SORU HAZIRLAYAN KONTROL EDEN 5. Ünite: Songül ÇELİK KURTCEBE Döndü KESKİNKAYA 6. Ünite: Döndü KESKİNKAYA Songül ÇELİK KURTCEBE 7. Ünite: Döndü KESKİNKAYA Songül ÇELİK KURTCEBE 8. Ünite: Döndü KESKİNKAYA Songül ÇELİK KURTCEBE KOORDİNATÖR: Döndü KESKİNKAYA
Okul Öncesi Dönemde Duyu Eğitimi 5.DUYU EĞİTİMİ VE ÇOKLU DUYU YAKLAŞIMI Songül Çelik Kurtcebe 1.Aşağıdakilerden hangisi tamamıyla duyuların kullanımına yönelik önemli bir dönem olarak kabul edilmektedir. a) Okul öncesi dönem b) Ergenlik dönemi c) Yetişkinlik dönemi d) İleri yetişkinlik 2) Duyusal alanda yapılan çalışmalarda ana hedeflerden biri değildir. a) Çocuklarda farklı yüzeyleri, dokuları ve katı ve sıvı maddeleri tanıtma b) Çocuğun bilmediklerini araştırmasına destek verme c) Çevredeki benzerlik, farklılıkları algılama, çevresel değişiklikleri fark etme d) Alanla ilgili sözcükleri öğrenmeyi engelleme e) Araştırmaya dayalı kavramlar geliştirme Cevap D Not: *Farklı duyusal malzemeleri (görsel, işitsel, dokunsal, tatma ve koklamaya yönelik) inceleme olanağı sağlama, *Ses dinleme, işitsel algılama, sesin yönünü, kaynağını ayırt etme, belirli bir sese odaklanma çalışmaları gerçekleştirme, *Çeşitli tatta (Ekşi, tatlı, tuzlu, acı, baharatlı vb...) yiyecek ve içecekler tattırma, bunların tatlarıyla birlikte kokusuna odaklanmalarını da sağlama, *Dönüşümlerle ilgili sorgulamalar yapabilme ve tahminler yürütebilme, (Kâğıdı suyun içinde bekletsek ne olur? Yumurtayı ısıtsak ne olur? Sirkede bekletsek ne olur?) *Alanla ilgili sözcükleri öğrenme, *İfade edici dil aracılığıyla deneyimleri paylaşma, *Dökme, oyma, eleme, sıkma, bir elden öbür ele ya da bir kaptan diğerine nesne taşıma gibi
etkinlikler aracılığıyla küçük kas becerilerinin gelişimi, *Mobilya, giysiler ve çeşitli aksesuarlar kullanarak küçük ve kontrollü alanlarda dramatik ve yaratıcı oyunlar oynama olanağı sağlama, *Ruhsal ve bedensel rahatlamayı sağlama, *Yeni bir keşifte bulunma veya bir işi sonuçlandırma ile ilgili başarı duygusunu tatma olanaklarını sağlar. 3).Duyuların desteklenmesi alanında en yaygın olarak bilinen yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir.? a) A)Waldorf yaklaşımı b) B)Maria Montessori c) C) Reggio Emilia d) D) Hear Start Cevap B 4).Aşağıdakilerden hangisi Montessori yaklaşımın içinde yer almaz. a) Duyusal etkinlikler; basitten zora doğru ilerleyerek belirli bir düzen içinde gerçekleştirilir. b) Duyusal olarak desteklenmesini sağlayacak özel materyaller tasarlanmıştır. c) Çocukların ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak çok yönlü ve çoklu duyusal öğrenme deneyimleri yaşamalarına olanak sağlar. d) Çocukların merakları ön plana alınarak yetişkin müdahalesine ihtiyaç duymadan etkinliklerini sürdürebilecekleri ortamlar tasarlanmıştır. Cevap C Not: Çocukların ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak çok yönlü ve çoklu duyusal öğrenme deneyimleri yaşamalarıma olanak tanınmaktadır.( Waldorf yaklaşımı) 5). Waldorf yaklaşımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a) Dünyada yaygın olarak uygulanma alanı bulan ve duyuları desteklemeye yönelik çalışmalar yapması b) Çocukların çoklu duyusal öğrenme deneyimleri yaşamalarıma olanak tanır. c) Waldorf okullarında doğal yaşamla bütünleşmiş felsefeye odaklanır. d) Doğa ile ruhun uyumunu güçlendirici karşılıklı etkileşimle çocukların duyusal, bilişsel, sosyal, duygusal ve motor gelişimlerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır. e) Hem fiziksel hem de ruhsal olarak destekleyici olan çevre düzenlemesi ön plandadır. Cevap E
6). Özellikle sanatın ön planda olduğu uygulamalarla hem estetik hem de duyusal çalışmalar yapılabilmesine olanak tanıyan atölyeler ile çocuklar desteklenmektedir. Bahsi geçen yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir? a) Reggio Emilia Yaklaşımı b) Waldorf yaklaşımı c) Maria Montessori d) Hear Start 7). Son yıllardaki eğitim araştırmaları çocukların üç tipte öğrenme stilini öğrendiklerini ortaya koymuştur. Aşağıdakilerden hangisi bu üç stilden biri değildir. a) Sportif b) Kinestetik c) İşitsel d) Görsel 8). Aşağıdakilerden hangisi duyu eğitimin önem kazandığı öğrenme ve gelişme alanlarındandır? a) Çevreye olan ilgilerinin, araştırma ve keşfetme zevkinin sürekliliğini sağlar. b) Öğrenmeye olan isteklerini artırır. c) Çocukların çok yönlü düşünebilme becerilerini geliştirir. d) Hepsi e) Çocukların özgüven duymalarını sağlar. Cevap D Not: *Çocukların önce kendilerini sonra çevrelerini fark edip keşfetmelerine imkân verir. Bu da çocuğun var olan becerilerini çevrede gördükleri ile kullanıp geliştirmesine olanak tanır. * Hayal dünyalarını genişleterek farklı deneyimler kazanmalarına olanak sağlar. * Çocukların olayları, nesneleri, ilişkileri, durumları, konumları tüm yönleri ile tanıma, inceleme ve değerlendirme becerilerine yardımcı olur. * Çocukların duyularını kullanması ve dikkatini istediği şekilde kontrol edebilmesine olanak sağlar. * Bir olayın çözümüne ilişkin düşünme becerisi geliştirir. Problem çözebilme yeteneğinin gelişmesine imkan verir. * Çocukların var olan enerjilerinin ortaya çıkmasına fırsat sağlar. *Çocukların kendilerini tehlikeli durumlardan korumalarına olanak tanır.
9).Erken çocukluk döneminde çocuğun öğrenmesi için uyaranların somut olması öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır. a) Doğru b) Yanlış 10).Melih, gördüğü manzara karşısında büyülenerek hemen resmetmek istemiştir. Melih'in öğrenme stili aşağıdakilerden hangisidir. a) Dokunsal b) İşitsel c) Görsel d) Kinestetik Cevap C 11). Duyu eğitiminde göz önünde bulundurulması gereken önemli bir diğer konu da duyularla ilgili algılardır. Görme, işitme, dokunma, tatma ve koklama duyularında algılama, ayırt etme, bellekte tutma, gibi algılara yönelik çalışmalar yapılması gerekmektedir. a) Doğru b) Yanlış 12). Aşağıdakilerden hangisi çocukların görerek, dinleyerek ya da kinestetik olarak (hareket edip dokunarak) öğrendiklerini vurgulamaktadır. a) Dunn b) Boydak c) Madeja d) Gainsley
13).Sesler, müzikal ezgiler ve dinleme becerisi ön plandadır. Aşağıdakiler Dunn'ın hangi öğrenme stiliyle ilgilidir? a) Dokunma b) İşitsel c) Görsel d) Kinestetik Cevap B 14).Çocukların duyusal algılamaları...gelişimlerinin de temelini oluşturmaktadır. Noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir. a) Estetik b) Sosyal c) Bilişsel d) Çevre 15). Aşağıdakilerden hangisi çoklu duyu yaklaşımın özelliklerinden değildir. a) Beş duyunun etkin olarak kullanılmasını sağlar. b) Beyin yapılarının daha hızlı gelişmesine yardımcı olur. c) Kavram gelişimin temelini oluşturur. d) Öğrenmeye ve gelişmeye yönelik deneyimlerini artırır. e) Çocuklarda bireysel farklılıkları ortadan kaldırır. Cevap E
Okul Öncesi Dönemde Duyu Eğitimi 6. DUYULARA YÖNELİK OYUNLAR VE OYUNCAKLAR Döndü Keskinkaya 1. Duyusal deneyimler aracılığıyla Duyu oyunları aşağıdaki başarı alanlarından hangileriyle mümkün olmaktadır? I. Kendi duyu kapasitelerini arttırabilme II. Dünyayı keşfedip bilgi altyapılarını geliştirebilme III. Başarı duygusunu tadabilmeleri a) I. II. b) I. c) II. d) I.III e) I.II. III. CEVAP E 2. Duyulara yönelik oyunlar için sınıf içinde su ve kum havuzları bulundurulması yararlıdır. Bu materyallerle etkileşime geçen çocuklar; sıcak ılık soğuk, ıslak kuru, pütürlü kaygan, sert yumuşak gibi kavramları öğrenip pekiştirebilir ve bu şekilde sınıflandırma, karşılaştırma, serileme gibi.becerileri kazanabilmektedirler. Boşluluğu doldunuz? a) Bilişsel keşif b) Zihinsel beceri c) İnce motor becerisi d) Bilimsel düşünme ve keşfetme e) Kaba motor becerisi Cevap D 3. Parlak veya zıt renklerde, farklı desenleri olan materyaller verilebilir, ortamlar farklı renk ve desenlerle düzenlenebilir. Bu materyaller hangi duyu eğitimi ile ilgili bir çalışmadır? a) Görme duyusunu b) İşitme duyusuna c) Dokunma duyusunu d) Koklama duyusuna e) Tatma duyusunu 4. Tatma duyusunu desteklemeye yönelik olarak da bebeklere aydan itibaren bir iki damlayı geçmeyecek biçimde çay kaşığı ile ve her defasında tek bir tat olacak şekilde ekşi, tuzlu, tatlı gibi bazı belirgin tatlar verilebilir. Boşluğu doldurunuz? a) 2 3 ay b) 1,5 2 ay c) 1 1,5 ay d) 3 4 ay e) 4 5 ay Cevap B
5. Tatma ve koklama için de çocuklarla beraber koku keseleri ve çeşitli meyve kokteylleri ya da yiyecek ve salatalar hazırlanabilir. Bu duyu eğitimi kaç yaştan itibaren yapılması önerilir? a) 1 yaş b) 2 yaş c) 3 yaş d) 4 yaş e) 5 yaş Cevap C 6. Shonkoff ve Philips e göre anne ve babanın çocuklarıyla ilgilenmesi ve oyunlar oynaması erken.sağlayan önemli etkenlerdendir. Bu nedenle ev ortamında çok küçük yaşlardan itibaren oyun ortamları hazırlamak ve duyusal deneyimler sağlayacak etkinlikler sunmak önerilmektedir. Boşluğu doldurunuz? a) İnce motor gelişimi b) Bilişsel gelişim c) Fiziksel gelişim d) Beyin gelişimi e) Sosyal gelişim Cevap D 7. Çocukların oyun oynamaları ve gelişimleri arasında yüksek oranda ilişki bulunduğu sonucu çıkmıştır. Aşağıdaki gelişim alanları bunlardan biri değildir? a) Sosyal gelişim b) Duygusal gelişim c) Fiziksel gelişim d) Bilişsel gelişimi e) Biyolojik gelişim Cevap E 8. Zihinsel olarak çocukların en erken oyun davranışları bir nesneyi keşfetme biçiminde ortaya çıkar. Aşağıdaki davranışların hangisi en erken oyun olarak değerlendirilir? I. Nesnenin ağza götürülmesi II. Nesnenin elde tutulması III. Nesnenin sallanması IV. İki küpü birbirine vurma V. Top yuvarlama a) I. II. III. b) I.III. IV. c) IV. V. d) II. III. IV. e) I. II. III. IV. V.
9. İki yaşındaki çocukların oyunlarını gözlemleyen araştırmacılar, annelerin çocukların oyununa katıldığında gözlemledikleri aşağıdakilerden hangisidir? a) Belirgin bir şekilde kısaldığını b) Belirgin bir şekilde uzadığını c) Çocukların oynamak istemediklerini d) Çocukların oyunu yarıda bıraktıklarını e) Annelerin çok çabuk sıkıldığını Cevap B 10. Maria Montessori birçok uyarıcının önemine inanarak çalışmalarını duyuları destekleyici.materyaller geliştirme üzerinde yoğunlaştırmıştır. Boşluğu doldurunuz? a) Saydam b) Pürüzlü c) üç boyutlu d) sıvı e) katı Cevap C 11. Aşağıdakilerden hangisi Maria Montessori nin tasarladığı duyu gruplarından biri değildir? a) Dokunsal duyu b) Isıl duyu c) Ağırlık duyusu d) Denge duyusu e) Görme duyusu Cevap D Not: *Tat ve koku duyusu,*işitme duyusu ve *renklerle ilgili duyular 12. Aşağıdakilerden hangisi Duyu materyallerinin faydaları arasında gösterilmez? a) Materyalin niteliğine ve kavramına kolaylıkla odaklanarak duyularını geliştirir. b) Sınıflama, organize etme ve ayırt etme yeteneğine bağlı yöntemleri düşünme yeteneğini artırmaktadır. c) Dünyayı tanıyabilmesi için duyularını kullanmayı öğretir. d) Farklı yükseklikleri, genişlikleri, derinlikleri, ağırlıkları, renkleri, sesleri, kokuları, tatları, şekilleri ayırt edecektir. e) Erişkinlere sınıflandırmayı ve eski bilgileri ile yeni öğrendikleri arasında ilişki kurmayı öğretir. Cevap E
13. Çocukların duyularını uyarmaya yönelik yapılabilecek faaliyetler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? a) Tek başına ecza dolabını keşfetmesi b) Sahilde kum oyunları c) Kil ile ev eşyaları yapmak d) Su dolu bir leğende süngerle oynaması e) Farklı boyutta kozalak toplamak 14.Aşağıdakilerden hangisi işitme duyusu uyarma materyallerinden biridir? a) Yaprakla b) Metronom c) İri boncuklar d) Taze çiçekler e) Ahşap, metal ve plastikten yapılmış çeşitli malzemeler Cevap B
Okul Öncesi Dönemde Duyu Eğitimi 7.ÖZEL EĞİTİMDE DUYU ÇALIŞMALARI Döndü Keskinkaya 1). Çocukların; doğum öncesi, doğum sırası ve/veya doğum sonrasındaki gelişim süreçlerinde yaşadıkları çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan durumlar... durumunu ortaya koymaktadır. Boşluğu doldurunuz? A) özel gereksinim B) fiziksel gereksinim C) bedensel gereksinim D) duyu motor gereksim E) bilişsel gereksinim 2). Özel gereksinim türlerinden hangisi yetersizlikler başta olmak üzere, duyusal işlemleme, algılama ve duyuların kullanımında da yetersizlikler görülebilmektedir? I. bedensel, II. işitsel III. görsel A) I. B) I.II.III. C) III. D) II. E) I. III Cevap B
3). Aşağıdakilerden hangisi özel gereksinim grupları arasında gösterilmez? A) Zihinsel, bedensel yetersizlikler B) işitsel ve görsel yetersizlikler C) uyku problemi D) konuşma güçlüğü, E) özgül öğrenme güçlüğü Cevap C (Not: üstün yeteneklilik, yaygın gelişimsel bozukluk ve otizm) 4).Otistik özellikler gösteren ve duyusal sıkıntılar yaşayan çocuklar için aşağıdakilerden hangi uygulamalar önerilmektedir? I. duyu motor müdahaleler terapisi II. duyusal entegrasyon terapisi III. duyu uyarım yöntemleri IV. işitsel entegrasyon eğitimi A) I. B) II. C) III D) I. II. III. IV. E) I. III Cevap D
5).Normal gelişim gösteren bir bireyde entegre çalışan ve işlemleme yapan duyular aşağıdaki sonuçlardan hangisini oluşturmaz? A) Özgüveni geliştirir. B) Öz kontrol becerisini destekler. C) Vücut ve beynin eşgüdümlü hareket etmesini sağlar. D) Akıl yürütme becerisini destekler. E) Akademik öğrenme yeteneğini desteklemeyerek bireyin her tür öğrenme durumuna uygun hale gelmesini sağlar. Cevap E (Not; Odaklanma ve dikkat becerisini destekler. Akademik öğrenme yeteneğini destekleyerek bireyin her tür öğrenme durumuna uygun hale gelmesini sağlar.) 6). Özel gereksinimi olan çocuklarda duyusal işlemleme ve duyuların entegre çalışması her zaman mümkün olmaktadır. A)Doğru B) Yanlış Cevap B (Not: Özel gereksinimi olan çocuklarda duyusal işlemleme ve duyuların entegre çalışması her zaman mümkün olamamaktadır.)
7). Aşağıdakilerden hangisi özel gereksinimli çocuk grubuna dahil edilirler? I. Üstün ve özel yetenek II. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) III. Yaygın gelişimsel bozukluklar IV. Süreğen hastalık V. Ortopedik yetersizlik A) I. II B) I. II. III. C) II. III. IV. V. D) HEPSİ E) YALNIZ IV. Cevap D 8). Beyindeki işlevlerde ortaya çıkan sorunlar da özel gereksinim kategorsinde değerlendirilebilir. A) Doğru B) Yanlış 9).Aşağıdakilerden hangisi Dunn modelinde yer alan duyusal duyarlık türlerinde önerilen uygulamalar ve verilen uygulama örnekleri hem normal gelişim gösteren hem de özel gereksinim olan çocuklar için uygulanabilir. I. düşük algılama II. duyusal arayış III. duyusal kaçınma A) I. B) II. C) III. D) I. II. E) I. II. III. Cevap E
10). Duyuların entegre çalışması aşağıdaki şekilde sonuçların oluşmasını sağlarlar. Bu nedenle özellikle özel gereksinimleri olan çocuklar için, duyuların bütüncül olarak desteklendiği eğitim yaklaşımları önem kazanmaktadır. A) Doğru B) Yanlış 11).İşitme yetersizliği ya da görme bozukluğu gibi bir takım duyusal yetersizlik durumlarında da çocukların kullanmadıkları duyularının yerine diğer duyularını destekleyip geliştirmek de önemlidir. A. Doğru B. Yanlış
Okul Öncesi Dönemde Duyu Eğitimi 8.DUYU EĞİTİMİNDE HEDEFLER VE ETKİNLİKLER Döndü Keskinkaya 1). Aşağıdakilerden hangisi Duyu eğitiminde belirlenecek hedefler arasında gösterilmez? a) Çocuğun kendi bedeninin farkına varmasını sağlamak. b) Kendini diğer kişilerden, diğer canlılardan ve nesnelerden ayıran özelliklerinin farkına varmasını sağlamak. c) Çocuğun duyu organlarına ait fonksiyonlarının farkına varmasını sağlamak ve ayırt etmesini sağlamak. d) Duyu organlarını bir amaca ulaşmak için bilinçli olarak kullanabilme yeteneği kazandırmak. e) Çocuğun dikkatini aileye yoğunlaştırmasını öğretmek. Cevap E (Çocuğun dikkatini çevreye yoğunlaştırmasını öğretmek) Not: Belleğini güçlendirip geliştirmesine yardımcı olmak. 2). Duyu eğitimde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu noktalardan biri olarak değerlendirilmez? a) Duyu organlarının fizyolojik olarak, sağlıklı olup olmadığının kontrol edilmesi gerekir. b) Çocuğun bir ön değerlendirmesi yapılmalıdır. c) Çocuğun başarılı olduğu alanla ilgili yeteneklerinin daha da geliştirilmesi ve başarısız olduğu alanlarında desteklenmesi için plan yapılması gerekmektedir. d) Hangi gelişim düzeyindedir? Nelere ilgisi vardır? İlgi duyduğu ve başarılı olduğu alanlar nelerdir? Bu durumların saptanmasıyla ilgili bir çalışma yapılmaz. e) Çocuk günlük yaşantısı sırasında nesnelerin birbirlerine göre farklı özelliklerini giriştiği deneme yanılma uygulamalarıyla öğrenebilir. Cevap D 3).Selen taşımak istediği bir oyuncağını kaldıramadığını görünce bunu başka bir oyuncağına göre ağır olduğunu fark etmiştir. Selen bu davranışı aşağıdakilerden hangisi ile ilgili bir deneyim göstermektedir? a) Mekanda konum algısını ölçmek b) Dokunsal ve görsel algısını sınamak c) Nesnelerin birbirlerine göre farklı özelliklerini deneme yanılma yoluyla öğrenmiştir. d) Yer yön kavramını kazınmıştır e) Sözcük dağarcığını artırmıştır Cevap C
4).Fatih arkadaşları ile birlikte ormanda yaptıkları gezi sırasında birden çalılıklardan çıkan bir kuşun sesiyle irkilerek arkadaşının elini tutmuş ve arkadaşının da ona sarıldığını fark ederek birbirlerine gülümsemişlerdir. Fatih in bu deneyimi aşağıdaki becerilerden hangisinin geliştiğini gösterir? a) Dikkatini çevreye yoğunlaştırma b) Kendinin ve başkalarının duygularını fark etme c) Sesin kaynağını keşfetme d) Nesneleri fiziksel özelliklerine göre karşılaştırma e) Nesneleri sıralama Cevap B 5). Çubuk tarçın, limon ve şeker kullanılarak hazırlanan birer bardak suyun tadına bakmaları beklenen çocuklardan aşağıdaki kazanımlardan hangisini gerçekleştirmeleri beklenmez? a) Nesnelere dokunarak tatlarını tahmin eder. b) Nesne/durum/olayla ilgili tahminde bulunur. c) Nesne ya da varlıkları özelliklerine göre eşleştirir. d) Nesnelerin tadını tahmin eder e) Nesne/durum/olaya dikkatini verir. 6). Duyu eğitiminde kullanılan kum, su, toprak daha çok hangi duyu ile ilgili kullanılması beklenir? a) Görme b) İşitme c) Tatma d) Konuşma e) Dokunma Cevap E