B i l g i l e n d i r m e Kime Kimden Konu : EFT-EMKT Katılımcısı Bankalar : T. Bankalar Birliği Genel Sekreterliği : EFT-EMKT Operasyon Çalışma Grubu Toplantısı Tarih : 11 Mayıs 2012 EFT-EMKT sistemleri çalışma grubu toplantısı TC Merkez Bankası (TCMB) temsilcilerinin de katılımıyla 11.05.2012 tarihinde yapılmıştır. Toplantıda, TCMB tarafından geliştirilmekte olan PÖS, EFT3, EMKT ve İHS sistemlerine ilişkin 26.04.2012 tarihinde yapılan toplantıda hazırlanan konulara/sorulara ve anlaşılmayan hususlara ilişkin TCMB den gelen yanıtlar değerlendirmiştir. 1. Aktarıcı Bilgisayarlar (AB)'da yapılan işlemlerin (bakiye sorgulama, mesaj araştırma vb) yönetimine ilişkin sorunlar, bankaların pozisyon takibi ve mutabakat İşlemlerine ilişkin olarak aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir: 1.a) Günlük mutabakat işlemlerinin AB'den alınan arşiv dosyaları ile yapıldığı, bazı bankaların işlemleri AB'den gerçekleştirdiği ve online bakiyelerin de AB üzerinden takip edildiği belirtilmiştir. Ayrıca, bazı bankaların AB'den gerçekleştirdiği arayüz uygulamaları geliştirmeleri gerekecektir. EFT-EMKT Sistemi aktarıcı bilgisayar arşiv işlemleri için yürürlükte olan PC-Arşiv uygulamasının kullanılması gerekmektedir. PC-Arşiv uygulaması mevcut altyapıdan bağımsız olduğundan, mevcut EFT-EMKT aktarıcı bilgisayar arşiv verilerinin işlenmesi için sürekli kullanılabilmektedir. Bankamız yeni ödeme sistemleri altyapısında, katılımcılara hazır bir yazılım ya da donanım sunulmayacaktır. Bu nedenle, EFT-EMKT Sisteminde aktarıcı bilgisayardan gerçekleştirilen işlemler katılımcıların, anabilgisayar ortamlarında geliştirecekleri uygulamalarla yerine getirilmesi gereklidir. EFT-EMKT Sistemi aktarıcı bilgisayarlarında bakiye izleme işlevi, BAL adı verilen fonksiyon ile aktarıcı bilgisayar verileri kullanılarak yerine getirilmektedir. Burada sunulan bilgiler, aktarıcı bilgisayardan gönderilen ve alınan ödeme mesajları kullanılarak, aktarıcı bilgisayarda kayıtlı verilerle işlenmesi yolu ile oluşturulmaktadır. Katılımcıların bu işleve gereksinim duymaları halinde, benzer bir uygulamayı anabilgisayar ortamlarında geliştirilmeleri gerekmektedir. Ancak, yeni yapıda TCMB Ödeme Sistemleri'nden bakiye sorgulanmasını sağlamak üzere ek bir sorgulama işlevi sunulacaktır. Bu işlev, bakiye izleme ihtiyacına yönelik olarak kullanılabilecektir. Gün sonu için işlem bazında ayrıntılı bir genel mutabakat raporu geliştirilmesi ihtiyacı bulunmaktadır. 1.b) PÖS, EFT3, EMKT ve İHS sistemlerinin tek bir bakiyeden izlenmesi bankalarca tercih edilecektir. TBB/EFT-EMKT Operasyon Çalışma Grubu/11.05.2012 1
PÖS ve EFT3 Sistemi farklı bakiyelerle çalışacak olup gün içerisinde sistemler arasında fon geçişleri TCMB üzerinde gerçekleştirilecektir. EMKT sisteminde PÖS işlemlerine ait fon mutabakatı EFT3 sistemi üzerinde gerçekleştirilecektir. EFT ve PÖS hesapları arasındaki para aktarımının bankalarca verilecek talimatların TCMB tarafından onay verildikten sonra işleme alınacağı konusu Kullanıcı grubu toplantısında değerlendirilecektir. 1.c) Mevcut sistemlere ait arşiv kayıtlarının nasıl saklanacağı, bankalarca sorgulanması ve yasal kurumlar tarafından talep edilen belgelerin temin edilmesi konularına açıklık getirilmesi uygun olacaktır. Mevcut arşiv uygulamaları devam edeceğinden, burada bir hizmet kaybı söz konusu değildir. PC arşiv uygulaması edinmemiş olan katılımcıların bu konuda EFT-EMKT Hizmet Masasından destek alması gereklidir. Mevcut yapıda olduğu üzere, izleyen dönemde de TCMB verileri üzerinden sorgulama olanağı bulunacaktır. Dileyen katılımcılarımız bu sorgulamaları resmi yazı ile TCMB'den talep edebileceklerdir. Yeni yapıda, katılımcılar KAS istemci uygulamalarında tutacakları yerel kayıtlarla işlem yapacaklar; gerekmesi halinde yine TCMB'den sorgulama talep edebileceklerdir. 1.d) Günbaşı ve günsonu bakiye aktarım işlemlerine ve kuyruk sorgulama ve kuyrukta bulunan mesajların iptal işlemlerinin nasıl yapılacağına ilişkin detaylı bilgi talep edilmektedir. Günbaşı / Günsonu bakiye aktarımları: Mevcut durumda, Ankara Şubesi nezdinde tutulan Türk Lirası Zorunlu Karşılık hesaplarının bakiyeleri gün başında EFT sistemine üye olan bankaların EFT takip hesabına, gün sonunda da EFT takip hesaplarının bakiyeleri bu hesaplara aktarılmaktadır. Perakende Ödeme Sisteminde (PÖS) de günbaşı ve günsonu bakiye aktarım işlemleri TCMB Ankara Şubesi aracılığı ile gerçekleştirilecektir. PÖS gün sonu bakiyeleri TCMB tarafından zorunlu karşılık hesaplarına dahil edilecektir. Gün sonunda PÖS bakiyesi yeni bir hesap açılmadan mevcut durumda kullanılan zorunlu karşılık hesabına aktarılacak, ertesi iş günü aynı bakiye bankaların TCMB Ankara Şubesi nezdindeki zorunlu karşılık hesaplarından PÖS'e aktarılacaktır. PÖS gün içi bakiye aktarımlarında, EFT'de olduğu gibi bankaların 35 mevduat hesabı kullanılacaktır. Mutabakat İşleyişi ve Kuyruklama: Ödeme mesajları sisteme gönderildikleri zamana göre önce gönderilen önce işlenir yöntemiyle işleme alınır. PÖS'te Mesajlardaki öncelik alanı dikkate alınmayacaktır. Bakiye kontrolünü geçen mesajların mutabakatı yapılır ve alıcılarına iletilir. Bakiye kontrolünü geçemeyen mesajlar ise daha sonra işlenmek üzere bekletilirler. Ancak önce işleme alınan ödemenin bakiye kontrolünü geçememesi durumunda daha sonraki ödemelerin işleme alınmasına devam edilir. (bypass-fifo). PÖS'te (kuyruk sorgulama ve iptal işlevlerini içeren) bir kuyruk yönetimi özelliği olmayacaktır. Ancak katılımcılar sistemdeki durumlarını sorgulayabileceklerdir. KAS üzerinden sağlanan özel bir web servis ile gerçekleşen bu sorgulamaya verilen yanıtta Bakiye ile birlikte Bekleyen mesaj sayı ve tutarları da yer alacaktır. TBB/EFT-EMKT Operasyon Çalışma Grubu/11.05.2012 2
2. Yeni kurulacak olan sistemlerin (İHS, EMKT, EFT3, PÖS) kapsam ve işleyiş mekanizmalarının uçtan uca (ihale süreci, kıymet ve nakit transferleri vb) açıkça belirtilmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Yeni oluşturulacak olan sistemlere ilişkin belgeler, projelerin belirli aşamalarında yayınlanmaktadır. İzleyen dönemde, öncelikle PÖS ve ardından İHS için tüm ayrıntılar iş akışları belgeleri ile yayınlanacaktır. EFT3 ve EMKT2 iş akışları 2013 yılında yayınlanacaktır. 3. Sistemlerde (İHS, PÖS, EFT3, EMKT) bankaların eş zamanlı geçmemesi ve tüm bankaların aynı zamanda sistemlere katılmaması durumunda sorun yaşanabileceği belirtilmiştir. Tüm katılımcıların tüm sistemlere üyeliği konusunda, TCMB yetkili birim ve makamları ile görüşmeler devam etmektedir. Sonuçlandığında, katılımcılara resmi olarak Bankamızca duyurulacaktır. 4. Şube kodu kullanımının mesajlarda zorunlu olmaması ve HABR-SKOD kullanımına ilişkin sorunlar; bazı bankalarda aynı müşteriye ait birden çok şubede hesabı olabilmektedir. Bir kısım banka hesap numaralarını şubeler bazında verdiğinden aynı hesap numarası ile birden çok müşteri bulunmaktadır. Şube kodunun olmadığı durumlarda, isme yapılan EFT havalelerinin ilgili şubeye yönlendirilmesinde de sorun olacaktır. Bu nedenle, yeni sistemlerde kullanılacak mesajlarda şube kodu kullanımının zorunlu olması ve IBAN içeren mesajlarda gönderen ve alıcı şube kodu (90001) kullanımının zorunlu olmaması önerilmektedir. HABR-SKOD mesajının nasıl kullanılacağına ilişkin detaylı bilgiye ihtiyaç bulunmaktadır. Yeni yapıda şube kodu kullanımının zorunlu olmaması kullanılmayacağı anlamı taşımamaktadır. Başka bir ifadeyle, IBAN olmayan hesaplarla yapılan işlemlerde şube kodu eskiden olduğu gibi kullanılmaya devam edecektir. IBAN'lı kullanımlarda şube kodu zorunluluğu bulunmamaktadır. Mesajın alıcısı olan banka IBAN'ın hangi şubede olduğunu "kendi hesap numarası" olması nedeniyle, otomatik olarak bulmak ve yönlendirmek durumundadır. Mevcut sistemlerde de bu yaklaşım kullanılmakta ancak, EFT-EMKT'de şube kodu zorunlu olduğu için 90001 şube kodu kullanılmaktadır. Yeni dönemde, XML'in verdiği teknik yararlar da dikkate alındığında 90001 kullanımının zorunlu olmaması gerektiği yönünde düzenleme de yapılmıştır. Yayınlanan belgelerde bu konu ifade edilmektedir. Mevcut yapıda SKOD ve BKOD mesajları ile oluşturulan "banka ve şube kodu" verilerinin güncellenmesi özelliği yeni dönemde Ödeme Sistemleri altyapısı dışında sunulacaktır. Başka bir deyişle, Ödeme Sistemleri asli işlevleri arasında banka ve şube kodu güncelleme işlevi olmayacaktır. Bu işlev, KAS, İHS ve PÖS geçişlerinden sonra EFT3 ve EMKT2 geliştirmeleri döneminde internet sayfası üzerinden verilen ayrı bir hizmet olacaktır. Yeni yapıda, şube kodu doğrulamalarının gönderici ve alıcı tarafından yapılması gerekmektedir. PÖS'ün devreye girdiği ve EFT-EMKT ile paralel çalıştığı dönemde, EFT- EMKT'de anılan işlev devam ettiğinden EFT-EMKT şube kodları kullanılmalıdır. EFT3- EMKT2 geçişi ile birlikte ise ayrı bir hizmet olarak zaten sunuluyor olacaktır. Paralel çalışma döneminde, EFT-EMKT Banka ve Şube kodları verilerinin anabilgisayar sistemlerinden yapılacak kontrollerde kullanılmasını sağlamak üzere gerekli geliştirmeler katılımcılar tarafından tamamlanacaktır. TBB/EFT-EMKT Operasyon Çalışma Grubu/11.05.2012 3
Kullanıcı grubu toplantısında daha ayrıntılı bilgi verilmesi talep edilmektedir. 5. Yeni ödeme sistemlerinde mesaj ücretlerine ilişkin detaylı bilgi talep edilmektedir. Yeni ödeme sistemleri stratejisi çerçevesinde kurulacak olan sistemlerde mesaj ücretlerinin ne şekilde belirleneceğine ilişkin çalışmalar devam etmekte olup tamamlandığında bankalarla paylaşılacaktır. Mevcut ücretlendirme uygulamasından farklı bir ücretlendirme düşünülmediği ifade edildi. 6. TCMB tarafından yapılacak mesaj kontrollerine ilişkin detayların katılımcılarla paylaşılması, TCKN/VKN kontrolünün kim tarafından - iade süreci dahil olmak üzere- nasıl ve ne şekilde yapılacağı konusunda ayrıntılı bilgi talep edilmektedir. Kontrollere ilişkin detaylı bilgi talep edilmektedir. 7. TCMB tarafından hazırlanan dokümanda KEÖS ödemelerinde alıcının TCKN/VKN bilgisi ve IBAN kullanımının zorunlu olmadığı belirtilmekte olup mevcut uygulamada bu alanların kullanımı zorunlu tutulmaktadır. Belgede yer alan eksiklik giderilmiştir, izleyen sürümde yayınlanacaktır. 8. Senet, vergi tahsilatı ödemelerine ilişkin PÖS ve EFT3 sistemlerinde bir mesaj olup olmayacağı veya bu ödemeler için hangi mesajın kullanılacağına ilişkin bilgi verilmesi talep edilmektedir. Mevcut durumda SNET-PMAS ve SNET-STAH mesajları ile kullanılan senet ödemeleri, yeni ödeme sistemlerinde Katılımcı Ödemesi olarak EFT3 sisteminde yer alacaktır. Vergi tahsilatı vb. ödemeler için şu anda ayrı bir düzenleme yapılmamıştır. Operasyon çalışma grubu toplantısında bankaların bu konularla ilgili talepleri doğrultusunda değerlendirme yapılarak karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. Çalışma grubu Vergi Ödemeleri, OGS, KGS gibi işlemelerin ayrı bir işlem türünde ele alınıp alınmaması konusunda bir çalışma yapacaktır. 9. PÖS mesajlarında yer alan "Ek İşlem Bilgisi" alanının hangi durumlarda kullanılacağına ilişkin açıklama yapılmasına ihtiyaç bulunmaktadır. İşlem ek bilgisi alanı Katılımcıların operasyonel gereksinimlerini karşılamak amacıyla oluşturulmuştur. Sistem genelinde veya bir grup katılımcı arasında gerekmesi halinde otomasyonu artırmak, ek bilgi ya da veri taşımak için kullanılabilir. Önümüzdeki dönemde bankaların ihtiyaçları doğrultusunda, katılımcıların gereksinimlerine göre kullanılabilecek olan bu alanda yapılan değişiklikler TCMB teknik ve operasyon birimlerinin onayı ile yürürlüğe girecektir. TBB/EFT-EMKT Operasyon Çalışma Grubu/11.05.2012 4
1 0. AB kullanan bankalardan AB üzerinde yapılan işlemlere ilişkin bilgi alınmasına karar verilmiştir. Bu konudaki bilgi çalışma grubu listesi üzerinden elektronik ortamda paylaşılabilecektir. Konuya ilişkin talep edilirse, Bankamızca teknik destek sağlanabilecektir. 1 1. KRED-SWFT mesajı, PÖS ve EFT3 sistemlerinde ayrı bir mesaj olarak yer alıp almayacağı hakkında bilgi talep edilmektedir. KRED-SWFT mesajları işlem türü olarak katılımcı ödemesi kategorisinde değerlendirildiğinden ve genel olarak yüksek meblağlı olmaları nedeniyle EFT3 sisteminde yer alacaktır. KRED_SWFT ve KRED-TKAS mesajlarının EFT3 de değerlendirileceği ifade edilmiştir. İMKB Takas ve Saklama Bankası na gidecek ödemelerin PÖS üzerinden devam edebileceği belirtilmiştir. Diğer Konular EFT, EMKT, İHS sistemlerinin ihale süreçleri için bütünleşik bir yapıda çalışması gerektiği katılımcılar tarafından belirtilmiştir. İşlemlerin otomasyonu ve bankacılık uygulamaları ile entegrasyonunun sağlanması için bu yapıya ihtiyaç olduğu değerlendirilmiştir. Gün içerisinde, TCMB merkezinde işlem görmeyen ve bankaya iade edilen mesajlara ait bir rapor alınması talebi TCMB temsilcilerine iletilmiştir. Saygılarımla, TBB/EFT-EMKT Operasyon Çalışma Grubu/11.05.2012 5