MEME KANSERİ ve ERKEN TEŞHİS Dr.Koray Öcal Mersin Tıp Fak.Genel Cerrahi AD.Meme-Endokrin Cerrahisi Grubu
MEME KANSERİ NEDİR? Meme süt bezleri ve burada üretilen sütü meme başına taşıyan kanallardan oluşan bir salgı bezidir. Bu süt bezleri ve kanalları döşeyen hücrelerin, kontrol dışı olarak çoğalmalarına MEME KANSERİ denir.
Sıklık Kadınlarda EN SIK görülen kanserdir (Dünyada ve ülkemizde) Dünyada görülme sıklığı her yıl artmaktadır Yaşla birlikte artış gösterir Yaşamboyu meme kanseri riski %10 MEME KANSERİ VE YAŞ ARASINDAKİ İLİŞKİ 3 2 1 0 20 YAŞ 45 YAŞ 55 YAŞ 85 YAŞ
Sıklık (100 bin de) Kuzey Amerika Batı Avrupa Kuzey Avrupa Güney Avrupa Doğu Asya Güneydoğu Asya Orta Afrika Doğu Afrika Türkiye 80 90 85 70 25 30 21 19 20(Doğu) 40-50(Batı)
Meme kanseri;dünyada sıklık ve ölüm oranları
Dünyada sıklık
Ölüme sebebiyet Kadınlarda kansere bağlı ölümlerde birinci sıradadır Gelişmiş ülkelerde ölüm oranı % 25-30 Az gelişmiş ülkelerde ölüm oranı % 45-55
Meme Kanseri Risk Faktörleri Obesity Şişmanlık All Kontrol women are edilebilen at risk Exercise Egzersiz Breastfeeding Emzirme Alcohol Alkol Not Doğum having children Birth Control Doğum kontrol Pills hapları Hormone Hormon Replacement replasman Therapy tedavisi
Meme Kanseri Risk Faktörleri Yaş Cinsiyet Irk Aile öyküsü Kontrol edilemeyen Radyasyon Doğum öyküsü Adet öyküsü Genetik Faktörler
RİSK FAKTÖRLERİ Düşük risk (< 2) Erken menarş(<12) Geç menopoz(>55) Alkol kullanımı Orta risk( 2-4) Yaş>30 ilk doğum Doğurmamış olmak 1.derece akraba meme ca Radyasyona maruz kalma Obezite(menopoz sonrası) Yüksek risk( > 4) Gen mutasyonu(brca1-2) Lobüler karsinoma insitu Atipik hiperplazi Geçirilmiş meme ca. İleri yaş
KORUYUCU FAKTÖRLER Erken yaşta gebelik Emzirme Erken menopoz Düzenli egzersiz Yağsız-düşük kalorili beslenme
MEME KANSERİ BELİRTİLERİ Memede / Koltukaltında Kitle Meme Şekil ve Boyutunda Değişiklik Meme başında Çekinti Pullanma,kabuklanma Akıntı Meme derisinde Çekinti Kızarıklık Yara Portakal kabuğu görünümü
MEME KANSERİNDE ERKEN TEŞHİS Meme kanserinde sağkalım süresini arttırmanın en etkili yolu Erken Erken Teşhis ve Tedavidir
ERKEN TEŞHİS İÇİN GEREKENLER A. Eğitim B. Kendi Kendini Muayene C. Doktor muayenesi D. Tarama mamografisi
EĞİTİM Meme kanserinin önemi Erken teşhis ve tedavinin önemi Kendi kendini muayenenin önemi Tarama programlarının önemi Sağlık Bakanlığı Tıp Fakülteleri Meme Sağlığı Dernek ve Vakıfları Medya,Çeşitli Sivil Toplum Kuruluşları vb.
KENDİ KENDİNİ MUAYENE (KKM)
Amaç,kadının meme dokusunu daha iyi tanıması ve değişiklikleri fark edebilmesidir 20 yaşından itibaren her ay yapılmalıdır Adet bitiminden 1 hafta sonra Adet görmeyenlerde her ayın belirli bir günü
KKM NASIL YAPILIR? 1.AYNA KARŞISINDA 2.ELLE MUAYENE - Ayakta - Yatarak
AYNA KARŞISINDA Belden yukarısı çıplak şekilde ayna karşısına geçilir kollar iki yana sarkık, eller belde, kollar başın üzerine doğru kaldırılmış, kollar yanda, gövde öne eğik veya eller belde öne arkaya eğilme şeklinde vücuda pozisyon verilerek her iki meme için gözlem yapılır
Gözlem sırasında: Belli bir bölgede şişlik? Memenin birinde anormal büyüme? Meme derisinde kızarıklık, buruşma, portakal kabuğu görüntüsü, gamzeleşme? Meme başında çekinti?
ELLE MUAYENE Elle muayenede elin üç parmağının iç yüzeyleri kullanılarak tarama yapılır
Ayakta Muayenenin ayakta olan bölümünün banyo sırasında sabunlu iken yapılması önerilir Sol meme muayenesi; Ayakta durur pozisyonda sol kol baş üzerine kaldırılır. Sağ el orta üç parmağının iç yüzü ile sol meme muayene edilir Sağ meme muayenesi; Sağ kol baş üzerine kaldırılarak, sol el ile muayene edilir
Yatarak Sırtüstü yatılır Sol meme muayenesi; Sol omuzun altına bir yastık veya katlanmış bir havlu yerleştirilir. Sol el başın altına konur. Sağ el parmak iç yüzeyleri ile meme tümüyle taranır Sağ meme muayenesi; Sağ omuzun altına bir yastık veya katlanmış bir havlu yerleştirilir Sağ el başın altına konur. Sol el parmak iç yüzeyleri ile meme tümüyle taranır
Ele gelen kitle varmıdır? Varsa: Boyut,kıvam,şekil,hareket,hassasiyet? Meme muayenesinin en son basamağı koltuk altı lenf bezlerinin kontrolüdür. Ele gelen beze araştırılır HER AY DÜZENLİ OLARAK Her bir meme en az 5 dakika muayene edilmelidir
Eğer kitle bulursanız, paniklemeyin. Bu kitlelerin %90 ı kanser değildir Bir Sağlık Kuruluşuna başvurun!
DOKTOR MUAYENESİ Her kadın; 20-30 yaşları arası 2-3 yılda bir 30-40 yaşları arası 2 yılda bir 40 yaşından sonra her yıl konunun uzmanı olan doktor a muayene olmalıdır!
TARAMA MAMOGRAFİSİ Düşük dozda çekilen meme röntgen filmidir Ele gelmeyen kitleleri saptar Kanseri erken evrede saptamada en etkili tetkikdir Mortaliteyi %35 azaltmıştır
30-40 yaş arası bir kontrol mamografisi 40-50 yaş arası 1-2 yılda bir 50 yaşından sonra yılda bir mamografi Erken tanıda en değerli tetkik yöntemi MAMOGRAFİ dir
Mamografiye yardımcı görüntülemeler ULTRASONOGRAFİ
MEME MR
BİYOPSİ İĞNE BİYOPSİLERİ İnce iğne Kalın iğne CERRAHİ BİYOPSİ
İğne Biyopsi ince-kalın
Cerrahi Biyopsi
PATOLOJİ İnvaziv kanser İnvaziv olmayan (İnsitu) kanser İnflamatuar kanser Paget s hastalığı
EVRELENDİRME Tümör boyutu (T) Koltukaltı lenf bezi metastazı (N) Uzak metastaz (M) Evre 1 erken evre Evre 2 erken ileri evre Evre 3 ileri evre Evre 4 metastazlı evre
TEDAVİ YÖNTEMLERİ CERRAHİ MEME KORUYUCU CERRAHİ +RADYOTERAPİ MASTEKTOMİ +/- YENİ MEME OLUŞTURMA KEMOTERAPİ HORMONOTERAPİ RADYOTERAPİ
MEME KORUYUCU CERRAHİ
Removal of breast tissue due to the presence of cancerous or pre-cancerous growth.
Pre-op 3 weeks post-op with singlestage implant reconstruction
KEMOTERAPİ Sistemik tedavidir 2 şekilde uygulanır : -Ameliyat sonrası (Adjuvan) -Ameliyat öncesi (Neoadjuvan) Yararlar : Nüksleri ve mortaliteyi azaltır
HORMONOTERAPİ Hormon reseptörleri(+) hastaya kullanılır Tamoksifen : östrojen reseptörlerini bloke eder Aromatoz inhibitörleri : Periferik östrojen sentezini önler
RADYOTERAPİ Bölgesel tedavidir Çeşitli radyasyon türleri kullanılır Dıştan(eksternal) veya içten(internal) uygulanabilir Ameliyat sonrası/ameliyat öncesi uygulanır
SAĞKALIM 5 yıllık Evre I Evre II Evre III Evre IV %96-100 %81-92 %54-67 %5-20
5 yıllık sağkalım Gelişmiş ülkeler Hindistan Afrika Sahrası Türkiye-Batı Türkiye-Doğu %90 %46 %32 %86 %60
SONUÇ Meme kanserinde erken teşhis: Sağkalımı olumlu etkiler Kansere bağlı ölümü azaltır Erken teşhis için: Kadınların eğitimi Tarama programlarının uygulanması
ERKEK MEME KANSERİ Meme kanserlerinin %1 i Daha çok 60y. ve üstünde görülür Meme/koltukaltında kitle, meme başı akıntısı vs. FM, mamografi, USG, biyopsi ile tanı Tedavi: cerrahi,kemoterapi,radyoterapi Prognoz: kadın meme kanserinden daha kötü
SAĞLIKLI GÜNLER DİLERİM