KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI SOSYAL BİLGİLER (COĞRAFYA) 7 1. Baskı AĞUSTOS 2006 KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINIDIR
Başkan Dr. İsmail Ertunç Özatenç Üyeler Uzm. Sibel Kutoğlu Uzm. Gülen Terkan Ahmet Bilir Resimleyen Semra Bayhanlı Mustafa Tozakı Grafik Çizimleri Aziz Ener Fotoğraflar Yılmaz Akgünlü Buket Özatay Mustafa Gürsel Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği KKTC Meteoroloji Dairesi KKTC Harita Dairesi Kıbrıs Gazetesi Anadolu Ajansı Grafik Tasarım Tipografart Düzeltme Senem İnce Baskı 1. Baskı 2006 Bu kitabın Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Talim ve Terbiye Dairesi tarafından ortaokullarda (Temel Eğitim İkinci Kademe) ders kitabı olarak denenip geliştirilmesi uygun bulunmuştur. KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINIDIR Her hakkı saklıdır ve KKTC Milli Eğitim Bakanlığı'na aittir. Kitabın metin, soru, şekil ve resimleri kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz.
İSTİKLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak, O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl... Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl! Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var! Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, "Medeniyet!" dediğin tek dişi kalmış canavar? Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın. Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın... Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Bastığın yerleri "toprak!" diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Canı, cananı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ruhumun senden, İlahi, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli. Bu ezanlar -ki şahadetleri dinin temeli- Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerihamdan, İlahi, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır rûh-ı mücerred gibi yerden na'şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl: Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklal! Mehmet Âkif ERSOY
ATATÜRK'ÜN GENÇLİĞE SÖYLEVİ Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin, en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden, mahrum etmek isteyecek, dahili ve harici, bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok nâmüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın, bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elim ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalalet ve hatta hıyanet içinde bulunabilirler. Hatta bu iktidar sahipleri şahsi menfaatlerini, müstevlilerin siyasi emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bitap düşmüş olabilir. Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi, vazifen; Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır! Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda, mevcuttur!
Sosyal Bilgiler 7 (Coğrafya) Ders Kitabı Hakkında; Gelişmekte olan ülkelerin en önemli özelliklerinden biri, ezbere dayalı bir eğitim sistemlerinin olmasıdır. Bu birçok toplum araştırmacısının da ifade ettiği gibi başka faktörlerin de etkisiyle itaatkar ve riyakar bir toplum yapısının ortaya çıkmasıyla sonuçlanmıştır KKTC'de yeni ve ezbere dayalı eğitimden uzak bir anlayışla hazırlanan ders kitaplarından Sosyal Bilgiler 7 (Coğrafya) kitabının temel hedefi doğal ve sosyal coğrafya konularını öğrencilere alışılagelmiş yöntemin dışında bir yöntemle sunmaktır. Böylelikle öğrenciler coğrafya konularını düşünerek, sorgulayarak ve bazen de kendinden de birşeyler katarak veya yaşayarak öğreneceklerdir. Kitabın çoklu zeka kuramı da dikkate alınarak hazırlanmış olması tüm öğrencilerimiz tarafından benimsenmesini sağlayacaktır. Böylelikle öğrencilerimizin tümü coğrafya derslerinde düşünen, sorgulayan birer birey olacaklardır. Bu kitabın, arzuladığımız insantoplum modelinin oluşmasında kendine düşen görevi de tam olarak yerine getireceğine olan inancımız tamdır. KOMİSYON
İÇİNDEKİLER GÜNEŞ SİSTEMİ 1-11 Güneş Sistemi 1-3 Dünya'nın Şekli ve Hareketleri 4-7 Mevsimler 8-11 HARİTA ÇALIŞMALARI 2-24 Haritalarda Uzunluk Hesaplama 12-18 Haritalarda Yüzey Şekillerinin Gösterilmesi 19-29 EKOSİSTEM 25-49 İklime Etki Eden Faktörler 25-28 Dünyadaki Büyük Ekosistemler 29-49 GEÇİM KAYNAKLARIMIZ 50-66 Tarım 50-54 Ülkemizde Tarım 55-59 Turizm Faaliyetleri 60-63 Sanayi 64-66 AVRUPA BİRLİĞİ 67-73 SÖZLÜK 74-77 KAYNAKÇA 78
DÜNYA SİYASİ HARİTASI