1 PROJE KONTROL FORMU ÖRNEĞİ Denetimi Üstlenilecek İş İl / İlçe : İlgili İdare : Pafta/Ada/Parsel No : Yapı Adresi : Yapı Sahibi : Yapı Sahibinin Adresi : Yapı Denetim Kuruluşu İzin Belge No : Unvanı : Adresi : STATİK-YIĞMA BİNA PROJE KONTROL FORMU Evet Hayır 1. TAŞIYICI SİSTEM SEÇİMİ Mimari ve statik proje duvar ve düşey hatıl sistemi uyumluymuş Mimari projedeki kat planları ile statik projedeki duvar planı ve kalıp planları uyumluymuş. Mimari proje ile statik proje toplam ve aks ölçüleri uyumluymuş. Kullanılan hesap programı, bu tür bir analiz için uygunmuş. Uygunsa, hesap verileri bu tür bir analize uygun şekilde girilmiş. Taşıyıcı sistem tasarımı deprem davranışı açısından uygunmuş. Yapıda duvarların büyük oranda burulma yaratacak şekilde yerleştirilmesinden kaçınılmış Yapıda, rijit diyafram varsayımını geçersiz kılacak yoğunlukta döşeme süreksizlikleri veya planda çıkıntılar oluşturulmasından kaçınılmış. (Her ne kadar yatay kuvvetlerin düşey taşıyıcı elemanlara güvenle aktarıldığı hesapla gösteriliyorsa da) Düşey taşıyıcı elemanlarda ani rijitlik değişimi (herhangi bir kattan itibaren duvarın veya yatay hatılın üzerine düşey hatıl oturtulması gibi) oluşturulmasından kaçınılmış. (Her ne kadar hesap sonucunda kesitler yeterli gözüküyorsa da) Kapalı bina çıkmalarından kaçınılmış Bina yüklerinin bileşkesi ile temel alanının ağırlık merkezi çakıştırılmaya çalışılmış. Gerekli durumda genleşme etkilerine karşı yapı dilatasyon derzleriyle ayrılmış Projede yapımı öngörülen kat sayısı deprem bölgesine göre izin verilenden fazla değilmiş Çatı katı varsa çatı katının alanı temeldeki bürüt kat alanının %25 inden fazla değilmiş. Birden çok bodrum katı yapılmışsa projede tasarlanan kat sayısı izin verilen kat sayısının bir kat veya daha fazla eksiğiymiş Her bir katın yüksekliği döşeme üstünden döşeme üstüne en çok 3.0 m olarak alınmış. Yığma binaların taşıyıcı duvarları planda olabildiğince düzenli ve ana eksenlere göre simetrik ya da simetriğe yakın biçimde düzenlenmiş. Kısmi bodrum yapılmasından kaçınılmış. Tüm taşıyıcı duvarlar planda üst üste gelmiş.
2 Taşıyıcı duvarların en düşük kalınlıkları için deprem yönetmeliği kriterlerine uyulmuş Konsol şeklindeki balkonlar, kornişler ve çatı saçakları yalnızca kat döşemelerinin uzantısı olarak yapılmış ve serbest konsol uzunluğu 1.5 m den çok değilmiş Konsol şeklindeki merdivenlerin konsol uzunluğu ise en çok 1.0 m olarak seçilmiş. Bina çatısı betonarme teras çatı ve/veya ahşap ve/veya çelik oturtma çatı olarak tasarlanmış. En üst kattaki yatay hatıla oturan çatı kalkan duvarının yüksekliği 2.0 m den büyük ise düşey ve eğik hatıllar yapılmış. Taşıyıcı olmayan bölme duvarlarının kalınlığı en az 100 mm olarak seçilmiş. Taşıyıcı olmayan bölme duvarlar varsa, taşıyıcı olmayan bölme duvarların düzlemine dik deprem yüklerinin etkisi ile düzlemi dışına devrilmemesi için gerekli önlemler alınmış. Temellerde minimum temel boyutları ve donatıları için gerekli şartlara uyulmuş 2. HESAPLARIN SUNULMASI Statik hesapların başında, aşağıdaki maddeleri açıklayan bir rapor yazılmış. Rapordaki açıklamalar ikna edici mi? a. Sistem seçimi b. Malzeme seçimi c. Analiz kabulleri d. Modelleme kriterleri e. Standart ve yönetmelikler f. Katlara ait şematik kalıp planları Yapı ile ilgili genel bilgilerin yer aldığı başlık sayfası varmış. Yapılan hesapların içeriğini gösteren Hesap Bilgi Fihristi varmış. Hesap çıktıları temel ve üst yapının tümünü içeriyormuş. Hesaplar, aşağıda belirtildiği gibi, yüklerin aktarılma hiyerarşisine uygun bir sırada ve anlaşılır bir şekilde düzenlenmiş. a. Hatıllara gelen yükler b. Duvarlara gelen yükler c. Döşemelere ait hesap d. Deprem kuvvetleri hesabı e. Kayma Merkezi Hesabı f. Temel Hesabı g. Duvar Kesme Kuvvetleri hesabı h. Duvar Düşey gerilme kontrolü i. Duvar kayma gerilmesi kontrolü 3. YAPISAL ÇÖZÜMLEME Yığma bina deprem hesabında S(T1) = 2.5 ve Ra(T1) = 2.0 alınmış. Bina önem katsayısının (I) seçimi uygunmuş. Hareketli yük katılım katsayısı (n) yapının kullanım amacına uygun seçilmiş. Etkin yer ivmesi katsayısı (A 0 ), yapının bulunduğu deprem bölgesine uygun seçilmiş. Düşey gerilme hesapları yapılmış Asmolen döşemeler dahil, döşeme yük analizi yapılmış. Döşeme zati ve hareketli yükleri doğru alınmış. Döşemelerden duvarlara ve hatıllara yükler doğru aklanılmış(döşemelerden duvarlara ve hatıllara yük aktarılırken ortalama gerilmeler yöntemi yerine kum tümseği analojisi, akma çizgileri yöntemi, sonlu elemanlar yöntemi gibi kabul edilebilir yöntemler kullanılmış) Yatay hatılların ve duvarların üzerindeki duvar yükleri doğru alınmış. Duvarlarda Basınç Emniyet Gerilmesi Deprem Yönetmeliğindeki (Madde 5.3.2) değerlere uyumlu alınmış. Basınç Emniyet Gerilmesi değerleri duvar narinlik oranına göre azaltılmış. Her bir duvar için basınç emniyet gerilmesi tahkiki yapılmış. Hesaplarda her kat için kayma rijitlik merkezi ve kütle merkezi hesaplanmış.
3 Duvar rijitlikleri k*a/h ifadesinden hesaplanmış. Kayma rijitlik merkezi ve kütle merkezi arasındaki mesafeden doğan dış merkezlik etkisinden oluşan burulma momenti düşey taşıyıcı elemanlara kesme kuvveti olarak rijitliği oranında dağıtılmış. Duvarlara gelen kesme kuvvetlerinden duvar kayma gerilmeleri hesaplanmış ve τem = τo+µσ formülü ile hesaplanan kayma emniyet gerilmesi ile mukayese edilmiş. Tüm duvarlarda kayma gerilmesi değeri kayma emniyet gerilmesi değerinden küçükmüş. Planda birbirine dik doğrultuların her biri boyunca uzanan taşıyıcı duvarların, pencere ve kapı boşlukları sayılmaksızın toplam uzunluğunun brüt kat alanına ( konsol döşeme alanları dışındaki alan) oranı hesaplanmış olup (0.2 I) m/m2 den daha fazlaymış Düşey hatılların deprem etkisine karşı olumlu etkisi hesaplarda dikkate alınmışsa etkili kesme alanının tanımından (ΣAe = ΣAw + ΣAg + 0.15 Σak) (Formül İçin Bkz DBYBHY2007 Tablo 2.1) düşey hatıl rijitliği duvar rijitliğinin 6,66 katından fazla veya duvar rijiliği düşey hatıl rijitliğinin %15 inden az alınmamış. Düşey hatılların deprem etkisine karşı olumlu etkisi hesaplarda dikkate alınmışsa kesme kuvveti ve etriye hesabı yapılmış. Yığma binaların kat döşemeleri TS-500 deki kurallara göre tasarlanmış boyut ve donatıları olan betonarme plak ya da dişli döşemeler olarak tasarlanmış (veya döşemeleri farklı tasarlanmışsa yığma bina bodrum katı sayılmaksızın en çok iki katlı tasarlanmış) Hesaplarda, zemin raporunda belirtilen (veya daha gayri müsait) parametreler kullanılmış. Duvar altı temellerinde zemin gerilmesi tahkiki, temel kesme güvenlik kontrolü, temel maksimum moment kontrolü yapılmış. 4. KESİT HESAPLARI Statik hesaplar açık ve kontrol edilebilir şekilde yapılmış. Yapı malzemesi seçimi uygunmuş. Taşıyıcı elemanlarda minimum boyut koşullarına uyulmuş. Kesitler, elemanlarda meydana gelen iç kuvvetleri karşılayacak ve ilgili standart ve yönetmeliklerde belirtilen koşulları sağlayacak şekilde tahkik edilmiş. Boyuna ve enine donatıların düzenlenmesinde ilgili standart ve yönetmeliklerde belirtilen koşullar sağlanmış. Büyük yırtıkları olan özel döşemeler için ayrı hesap yapılmış. Bodrumlu yapılarda iksa hesabı yapılmış. Parsel içinde varsa istinat duvarı hesabı yapılmış. Zemin kayma veya göçme hesabı yapılmış. Farklı her bir merdiven için hesap yapılmış. Merdiven hesabında mesnet koşulları için uygun modelleme yapılmış. Büyük açıklıklı döşemelerde sehim oluşmaması için döşeme kalınlığı uygun seçilmiş. Temel hesabı yapılmış. 5. ÇİZİMLER Statik proje mimari projeden ayrı başlık altında sunulmuş. Statik proje başlık bilgileri eksiksiz doldurulmuş. İksa detayı ve hafriyat planı (gerekli durumlarda) çizilmiş. Bütün çizim paftalarının sağ alt köşesinde, binada uygulanacak beton kalitesi ve donatı çeliği kalitesi, duvar malzeme cinsi yazılmış. Kalıp planlarının sağ ait köşesinde etkin yer ivmesi katsayısı (A 0), bina önem katsayısı (I), taşıyıcı sistem davranış katsayısı (R) ve yerel zemin sınıfı belirtilmiş. Önemli yapılarda, kalıp planı üzerine hareketli yük miktarı yazılmış.
4 Hesaplarda kullanılan eleman isim ve numaraları ile çizimlerdeki eleman isim ve numaraları birbirini tutuyormuş. Tüm çizimlerde paspayları belirtilmiş. Paspayları söz konusu elemanlar için uygunmuş. Kullanılan duvar malzeme cinsi statik projede tarif edilmiş ve tarif edilen malzeme Deprem yönetmeliğine ve Türk Standartlarına uygunmuş Tüm çizimlerde, birbirinin üstüne geçen yazılar ve çizimler için önlem alınmış. Donatılar, kesitler, görünüşler, aks çizgileri, vs için uygun kalem kalınlıkları kullanılmış. Tüm çizimlerde, net ölçü birimleri kullanılmış. Beton kalitesi bodrum beton duvarlarında, temellerde, döşemelerde, hatıllarda en az C16 olarak seçilmiş. 6. TEMELLER Temel kalıp planı 1/50 veya yeterli ölçekte çizilmiş. Temel kalıp planında; a. Gerekli tüm zemin bilgileri (zemin grubu, yerel zemin sınıfı, zemin emniyet gerilmesi, zemin düşey/yatay yatak katsayısı, içsel sürtünme açısı, kohezyon sabiti, zemin özgül ağırlığı, vs) belirtilmiş. b. Yeterli iç ölçülendirme yapılmış. Mimari katlar belirtilmiş. c. Her iki doğrultuda en az birer kesit alınmış. Kesitlerde mimari katlar ve temel boyutları belirtilmiş. Her farklı temel tipi için temel detayı çizilmiş. Temel detaylarında temel kesitinin donatı detayları belirtilmiş. Duvar altı temellerinin beton kalitesi en az C16 olarak seçilmiş. 7. KAT PLANLARI Tüm katlar için (benzer katlar hariç) 1/50 veya duruma göre 1/100 ölçekli duvar planı ve kalıp planı çizilmiş. Duvar Planlarında; Herhangi bir taşıyıcı duvarın planda kendisine dik olarak saplanan taşıyıcı duvar eksenleri arasında kalan desteklenmemiş uzunluğu birinci derece deprem bölgesinde 5.5 m den küçük, diğer deprem bölgelerinde 7.5 m den küçükmüş (veya bina köşelerinde ve söz konusu duvarda planda eksenden eksene aralıkları 4.0 m. yi geçmeyen betonarme düşey hatıllar yapılmış, düşey hatıllarla desteklenen duvarların toplam uzunluğu 16.0 m yi geçmemiş). Bina köşesine en yakın pencere ya da kapı ile bina köşesi arasında bırakılacak dolu duvar parçasının plandaki uzunluğu birinci ve ikinci derece deprem bölgelerinde 1.50 m den, üçüncü ve dördüncü derece deprem bölgelerinde 1.0 m den fazlaymış (veya Pencere ve kapı boşluklarının her iki kenarında betonarme düşey hatıllar yapılmış ve Bina köşesine en yakın pencere ya da kapı ile bina köşesi arasında bırakılacak dolu duvar parçasının plandaki uzunluğu birinci ve ikinci derece deprem bölgelerinde 1.20 m, üçüncü ve dördüncü derece deprem bölgelerinde 0,8 m den fazlaymış ) Kapı ve pencere boyutları (yığma binalarda duvar rijitliklerini etkilediğinden) duvar planlarında gösterilmiş.
5 Her bir kapı ve pencere boşluğunun plandaki uzunluğu 3.0 m den daha küçükmüş(veya Pencere ya da kapı boşluklarının her iki kenarında kat yüksekliğince betonarme düşey hatıllar yapılmışsa her bir kapı ve pencere boşluğunun plandaki uzunluğu 3.6 m den daha küçükmüş) Herhangi bir duvarın desteklenmemiş uzunluğu boyunca kapı ve pencere boşluklarının plandaki uzunluklarının toplamı desteklenmemiş duvar uzunluğunun %40 ından daha azmış (veya Pencere ya da kapı boşluklarının her iki kenarında kat yüksekliğince betonarme düşey hatıllar yapılmışsa duvarın desteklenmemiş uzunluğu boyunca kapı ve pencere boşluklarının plandaki uzunluklarının toplamı desteklenmemiş duvar uzunluğunun %48 indan daha azmış) Pencere ve kapı lentolarının duvarlara oturan uçlarının her birinin uzunluğu serbest lento açıklığının %15 inden ve 200 mm den fazla olacağı projede belirtilmiş Lentolar en az 200 mm yükseklikte genişliği duvar genişliğine eşit beton sınıfı en az C16, içlerine taş duvarlarda en az üçü altta,üçü üstte 6Ø10, diğer malzemeden taşıyıcı duvarlarda ise en az 4Ø10 boyuna donatı ile birlikte en çok 250 mm ara ile Ø8 lik etriye donatısı bulunacağı proje üzerinde belirtilmiş. Projede düşey hatıl öngörülmüşse Düşey hatıllar, her iki yandan gelen taşıyıcı duvarların örülmesinden sonra duvarlara paralel olarak konulacak kalıpların arasındaki bölümün donatılarak betonlanması ile yapılacaktır ifadesi proje üzerinde açıklama olarak yazılmış. Projede düşey hatıl öngörülmüşse Bina köşelerinde ve taşıyıcı duvarların ara kesitlerinde düşey hatılların en kesit boyutları kesişen duvarların kalınlıklarına eşit olarak çizilmiş. Pencere ve kapı boşluklarının her iki yanına yapılacak düşey hatıllarda hatılın duvara dik en kesit boyutu duvar kalınlığından, diğer en kesit boyutu ise 200 mm den az olmamış Taşıyıcı olmayan bölme duvarlar varsa, taşıyıcı olmayan bölme duvarların her iki uçta taşıyıcı duvarlara düşey arakesit boyunca bağlanarak örüleceği, taşıyıcı olmayan duvarların üstü ile tavan döşemesinin altı arasında en az 10 mm boşluk bırakılacağı,proje açıklamaları kısmında belirtilmiş. Moloz taş duvarlarda döşeme ve merdiven sahanlıkları dışında düşeyde eksenden eksene aralıkları 1.5 m. yi geçmeyen betonarme hatıl yapılmış. Kullanılan duvar malzeme cinsi statik projede tarif edilmiş ve tarif edilen malzeme Deprem yönetmeliğine ve Türk Standartlarına uygunmuş Taşıyıcı duvarlarda çimento takviyeli kireç harcı (çimento/kireç/kum hacımsal oranı = 1/2/9) ya da çimento harcı (çimento/kum hacımsal oranı = 1/4) kullanılacağı proje üzerinde belirtilmiş. Düşey hatıllarda beton kalitesi en az C16 olacak, içlerine taş duvarlarda her iki duvar yüzüne paralel olarak en az üç adet olmak üzere 6Ø12, diğer tür malzemelerden taşıyıcı duvarlarda ise en az 4Ø12 boyuna donatı ile birlikte en çok 200 mm ara ile Ø8 lik etriye konulmuş, Boyuna donatılar için temelde ve katlar arasında filiz bırakılmış Düşey hatıl detaylarında farklı boyuttaki düşey hatılların kesit donatı detayları belirtilmiş. Kalıp planlarında; a. Hangi paftanın hangi kata ait olduğu mimari kotuyla birlikte belirtilmiş. Paftanın kenarında bu bilgiyi veren bir anahtar çizim varmış. b. Akslar ve aks ölçüleri belirtilmiş. c. Kalıp planlarında kat yükseklikleri gösterilmiş. d. Hava bacası ve benzeri boşluklar gösterilmiş. Yırtık çevresi donatı ile uygun bir şekilde detaylandırılmış. e. Yeterli iç ölçülendirme yapılmış. Özellikle döşeme yırtıkları, tali kirişler, merdiven, sahanlık ve boşlukları ölçülendirilmiş, mimari kotlar belirtilmiş. f. Her iki doğrultuda en az birer kesit alınmış. Kesitler, özellikle kot farkının olduğu yerlerden, merdiven boşluğundan ve düşük döşemelerden geçirilmiş. Kesitlerde mimari kotlar, döşeme kalınlıkları ve hatıl derinlikleri belirtilmiş. g. Özellik arz eden taşıyıcı sistem dışı elemanlara ait detaylar çizilmiş. Gerekli açıklamalar yapılmış. İnşaat sırasında uyulması gerekli hususlar ve özellikler kolayca görülecek şekilde belirtilmiş. Yatay hatıl detaylarında farklı boyuttaki yatay hatılların kesit donatı detayları belirtilmiş.
6 Mimar İnşaat Mühendisi Makine Mühendisi Elektrik Mühendisi