Kuru Kayısı Üretim Dünya Üretimi Türkiye, dünya yaş ve kuru kayısı üretiminde birinci sırada yer almaktadır. Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyve Konseyi nin verilerine göre Türkiye nin toplam kuru kayısı arzının 2012 yılı itibariyle 177 bin ton olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Dünya kuru kayısı üretiminde yıllar itibarıyla sezon durumuna göre dalgalanmalar olabilmektedir. 2012 yılı dünya kuru kayısı üretiminin 239 bin ton civarında gerçekleştiği tahmin edilmekte olup, Türkiye bunun %74 ünü tek başına karşılamaktadır. İran, Çin, Güney Afrika, ABD, Avustralya ve Tacikistan dünyada kuru kayısı üretimi yapan diğer ülkelerdir. (Tablo 1) Tablo 1: Ülkeler İtibariyle Dünya Kuru Kayısı Üretimi (Ton) Ülkeler 2008 2009 2010 2011 2012 Türkiye 120.000 100.000 95.000 136.917 176.718 İran 18.000 25.000 24.000 23.500 24.000 Çin 4.500 5.000 5.500 5.700 6.000 G. Afrika Cum. 1.400 1.400 1.500 1.550 1.600 ABD 2.600 2.500 2.500 2.600 1.500 Avustralya 450 450 600 650 700 Tacikistan 30.000 30.000 Diğer 30.000 28.000 28.500 Toplam 146.950 164.350 189.100 198.917 239.018 Kaynak: Uluslararası Sert Kabuklu Ve Kuru Meyve Konseyi - INC Türkiye Üretimi Ülkemizde kayısı başta Malatya olmak üzere, Elazığ, Erzincan, Sivas, Kars, Iğdır illeri ile Ege, Akdeniz, İç Anadolu ve Marmara bölgelerinde üretilmektedir. Üretilen kayısının önemli bir bölümü kurutulduktan sonra ihraç edilmekte geri kalanı büyük oranda sofralık olarak bir kısmı da meyve suyunda olduğu gibi sanayi üretiminde kullanılmaktadır. Malatya Türkiye nin en önemli kayısı üretim merkezi olması itibariyle, kuru kayısı ihracatımızda özel bir önemi bulunmaktadır. Türkiye yaş kayısı üretiminin yarıdan fazlasını sağlayan bu ilimizde üretim yoğun olarak kuru kayısıcılığa yönelik olup, üretilen kayısının önemli bir bölümü kurutulmakta ve kurutulan kayısının yaklaşık % 90-95 i ihraç edilmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde, gerek ağaç sayısı gerekse yaş ve kuru kayısı üretim miktarları ile Malatya ilimiz sadece ülkemizin değil bütün dünyanın kayısı üretim merkezi konumunda bulunmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2013 1
Dünya Dış Ticareti Dünya Kuru Kayısı İhracatı Dünya kuru kayısı ihracatına ilişkin veriler incelendiğinde, ülkemizin %76,8 lik pay ile söz konusu ürünün ihracatında birinci sırada yer aldığı, ülkemizi sırasıyla Tacikistan, Almanya ve Fransa nın takip ettiği görülmektedir. (Tablo 2) Tablo 2: Dünya Kuru Kayısı İhracatı (Bin Dolar) Ülke 2010 2011 Değişim Pay Türkiye 350.602 360.907 2,9% 76,8% Tacikistan 40.514 20.416-49,6% 4,3% Almanya 10.588 12.067 14,0% 2,6% Fransa 8.321 10.433 25,4% 2,2% Özbekistan 8.100 9.125 12,7% 1,9% A.B.D 7.313 7.418 1,4% 1,6% Hollanda 5.346 7.039 31,7% 1,5% Afganistan 0 6.532 1,4% İtalya 3.072 4.607 50,0% 1,0% Güney Afrika 5.657 4.497-20,5% 1,0% Toplam 461.324 470.103 1,9% 100,0% Kaynak: Trademap Dünya Kuru Kayısı İthalatı Kuru kayısı ithalatına ilişkin verilerin yer aldığı aşağıdaki tablonun incelenmesinden de görüleceği üzere, dünya kuru kayısı ithalatının %13,2 si A.B.D. tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu ülkeyi sırasıyla, İngiltere, Rusya Federasyonu ve Almanya takip etmektedir. Tablo 3: Dünya Kuru Kayısı İthalatı (Bin $) Ülke 2010 2011 Değişim Pay A.B.D. 54.632 63.226 15,7% 13,2% İngiltere 38.725 44.847 15,8% 9,4% Rusya Fed. 83.510 43.873-47,5% 9,2% Almanya 36.798 41.703 13,3% 8,7% Fransa 34.274 32.387-5,5% 6,8% Avustralya 16.183 20.727 28,1% 4,3% Kazakistan 2.783 18.093 550,1% 3,8% Brezilya 12.620 16.452 30,4% 3,4% Hollanda 11.231 15.828 40,9% 3,3% Ukrayna 9.841 10.797 9,7% 2,3% Toplam 448.673 477.741 6,5% 100,0% Kaynak: Trademap Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2013 2
Türkiye Dış Ticareti Türkiye nin Kuru Kayısı İhracatı Kuru kayısı, kuru meyve sektörümüzün önemli geleneksel ihraç ürünlerinden birisidir. Kuru kayısı ihracatımızda dikkati çeken bir diğer husus da ihracatımızın belirli ülkelere yoğunlaşmasıdır. Dünyanın en önemli kuru kayısı ithal eden ülkeleri incelendiğinde, ülkemizin de en önemli ihraç pazarlarından olan ABD nin ilk sırada yer aldığını ve bu ülkeyi sırasıyla Rusya Federasyonu, Fransa, Almanya ve İngiltere nin izlediği görülmektedir. En fazla ihracat yapılan ilk 10 ülkenin bütün kuru kayısı ihracatımızdaki payı %68 dir. (Tablo 4) Tablo 4: Ülke Bazında Türkiye nin Kuru Kayısı İhracatı Ülke A.B.D. Miktar (Ton) 2011 2012 Değer (Bin$) Miktar (Ton) Değer (Bin$) Değişim Pay 13.032 55.502 14.314 44.564-19,7% 15,0% Rusya Federasyonu Fransa Almanya İngiltere Avustralya Brezilya Hollanda İspanya 11.471 38.797 13.532 32.908-15,2% 11,1% 6.370 29.456 7.311 26.997-8,3% 9,1% 8.035 36.497 7.146 24.787-32,1% 8,4% 6.496 27.348 6.615 19.563-28,5% 6,6% 4.857 20.608 5.291 16.192-21,4% 5,5% 3.966 16.253 3.619 12.785-21,3% 4,3% 2.910 12.025 2.623 8.111-32,5% 2,7% 1.828 7.756 2.241 8.080 4,2% 2,7% Mısır 1.681 6.515 2.676 7.401 13,6% 2,5% Toplam 90.321 360.907 101.569 296.558-17,8% 100,0% Kaynak : Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2013 3