GEBELiKTE AMNİOS KESESİNİN ERKEN AÇILMASI VE VENİDOGAN MORBIDiTE.. MORTALITESİ Uz. Dr. Atıl YÜKSEL Dç. Dr. Ergin BENGİSU Prf. Dr. Yılmaz DENİZ Dç. Dr. Abdulhıh TURFANDA Uz. Dr. Önay YALÇIN Asis. Dr. Tuğml ABACIOGLU Asis. Dr. Cihangir ORHON (*) GiRiŞ Amnis kesesinin erken açılmasının sık rastlanan ve nenatal mr.. bidite ve mrtaliteyi arttıran bir kmplikasyn lduğu bilinmektedir. Miadındaki gebeliklerde çözüm genellikle ba,sittir ve dğumun ge.. ciktirilmeden snlandırılması esasına dayanmaktadır. Ancak prematft.. re gebeliklerde dğum indüksiynunun yapılıp yapılmayacağı ve zama.. nı knusu tartışmaya açıktır ve dğum hekimini sıklıkla ikilem içinde bırakmaktadır. MATERYEL VE METOD Bu kmplikasynun yeni dğan üzerine lan etkilerini kliniğimizdeki 2732 ardıl dğum vakasında saptanan 220 vakanın analizi ile araş.. tırdık. Çalışmı:ı.mızda amnis kesesinin erken açılması "prgressif cllum dilatasynu için gerekli lan düzenli uterus kntraksiynlarının başlamasından önce amnis kesesinin spntan açılması" larak kabul edildi. Amnis kesesi erken açılması tanısı knan tüm vakalara allerji tes~ tini takiben, 6'şar saat ara ile günde 2 gr. Ampicillin verildi. Çalışmada amnis kesesi erken açılan vakalarda yeni dğanın 5. dakil~adaki Apgan'ı, sepsis, RDS ve mrtalite araştırmaları yapıldı. 5. ( *) İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Dğuın Anaıbilim Dalı. 767
ZEYNEP.. KAMİL TIP BÜLTENi dakikadaki Apgarı 5 ve altıı:ıda knuldu. lan yeni dğanlarda, yeni dğan asfiksisi tanısı BULGULAR 2732 dğum vakasından % 8,05 sıklık ran-1 ile 220 vakada amnis kesesinin erken açılması kmplikasynuna rastlandı. 220 vakanın tümünde canlı çcuk elde edildi. 5. dakikada Apgarı 5 ve altında lan yeni dğanların sayısı 11 ( % 5) larak saptandı. Yeni dğan asfiksisi sıklığının prematüre yeni dğanlarda, miadın.. da yeni dğanlara nazaran daha fazla lduğu tesbit edildi. (Tabl 1, Şema 2) TABLO: 1 GEBELİK HAFTASI İLE YENİDOGAN ASFİKSİSİ Yenidğan ARASINDAKİ İLİŞKi As/iksisi Gör- Tüm Gebflik Haftası rülen Vakalm Vakalar Sıklık Prematüre Miadın da 7 4 61 159 11,47 2,51 TOPLAM 11 0,001 < p < 0,01 220 x2-7,450 Amnis kesesi açık kalma süresi uzadıkça yeni dğan asfiksisi sık.. lığında artma saptandı. (Tabl 2) TABLO: II 5,00 AMNiOS KESESi AÇILMA SÜRECİ İLE YENİDOGAN ASFİKSISİ SIKLICI ARASINDAKİ İLİŞKİ Yenidğan Amırvis Kesesi V ka Asfiksisi Gö- Açılma Süreci Sayısı rülen Vakalar Sıklık < 24 saat > 24 saat 154 66 4 7 2~59 10,6 TOPLAM 220.ı < P < 0,02 11 x2 = e,22s 5,00 220 vakadan 8'inde ( % 3,63) yeni dğan epsisi tesbit edildi. Bun- 768
3'1 51... rn 3&~ ~ 3.5. ~ 3,4. ~33 31 ~~, 30. ~a 1. 28 1 12' 24 Şema 1-RDS vakalannda haftasına. g,öre 36, ft,3 1 -------- ------ 60 1 72.amnı,s. ke esesı yırt:ı t ma surecı " ' yenidgan. rrrtalitesinin dağı~mı: saat ve ~lik < c ::ııı;: m :rn r- C! m z Fi -ıı c ı: :ııil ~ :~ 'C! >,. m ım z (j) ur c,, < li > r () z 'm > > ö ~... :ır.ıı :ı:: z
tıi ııl i'[ ıl il iı li ZEYNEP ~ KAMiL TIP BÜLTENi lann 4'ü yeni dğan döneminde kaybedildi. Annede amninitis görül.. düğü zaman yeni dğan sepsisi sıklığında belirgin bir artış gözlendi. 8 sepsis vakasııun 4'ünde ( % 50) annede amninitis tesbit edildi. 10 amninitis vakasının 4'ünde ( % 40) yeni dğan sepsisi saptandı. Amnis kesesi açık kalma süresi uzadıkça yeni dğan sepsisi sıklığında artma görüldü. (Tabl 3). TABLO: III SU KESESİ AÇILMA SÜRECİ İLE YENİDOOAN SEPSİSI SIKLIGI ARASINDAKİ İLİŞKİ Annis ke!esi açıl1na sijresi Vaka sayısı < 24 saat 134 > 24 saaıt 66 TOPLAM 220 y erndğan St:mjıst 2 6 8 sepsisi Sıklık 1,29 9,09 8,63 Yeni dğan sepsisi vakalarının gebelik haftasına göre dağılımı incelendiğinde, prematüre vakalarda yeni dğan sepsisi sıklığının daha fazla lduğu saptandı (Tabl 4, Şema 2). TABLO : fv YENİ DOGAN SEPSİSİ YAKALARININ GEBELİK HAFTASINA GÖRE DAGILIMI Gebelik haftası V aka sayısı Prematüre 61 Miadında 159 TOPLAM 2.20 y emt:lğan aayısı 7 l 8 sepsisi Sıklık 11,47 0,6'2 8,68 c "I RDS gelişen vakaların Çalışmamızda 16 yeni dğanda RDS gelişti. tümü prematüre idi. Tüm prematürelerde RDS sıklığı % 26,22 larak bulundu. Gebelik haftası küçüldükçe RDS sıklığında artma tesbit edildi (Ta,bl 5, Şema 2). 770 TABLO: V GEBELİK HAFTASI İLE RDS SIKLIGI ARASINDAKi İLİŞKİ Gebelik haftası "' Prenıatüre v.aka RDS tesıbit edilen sayısı vaka sauısı Sıklık 28~82 hafta 14 10 71,42 33 37 hafta 47 6 12,76 TOPLAM 61 16 26,22
YÜKSEL - DENİZ - TURFANDA BENGiSU VALÇIN ABAClOCLU ORHON 20 23,00 26,22 10 - - -- -.-seµ;is-1... ~iksi--ıs-ölüm.at-rqs-4 Şema 2 - Prematüre ve miadında kmpjkasynlarını n sıktıqı vakalan:la yenld}ın Amnis kesesi açık kalma süresi 24 saatten az lan 32 prematüre yeni dğanın 8'.inde % 25, 24 saatten fazla lan 29 prematüre yeni dğanın yine 8'inde % 27,58 ranları ile RDS saptandı. Bu vakalar 32 haftanın altı ve üstü larak ayrılıp incelendiğinde belirgin bir özellik görül.. medi. (Tabl 6). TABLO : VI RDS VAKALARININ GEBELİK HAFTASI VE AMMts KESESi AÇILMA SÜRECiNE GÖRE DAGILIMI Gebelik hafttl8ı 28-82 hafta 38.;37 hafta Amnis kesesi Açılma süresi < 24 saat 4 vaka 4 vaka > 24 saat 6 vaka 2 vab. 771
ZEYNEP ~ KAMiL TIP BOL TENi RDS'ye bağlı yeni dğan mrtalitesi amnis kesesi açık kalma süresi 36 saatin altındaki vakalarda % 88,88, 36 saatin üstünde lan va.. kalarda % 42,85 larak tesbit edildi. (Şema 1). saptandı. 16 RDS vakasının ll'inde % 68,75 ranı ile yeni dğan mrtalitesi Yeni dğan asfiksisi görülen vakalarda RDS sıklığında belirgin bir artma gözlendi. 61 prematüre vakadan % 11,47 ranı ile yeni dğan asfiksisi gelişen 7 vakanın hepslnde RDS saptandı. 16 RDS vakasının 7'sin de % 43,75 ranı ile yeni dğan asfiksisi görüldü. 220 vakalık çalışma grubumuzda % 7, 72 sıklık ile ı 7 vakada yeni dğan mrtalitesi saptandı. Gebelik haftası azaldıkça mrtalitede artma bulundu. (Tabl 7, Şema 2). TABLO : VII YENİDOGAN ÖLÜMLERİNİN GEBELİK HAFTASINA GöRE DAGILIMI Gebelik haftası Prematüre Miadın da TOPLAM Vaka sayısı Y en{dğan ölümleri 61 14 159 s 220 17 P< 0,001 X2= 27,457 Sıklık 22,95 1,88 7,72 Amnis kesesi açık kalma süresi uzadıkça, yeni dğan mrtalite sıklığında artma gözlendi. (Tabl 8). TABLO: VII AMNİOS KESESİ AÇILMA SÜRECİ İLE YENIDGAN ÖLÜMLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ Amnis kesesi Vaka sayısı Y enidğan ölümleri Sıklık yırtılma süreci sayısı < 24 saat 154 ı 6,49 > 24 saat 66 7 10,60 TOPLAM 220 17 7,70 0,20<P< 0,03 x2= 1,095 Ölüm sebeplerinin dağılımı incelendiğinde en belirgin sebep larak % 52,94 ranı ile 9 v~kada RDS ön plana çıktı. (Tabl 9). 772 TARTIŞMA Bulgularımız literatür bulguları ile genel bir uyum göstermekte-
YÜKSEL - DENiZ -TURFANDA - BENGİSU - YALÇIN -ABACIOCLU - ORHON 38--42 haft':l TOPLAM TABLO: LX YENİDOGAN ÖLÜM SEBEPLERİNİN DAÔILIMI YENİDOGAN ÖLÜM SEB'.EPLERlNIN DAGILIMI Gebelik haftası Ölüm sebebi Ölümlerin sayı ve yüzdeleri 28-37 hafta RDS g (% 52,94) Sepsis 2 (% 11,76) Eepsis + RDS 1 (% 5,88) Merkezi sinir sist. l' (% 6) ~ravnıası + RDS ABO uyguns'..ızluğu ". >epsıs Merkezi sinir sis. travması Kn:jenital anmali 1 (% 6) l (% 6) ı (% 6) l (% 6) 17 (%100) dir. Ancak bir-uti nkta üzerinde durmakta yarar lduğu kanısındayız. Çalışmamızda amnis kesesinin açık kalma süresinin 24 saatten az veya fazla lduğunda RDS sıklığında belirgin bir değişme saptanmadı. Bauer, Chiswick, Richardsn gibi araştırmacılar sürenin 24 saati geçmesi ile RDS sıklığında azalma gözlemişler ve bunu "krnik intauterin sterssin fetal krtikatedd stimülasynu yapıp, akciğer matürasynu.. nu hızlandırdığı" şeklinde açıklamışlardır. (3,4,7,9). Gluck (5) 1973 yılında sürenin 24 saati geçtiği 11 vakada L/S ranında artma saptandı. Ancak Bada, Barrada, Jnes, Scheriben gibi araştırıcılann bulgulan, ise bu knuda bizimle paralellik göstermektedir. (1,2,6,8). Ancak bu knuda bizim çalışmamızda saptadığımız ilginç bir bulgu RDS'ye bağlı yeni dğan mrtalitesinde amnis kesesinin açık kalma süresinin 36 saatin üzerinde lması halinde belirgin azalma lmasıdır. Amins kesesi açık kalma süresi uzadıkça yeni dğan mrtalitesinde istatistiki larak anlamlı lmayan aritmetik bir artma saptadık. Bir çk araştırıcı uzayan süre ile birlikte nenatal ve perinatal ölüm hızlarında belirgin artma tesbit etmişlerdir. Thi:beault'un (9) çalışma.. smda sürenin 24 saati geçtiği prematüre vakalarda nenatal mrtalitede azalma saptanmış ve bu RDS ile PDA sıklığındaki azalmaya bağ.. lanmıştır. Schreiber'in (8) çalışmasında ise sürenin 24 saatten az veya fazla lması ile perinatal mrtalitede farklılık görülmemiş ve bu primer infeksiynun önemli bir etiyljik rl ynadığı düşük ssy-eknmik düzeyli hastaların yğunluk :fazlalığına bağlanmıştır. 773
.. ZEYNEP.. KAMiL TIP BOL TENi Bizim çalışmamızdaki anlamlı lmayan bu aritmetik artışı 86 saat.. ten snra görülen RDS ölümlerindeki azalmaya bağladık. KAYNAKLAR ı. Bada, H.S., Aljipan, L.C., Andrews, B.F.: Premature rupture f nıembranea and its effect n the newbrn. Pediat. Clin. Nrt. Amer. 24/8: 491 (1977). 2. Barrada, M.I., Vimig, N.L., Edwards, L.E., Hakıansn, E..Y.: Maternal intravenwı etha nl in the preventiıı f RDS. Aıner. J. Obstet. Gynecl. 129/.25 ( 1977). 8. Bauer, C.B., Stem, L., Clle, E.: Prluged.rupture f the memlbranes assiated with a decreased incidene f respiratıy distress syndrrr,e. Pecliatrics, 58 : 7 (1974). 4. Chiswick, M.C., Barnard, E.: Respiratry distress syndrme. Lanet. l: 1060 (1978). 5. Gluck, L. Kulvich, M.V.: Lecithin/sphingmyelin ratis in amnitic fluid in nrm-al and abn.rmal pregnancy. Amer. J. Obstet. Gynecl. 115 d539 (1973). 6. Jnes, M.D., Burd, L.I., Bwes, W.A., Battaıglia, F.C., Lubclıenk, L.O.: F8.f.lure f assciatin f premature rupture f the membraneıs witıh respiratry distress syndtle. N. Engl. ]. Med. 292: 1253 (1975 ) (Berkwitz, R.L., Bnta, B.W., Warchaw, J.;E.: Relatinslıip between premature nıpture f the ımembr.anes and the RDS. Amer. J. Obstet. Gynl, 124 : 712 ( 1976) &n alındı.) 1. Richardsn, C.J., Pmerance, J.J., Cunningbam, M.D., et al.: Acceleratin f fetal lung maturatin fllwing prlnged rupture f the memıbranes. ııs: ııı5 (1974). Amer. J. Obstet. Gynel. 8. Schereiber, J. Benedetti, T.: Cnserva.tive management f preterm premature rupture f the fetal memıbranes in a lw sci..ecnınic ppul-aıtin Amer. J. Obstet. Gynecl. 186: 92 (1980).. 9. Thibeault, D.W., Emmanulides, G.C.: Prlnged rupture f tıhe fetal membranes mıd decreased frequency f RDS and patent ductus arterisus in pretenn inıfanıts..amer. J. Obstet. Gynecl. 129: 43 (19 77). 774 - - -------- # '