com.tr 10

Bölüm 2 Konut Kredisi Tüketici Profili Konut kredisi talebinin büyük kısmı evli erkeklerden gelmektedir Konut kredisine erkekler daha yoğun talep göstermektedir Konut kredisi talep eden kişilerin cinsiyet durumu Konut kredisi talebinde bulunanların yaklaşık %90 ını evli kişiler oluşturmaktadır Konut kredisi talep eden kişilerin medeni hali 13% 15% 13% 17% 14% 15% 14% 12% 14% 13% 15% 13% 10 9% 9% 9% 1 6% 8% 13% 1 13% 13% 13% 12% 10 87% 85% 87% 83% 86% 85% 86% 88% 86% 87% 85% 87% 91% 91% 91% 9 94% 92% 87% 9 87% 87% 87% 88% Erkek Kadın Evli Bekar veya Boşanmış Evli çiftler arasında erkeklerin konut kredisine başvurma oranı yaklaşık %90 civarındadır Kaynak: Konutkredisi.com.tr 11

Bölüm 2 Konut Kredisi Tüketici Profili 27% 28% 25% 26% 27% 33% 34% 36% 34% 38% 41% 41% 61% 57% 59% 58% 59% 53% 55% 53% 53% 49% 47% 48% Bin TL Konut kredisi talebinin yarısı lise mezunu kişilerden gelmektedir. Eğitim seviyesi arttıkça talep edilen konut fiyatı artmaktadır Konut kredisi talebinin yaklaşık yarısı lise mezunu kişilerden gelmektedir Konut kredisi talep eden kişilerin eğitim durumu Eğitim seviyesi yükseldikçe talep edilen konut fiyatının yükseldiği görülmektedir Eğitim durumuna göre talep edilen konut kredisi tutarı medyanı 10 200 150 100 50 12% 15% 16% 16% 14% 13% 11% 12% 13% 12% 12% 11% İlk ve ortaokul mezunu Lise mezunu Lisans ve üzeri mezunu İlk ve ortaokul mezunu Lise mezunu Lisans ve üzeri mezunu 0 Kaynak: Konutkredisi.com.tr 12

Bölüm 2 Konut Kredisi Tüketici Profili Bin TL Konut kredisi talebinin yaklaşık 4 te 3 ünü oluşturan tam zamanlı bordrolu çalışanların talep ettikleri ortalama kredi tutarı yıl başından beri %16 artmıştır Tam zamanlı bordrolu çalışanlar konut kredisi talebinin 4 te 3 ünü oluşturmaya devam etmektedir Konut kredisi talep eden kişilerin çalışma durumu Tam zamanlı bordrolu çalışanların talep ettikleri ortalama kredi tutarı 2012 yılında yaklaşık %16 artmıştır Çalışma durumuna göre ortalama kredi tutarı 9% 1 8% 9% 8% 7% 8% 8% 7% 12% 11% 11% 10 120 100 80 68% 69% 74% 72% 73% 75% 71% 74% 76% 67% 7 71% 60 40 20 24% 21% 18% 19% 2 19% 2 18% 16% 21% 2 18% 0 Serbest meslek Tam zamanlı, ücretli çalışan Diğer Serbest meslek Tam zamanlı, ücretli çalışan Kaynak: Konutkredisi.com.tr 13

Yıl Bölüm 2 Konut Kredisi Tüketici Profili Hane geliri 2.000 TL nin altında olan kişilerin faizlerin düşmesi ile birlikte kendilerine uygun olabilecek 10 yıldan uzun vadelere yönelmesi beklenmektedir Hane geliri 2.000 TL nin altında olan kişilerin konut kredisi talebi içerisindeki payı azalmıştır Konut kredisi talep edenlerin gelir seviyesi Gelir seviyesinin düşmesiyle birlikte talep edilen vade artmakta, ancak 10 yılın üzerine çıkamamaktadır Konut kredisi talep edenlerin gelir durumu aylık gelir karşılığı 10 12 18% 17% 18% 18% 21% 19% 21% 21% 17% 18% 2 2 11 16% 19% 2 21% 21% 21% 22% 22% 21% 22% 24% 23% 10 ortalama 3 3 31% 29% 31% 32% 3 3 34% 34% 31% 31% 9 8 29% 29% 26% 27% 23% 24% 24% 23% 25% 22% 22% 22% 7 7% 6% 5% 4% 4% 4% 3% 4% 3% 4% 3% 3% 6 0-999TL 1.000-1.999TL 2.000-2.999TL 0-999TL 1.000-1.999TL 2.000-2.999TL 3.000-3.999TL 4.000TL+ 3.000-3.999TL 4.000TL+ Faiz düşüşü ile birlikte mantıklı hale gelen 10 yıl ve üzeri vadeli kredilerin piyasadaki eksikliği sebebiyle talep ettikleri kredi tutarını ancak bu vadelerde kullanabilecek düşük gelir seviyeli tüketicilerin kredi kullanma olasılığı azalmaktadır Kaynak: Konutkredisi.com.tr 14

Bölüm 2 Konut Kredisi Tüketici Profili 3 büyük il dışındaki illerin konut kredileri içerisindeki payı 2010 yılından beri artmış; Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgeleri en hızlı büyüyen bölgeler olmuştur İstanbul, Ankara ve İzmir dışındaki illerin kullandırılan konut kredileri içerisindeki payı 2010 yılından beri %7 artmıştır Seçilmiş illerin Türkiye deki konut kredileri tutarı içerisindeki payı (çeyrek yıl) Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerinin konut kredileri içerisindeki payı 2010 yılından beri %23 artmıştır Bölgelerin Türkiye deki konut kredileri tutarı içerisindeki payı (çeyrek yıl) 10 5,2 5,3 5,8 5,9 6,0 6,0 6,1 6,2 6,2 6,2 6,4 5,1 5,2 5,3 5,3 5,3 5,3 5,3 5,3 5,3 5,3 5,3 10 41,2 41,8 42,5 42,6 42,9 43,0 43,3 43,5 43,7 43,8 44,2 10,8 10,9 10,9 10,7 10,7 10,8 10,8 10,8 10,9 10,9 10,9 12,1 12,0 11,8 11,8 11,8 11,9 11,9 11,9 12,0 12,0 12,0 7,6 7,5 7,4 7,4 7,4 7,5 7,5 7,5 7,5 7,6 7,5 19,1 19,2 19,5 19,2 19,3 19,3 19,3 19,2 19,1 19,1 19,1 13,7 13,7 13,8 13,4 13,5 13,5 13,4 13,3 13,2 13,2 13,1 37,4 37,0 36,3 36,5 36,2 36,0 35,8 35,7 35,5 35,4 35,1 47,7 47,4 46,7 47,1 46,8 46,7 46,6 46,7 46,6 46,5 46,3 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 2010 2011 2012 İstanbul Ankara İzmir Diğer 78 il 2010 2011 2012 Marmara İç Anadolu Ege Akdeniz Karadeniz Doğu ve Güneydoğu Anadolu Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Finansal Türkiye Haritası verileri kullanılarak Konutkredisi.com.tr tarafından hazırlanmıştır 15

Bölüm 2 Konut Kredisi Tüketici Profili TL Kişi başına ortalama konut kredisi tutarı 3 büyük ilde 2.060 TL iken, diğer illerde ortalama 690 TL dir Anadolu da kişi başına düşen konut kredisi 3 büyük ile göre daha hızlı büyümektedir Bölgelere göre kişi başına düşen konut kredisi büyüme oranı (çeyrek yıl)...buna karşın 3 büyük ilin kişi başına düşen ortalama kredi tutarı halen diğer illerin yaklaşık 3 katıdır İllere göre kişi başına düşen ortalama konut kredisi tutarı (çeyrek yıl) 12% 2.500 1 2.000 8% 1.500 11% 1 1 8% 9% 8% 8% 8% 7% 6% 5% 4% 4% 4% 4% 4% 3% 2% 2% 3% 2% 1% 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 2010 2011 2012 İstanbul, Ankara, İzmir Ortalaması Diğer İller 6% 4% 2% 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 2010 2011 2012 Türkiye Ortalaması İstanbul, Ankara, İzmir Hariç Ortalama İstanbul, Ankara, İzmir Ortalaması 1.000 500 0 Kaynak: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Finansal Türkiye Haritası verileri kullanılarak Konutkredisi.com.tr tarafından hazırlanmıştır 16

Bölüm 3 Talep Edilen Konut Kredisi Özellikleri

Bölüm 3 Talep Edilen Konut Kredisi Özellikleri 2012 yılında konut satıcılarının talep ettiği fiyatlar %17 yükselirken, alıcıların talep ettikleri konut fiyatları %4 artmıştır Konut fiyatları endeksi geçtiğimiz yıla göre %17 artarken talep edilen konut fiyatlarındaki artış %4 olarak gerçekleşmiştir Konut fiyatları endeksi Talep edilen gayrimenkul fiyatı endeksi* Faizlerin düşmesi ile birlikte son çeyrekte 100 bin TL üzeri konutlara olan talep artmıştır Talep edilen konutların değeri 140 120 7% 7% 7% 7% 9% 8% 6% 7% 6% 7% 8% 9% 16% 16% 16% 16% 18% 16% 17% 18% 15% 18% 18% 18% 10 100 80 35% 35% 36% 37% 38% 37% 37% 37% 37% 38% 39% 38% 60 40 20 42% 42% 41% 39% 35% 4 39% 38% 42% 37% 35% 36% 0 Talep Edilen Konut Fiyatı Endeksi Konut Fiyatları Endeksi 0-100bin TL 100-150 bin TL 150-200 bin TL 200bin TL+ Son çeyrekte talep edilen konut fiyatı endeksi artmasına rağmen, konut satış fiyatlarındaki artış hızını yakalayamamıştır. Açılan bu makasın satışların azalmasına yol açması muhtemeldir * Talep edilen gayrimenkul fiyatı endeksi Konutkredisi.com.tr verileri ile 2011 Ocak ayı baz alınarak endekslenmiştir Kaynak: Konutkredisi.com.tr ve REIDIN.com verileri kullanılarak Konutkredisi.com.tr tarafından hazırlanmıştır 18

Bölüm 3 Talep Edilen Konut Kredisi Özellikleri Faizlerdeki düşüş sebebiyle kredi transferinin konut kredisi talebindeki payı 5 kat artmıştır Refinansmanın* toplam talep içerisindeki payı yılbaşına göre yaklaşık 5 kat artmıştır Krediye ihtiyaç sebebi Faiz oranlarının son çeyrekte %10 seviyesinin altına düşmesi ile birlikte refinansman talebi ciddi şekilde artmıştır Konut kredisi aylık faiz oranları Refinansman talebi 3% 3% 3% 3% 4% 4% 4% 4% 5% 10 3 15% 17% 17% 17% 16% 16% 13% 16% 14% 14% 1 14% 18% 13% 13% 13% 25% 12% 2 9% 15% 8 8 8 8 81% 82% 8 82% 81% 77% 74% 69% 1 6% 5% 3% Yaşanan konut İkincil konut Refinansman Refinansmanın Talepteki Payı (Sol) Faiz Oranı (Sağ) Refinansman olanağının tüketici tarafından daha yaygın şekilde öğrenilmesi ve faiz oranlarının gidişatını bu şekilde sürdürmesi ile birlikte refinansman talebinin artacağı öngörülmektedir * Refinansman: Daha önce kullanılmış bir kredinin aynı veya ikinci bir bankadan farklı şartlarla alınan başka bir krediyle kapatılması ya da yeniden yapılandırılması. Konut kredisi müşterileri ödemekte oldukları konut kredilerinin maliyetlerini belirli koşullar altında düşürebilmektedir Kaynak: Konutkredisi.com.tr - Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) verileri kullanılarak Konutkredisi.com.tr tarafından hazırlanmıştır 19

Bölüm 3 Talep Edilen Konut Kredisi Özellikleri Milyon TL Konut kredisi talebi ve kullanımı yoğun olarak 6-10 yıl arasında gerçekleşmiştir. Faiz oranlarındaki düşüşe rağmen 10 yıl üzeri vadelerde artış görülmemektedir Faizlerdeki ciddi düşüşe rağmen talep 6-10 yıl vadelerde yoğunlaşmış, 10 yıl üzeri talepte önemli bir artış olmamıştır Konutkredisi.com.tr den talep edilen kredilerin vadesi Son çeyrekte 6-10 yıl vade ile kullanılan konut kredilerinde büyük bir artış olmuştur Vadeye göre kredi tutarındaki net değişim (açılan-kapanan krediler) 1 11% 9% 9% 9% 1 1 8% 9% 9% 6% 8% 10 3.000 2.500 66% 68% 69% 71% 7 71% 68% 69% 7 73% 75% 71% 368 419 267 207 174 769 254 312 570 753 506 494 357 322 159 432 108 45 116-163 -148-1 27 112 163 65-25 90 161-138 1.468 487-300 2.040 754-940 2.000 1.500 1.000 500 0-500 23% 21% 22% 19% 21% 19% 22% 22% 21% 18% 19% 21% -1.000-1.500 1-5 6-10 11+ 5-6-10 11+ 10 yıl ve üzeri vadelere olan talep hala %10 u aşamamıştır Refinansman olanağı ile birlikte maliyetini düşürmek isteyen tüketiciler uzun vadeli kredilerini kısa vadeli krediler ile kapatarak 10 yıl üzeri vadelerdeki net değişimin yönünü negatife çevirmişlerdir Kaynak: Konutkredisi.com.tr ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) verileri kullanılarak Konutkredisi.com.tr tarafından hazırlanmıştır 20

Bölüm 3 Talep Edilen Konut Kredisi Özellikleri Bin TL Kredi maliyetlerindeki önemli düşüşe karşın talep edilen kredi tutarında önemli bir artış görülmemektedir Faizlerdeki düşüşe rağmen talep edilen konut kredisi tutarı medyanında ciddi bir artış görülmemektedir Talep edilen kredi tutarı (medyan) Konut kredisi faiz oranı 50-150 bin TL aralığındaki kredi talebinin payı %13 artarken, 50 bin TL altındaki kredilere olan talep ciddi oranda azalmıştır Talep edilen kredi tutarı 120 2 3% 5% 4% 4% 5% 4% 4% 5% 3% 4% 5% 5% 10 100 16% 16% 18% 19% 19% 22% 21% 21% 22% 19% 22% 23% 21% 80 12% 60 40 8% 54% 53% 56% 55% 55% 55% 54% 55% 59% 59% 57% 58% 20 4% 27% 24% 22% 22% 18% 2 21% 18% 19% 14% 15% 16% 0 Kredi Tutarı Faiz Oranı 0-50 bin TL 50-100 bin TL 100-150 bin TL 150 bin TL+ Kaynak: Konutkredisi.com.tr ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) verileri kullanılarak Konutkredisi.com.tr tarafından hazırlanmıştır 21

Bölüm 3 Talep Edilen Konut Kredisi Özellikleri Kredi maliyetlerinin ucuzlaması ile birlikte tüketici daha yüksek oranlarda borçlanabilmiş, yıl başına göre daha az peşinat ile kredi kullanmaya yönelmiştir BDDK nın belirlediği %75 maksimum kredilendirme oranının üzerindeki kredi tutarı talebi artmaktadır Talep edilen LTV * (Kredilendirme Oranı) Tüketiciler son çeyrekte ilk çeyreğe göre daha düşük peşinat ile kredi talep etmişlerdir Talep edilen ortalama LTV* (Kredilendirme Oranı) 10 10 28% 28% 29% 29% 3 34% 35% 34% 35% 37% 36% 32% 8 63% 66% 66% 66% 66% 68% 67% 68% 68% 69% 68% 66% 6 53% 58% 58% 57% 57% 55% 52% 54% 53% 51% 51% 53% 4 2 19% 14% 14% 14% 13% 11% 13% 12% 12% 12% 13% 15% 0-50 50-75 75+ * LTV ("Loan-to-value") Kredi talebinin satın alınacak konut değerine oranı. Diğer bir deyişle satın alınacak konut değerinin peşinat dışındaki kısmını, yani kredilendirilen bölümünü ifade eder. BDDK yönetmeliği gereği 2011 yılı başından itibaren bankalar istisnai durumlar haricinde %75 üstü LTV ile kredi verememektedirler. Kaynak: Konutkredisi.com.tr 22

Bölüm 4 Güncel Konut Kredisi Oranları Konutkredisi.com.tr de yer alan en uygun konut kredisi şartları (01.02.2013 tarihi itibariyle*) Kredi Vadesi (Yıl) Aylık Faiz Oranı Aylık Taksit Tutarı Aylık Maliyet Oranı 5 %0,74 2.070 TL %0,80 7 %0,76 1.615 TL %0,81 10 %0,76 1.273 TL %0,79 15 %0,79 1.043 TL %0,82 20 %0,80 939TL %0,83 30 %0,82 866 TL %0,85 * 35 yaşında, İstanbul'da yaşayan, ikamet edeceği konutu satın alacak bir müşteri, 200 bin TL konut değeri ve 100 bin TL kredi tutarı için en uygun maliyet oranına göre hesaplanmıştır Kaynak: Konutkredisi.com.tr 23