1. KIRMIZI ET SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER a. Kırmızı Et Sektörü Pazar Analizi Kırmızı Et Üretimi: TUİK kırmızı et üretim istatistiklerini üçer aylık dönemler halinde yayınlamaktadır. Toplam kırmızı et üretimi IV. Dönemde, bir önceki döneme göre %86,3 oranında artarken, bir önceki yılın aynı dönemine göre %33,2 oranında artmıştır. Sığır eti üretimi, bir önceki yılın aynı dönemine göre %42,8 oranında artış göstermiştir. Koyun eti üretimi ise, bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,2 oranında azalmıştır. (Tablo-1) Tablo-1 Kırmızı Et Üretim Miktarı İstatistikleri I-II-III.-IV Dönem 2012 Kırmızı Et Üretim Miktarı ve Değişim Oranı ( % ) Miktar ( Ton ) Yıl I.Dönem II.Dönem III.Dönem IV.Dönem Toplam TOPLAM Sığır Koyun Keçi 2010 157.282 175.247 173.842 274.347 780 718 2011 157.932 171.595 173.177 274.210 776 915 2012 171.465 182.872 196.108 365.255 915 700 2010 125 145 144 121 138 983 210 334 618 584 2011 133 724 144 153 144 970 222 059 644 906 2012 149 722 159 320 173 202 317 100 799 343 2010 27 306 26 042 28 940 53 400 135 687 2011 19 856 23 959 23 491 39 770 107 076 2012 17 330 19 969 20 987 38 903 97 189 2010 4 018 3 866 4 961 10 216 23 060 2011 4 128 3 303 4 114 11 773 23 318 2012 3 848 2 657 1 840 9 085 17 430 Kaynak: TUİK, Kırmızı Et Üretim İstatistikleri Grafik 1. 2010-2011-2012 Yılı I-II-III-IV. Dönem Üretim İstatistikleri
Perakende Et Fiyatları: TUİK TÜFE verilerine göre perakende dana eti fiyatları 2010 yılındaki dalgalanmanın aksine 2012 yılında daha istikrarlı bir seyir izlemiş ve yıl ortalaması 23.8 TL/kg. olmuştur. 2013 Yılı ilk üç ayı itibarı ile fiyat ortalamaları 2012 yılının ilk üç ayına paralel seyretmektedir. Aynı yılın Nisan ayında perakende dana eti fiyatı 23,97 TL/Kg. olmuştur. Grafik-2 Grafik-2: Perakende Dana Eti Fiyatları, 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksleri- MADDE SEPETİ ve ORTALAMA FİYATLAR (TL/KG) Perakende Koyun Eti Fiyatları: TUİK TÜFE verilerine göre 2012 yılının fiyat ortalaması 25,43 TL./kg. olmuştur. Perakende fiyatlar 2013 yılına 23,5 TL/Kg seviyesinde başlamış ve Mart ayında bir %6,7 artışla 25.08 TL/Kg olmuş, Nisan Ayında 26,04 TL/Kg. olmuştur. (Grafik-3) Grafik-3 TUİK Perakende Koyun Eti Fiyatları
Grafik-4 TÜİK Perakende Sucuk Fiyatları Grafik-5 TÜİK Perakende Sosis Fiyatları Grafik-6 TÜİK Perakende Salam Fiyatları
Grafik-7 TÜİK Perakende Sakatat Fiyatları Grafik-8 TÜİK Perakende Tavuk Eti Fiyatları KARKAS FİYATLARININ DEĞERLENDİRMESİ: Dana Karkas Ortalama Fiyatları: Ankara Ticaret Borsası verilerine göre 2012 yılı Dana Karkas fiyatlarının ortalaması 14,59 TL/Kg. olmuştur. 2013 yılı ilk 3 ayı itibarı fiyatlar paralel bir seyir izlemiş, ortalama fiyat 14,29 TL/Kg. olmuştur. Nisan ayı 14,83 Kg./TL dir. (Grafik-4). Grafik-9 Dana Karkas Ortalama Fiyatları
Kuzu Karkas Ortalama Fiyatları: Ankara Ticaret Borsası verilerine göre 2012 yılı itibarı ile yıllık fiyat ortalaması 18,03 TL/kg. olmuştur. 2013 yılı Nisan ayı itibarı ile Fiyat 20,01 TL/Kg. olmuştur (Grafik-5). Grafik-10 Kuzu Karkas Ortalama Fiyatları Kaynak: Ankara Ticaret Borsası Verileri Tablo- 2: Ticaret Borsalarında Tescil Edilen Dana Karkas Miktar ve Fiyatları (01-15.04 2013 tarihleri arası-tl/kg) Borsa Adı Miktar En az Fiyat En çok Fiyat Ortalama Fiyat Ankara 22.549 14,50 15,00 14,89 İstanbul 21.010 15,00 15,55 15,33 Kayseri 140.529 11,05 16,01 13,38 İzmir 45.685 14,00 15,25 14,97 Diyarbakır 60.505 14,00 15,55 14,71 Konya 2.880 14,70 15,00 14,93 Gaziantep 4.772 14,35 17,98 14,86 ORTALAMA 13,94 15,76 14,72 Tablo- 3: Karkas Et, Besi Yemi Fiyatları ve Pariteler (01-15.04.2013 arası-tl/kg) Büyükbaş Karkas Sığır Eti - Besi Yemi Paritesi * Besi Yemi Ankara 14,89 TL 0,72 TL 20,68 TL İstanbul 15,33 TL 0,72 TL 21,29 TL Kayseri 13,38 TL 0,82 TL 16,32 TL İzmir 14,97 TL 0,80 TL 18,71 TL Diyarbakır 14,71 TL 0,80 TL 18,39 TL Konya 14,93 TL 0,80 TL 18,66 TL Gaziantep 14,86 TL 0,78 TL 19,05 TL Ortalama 14,72 TL 0,78 TL 19,01 TL Kaynak: Ticaret Borsaları Verileri, *Yem Sanayicileri Birliği Üyelerinden alınan KDV dahil peşin fiyatlarıdır
Tablo- 4: Sanal Marketlerdeki Perakende Fiyatları 15.04.2013 CİNSİ MİGROS CARREFOURS A REAL ET VE BALIK KURUMU Kıyma 21,50 TL 20,90 TL 23,50 TL 18,50 TL Kuşbaşı 22,99 TL 22,50 TL 19,90 TL 23,00 TL Biftek 24,99 TL 25,00 TL ** 24,50 TL Pirzola ** ** ** 29,50 TL Kuzu Pirzola 38,85 TL ** ** 43,55 TL Kaynak: Ulusal Marketlerin perakende fiyatları * Et ve Balık Kurumu Tarak Pirzola fiyatıdır. Grafik-6: Avrupa Birliğinde Haftalık Dana Karkas Ortalama Fiyatları / 100 KG Kaynak: European Comission Tablo -5: AB de Kişi Başı Et Tüketimi ve Toplam Tüketim İçindeki Payı Yıllar 2010 2011 2012 Nüfus 502 503 504 (Milyon) Toplam Et Tüketimi (Kg) 83.4 82.9 82.1 Sığır Dana Eti 16,2 %19,4 15,9 %19,2 15,5 %18,8 Tüketimi Koyun Keçi Eti 2,3 %2,7 2,3 %2,7 2,1 %2,6 Tüketimi Domuz Eti 41,6 %49,8 41,2 %49,6 40,5 %49,4 Tüketimi Toplam 60,1 %71,9 59,4 %71,5 58,1 %70,8 Kırmızı Et Tüketimi Kanatlı Eti Tüketimi 23,4 %28,1 23,6 %28,4 24,0 %29,2 Kaynak: European Commission Tablo - 6: ABD de Kişi Başı Et Tüketimi Yıllar Nüfus Sığır Eti Dana Eti Kuzu Eti Domuz Kanatlı TOPLAM (bin) Eti Eti 2010 309.750 26,9 0,18 0,41 21,4 37,56 86.45 Kaynak: ABD Tarım Bakanlığı (USDA, 2012)
İthalat Rakamları; Tablo- 7: 2010-2011-2012 Yılları arası Canlı Hayvan ve Karkas Et İthalat Verileri 2010 YILI TOPLAMI 2011 YILI TOPLAMI 2012 YILI TOPLAMI Madde Adı KG BAŞ TL KG BAŞ TL KG BAŞ TL DAMIZLIK DÜVELER 8.307.549 17.303 88.336.938 39.649.197 76.761 468.711.433 25.147.866 48.164 284.399.180 BESİLİK SIĞIR 363.215 1.443 2.733.798 53.102.104 225.451 412.183.197 47.798.228 223.498 452.425.932 KESİMLİK DANA 54.122.956 118.578 302.915.09 4 82.839.341 164.360 515.939.608 107.086.549 193.972 646.527.005 KARKAS SIĞIR ETİ 50.657.514 368.419.61 7 110.731.35 1 823.010.956 25.435.604 171.680.513 DAMIZLIK KOYUN KEÇİ 10.700 275 266.406 60.704 1.191 914.485 612.830 10.663 6.160.860 KOYUN 9.076.109 209.437 34.501.482 27.136.602 626.270 119.822.576 8.145.223 181.763 34.471.579 KUZU 883.861 25.262 4.011.562 21.777.388 820.303 122.322.583 6.149.599 213.200 35.939.500 Kaynak: TUİK, Dış Ticaret Verileri OCAK Tablo- 8: 01.01-30.03.2013 tarihleri arası Et ve Et Ürünleri İthalat Verileri DAMIZLIK DÜVELER BESİLİK SIĞIR KESİMLİK DANA KARKAS SIĞIR ETİ DAMIZLIK KOYUN KEÇİ KOYUN KUZU Birim KG 1.883.942 3.029.518 5.948.640 2.539.698 158.789 2.840.550 15.254 BAŞ 3.382 14.653 12.994 3.235 62.200 419 $ 10.800.738 16.515.750 17.847.012 11.014.386 870.942 6.289.210 37.871 TL 19.421.267 29.851.540 32.239.711 19.842.457 667.782 4.767.547 28.983 KG 2.218.090 4.420.605 6.000.257 87.896 17.400 ŞUBAT BAŞ 4.266 19.166 10.358 1.490 626 $ 13.443.900 23.386.263 18.338.325 435.763 55.185 TL 24.115.551 41.974.643 32.801.419 328.633 41.760 KG 1.189.380 3.597.165 640.986 282.300 MART BAŞ 2.252 15.002 4.843 $ 7.713.016 16.689.109 2.574.420 1.359.163 TL 13.836.247 29.897.998 4.672.808 2.429.257 TOPLAM KG 5.291.412 11.047.288 11.948.897 3.180.684 528.985 2.840.550 32.654 BAŞ 9.900 48.821 23.352 0 9.568 62.200 1.045 $ 31.957.654 56.591.122 36.185.337 13.588.806 2.665.868 6.289.210 93.056 TL 57.373.065 101.724.181 65.041.130 24.515.265 3.425.672 4.767.547 70.743 Kaynak: TUİK Grafik 11: Yıllar itibarı ile Karkas ve Canlı Hayvan İthalat Verileri (Baş)
b. Yem Sektörü Pazar Analizi Yem ve yem hammaddelerinin 2013 yılının ilk aylarında fiyatlarındaki artış devam etmiştir. Ancak Şubat itibarı ile Mısır ve Yulaf haricinde tüm ürünlerin fiyatlarında düşüşler görülmüştür. Mart ayında ise tüm ürünlerin fiyatları bir önceki aya göre düşmüştür. (Tablo 7-8) Tablo- 9: Yıllar İtibarı ile Türkiye yem ve yem hammadde fiyatları (TL/TON) *Yemlik Arpa *Yemlik Buğday Mısır Kepek ATK Besi yemi *Yulaf Süt yemi 2010 417 509 481 315 290 484 561 494 2011 521 580 622 429 363 665 824 686 2012* 614 619 588 480 473 738 652 766 Kaynak: Türkiye Yem Sanayicileri Birliği * TOBB verileri, Tablo- 9: 2013 Yılı ilk 3 ay itibarı ile yem ve yem hammaddeleri fiyatları (TL/TON) 2013 yılı İtibarı ile Türkiye yem ve yem ham m adde fiyatları (TL/ton) Yemlik Arpa *Yemlik Buğday Mısır Kepek ATK Besi yemi *Yulaf Süt yemi Ocak 707 739 646 556 586 821 701 853 Şubat 692 725 667 505 571 799 714 831 Mart 677 730 646 490 550 777 680 810 Mart ayı bir Önceki Aya göre % -4,48-1,23 0,00-13,40-6,46-5,64-3,09-5,33 Bir önceki yılın Mart ayına göre % 15,52 32,25 10,34 7,66 47,30 12,41-5,56 13,64 Kaynak: Türkiye Yem Sanayicileri Birliği * TOBB verileri, Grafik 8 :2013 Yılı İlk 3 Ay İtibarı ile Yem ve Yem Hammaddeleri Fiyatları (TL/Ton)
c. Süt Sektörü Pazar Analizi Süt üretimi: TÜİK verilerine göre 2011 yılı toplam süt üretimi 15 milyon 56 bin 211 ton olarak gerçekleşmiştir. Bunun 13.8 milyon tonu inek sütü olup, yaklaşık 7.1 milyon tonu sanayiye gönderilen inek sütü, geriye kalan 6,7 milyon ton süt ise, hane halkı tüketimi ve sokak sütü olarak kullanılmıştır. 2012 yılı itibarı ile toplanan inek sütü 7.93 milyon ton olmuştur. 2013 yılı ilk iki ayı itibarı ile toplanan inek sütü 1.26 milyon tondur. Tablo-9: Toplanan (Sanayiye Gönderilen) İnek Sütü (Ton) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağusto Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam s 2010 494.351 492.360 594.800 610.599 654.696 622.359 610.645 560.309 526.132 531.445 503.311 544.004 6.745.011 2011 561.766 545.628 627.484 646.648 699.122 636.494 591.864 566.040 537.872 543.633 530.376 586.867 7.073.794 2012 634.578 631.521 715.190 727.769 782.621 727.805 695.079 641.380 599.773 587.149 575.344 614.276 7.932.485 2013 637.799 620.701 1.258.500 TÜİK in TÜFE verilerine göre perakende ortalama süt fiyatları 2012 yılında 2,16 TL/Kg olmuştur. 2013 yılı ilk üç ay ortalaması itibarı ile fiyat 2,33 TL/Kg dır. Nisan ayı itibarı ile 2.30 TL/Kg. olmuştur. (Grafik-8) Grafik-8: Perakende Süt Fiyatları (TL/Kg.) Kaynak: TÜİK, 2003=100 Temel Yıllı TÜFE Madde Sepeti ve Ortalama Fiyatlar (TL/KG) Tablo-10: 2013 Yılı Çiğ Süt Fiyatları Dönemler Fiyat (TL/Litre) 2013-Ocak - Şubat - Mart 0,90
Kaynak: Ulusal Süt Konseyi Verileri