25 SORUDA KANAL İSTANBUL
Başka Seçenek Yok: Ya Kanal Ya İstanbul.
Kanal İstanbul herkesten önce ve herkesten çok bilim insanlarının, uzmanların konuşması gereken, geri dönüşü olmayan, çok boyutlu bir proje. Ne var ki yeterince konuşulup tartışılmasına izin verilmeden, idari süreçler hızlandırılarak alelacele yapılmak isteniyor. Oysa konunun uzmanlarına kulak veren herkes Kanal İstanbul un nasıl korkunç riskler taşıdığını, ne büyük felaketlere kapı açtığını hemen anlayacaktır. Kanal İstanbul projesine sağduyusuyla, vicdanıyla bakan, bu konuda partizanlık yapmayan herkes; bu devasa rant ve inşaat projesine İstanbul un değil, kurdukları israf düzeni halk tarafından bozulmuş bir avuç insanın ihtiyacı olduğunu hemen görecektir. Onun için diyoruz ki, başka seçenek yok: Ya kanal ya İstanbul. Tercihinizi yapın ve iradenizi gösterin. Sevgi ve saygılarımla, Ekrem İmamoğlu İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
Kanal İstanbul nedir, neden yapılmak isteniyor? 01
Asıl maksadı İstanbul un Avrupa Yakasında kuzeyden güneye 45 km uzunluk ve 400 m genişlikte bir hendeği deniz suyuyla doldurarak manzaralı yeni yerleşim yerleri kurmak olan çılgın emlak projesi, imar rantları üzerinden küçük bir azınlığı zengin etme girişimidir. İstanbul Boğazı üzerindeki gemi trafiğinin ve kaza riskinin arttığı iddiası, Boğaz dan daha dar, daha sığ ve daha uzun olacak Kanal için, yapılma gerekçesi olarak sunuluyor. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 03
İstanbul Boğazı nda gemi trafiği artıyor mu, azalıyor mu? 02
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 İstanbul Boğazı ndan bir yılda geçen gemi sayısı, 2006-2020 yılları arasında %30 oranında azalmıştır. Bu azalış trendi gelecekte de sürecektir çünkü, Rusya nın dış ticaret için Karadeniz yerine Baltık Denizi limanlarına ağırlık vermesi, buzulların erimesiyle Kuzey Buz Denizi nde yeni geçiş rotalarının ortaya çıkması, dünya genelinde petrol rezervlerinin azalması ve bunun yerine yenilenebilir enerji kaynaklarının etkinliğinin artması, akaryakıt boru hatlarıyla birim başına taşıma maliyetlerinin daha avantajlı hale gelmesi gibi yapısal sebeplere bağlıdır. Yani; Bakanlığın 2050 yılı için yaptığı geçiş projeksiyonlarının varsayımları hatalıdır ve global eğilimleri görmezden gelmektedir. İstanbul Boğazı ndan yıllara göre geçiş 55K 50K 45K 40K 35K 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 05
İstanbul Boğazı nda gemi kazaları artıyor mu, azalıyor mu? 03
İstanbul Boğazı nda tek yönlü trafik uygulamasına geçilmesi, tankerlerin Boğaz ı sadece gündüzleri kullanabilmesi kuralı, 250 metrenin üzerindeki tankerlere hem kılavuz kaptan hem de römorkör bulundurma zorunluluğu getirilmesi ve yeni kontrol teknolojilerinin kullanılmasıyla birlikte son 25 yıldır İstanbul Boğazı nda trajik bir kaza yaşanmamıştır (yaşanan kaza sayısındaki düşüş oranı %40 tır). 2004-2019 arasındaki 16 yılı kapsayan dönemde Boğaziçi nde meydana gelen kaza sayısı 86 dır. Yine bu dönemde İstanbul Boğazı ndan toplamda 779.011 gemi geçtiği düşünüldüğünde, geçişlerin kazayla sonuçlanma oranının 0.0001 olduğu görülecektir. Üstelik kazaya karışan bu 86 geminin %82 sinin 150 metreden küçük olduğu da göz önünde bulundurulduğunda kazalar ve onların yol açacağı felaketler argümanı kendiliğinden çökmektedir. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 07
Montrö Sözleşmesi neden önemli ve Kanal İstanbul un sözleşmeye etkisi ne olacak? 04
Montrö, benzer uluslararası geçiş yollarına sahip ülkelere nispetle, Türkiye ye Boğazlar üzerinde geniş egemenlik yetkileri tanıyan önemli bir sözleşmedir. Bu sözleşmeyle birlikte Karadeniz, barışın hâkim olduğu istikrarlı bir dengeye kavuşmuştur. Montrö Sözleşmesi nin bir şekilde delinmesi Boğazlarda Türkiye aleyhine bir transit geçiş rejimi ni gündeme getirecektir. Böyle bir durumda; Barış zamanında, yabancı savaş gemilerinin ve denizaltılarının Boğazlardan serbestçe geçebilmesi mümkün hale gelecek; savaş zamanında ise Türkiye nin Boğazlar üzerinde sahip olduğu mutlak egemenlik hakları ortadan kalkacaktır. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 09
Gemiler, Kanal İstanbul u kullanmaya zorlanabilir mi?
Kısa cevap: Hayır! Kanal dan geçiş bedelinin, merkezi yönetimin dile getirdiği gibi ton başına beş kat daha fazla olması durumunda, Montrö Sözleşmesi gereği boğazı ücretsiz olarak geçebileceğini bilen gemiler, Kanal ı değil Boğaz ı tercih edecektir. Üstelik Kanal ın Boğaz a nispetle daha dar ve sığ olması, intikal süreleri açısından da Kanal ın dezavantajlı durumda olacağını göstermektedir. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 11
Kanal İstanbul kaç yıl içinde tamamlanacak ve bunun yurttaşlara maliyeti ne olacak?
7 yıl içinde tamamlanacağı duyurulduğu halde, gerçekçi değerlendirmeler projenin 10 yıllar boyunca süreceğine işaret ediyor. Projenin asıl maliyeti, gelecek kuşakların doğadaki diğer türlerle birlikte sağlıklı bir çevrede yaşama hakkına yönelttiği varoluşsal tehdittir. Bugüne kadar merkezi yönetimden çok çelişkili rakamlar duyulmuş olsa da, bakanlık temsilcilerinin uluslararası tanıtımlarda projenin en az 65 milyar dolara (540 milyar TL) mal olacağı açıklamaları basına yansımıştır. Tüm bu tutarsızlıklara, halkın yaygın biçimde projeye karşı olması ve projenin yol açacağı yıkıcı çevresel etkiler de eklendiğinde, ulusal ve uluslararası bankaların projenin yapılabilirliğine inanmadığı, bu nedenle projeye kaynak ayırmaya gönüllü olmadığı biliniyor. 10'larca yıl mı? 7 yıl mı? 540 milyar TL mi? 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 13
Kanal İstanbul'a ayrılacak bütçe başka alanlarda kullanılsaydı neler yapılabilirdi?
Gelecek kuşaklara 540 milyar TL lik devasa bir borç yükü getirecek bu çılgın emlak projesi yerine; 60 defa Yenikapı-Hacıosman metro hattı açılır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın kentsel dönüşüm yatırımları 14 katına çıkarılır. 8 milyon konut veya iş yeri yenilenir; 3,1 milyon yeni konut inşa edilir. 50 milyon öğrenci için okul yapılır. 770 bin yatak kapasiteli hastane inşa edilir. 11,5 milyon öğrenciye yurt yapılır. 29 milyon öğrenciye eğitim bursu verilir. 50 milyon ihtiyaç sahibine sosyal yardım ulaştırılır. 1,5 milyon kişi 10 yıl boyunca istihdam edilir. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 15
Kanal İstanbul projesi ne kadarlık bir alanı kapsıyor?
Proje 9 ilçenin (Arnavutköy, Başakşehir, Küçükçekmece, Avcılar, Bağcılar, Bakırköy, Bayrampaşa, Esenler, Eyüpsultan) sınırlarının içine girmekte, 19 mahalleyi kapsayan 36.453 hektarlık yani yaklaşık 90.000 futbol sahası büyüklüğünde, 350 milyon metrekarelik bir alanı, yani İstanbul yüzölçümünün %6,4 ünü kaplamaktadır. Proje alanının %4 ü, sakinleri bulunan yerleşik alan; %50 si halihazırda etkin bir şekilde ekilen ve biçilen tarım alanları; %20 si ise çayır ve fundalıklar dahil olmak üzere orman ve ağaçlık alanlar, mera alanları, göl alanları ve su havzası alanlarını içermektedir. 01 09 10 Eyüpsultan 02 04 03 05 08 07 06 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 17
Kanal İstanbulla birlikte yeni alanlar imara açılacak mı?
Kanal İstanbul projesi ile birlikte 10.191 hektar alan (yani ortalama bir İstanbul ilçesinin, örneğin Bağcılar'ın 3,5 katı bir alan) imara açılmaktadır. Bu alanların imara açılması, hem yüksek gelir grubuna yönelik inşa edilecek devasa bir inşaat furyasını hem de İstanbul un kapasitesini zorlayan ilave bir nüfusu beraberinde sürükleyecektir. Basit bir hesap, bu proje ile bölgeye 2 milyon ek nüfusun getirilmek istendiğini açığa çıkarıyor. Mevcut 16 milyon nüfusuyla doğal eşiklerine hâlihazırda ulaşmış bir mega kentte, 2 milyonluk ilave nüfus çekecek yeni bir yerleşim projesi önermek; istihdam, eğitim, sağlık, ulaşım, su ve hava kalitesi, atık yönetimi gibi başlıklarda büyük krizleri gündeme getirecektir. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 19
Hâlihazırda Kanal İstanbul proje alanında ikâmet eden İstanbullular projeden nasıl etkilenecek?
Proje alanındaki mevcut yerleşimlerin büyük bir kısmı orman köyü niteliğindedir. Yöre sakinleri genel olarak ormancılık, tarım ve hayvancılıkla geçiniyor. Kanal İstanbul projesinin hayata geçirilmesi halinde, yöre sakinlerinin geçim kaynakları olan tarım ve hayvancılık faaliyetleri sona erecek ve yerleşik nüfus yerinden edilecektir. Merkezi yönetimin hazırladığı planlarda, 10 yıllarca sürecek inşaat faaliyetleri esnasında ve sonrasında yerleşik halkın yaşamını nasıl sürdüreceğine dair herhangi bir öneri bulunmuyor. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 21
Kanal İstanbul projesi tarım alanlarını nasıl etkileyecek?
Kanal İstanbul ile proje alanı ilan edilen bölgede 20.000 futbol sahası büyüklüğünde, 136 milyon metrekarelik tarım alanı yok edilecek ve alan ağırlıkla gelişme konut alanı olarak yapılaşmaya açılacak. 200 bin ton buğday üretim potansiyeli ve 30.000 tarımsal istihdam sağlama kapasitesine sahip tarım arazilerinin ve buralardan elde edilecek tarımsal ürünlerin kaybı sadece geçimini tarım faaliyetlerinden sağlayanları değil tüm İstanbulluların sağlıklı ve güvenli gıdaya erişim hakkını yakından ilgilendiriyor. 2 5 S O R U DA K A N A L İ S TA N B U L 23
Kanal İstanbul, İstanbulluların su kaynaklarını ve içme suyu rezervlerini nasıl etkileyecek?
Kanal İstanbul projesiyle dünya tarihinde ilk kez bir baraj kamu eliyle yıkılacak! Yılda 1,5 milyon İstanbulluya su sağlama kapasitesine sahip Sazlıdere Barajı tamamen; Terkos Gölü nün ise güneydoğu su toplama havzası kanal kazımı sırasında yok edilecek! Kanaldan akacak tuzlu deniz suyunun yer altı sularına ve oradan da içme suyu rezervlerine karışmasıyla İstanbul için yakın gelecekte büyük çaplı bir su krizi gündeme gelecek! Sazlıdere ve Terkos Barajları 6 milyon İstanbullunun su ihtiyacını karşılıyor. Bunların yok edilmesi demek, içtiğimiz üç bardak sudan birini sağlayan su kaynaklarını kaybetmek demektir. Üstelik Kanal projesi gerçekleşirse eklenecek 2 milyonluk ilave nüfusla birlikte su ihtiyacının da artması beklenmektedir. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 25
Projeden orman arazileri nasıl etkilenecek?
İnşaat sırasında 420,6 hektarlık orman arazisinin doğrudan yok edileceği, proje dokümanlarında yer almaktadır. Bununla birlikte, proje etki alanında kalan ve projeden etkilenecek olan orman arazisinin 1.289,6 hektar, kentsel rezerv alanı ilan edilen bölgedeki orman arazisinin ise 3.030 hektar olduğu göz önünde bulundurulduğunda, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan orman alanının çok daha büyük olduğu fark ediliyor. Toplamda, 13.400 hektar orman arazisi yok edilecek, 287 hektar muhafaza ormanı proje nedeniyle kaybedilecek ve proje için 394.000 ağaç kesilecektir. Bütün bunlar, 1,2 milyon kişinin 1 yıllık oksijeninin kaybolması anlamına gelmektedir. 2 5 S O R U DA K A N A L İ S TA N B U L 27
Marmara Denizi projeden nasıl etkilenecek?
Marmara Denizi'ndeki mevcut oksijen eksikliğini "kronik astımlı" bir hastaya benzeten uzmanlara göre buradaki tek oksijen kaynağı Çanakkale Boğazı'nın altından giren Akdeniz suyudur. Buna karşılık İstanbul Boğazı'ndan geçerek gelen su, Marmara'ya o hızla çıkınca başka türlü karışma imkanı bulamayan alt tabaka suyunu vakumlar gibi emer ve üst su ile karıştırır. Bu süreç tüm sene boyunca devam eder. Üst tabaka 3 ayda bir, alttaki tabaka ise 7 yılda bir değişir. Kanal ın devreye girmesiyle birlikte akıntı dinamiği değişeceğinden, Marmara Denizi nde atık birikmesi sonucu doğacaktır. Sudaki oksijen oranındaki büyük azalışın da etkisiyle Marmara Denizi nde canlı yaşamı büyük ölçüde sona erecektir. Yaşamını yitiren organizmaların çürümesi, oksijen eksikliği ve sudaki hareketin azalması korkunç kötü bir kokunun yayılmasına sebep olacak, kıyıları ve kıyılara yakın yerleri yaşanılmaz kılacak, etki alanını Akdeniz içlerine kadar taşıyacaktır. İstanbullular sadece Karadeniz tarafında; 168 i balık olmak üzere, yuvası deniz olan toplam 3.774 canlı türü komşusunu kaybedecektir. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 29
Kanal İstanbul projesinin İstanbul'un iklimine, doğal yaşamına etkileri nasıl olacak?
İnatla hayata geçirilmek istenen Kanal İstanbul projesi, kısa vadede yerel, sonrasında ise bölgesel iklimi olumsuz olarak etkileyecek ölçekte sonuçlar doğuracaktır. Bütün bilimsel uyarılara rağmen Kanal İstanbul inşaatına başlanacak olursa, bölge 10 yıllarca bir hafriyat ve inşaat sahası olacaktır. Uygulama aşamasında sarf edilecek devasa miktardaki fosil yakıtın doğrudan yol açacağı karbon salınımına ilaveten, inşaat malzemelerinin üretimi ve lojistiği sırasında ortaya çıkacak dolaylı etkilerle yoğun bir sera gazı emisyonu ortaya çıkacaktır. Ayrıca korunması gereken birçok bitki ve hayvan türünün yaşam alanları zarar görecek, kırsal alanlar yok olacak, kentsel ısı adaları oluşacak ve ortaya çıkacaktır. Kanal İstanbul Projesi, küresel iklim krizi kapıdayken, bu krize karşı zayıflamış, doğası yıkıma uğramış, kırılgan bir İstanbul yaratacaktır. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 31
Kanal İstanbul hava kirliliğini nasıl etkileyecek?
Hafriyatlar nedeniyle her gün 10.000 kamyon araç trafiğine katılarak mevcut trafik yoğunluğunu büyütecek ve hafriyat kamyonları karbondioksit emisyonunu artırarak hava kirliliğine yol açacaktır. Bununla birlikte, Avrupa Yakası atmosferinde inşaat faaliyetleri kaynaklı uçuşan toz zerreciklerinin de ilave bir sera etkisi yaratması ve çevredeki tarım alanlarına yayılarak üretime zarar vermesi bekleniyor. Kanal, İstanbul Boğazı nın adeta doğal bir baca sistemi gibi çalışan hava akım dinamiğine sahip olamayacağı için, gemi bacalarından çıkan zehirli gazlarla çevresinde önemli hava kirliliği ve sağlık problemlerine neden olacaktır. Ayrıca İstanbul un batısında hava sistemlerinin geldiği yönde inşa edilecek olan Kanal daki gemilerden ve etrafındaki uydu kentlerden salınacak ilave emisyonlar, lösemi, üst solunum yolları hastalıklarında artışa yol açabilecek, tehlike yaratacak ölçüde hava kirliliğine ve asit yağışlarına neden olabilecektir. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 33
Kanal İstanbul, deprem ve diğer afetler açısından risk oluşturuyor mu?
16 milyon İstanbulluyu ilgilendiren deprem tehlikesi, küçük bir azınlığa menfaat temin etmek için kurgulanmış Kanal İstanbul gibi bir emlak projesinin kısır zeminine sıkıştırılamayacak kadar önemli, bu şehrin en acil ve öncelikli gündemidir. Üzerine halen konuşuluyor olsa da bu projeye karşı çıkanların temel argümanı hiçbir zaman Kanal kazılarının depremi tetikleme olasılığı olmamıştır. Yapılan saha çalışmalarına göre, İstanbul daki mevcut 1.3 milyonluk bina stoğunun deprem sonrasında beşte birinin kullanılamaz hale geleceği, 45 bin binanın ise tamamen yıkılacağı ortaya konmuşken; bu bina stoğunu yenilemek yerine kaynakları başka bir amaç için kullanmak insan hayatını hiçe saymaktır. Zemininde sıvılaşma riskinin yüksek olduğu defalarca ölçülmüş bir alan üzerine kanal kazıp yeni bir şehir inşa edileceğinin açıklanması, can ve mal kayıpları açısından beklenen afeti bir felakete döndürecektir. Üstelik İstanbul u boydan boya yaracak kanal, afet sonrası müdahaleyi de zora sokacak, yaralılara ulaşmayı ve bölgenin tahliyesini güçleştirecektir. Kanal üzerinden köprüler ya da altından tünellerle devamlılığı sağlanacağı söylenen su, atık su, doğalgaz, elektrik, petrol vb. altyapı hatlarının daha kırılgan olacağı açıktır. Ayrıca deprem sonrasında Kanal ın heyelanla tahrip olması ve tıkanması olasılığı oldukça yüksektir. Türkiye ekonomisinin lokomotifi olan İstanbul un böyle bir afetten sonra alacağı hasar tüm ülkeyi derinden etkileyecektir. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 35
Kanal İstanbul la birlikte İstanbul nüfusunun yarısı bir adada yaşamak durumunda mı kalacak?
Kısa cevap: Evet! İstanbul Boğazı ile açılacak Kanal arasında oluşacak adaya 9 milyon İstanbullunun hapsedilmesi gibi bir durum ortaya çıkacak. Bu adaya sadece deniz yolu, köprü veya tüneller vasıtasıyla ulaşılabilecek. Büyük bir deprem sonucu bu yolların kısmen veya tamamen hasar görmesi durumunda ise acil müdahale ve afet yönetimi mümkün olamayacağından, yaşanacak can kayıpları daha da artacak. Askeri uzmanlar, kanaldan sonra oluşacak adanın İstanbul'un güvenliği ve Trakya'nın savunması açısından stratejik bir hata olacağına dikkat çekiyor. Bu açıdan Kanal projesi çalışmaları sırasında Genelkurmay Başkanlığı ndan görüş alınmamış olması bir skandaldır. 1 inci Ordu Komutanlığı sorumluluk alanında yer alan İstanbul, Trakya ve Güney Marmara nın, harbe hazırlık, kuvvet yapılanması ve savunma planlarında yapılacak radikal değişikliklerle önümüzdeki on yılda 7-8 milyar dolarlık bir ilave bütçeye ihtiyaç duyulacağı anlaşılıyor. Kanal İstanbul ulusal güvenliğe karşı bir tehdittir. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 37
Kanal İstanbul projesinden sit alanları nasıl etkilenecek?
Kanal İstanbul proje koridoru ve etkilenme alanı çok önemli bir arkeolojik ve doğal sit alanını içermektedir. 2009 yılında dünyanın en önemli arkeolojik keşiflerinden biri olarak belirlenen Bathonea Antik Kenti ile Küçükçekmece lagün havzasında bulunan ve tarihi MÖ. 12.000 yıllarına kadar uzanan Yarımburgaz Mağaraları bu bölgede yer almaktadır. Proje ile birlikte Küçükçekmece iç dış kumsalı, Soğuksu Birinci Derece Doğal Sit Alanı ve Rhegion Birinci İkinci Derece Arkeolojik Sit Alanları yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 39
Proje sürecinde kaç ton hafriyat çıkacak, hafriyat nasıl taşınacak ve maliyeti ne olacak? 20
Kanal projesi ile, Güngören, Esenler ve Bağcılar ilçelerinin toplamını 10 katlı apartman yüksekliğinde toprakla örtebilecek düzeyde bir hafriyat ortaya çıkacaktır. İnşaat süresince Atatürk Barajı na eşdeğer 8 adet şantiye kurulması gerekecektir. Kazıdan çıkacak hafriyatın kaldırılması ve taşınması bedeli güncel kur ile yaklaşık 148 milyar TL dir. Karadeniz kıyısında yapılması öngörülen ürkütücü boyutlardaki dolgu alanları kamu yararı ve Kanal İstanbul Projesi için bir amaç değil, bu projede ortaya çıkacak 1,3 milyar m³ lük kazı ve tarama malzemesinin bertaraf edileceği/depolanacağı bir araçtır ve bu haliyle açıkça kanunlara aykırıdır. Hafriyatlar konusunda hazırlanan ÇED raporu, sadece kanal kazısı (su yolu) sırasında çıkacak hafriyatla ilgili hükümler içermektedir. Kanal çevresindeki inşaatlardan çıkacak hafriyatlarla ilgili herhangi bir çalışma yapılmadığı anlaşılmaktadır. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 41
Kanal İstanbul un inşaat sürecinde ve sonrasında İstanbul trafiği nasıl etkilenecek?
Plan raporunda, Kanal ı aşmak için otoyol köprüleri yapılacağından söz edilmiş olmasına rağmen bu köprülerin teknik detayları ve yapım maliyetlerine hiç değinilmemiştir. Ayrıca ÇDP revizyonu raporunda isimleri geçen ancak 1/5.000 ve 1/1.000 ölçekli imar planlarına işlenmemiş ekolojik, yaya ve servis köprüleri ile teleferik hatlarının yerleri ve sayıları hakkında da herhangi bir bilgi bulunmamaktadır, Merkezi yönetimden çelişkili açıklamalar gelse de, Kanal ı aşmak için, 1 i demiryolu geçişi için olmak üzere, toplam 8 adet köprü yapılacağı anlaşılıyor. Bu köprülerden 4 ü Boğaziçi Köprüsü nden daha büyük olup diğerleri de mevcut Boğaz köprülerine yakın boyutlardadır. Kazı ve inşaat sonucu ortaya çıkacak hafriyat düşünüldüğünde, saatte 418, günde 10 bin hafriyat kamyonu trafiğe katılacak, toplam 3,4 milyon yeni yolculuk oluşacaktır. Sadece bu yoğunluk bile İstanbul trafiğinin %10 artmasına sebep olacaktır. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 43
Proje kapsamında inşa edilecek limanlar deniz yolu taşımacılığı için gerekli midir?
Proje kapsamında konteyner limanları, lojistik merkez ve marina gibi ulaştırma yapıları planlanmaktadır. Kanalın kuzeyinde ve güneyinde konteyner limanları planlanırken nereden nasıl yük taşınacağına, nereyle entegre olacağına ilişkin herhangi bir analiz ya da çalışma ortaya konmuş değildir. Marmara Konteyner Limanı ile Karadeniz girişindeki Karadeniz Konteyner Limanı projelerinin, Kanal İstanbul projesi ile doğrudan bir ilişkisi olmadığı gibi, hiçbir kamu yararı ve tutarlı gerekçesi de bulunmamaktadır. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 45
Kanal İstanbul projesi için güvenebileceğimiz, teknik açıdan yeterli bir ÇED Raporu yok mu?
Kısa cevap: Maalesef, hayır! Fayda-maliyet analizi içermeyen ÇED raporunda ortaya konan hayati önemdeki değerlendirmelerden çoğu, karşı argümanlarla defalarca kez yanlışlanmıştır. Projenin deprem riskini göz önünde bulundurmadığı, su kaynakları, orman ve tarım alanlarına vereceği tahribatın objektif olarak kapsamlı bir incelemeye dayandırılmadığını dile getiren bilim insanları görüşlerini açık kimlikleriyle her fırsatta savunmaktadırlar. Kamuya açık yapılan çalıştaylara davet edilen projeyi savunan karşı görüşteki uzmanlar, davete icabet etmemiş ve meslektaşlarıyla tezlerini tartışmaktan kaçınmışlardır. Yalnızca ortaya atanın kişisel kariyerini etkilemekten çok daha büyük sonuçları olacak böyle bir projenin hangi açıdan yapılabilir olduğuna dair makul açıklamalar yapma zorunlulukları, bu uzmanların tarih karşısında sorumlu oldukları hayati bir husustur. Proje için güzergâh belirleme çalışmaları sırasında kendisinden ısmarlama rapor istenen ünlü bir profesörün, itirazı üzerine açık ve örtük olarak tehdit edildiği beyanları ulusal medyada haber olmuştur. Tüm bu değerlendirmeler ışığında ÇED Raporu nun bilimsel, teknik ve etik açıdan yeterli ve güvenilir olmadığı söylenebilir. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 47
Kanal İstanbul sürecinde halkın bilgilendirilmesi ve katılımı sağlandı mı?
Bir emlak projesi olarak ortaya atılan Kanal İstanbul un baştan beri çok sınırlı bir muhatabı vardı ve bu muhatap hiçbir zaman 16 milyon İstanbullu olmadı. Proje 2011 de kamuoyuna duyurulduktan 7 yıl sonra ilk kez, etkin bir duyuru yapılmadan ve sırf prosedür gerektirdiği için alelacele (projeden doğrudan etkilenecek bölge halkı ve muhtarların alınmadığı, başka ilçelerden otobüslerle getirilen katılımcılardan oluşan) az sayıda kişinin katıldığı bir halk toplantısı tertiplenmişti. Halkın görüşlerinin alındığı ikinci bir organizasyon gerçekleştirilmediği gibi, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi süreçten tamamen dışlanmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi nin 10 Ocak 2020 de gerçekleştirdiği Kanal İstanbul Çalıştayı bu konuda yapılmış en kapsamlı katılım faaliyeti olmuştur. Kanal İstanbul projesine ilişkin konu başlıkları 39 uzman konuşmacı tarafından değerlendirilmiştir. Çalıştay, tüm İstanbul halkına açık olarak gerçekleştirilmiş ve 2.658 kişi izleyici olarak katılmış, Fikrini Söyle platformu aracılığıyla vatandaşlar fikirlerini beyan etmişlerdir. Davetli oldukları halde, projeyi üreten ve uygulayacak kurumlar bu çalıştaya katılmamışlar, bilim insanlarının ve halkın görüşlerine değer vermediklerini açıkça ortaya koymuşlardır. 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 49
Kanal İstanbul a kimin ihtiyacı var? İstanbul un mu, bir avuç insanın mı?
İşsizlik, yoksulluk, trafik, eğitim ve sağlık hizmetlerinde yetersizlik, betonlaşma, deprem riski gibi sorunlarla uğraşan İstanbulluların, Kanal İstanbul gibi bir ihtiyacı, böyle bir önceliği hiç yok. Türkiye, geleceği bu kadar belirsiz, bu kadar büyük ve çok boyutlu riskler taşıyan bir projeye bütçe açığı kadar kaynak ayırabilecek bir ülke değil. Peki, bütün bunlara rağmen Kanal İstanbul için bu acele, bu ısrar, bu dayatma neden? Kanal İstanbul a kimin, neden ihtiyacı var? Kanal İstanbul projesine yönelik bilim insanlarının uyarı ve eleştirileri neden dinlenmiyor, niçin bunları söyleyenler hain ilan ediliyor? Çünkü Kanal İstanbul, bazıları için rüya gibi bir proje! Mesela Kanal güzergahından araziler, arsalar kapatmış, rant ve spekülasyon işlerini iyi bilenler için... Mesela bu projeden ihale alacak olanlar için ki hangileri olabileceğini hepimiz biliyoruz. Mesela Kanal ın etrafına kurulacak şehirde gökdelenleri, plazaları, dev konut projeleri yükselecek olanlar için... Mesela ortaya çıkacak devasa rantı yönetecekler için... Kanal İstanbul a onların çok ihtiyacı var! 25 SORUDA KANAL İSTANBUL 51
Tercihini Yap, İradeni Göster: Ya Kanal Ya İstanbul!
www.kanal.istanbul