İçindekiler Önsöz 5 Birinci Baskıya Önsöz 7 BİRİNCİ BÖLÜM TÜKETİCİ HUKUKU I. TARİHİ GELİŞİM SEYRİ VE KONUYA GİRİŞ 15 A. Tüketicinin Korunması Gereği 15 1. Tarihe Bakış 15 2. Modern Toplumda 16 3. Zayıf Taraflı Bir Hukuki İlişki 19 B. Tüketici Haklarının Doğuşu ve Gelişmesi 20 C. Tüketiciyi Korumaya Yönelik (Özel) Yasal Düzenleme İhtiyacı 24 D. Tüketici Koruma Yöntemleri 28 1. Önleyici Yöntemler 28 2. Koruyucu Yöntemler 29 il. TÜKETİCİNİN KORUNMASINDA TARİHTEN BİR ÖRNEK: OSMANLI UYGULAMASI 31 A. Genel Olarak 31 B. Üretim Aşamasında Yapılan Denetimler 33 1. Hammadde Kontrolü 34 2. Üretimde Uyulacak Esaslar 36 3. Üretimin Bilirkişi ve Müfettiş Gözetiminde Yapılması 37 4. Numune İmalat 38 5. Ustalık Talimatlarına Uyulması 38 6. Standardın Korunması 38
10 Tüketici Hukuku 7. Damga Sahtekarlığının Önlenmesi 39 8. Sağlık Kontrolü 39 C. Pazarın ve Satışların Denetimi 40 1. Fiyat Denetimi (Narh Uygulaması) 40 2. Ölçülerin Denetimi 42 3. Dağıtım Kanallarında Alınan Tedbirler 43 4. Esnafın Birbirine Kefaleti 44 5. Esnafın Nezre Bağlanması 44 6. Stokçuluk (İddihar) ve Karaborsacılık (İhtikar) Gibi Spekülatif Kazançların Yasaklanması 45 7. Tekelciliğin Önlenmesi 47 8. İhraç Yasaklarına Uyma 48 9. Kaçakçılığın Önlenmesi 48 D. İstanbul Tahsislerinin Denetimi 49 E. Sonuç Olarak 50 III. DEĞİŞEN TÜKETİCİ KAVRAMI VE TÜKETİM ALIŞKANLIKLARI 51 IV. TÜKETİCİ HUKUKUNUN ORTAYA ÇIKIŞI 54 V. 4077 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN HÜKÜMLERİ 56 A. Genel Bakış 56 B. 4822 sayılı Kanun Değişikliği 57 C. Temel Kavramlar 61 D. (Kanunun Düzenlemesine) Sistematik Bakış 63 1. Kanunun Amacı ve Kapsamı i 63 2. Tüketici Hukukunun Temel Kavram ve Kurumları 64 a. Tüketici Kavramı 64 b. Tüzel Kişilerin Tüketici Sıfatı 67 c. Tüketici Sözleşmesi 73
İçindekiler ]}_ d. Satıcı-Sağlayıcı 78 e. İmalatçı-Üretici 79 f. Mal 80 g. Hizmet 82 h. Teknik Düzenleme 82 3. Temel Tüketici Hakları (ve Tüketiciyi Koruyucu Hükümler) 83 a. Ayıplı Mal ve Hizmet Sunumu 83 aa. "Ayıplı Mal" Kavramı 83 bb. "Ayıplı Mal" Türleri 84 cc. "Ayıplı Hizmet" Sunumu 89 dd. Defolu Mal Satışı 91 ee. Ayıplı Mal Veya Hizmet Sunumu Karşısında Tüketicinin Hakları 92 aaa. Ayıbın Bildirilmesi (Ayıp İhbarı) 92 bbb. Tüketicinin Seçimlik Hakları 94 ccc. Sorumlular Çevresi 96 ddd. Sorumluluktan Kurtulma 98 eee. Ayıplı Hizmet Sunumunun Özellikleri 101 b. Mal Satışı veya Hizmet Sunumundan Kaçınma 102 aa. Sözleşme Özgürlüğü İlkesi ve Sınırlanması 102 bb. Sözleşme Yapma Zorunluluğu 105 c. Tüketici Sözleşmelerinde Haksız Şartlar 107 aa. Genel Olarak 107 bb. Standart (Tip) Sözleşmeler 108 cc. Haksız Şart Örnekleri 111 d. Taksitle Satışlar 114 aa. Genel Olarak 114 bb. Taksitle Satış Sözleşmesi 116 cc. Tüketiciyi Koruyucu Hükümler 117 e. Devre Tatil Sözleşmelerinde Tüketicinin Korunması 119 aa. Genel Olarak 119 bb. Devre Tatil Sözleşmelerinin İçeriği 121 cc. Cayma Hakkı 122 dd. Tanıtım Broşürü 123 ee. Sorumsuzluk Kaydı 124 f. Paket Tur Sözleşmelerinde Tüketicinin Korunması 124 aa. Genel Olarak 124
12 Tüketici Hukuku bb. Paket Tur Sözleşmelerinin İçeriği 125 cc. Tanıtım Broşürü 126 dd. Fiyat Değişiklikleri 127 ee. Paket Tur Sözleşmesinin Devri 128 ff. Seyahat Acentesinin Sözleşmeyi Feshi 128 gg. Seyahat Acentesinin Sorumluluğu 128 g. Kampanyalı Satışlar 129 aa. Genel Olarak 129 bb. Kampanyalı Satış Sözleşmesinin Zorunlu İçeriği 132 cc. Kampanyalı Satışlara İlişkin İlan ve Reklamlar 133 h. Kapıdan Satışlar 136 aa. Tanımı 136 bb. Türleri.. 137 cc. Kapıdan Satış Sözleşmesinin Zorunlu İçeriği 139 dd. Taksitle Kapıdan Satışlar 140 ee. Kapıdan Satışlarda Cayma Hakkı 141 ff. Kapıdan Satışlarda Tüketici Hakları 142 gg. Kapıdan Satışlarda Tüketiciyi Aydınlatma Yükümlülüğü 144 ı. Mesafeli Sözleşmeler 146 aa. Genel Olarak 146 bb. Mesafeli Sözleşmenin İçeriği 149 cc. Satıcı ve Sağlayıcının Yükümlülükleri 150 dd. Mesafeli Sözleşmelerde Cayma Hakkı 151 i. Tüketici Kredileri 152 aa. Tanımı ve Türleri 152 bb. Kredi İlişkilerinde Tüketici Haklan 154 cc. Tüketici Kredisi Sözleşmesinin Zorunlu İçeriği 158 j. Kredi Kartları 159 aa. Kredi Kartı İlişkisi 159 bb. Kredi Kartı Hamili Tüketicinin Korunması 161 k. Konut Finansmanı Sözleşmeleri 164 aa. Genel Olarak 164 bb. Konut Finansmanı Sözleşmesinin Zorunlu İçeriği 168 I. Süreli Yayınlarda Tüketicinin Korunması 170 m. Abonelik Sözleşmeleri 172 n. Etiket Kullanma Zorunluluğu 172
içindekiler ]2. aa. Genel Olarak 172 bb. Etiket Zorunluluğu Olmayan Mallar 174 cc. Etiket ve Fiyat Listelerinin Biçimi 175 dd. Denetim 176 o. Garanti Belgesi Zorunluluğu 177 aa. Genel Olarak 177 bb. Garanti Belgesinin Zorunlu İçeriği 177 cc. Garanti Belgesinin Özelliklen 178 dd. Ücretsiz Tamir Yükümlülüğü 180 ee. Seçimlik Haklar 181 ff. Malın Garanti Belgeli Olmasının Önemi 183 ö. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Zorunluluğu 184 p. Servis Hizmeti Sunma Yükümlülüğü 188 r. Ticari Reklam ve İlanlarda Tüketicinin Korunması 191 aa. Ticari Reklam ve İlan İlkeleri 191 bb. Küçüklere Yönelik Reklamlar 198 cc. Reklam Kurulu 199 s. Hizmet (ve Kalite) Denetimi 202 ş. Tüketicinin Eğitilmesi 203 4. Tüketici Kuruluşları 205 a. Tüketici Konseyi 205 b. Tüketici Sorunları Hakem Heyeti 207 aa. Genel Olarak 207 bb. Heyetin Yapısı 208 cc. Heyet Üyelerinin Nitelikleri 210 dd. Heyetin Görev Alanı 211 ee. Heyetin Çalışma Yöntemi ve Esasları 213 c. Tüketici Mahkemeleri 215 aa. "Özel Mahkeme" İhtiyacı 215 bb. Tüketici Mahkemelerinin Belirlenmesi 216 cc. Tüketici Mahkemelerinin Görev Alanı 217 dd. Başvuru ve Yargılama 218 5. Tüketici Hakkı İhlallerinde Uygulanacak Ceza ve Yaptırımlar 220 6. Tüketiciyi Korumaya Yönelik Denetimler.. 224
1 4 Tüketici Hukuku VI. TÜKETİCİ ÖRGÜTLERİ 225 1. Genel Olarak 225 2. Ülkemizde Tüketici Örgütlenmesi 227 VII. BAŞLICA TÜKETİCİ SORUNLARI 234 İKİNCİ BÖLÜM SERBEST OKUMA METİNLERİ 21. YÜZYIL İÇİN BİR SOSYAL REÇETE: AHİLİK 237 ÇAĞINI YAKALAYAN ORGANİZASYON: AHİLİK 256 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜKETİCİ MEVZUATI I. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER TÜKETİCİ HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ 261 II. TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI 267 III. TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN 267 Yararlanılan Kaynaklar 307 Dizin 317