YARGITAY 13. HUKUK DA RES E: 2002/12143 K: 2003/1022 T: 03.02.2003 TELLALLIK SÖZLEfiMES NDEN CAYAN ALICININ YÜKÜMLÜLÜ Ü (BK m. 161/son) Özet: Tellall k sözleflmesinden cay lmas halinde vazgeçen al c n n ödemekle yükümlü olaca sat c ya ait komisyon ücretinin, niteli- i yönünden bir tür cezai flart oldu u kabul edilmeli ve cezai flarta iliflkin yasa hükümleri uygulanarak karar oluflturulmal d r. Sözleflmede ticari faiz olarak belirlenen faiz, yasal faiz anlam ndad r. Bu nedenle yasada öngörülen faiz oran afl larak hüküm kurulamaz. (*) YARGITAY 13. HUKUK DA RES KARARLARI Taraflar aras ndaki itiraz n iptali davas n n yap lan yarg lamas sonunda ilamda yaz l nedenlerden dolay davan n kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde daval avukat nca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gere i düflünüldü. KARAR Davac, kendilerinin emlak komisyoncusu oldu unu, daval ile akdettikleri sözleflme gere ince sat m yetkileri bulunan daireyi daval ya gösterdiklerini ve sözleflmedeki di er yükümlülüklerini de yerine getirdiklerini ancak daval n n tafl nmaz sat n almaktan vazgeçti ini, daval n n bu nedenle hem al c n n hem sat c n n ödemesi gereken komisyon ücretinden sorumlu oldu unu, bu miktar ödemedi i gibi icra takibine de itiraz etti- ini ileri sürerek itiraz n iptalini istemifltir. Daval, davac n n emek ve gayret sarf etmedi ini, sat fl yap lmad için ücrete hak kazan lmad n savunarak davan n reddini dilemifltir. Mahkemece, davac n n üzerine düflen edimi yerine getirdi i gerekçesiyle itiraz n iptaline, as l alacak olan 1.600.000.000 TL. n n %40' oran nda icra inkâr tazminat n n daval dan tahsiline hükmedilmifl, hüküm daval taraf ndan temyiz edilmifltir. (*) Gönderen Abdülkadir Çetken stanbul 7. Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimi
1782 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 4 Y l 2006 1- Dosyadaki yaz lara, karar n dayand delillerle yasaya uygun gerektiren nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamas na göre daval n n afla daki bendin kapsam d fl nda kalan temyiz itirazlar n n reddi gerekir. 2- Davac n n satmaya yetkili oldu u tafl nmaz n daval ya sat lmas hususunda davac ile daval aras nda yaz l tellall k sözleflmesi düzenlendi i, davac n n sözleflme ile üstlendi i edimlerini yerine, getirdi i, ancak daval n n hukuken hakl bir neden olmaks z n tafl nmaz sat n almaktan vazgeçti i anlafl lmaktad r. Davac bu sebeple komisyon ücreti talep etmektedir. cra dosyas n n incelenmesinden davac n n, daval dan al c ve sat c n n ödemesi gereken ücreti iste i görülmüfltür. Daval n n al c s fat yla ödemeyi üstlendi i ücreti ödemekle yükümlü oldu unda duraksama olmamal d r. Çözümlenmesi gereken sorun, daval n n ayr ca sat c n n ödemesi gerekli olan komisyon ücretinden de sorumlu olup olmayaca hususudur. Taraflar n aras ndaki hukuki iliflkinin niteli i ve sözleflme kapsam ndan daval n n sat fltan vazgeçmesi halinde ödemeyi üstlendi i sat c n n komisyon ücretinin bir nevi cezai flart niteli inde bulundu unun kabulü gereklidir. Daval tacir de ildir. BK n n 161/son maddesi gere ince hâkim cezai flart miktar n fahifl bulursa tenkisle mükelleftir. Mahkemece cezai flart niteli inde bulunan sat c n n komisyon ücreti miktar n n fahifl olup olmad, tenkisinin gerekip gerekmedi i tart fl lmam fl ve bu yönde bir araflt rma yap lmam flt r. Mahkemenin, davac n n da ba l bulundu u meslek odas ndan bu gibi durumlarda al c n n üstlendi i sat c ya ait komisyon ücretinin yüzdesi de sorularak tüm dosya birlikte de erlendirilerek has l olacak sonuca uygun bir karar vermesi gerekir. De inilen bu yönler göz ard edilerek yaz l flekilde hüküm tesisi usul ve yasaya ayk r d r. Bozma nedenidir. 3- Taraflar aras nda düzenlenen 2.10.2000 tarihli sözleflmede ticari faiz kararlaflt r lm flt r. Ticari faiz yasal faiz anlam ndad r. Taraflar aras ndaki faizin türü sözleflme ile kararlaflt r ld için buna uyulmas zorunludur. Davac icra takip talepnamesinde %90 oran nda faiz talep etmifl olup mahkemece de itiraz n iptaline karar verilmek suretiyle bu oran kabul edilmifltir. Oysa davac ancak yukar da aç kland üzere yasal faiz talep edebilir. Mahkemece bu yön gözetilerek davac alaca na yasal faiz uygulanmas gerekirken yaz l flekilde hüküm tesisi usul ve yasaya ayk r d r. Bozmay gerektirir. SONUÇ: Yukar da (1) numaral bentte aç klanan nedenlerle daval n n di er temyiz itirazlar n n reddine, 2 ve 3 numaral bentler uyar nca temyiz olunan hükmün daval yarar na BOZULMASINA, peflin harc n istek halinde iadesine, 3.2.2003 gününde oybirli iyle karar verildi.
Yarg tay Kararlar 1783 YARGITAY 13. HUKUK DA RES E: 2005/14219 K: 2006/895 T: 31.01.2006 KARZ SÖZLEfiMES SPAT YÖNTEM HAVALE filem Özet: Karz akdinin yaz l kan t ile kan tlanmas gerekir. Havale bir ödeme vas tas olup, havale olsa dahi gönderme makbuzlar nda paran n borç olarak gönderildi inin belirtilmesi gerekir. Di er bir anlat mla salt havale makbuzuna dayan larak karz akdinin kan tlanmas olanaks zd r. Taraflar aras ndaki alacak davas n n yap lan yarg lamas sonunda ilamda yaz l nedenlerden dolay davan n k smen kabulüne ve k smen reddine yönelik olarak verilen hükmün daval lar avukat taraf ndan duruflmal olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere ça r kâ d gönderilmiflti. Belli günde daval CT vekili avukat MÇ ve daval Nfi vekili avukat KÖ ile davac vekili avukat OA n n gelmifl olmalar yla duruflmaya bafllan lm fl ve haz r bulunan avukatlar n sözlü aç klamalar dinlenildikten sonra karar için baflka güne b rak lm flt. Bu kez temyiz dilekçesinin süresinde oldu u saptanarak dosya incelendi, gere i konuflulup düflünüldü. KARAR Davac lar, 19.3.2001, 21.3.2001 tarihinde davac TK n n banka hesab ndan, daval N nin talimat ile di er daval C nin banka hesab na 205.000.000.000 TL. ile 100.000.000.000 TL. borç para gönderdiklerini, ihtara ra men daval lar n borçlar n ödemediklerini ileri sürerek toplam 305.000.000.000 TL. s n n faizi ile daval lardan tahsilini istemifllerdir. Daval lar, davac lardan borç para almad klar n, banka hesaplar na para havalesi yap lmad n savunarak davan n reddini dilemifllerdir. Mahkemece, davac Derya Kartozu un davas n n reddine, davac T nin davas n n kabulü ile 205.000.000.000 TL. s n n daval lardan, 50.000.000.000 TL. s n daval N den 50.000.000.000 TL s n n daval C den 11.7.2001 tarihinden yasal faizi ile tahsiline karar verilmifl; hüküm, daval lar taraf ndan temyiz edilmifltir. Davac lar, daval lara banka havalesi ile borç verdikleri iddias ile eldeki davay açm fl, böylece karz hukuki iliflkisine dayanm fllard r. Daval taraf ise karz iliflkisini red edip davac lardan borç para almad klar n banka havalesi ile hesaplar na para yat r lmad n savunmufltur. Daval taraf bu savunmas ile akdi iliflkiyi inkâr etmifl olup davac lar dayand
1784 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 4 Y l 2006 karz hukuki iliflkisini yaz l delillerle ispatlamak zorundad r. Davac lar daval CT hesab na banka havalesi ile ödeme yapt klar n iddia etmifl iseler de havale yap ld na dair bir belge ve delil ibraz edemedikleri gibi, bankadan gelen cevabi yaz ve dekontlarda havale yap ld belirtilmemifl olup, havalelerin daval lar aras nda oldu u, davac T nin banka hesab ndan para çekti i, daval C nin ise kendi banka hesab na para yat rd, kald ki çekilen ve yat r lan paralar n miktarlar n n da farkl oldu u, davac T nin tasarrufunda bulunan babas S nin Demirbank Caddebostan fiubesindeki hesab ndan 19.3.2001 tarihinde 206.000.000.000 TL., 21.3.2001 tarihinde ayn flubedeki kendi hesab ndan 55.000.000.000 TL. 21.3.2001 tarihinde Sümerbank (Oyak Bank) hesab ndan 50.000.000.000 TL. çekti i daval C nin de Demirbank Caddebostan fiubesindeki hesab na 19.3.2001 tarihinde 205.000.000.000 TL., 21.3.2001 tarihinde 50.000.000.000 TL. para yat rd anlafl lmaktad r. Havale, esas itibariyle bir ödeme vas tas olup, havale olsa dahi, havale makbuzlar nda, paran n borç olarak gönderildi inin belirtilmesi gerekir. Havale makbuzlar nda, paran n borç olarak gönderildi i yaz l de- ilse bu havale makbuzu karz iliflkisine dayanan davac n n iddias n kan tlamaya yeterli de ildir. Davac lar, daval lara borç verdiklerini, yaz l delillerle ispat edemedikleri gibi, daval lara yemin teklif etme hakk n da kullanmad klar na göre iddialar n ispat edememifllerdir. Öyle olunca mahkemece davan n reddine karar verilmesi gerekirken aksi düflüncelerle yaz l flekilde tahsiline karar verilmesi usul ve yasaya ayk r olup bozma nedenidir. SONUÇ: Yukar da aç klanan nedenlerle temyiz olunan karar n daval lar yarar na BOZULMASINA, 450 fler YTL. Duruflma avukatl k paras n n davac dan al narak daval lara ödenmesine, peflin harc n istek halinde iadesine, 31.1.2006 gününde oybirli iyle karar verildi.
Yarg tay Kararlar 1785 YARGITAY 13. HUKUK DA RES E: 2006/4074 K: 2006/7339 T: 09.05.2006 MUACCEL BORÇ ALACAKLISININ HTARI LE BORÇLU MÜTEMERR T OLUR (818 SK m. 101-1) Özet: Taraflar aras ndaki dava itiraz n iptali davas d r. Yerel Mahkeme ilam nda yaz l oldu u biçimde davan n kabulüne karar verilmifltir. Muaccel bir borcun borçlusu alacakl n n ihtar ile mütemerrit olur. (BK md. 101/1). Davac, bafllatt icra takibinden önce daval y temerrüde düflürdü ünü ispatlayamam flt r. Bu durumda daval n n bafllat lan icra takibi ile temerrüde düfltü ünün kabulü zorunludur. Mahkemenin bu hususu gözard ederek ifllemifl faiz yönünden de davay kabul etmifl olmas, usul ve yasaya ayk r olup bozmay gerektirmifltir. Taraflar aras ndaki itiraz n iptali davas n n yap lan yarg lamas sonunda ilamda yaz l nedenlerden dolay davan n kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde daval avukat nca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gere i konuflulup düflünüldü. KARAR Davac, haricen düzenlenmifl 26.7.2003 tarihli sözleflme ile daval dan bir araç sat n ald n, karfl l nda toplam 5.000.000.000 TL ödedi ini, daval n n arac kendisine teslim etmedi ini, ödenen paran n tahsili amac yla giriflti i takibe de itiraz etti ini ileri sürerek itiraz n iptaline % 40 tazminat n tahsiline karar verilmesini istemifltir. Daval, davan n reddini dilemifltir. Mahkemece, bilirkifli raporu esas al narak davan n kabulüne karar verilmifl; hüküm, daval taraf ndan temyiz edilmifltir. 1- Dosyadaki yaz lara, karar n dayand delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamas na göre daval n n sair temyiz itirazlar n n reddi gerekir. 2- Muaccel bir borcun borçlusu alacakl n n ihtar ile mütemerrit olur.(bk.md 101/1) Davac, bafllatt icra takibinden önce daval y te-
1786 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 4 Y l 2006 merrüde düflürdü ünü ispatlayamam flt r. Bu durumda daval n n bafllat lan icra takibiyle birlikte temerrüde düfltü ünün kabulü zorunludur. Mahkemenin bu hususu gözard ederek ifllemifl faiz yönünden de davay kabul etmifl olmas, usul ve yasaya ayk r olup bozmay gerektirir. Ne var ki bu yanl fll n giderilmesi yeniden yarg lama yap lmas n gerektirmedi- inden hükmün düzeltilerek onanmas HUMK 438/7. ZKSKSZKKMmaddesi hükmün gere idir. SONUÇ: Yukar da birinci bentte belirtilen nedenle daval n n di er temyiz itirazlar n n reddine, ikinci bentte belirtilen nedenle temyiz olunan karar n hüküm f kras n n (1) numaral bendinin ikinci sat r ndaki "vaki itiraz n n" sözlerinin hükümden ç kart lmas na yerine "as l alacak tutar olan 5.000.000.000 TL üzerinden itiraz n iptaline, ifllemifl faize iliflkin talebin reddine" sözlerinin yaz lmas na hükmün düzeltilmifl bu flekliyle ONANMASINA, peflin harc n istek halinde iadesine, 9.5.2006 gününde oybirli iyle karar verildi.