2 Kasım 2012 TÜRKİYE DE BU HAFTA Son ekonomik gelişmeler... TCMB yılsonu enflasyon beklentisini yükseltti... Dış ticaret açığında düzelme Eylül ayında da sürdü. Dış ticaret açığı hem geçen yılın aynı ayına göre hem de Ocak-Eylül döneminde azaldı. Bunda Eylül ayında ihracatta artış kaydedilmesi, ithalatta ise düşüş eğiliminin sürmesi rol oynadı. Ancak mevsimsellikten arındırılmış verilerde ihracatta azalma, ihracatta ise artış kaydedildi. Eylül ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre %21 artarak 13 milyar dolar, ithalat ise %6.4 azalarak 19.8 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı ise %34.7 oranında azalarak 6.8 milyar dolara indi. Bu arada, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ihracat aylık bazda %6.8 azalırken, ithalat %4.1 arttı. Ocak-Eylül döneminde ise ihracat %13.7 artarak 113 milyar dolara yükselirken, ithalat %2.9 azalarak 176.5 milyar dolara geriledi. Böylece dış ticaret açığı %22.8 daralarak 63.5 milyar dolara indi. Oniki aylık kümülatif dış ticaret açığı ise 87.2 milyar dolara geriledi. TCMB, bu yıl sonu için enflasyon beklentisini, petrol ve ithalat fiyatları varsayımlarındaki artış ile yakın dönemdeki vergi artışı, enerji fiyat ayarlamalarının yükseltici etkisiyle toplamda 1.2 puan artırarak yüzde 7.4 olarak öngördü. TCMB açıkladığı enflasyon raporunda, enflasyonun 2012 yılı sonunda orta noktası yüzde 7.4 olmak üzere yüzde 6.9 ile yüzde 7.9 aralığında gerçekleşeceğinin tahmin edildiği; 2013 yılı sonunda ise orta noktası yüzde 5.3 olmak üzere yüzde 3.8 ile yüzde 6.8 aralığında yer alacağı; orta vadede enflasyonun yüzde 5 hedefi düzeyinde istikrar kazanacağının öngörüldüğü ifade edildi. TCMB, 2013 yılı için petrol öngörüsünü de Temmuz'da ayında 115 dolardan indirdiği 100 dolar seviyesinden tekrar 107 dolara yükseltti. Moody s Türkiye nin dış kırılganlığı, cari açık ve laik-dindar kesim tartışmaları konularında hassas... Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Türkiye'nin cari işlemler açığının yapısal olarak düşürülmesi, döviz rezervlerini artırma veya özel sektör dış borçlanmasını düşürme yoluyla dış kırılganlıkların azaltılması durumunda kredi notu artırımını değerlendirebileceğini açıkladı. Moody's Türkiye'nin kredi notunu Haziran ayında Ba1'e yükseltirken, kredi notu görünümünü 'pozitif' olarak açıklamıştı. Türkiye'nin kredi notuna ilişkin yaptığı değerlendirmede Moody's, "Türkiye'nin yatırım yapılabilir seviyede kredi notuna sahip olması için ön koşul, ödemeler dengesi şoklarına karşı daha büyük esneklik sağlamasıdır, örneğin yabancı bankalar ve/veya kurumsal yatırımcılardan Türkiye'ye yönelik sermaye akışında sert düşüş gibi" diyerek şöyle devam etti: "Moody's, hükümetin cari işlemler açığını yapısal olarak düşürerek, döviz rezervlerini artırarak veya özel sektörün dış borçlanmasını düşürme yoluyla, dış kırılganlıkları azaltma konusunda ilerleme sağlaması durumunda Türkiye'nin notunu artırmayı değerlendirebilir." Açıklamada, "Türkiye'nin 'pozitif' kredi notu görünümü, kamu maliyesi ve dış şoklara karşı dayanıklılığın, ülkenin mali ve makroekonomik dayanıklılığını iyileştirmeye devam edeceği yönündeki Moody's beklentisini yansıtıyor" denildi. Dış kırılganlıkların azaltılması yönündeki gelişmelerin tersine dönmesi durumunda, Türkiye'nin kredi notu görünümünün 'pozitif'ten 'durağan'a çekilebileceğini belirten Moody's, "Kamu finansmanı ölçütlerinde önemli bozulma da görünümde hatta aşırı bir durumda kredi notunda aşağı yönlü bir harekete neden olabilir" ifadesini kullandı. Moody's, Türkiye'nin gelişme gösteren esnekliği nedeniyle olası görünmemekle birlikte, yabancı sermaye akışında ani ve uzun süreli duruşun, kredi notunu aşağı yönlü baskılayacağı uyarısını yaptı. Moody's, Türkiye'nin kredi notuna ilişkin güçlü yönleri, geleneksel Avrupa pazarlarının ötesine 1
geçmiş ve çeşitlendirilmiş ticaret bağlarına sahip büyük ve dinamik bir ekonomi, sağlamlaştırılmış makro çerçeve ve olumlu borç dinamikleri olarak açıkladı. Kredi notunun önündeki zorluklar ise, cari işlemler açığının dahil olduğu önemli dış kırılganlık unsurları ve toplumun laik ve dindar kesim arasındaki görüş ayrılıklarından kaynaklanan siyasi kargaşalar olarak sıralandı. Türkiye'nin cari işlemler açığının 2012 yılında GSYH'nin yüzde 7.8'i, 2013 yılında ise yüzde 7.4'ü seviyesinde göreceli olarak yüksek kalacağını öngören Moody's, 2012 yılında GSYH'nin yüzde 3 artış kaydedeceğini tahmin ediyor. Reel GSYH büyümesinin ihracat sektörünün özellikle Avrupa Birliği dışındaki pazarlara yönelik iyi performansının devam etmesiyle 2013 yılında ivme kazanacağını belirten Moody's, gelecek yıl büyüme rakamını ise yüzde 3.8 olarak öngörüyor. Hazine Kasım'da 5, Aralık'ta 1, Ocak'ta 5 ihale ile borçlanacak... Hazine'nin açıkladığı Kasım 2012-Ocak 2013 iç borçlanma stratejisine göre Hazine, Kasım'da toplam 19.2 milyar TL iç borç servisine karşılık 13 milyar TL iç borçlanma öngörüyor. Aralık'ta toplam 1.6 milyar TL iç borç servisine karşılık 1.2 milyar TL iç borçlanma öngörülüyor. Ocak'ta ise toplam 13 milyar TL iç borç servisine karşılık 11.6 milyar TL iç borçlanma öngörülüyor. Hazine, finansman programında 2012 yılı gelişmeleri ve 2013 yılı öngörüleri kapsamında şunları açıkladı: İç borç çevirme oranının yıl sonunda yüzde 83.4 olarak gerçekleşmesi bekleniyor 2012 yılında yatırımcı tabanının genişletilmesi çalışmaları kapsamında, ilk defa iç piyasada 1.6 milyar TL, uluslararası piyasada ise 1.5 milyar dolar tutarında kira sertifikası ihracı gerçekleştirildi 2012'de geleneksel eurobond piyasasında gerçekleştirilen dolar cinsinden üç ayrı tahvil ihracı ile toplam 3.5 milyar dolar tutarında finansman sağlandı Gelecek yıl 150.6 milyar TL iç borçlanma, 13.7 milyar TL dış borçlanma planlanıyor; toplam iç borç çevirme oranının yüzde 87.5 olması öngörülüyor Gelecek yıl 172.1 milyar TL iç borç servisi, 16.5 milyar TL dış borç servisi öngörülüyor Geleneksel eurobond, yen ve kira sertifikası ihraçları yoluyla uluslararası sermaye piyasalarından sağlanacak finansmana ek olarak Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası ve diğer dış finansman kuruluşlarından sağlanacak proje ve program kredisi yoluyla toplam 13.7 milyar TL dış finansman hedefleniyor Nakit bazlı faiz dışı denge, özelleştirme gelirleri, 2/B satış gelirleri, TMSF'den aktarılacak kaynaklar ile devirli ve garantili borç geri dönüşleri ve kasa/banka kullanımı sonucu elde edilecek diğer finansman toplamının 24.3 milyar TL olması bekleniyor Gelecek yıl 2, 5 ve 10 yıl vadeli TL cinsinden sabit kuponlu gösterge tahviller düzenli olarak her ay ihraç edilecek TL cinsi kuponsuz bonolar ve tahviller, 7 yıl vadeli ihalelere endeksli FRN ile 5 ve 10 yıl vadeli enflasyona endeksli tahviller itfa takvimine ve piyasa koşullarına bağlı olarak ihraç edilecek TL cinsi kira sertifikalarının Şubat ve Ağustos aylarında ihraç edilmesi planlanmakta; piyasa katılımcılarının ilave talebi ayrıca değerlendirilecek 2
Bankacılık sektöründe krediler 19 Ekim'de 772.08 mlyr TL ile haftalık %0.14 arttı... Bankacılık sektörü kredileri, 19 Ekim itibarıyla 772.08 milyar lira ile önceki haftaya göre yüzde 0.14, yıl sonuna göre ise yüzde 11.35 arttı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) verilerine göre kredilerde yıllık bazda artış ise yüzde 14.65 oldu. Bankacılık sektöründe kredi toplamı önceki hafta 771 milyar lira, 2011 sonunda 693.4 milyar lira seviyesindeydi. DÜNYA DA BU HAFTA WTO, OECD, UNCTAD ortak rapor yayımladı... Citigroup, Deutsche Bank, HSBC ve JP Morgan Chase'in rakiplerinden daha fazla sermaye tutması gerektiği bildirildi... ABD ekonomisinde gelişmeler... Uluslararası kuruluşlar, önde gelen ekonomilerin oluşturduğu G20 grubu ülkelerinin, küresel ekonomiye canlılık kazandırmak ve belirsizliği gidermek için kendi pazarlarını işler halde tutmalarını ve bu alandaki çabalarını artırmalarını istediler. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ve Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından hazırlanan ortak bir raporda, son beş ayda G20 ülkelerinin uyguladığı korumacı önlemlerde bir azalma görüldüğü ancak doğrudan yabancı yatırımlardaki yavaşlamanın hâlâ kaygı verici olduğu belirtildi. Dünyanın en büyük bankaları arasında yer alan 4 bankadan, gelecekti krizlere karşı daha fazla sermaye tutmaları istedi. Küresel regülatörler, Deutsche Bank, Citigroup, HSBC ve JP Morgan Chase'in rakiplerinden daha fazla sermaye bulundurması gerektiğini söyledi. Finansal İstikrar Yönetimi (FSB) ve G-20'den gelen tavsiye, bu bankaların mevcut yüzde 7 sermaye oranına ek olarak yüzde 2.5 oranında adi hisse tutmasını öngörüyor. Regülatörler, son skandalların, risklerin yeterince bertaraf edilmemiş olduğunu gösterdiğine dikkat çekti. FSB'nin talimatı, G-20 maliye bakanlarının bu hafta sonu Meksika'da katılacağı toplantıda bankalar ve vergi mükellefleri arasındaki bağı görüşmeye hazırlandığı döneme denk geldi. Toplamda 28 bankayı içeren listede bu dört bankanın, diğerlerinden daha karmaşık bir yapıya sahip olduğu ve büyüklüğü vurgulandı. Barclays ve BNP Paribas'tan da ekstra yüzde 2'lik sermaye bulundurması ve diğer 8 bankadan da yüzde 1.5 oranında ekstra sermaye istendi. ABD'nin doğu kıyısında New York kenti ve New Jersey eyaletini vurarak iç bölgelere ve Kanada'ya ilerleyen Sandy Kasırgasının yarattığı tahribatın gerçek boyutları ortaya çıkarken, kasırganın ABD ve Kanada'da yol açtığı ölümlerin sayısı 98'e yükseldi. Sandy Kasırgasının ABD'ye maliyeti çok yüksek olacağa benziyor. Doğal felaket tahmini yapan Eqecat şirketi kasırgadan 20 milyar dolara kadar sigortalı varlık hasarı, 50 milyar dolarlık da ekonomik zarar doğacağını düşünüyor. Kasırga nedeniyle elektrik verilemeyen 8.5 milyon ev ve işyerinden 4.5 milyonunda hâlâ bağlantılar kesik. New York kentinin elektrikleri kesik bazı semtlerinde oturanlar, polisin yetersiz kaldığını ve işlenen suçlarda artıştan korktuklarını söylediler. Halkın yeterli çalışma yapmadığından şikayet ettiği Amerikan Kızılhaç Örgütü ise, yardım çalışmalarını ellerinden geldiğince hızlı sürdürdüklerini söyledi. Kasırga mevsiminin son günlerinde Karayipler'de oluşan Sandy, bu bölgede 69 kişinin ölümüne yol açtı. ABD kıyılarına vurduğunda rüzgarın hızı saate 130 km idi. Connecticut eyaletinden güneyde Güney Carolina eyaletine kadar büyük bir alanda etkili olan Sandy, on yılardır ABD'yi vuran en güçlü fırtına olarak niteleniyor. Boston Fed Başkanı, işsizlik oranı yüzde 7.25'e gerileyene kadar merkez bankasının tahvil alımlarına devam etmesi ve oran yüzde 6.5'e düşünceye kadar 3
da faizleri sıfıra yakın tutması gerektiğini söyledi. Boston Fed Başkanı Rosengren, bu çağrının bir eşik belirlenmesine yardımcı olmasının gerektiğinin altını çizerek, varlık alımlarına ilişkin değerlendirmelerin sürekli olması gerektiğini belirtti. Rosengren de Chicago Fed Başkanı Charles Evans ve Minneapolis Fed Başkanı Narayana Kocherlakota gibi, esnek politikanın sonlandırılmasından önce rakamsal eşik koyan Fed başkanları arasına girdi. Faiz politikasının "çok kolay" olmadığını savunan Minneapolis Fed Başkanı Narayana Kocherlakota, ABD Merkez Bankası'nın ekonomiyi desteklemek için uyguladığı parasal genişleme önlemlerinde "çok ileri gitmediğini" söyledi. Kocherlakota, Fed'in "aşırı gevşek" politika hatasına kapıldığı argümanına tamamern karşı olduğunu söyledi. Kocherlokata, merkez bankasının mevcut yüksek işsizlik oranı ve önümüzdeki yıllar için yavaş enflasyon tahminleri göz önünde bulundurulduğunda, para politikasının, çok gevşek değil, aksine çok sıkı olduğunun söylenebileceğini ifade etti. Mevcut politikanın öngörülemez olduğunu söyleyen Kocherlakota, ancak politikanın finansal krize verdiği yanıtlar bakımından değerlendirilip, eleştirilebileceğini ifade etti. ABD'nin ikinci büyük otomobil üreticisi Ford Motor bu yılın üçüncü çeyreğinde hisse başına 40 sent ile beklentilerin üzerinde kâr elde ettiğini açıkladı. Ford'un beklentilerin üzerinde kâr açıklamasında dünya genelinde motorlu araç fiyatlarının artması ve Kuzey Amerika'daki rekor yüksek kâr marjları etkili oldu. Şirketin üçüncü çeyrekte hisse başına ortalama 0.30 dolar kâr etmesi bekleniyordu. Ford'un üçüncü çeyrekteki gelirleri ise 32.1 milyar dolar ile yine beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Şirketin gelirlerinin 30.94 milyar dolar olarak açıklanması bekleniyordu. Dünyanın en büyük halka açık petrol şirketi Exxon Mobil üçüncü çeyrek kârının 9.57 milyar dolara gerilediğini açıkladı. Exxon Mobil'in kârındaki düşüşte petrol ve doğalgaz üretimindeki düşüş ve emtia fiyatlarındaki zayıflama etkili oldu. Şirketin hisse başına kârı ise 2.09 dolar ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Şirketin hisse başına 1.95 dolar kâr açıklaması bekleniyordu. İngiliz bankası Barclays Libor manipülasyonu skandalının verdiği zararın ardından bu kez ABD'deki düzenleyici kurumların da bankanın mali konulardaki dürüstlüğüne ilişkin soruşturmalar açtıklarını belirtti. Barclays, Katarlı yatırımcılarla ilişkilerine yönelik İngiltere'de yürütülen soruşturmaların ardından ABD Adalet Bakanlığı ile Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun (SEC) da bankanın yeni iş alma veya mevcut işleri koruma amaçlı ilişkilerinin ABD yasalarına uygunluğunu soruşturduğunu açıkladı. ABD'nin orta batı bölgesinde yer alan işyerlerinin faaliyetleri hakkında gösterge olan Chicago PMI endeksi Ekim'de 49.9 ile beklentilerin altında açıklandı. Eylül'de 49.7 değerini alan endeksin Ekim'de 51 seviyesinde açıklanması bekleniyordu. ABD'de tarım dışı verimlilik üçüncü çeyrekte yüzde 1.9 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti. Enflasyonun ve kâr baskılarının bir göstergesi olan ve Fed'in yakından takip ettiği birim işgücü maliyeti ise artış beklentisine karşılık yüzde 0.1 azaldı. Verimliliğin yüzde 1.6, işgücü maliyetinin yüzde 1 artması bekleniyordu. ABD'de bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 2.2 olarak açıklanan verimlilikteki artış yüzde 1.9'a, yüzde 1.5 olarak açıklanan istihdam maliyetindeki artış ise yüzde 1.7'ye revize edildi. ABD'de işsizlik maaş başvuruları 27 Ekim'de sona eren haftada 363,000'e gerileyerek beklentilerin altında açıklandı. İşsizlik maaş başvurularının 370,000 olması bekleniyordu. Önceki hafta için 369,000 olarak açıklanan işsizlik maaş başvurularının sayısı ise 372,000'e revize edildi. ABD'de tüketici güven endeksi Ekim ayında 72.2'ye yükselmesine rağmen 4
AB ekonomilerinde gelişmeler... AB: beklentilerin altında açıklandı. Endeksin 72.5'e yükseleceği tahmin ediliyordu. Daha önce endeksin Eylül ayı için 70.3 olarak açıklanan seviyesi ise 68.4'e revize edildi. ABD'de ISM imalat endeksi Ekim'de 51.7'ye yükselerek beklentilerin üzerinde açıklandı. Endeksin 51.2 seviyesine gerilemesi bekleniyordu. ISM hizmetler endeksi Eylül'de 51.5 seviyesinde açıklanmıştı. ABD'de açıklanan ADP Ulusal İstihdam Raporu'na göre, özel sektörde istihdam artışı Ekim'de 158,000 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. ADP raporunun Ekim'de özel sektörde istihdamın 135,000 arttığını göstermesi bekleniyordu. Verinin hazırlanmasına yönelik yöntem Ekim ayı raporundan itibaren değiştirildi. ADP tarafından daha açıklanan daha öne açıklanan verilerin tümü de revize edildi. Yöntem değişikliği nedeniyle Eylül ayı için 162,000 olarak açıklanan istihdam artışı 88,200'e revize edildi. ABD Çalışma Bakanlığı verilerine göre, Ekim'de tarım dışı istihdam 171,000 ile beklentilerin üzerinde artarken, işsizlik oranı yüzde 7.9'a yükseldi. Tarım dışı istihdamın Ekim'de 125,000 kişi artması, işsizlik oranının yüzde 7.9 olması bekleniyordu. Daha önce 114,000 arttığı açıklanan Eylül ayı tarım dışı istihdamı 148,000 artışa revize edilirken, yüzde 7.8 olarak açıklanan işsizlik oranında revizyon yapılmadı. ABD'de fabrikalara gelen siparişler Eylül'de yüzde 4.8 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti. Eylül'de fabrika siparişlerinde yüzde 4.6 artış bekleniyordu. Fabrika siparişlerinde Ağustos için daha önce yüzde 5.2 olarak açıklanan düşüş yüzde 5.1'e revize edildi. Fransa Maliye Bakanı Pierre Moscovici, euro bölgesi ülkelerinin kısa vadeli borçlarını ortak bir havuzda toplamak için artık adım atmaları gerektiğini söyledi ancak Almanya Başbakanı Angela Merkel'in karşı çıktığı ortak euro tahvili çıkarılması konusunu gündeme getirmedi. Merkel, iktidarda olduğu sürece euro tahvili çıkarılmasına izin vermeyeceğini kesin bir dille ifade ediyor. Almanya Başbakanı, bu tahvillerin borçlu üye ülkelerin bütçelerini düzene sokma iradelerini zayıflatacağı görüşünde ısrar ediyor. Moscovici'nin sözleriyle, 2011 yılı sonlarında ortaya atılan ve "euro bonosu" adıyla euro bölgesi için önerilen kısa vadeli bir ortak borç enstrümanına atıf yaptığı sanılıyor. Merkel ise, Haziran ayında yapılan AB zirvesinden önce, euro bonosu fikrini de "ekonomik açıdan yanlış ve olumsuz sonuçlar doğuracak fikirlerden biri" olarak nitelemişti. Euro bölgesinde işsizlik oranı Eylül'de yüzde 11.6 ile rekor yüksek seviyeye ulaştı ve beklentilerin üzerinde açıklandı. Euro bölgesinde işsizlik oranının Eylül'de yüzde 11.5 olarak açıklanması bekleniyordu. Daha önce Ağustos için yüzde 11.4 olarak açıklanan işsizlik oranı da yüzde 11.5'e revize edildi. Euro bölgesinde enflasyon Ekim'de yıllık bazda yüzde 2.5'e gerileyerek beklentiler seviyesinde gerçekleşti. Enflasyondaki düşüşte enerji fiyatlarındaki artışın yavaşlaması etkili oldu. Enflasyonun Ekim'de yüzde 2.5 olarak açıklanması bekleniyordu. Euro bölgesinde enflasyon Eylül'de yıllık bazda nihai yüzde 2.6 olarak açıklanmıştı. Euro bölgesi imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Ekim'de nihai 45.4 ile beklentilere yakın bir değer aldı. Euro bölgesinde imalat sanayi PMI'ın 45.3 olarak açıklanan Ekim ayı öncü verisiyle aynı seviyede gelmesi bekleniyordu. 5
Almanya: Almanya'da mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranı Ekim'de yüzde 6.9 ile beklentiler seviyesinde açıklandı. Ülkedeki toplam işsiz sayısı 20,000 artarak 2.937 milyona yükseldi. Almanya'da işsizlik oranının Ekim'de yüzde 6.9 olarak açıklanması bekleniyordu. Daha önce Eylül ayı için yüzde 6.8 olarak açıklanan veri yüzde 6.9'a revize edildi. Alman Deutsche Bank vergi öncesi kârının bu yılın üçüncü çeyreğinde yıllık bazda yüzde 20 arttığını ve yatırım bankacılığındaki gelirlerin bunda etkili olduğunu açıkladı. Deutsche Bank'ın üçüncü çeyrekte vergi öncesi kârı 1.1 milyar euro ile beklentiler seviyesinde gerçekleşirken, net kârı ise 755 milyon euro oldu. Maliyetleri düşürmek ve getirileri iyileştirmek amacıyla Eylül ayında büyük bir stratejik yeniden yapılanma planı açıklayan bankadan yapılan açıklamada, istihdam azaltma hedefinin yükseltildiği ve çalışanların işten çıkarılma sürecinin yıl sonuna kadar tamamlanabileceği ifade edildi. Almanya'da perakende satışlar Eylül'de aylık bazda yüzde 1.5 ile beklentilerin çok üzerinde arttı. Almanya'da perakende satışların Eylül'de yüzde 0.3 artması bekleniyordu. Daha önce yüzde 0.3 olarak açıklanan Ağustos ayı perakende satışlarındaki artış yüzde 0.1'e revize edildi. İngiltere: Barclays bu yılın üçüncü çeyreğinde 1.73 milyar sterlin vergi öncesi kâr elde ettiğini açıkladı. Üçüncü çeyrek kârı beklentilere paralel gerçekleşen banka geçen yılın aynı döneminde 1.34 milyar sterlin kâr açıklamıştı. Bankanın yatırım bankacılığı gelirleri ise üçüncü çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17'lik artışla 2.6 milyar sterlin oldu. Barclays'in Libor manipülasyonu nedeniyle rekor 290 milyon sterlinlik cezaya çarptırılmasının ardından Antony Jenkins Temmuz sonunda bankanın yeni CEO'su olmuştu. BP bu yılın üçüncü çeyreğinde 5.2 milyar dolar ile, 4.1 milyar dolar olan beklentilerin üzerinde kâr açıkladı. BP geçen yılın aynı döneminde 5.5 milyar dolar kâr açıklamıştı. Şirketin kârındaki düşüşte üretimin azalması ve petrol fiyatlarındaki düşüş etkili oldu ancak güçlü rafineri marjları ve rafinerilerdeki kapasitenin son yılların en yüksek düzeyine ulaşması bu etkiyi sınırladı. BP'nin temettü artışını da içeren üçüncü çeyrek bilançosunun açıklanmasının ardından şirketin hisseleri yüzde 3.7 değer kazandı. İngiliz-Hollanda ortaklığındaki petrol ve doğalgaz şirketi Shell'in net kârı bu yılın üçüncü çeyreğinde 6.1 milyar dolara geriledi. Dünyanın ikinci büyük petrol üreticisi olan Shell geçen yılın aynı döneminde 7.2 milyar dolar, bu yılın ikinci çeyreğinde ise 5.7 milyar dolar kâr etmişti. ABD'deki doğalgaz fiyatlarındaki zayıflık, İngiltere'de vergi değişiklikleri ve diğer faktörlerden kaynaklanan maliyetler çıkarıldığında ise şirketin kârı 6.6 milyar dolar ile 6.3 milyar dolar olan beklentilerin üzerinde gerçekleşti. İtalya: İtalya'da, tasarruf tedbirleri kapsamında bazı vilayetlerin statüsü düşürülerek, coğrafi ve demografik şartlara uygun olarak en yakınındaki kentle birleştirildi. Monti kabinesinin yaz aylarında çıkarttığı ve ''Spending Review'' ismini verdiği 26 milyar euroluk tasarruf öngören paketin düzenlemelerinden olan vilayetlerin azaltılması uygulaması, kabine toplantısında son şeklini alarak kesinleşti. Bu uygulama ile devletin çok ciddi oranda tasarruf yapacağı belirtildi. Bakanlar Kurulu'nun ardından İçişleri Bakanı Annamaria Cancellieri ile kameraların karşısına geçen Kamu Yönetimi Bakanı Filippo Patroni Griffi, hükümetin, Spending Review yasasından hareketle, 86 olan vilayet sayısını 51'e 6
düşürdüğünü açıklayarak, İtalya'nın yeni idari yapısını içeren bir haritayı basın mensuplarına gösterdi. Bakan Griffi, vilayetlerin birleşme sürecinin Ocak 2013'te mevcut yerel yönetimlerin küçülmeye gitmesiyle başlayacağını bildirdi. Hükümetin belirlediği takvime göre, birleştirilen illerde yeni yönetimler için Kasım 2013'te seçim yapılacak, ardından 2014 yılının ilk ayında yeni idari bölünmenin tamamlanmasıyla 51 vilayet uygulaması resmen hayata geçecek. İtalya'nın Merkez Bankası başkanı Ignazio Visco, ekonominin zayıf büyüme ve güven eksikliği sonucunda bir kısır döngüye girebileceği uyarısında bulundu. Visco, fabrika kapanmalarının, iflas ve kamu sektörü kesintilerinin etkisiyle İtalyan gençlerinin yüzde 35'inin işsiz olduğunu söyledi. İtalya Başbakanı Mario Monti'nin yapısal reformlarını, İtalya'da piyasa güvenindeki kayıpları durdurduğu gerekçesiyle öven Visco, bir sonraki hükümetin başına kim geçerse geçsin, bütçe hedeflerine saygı duyulması ve reformlarının uygulanmasının gerektiğini belirtti. Visco, ekonomiyi zor günlerin beklediğine dikkat çekerek, reformların orta vadede etkili olacağını, istikrar için hükümetin fazla kemer sıkma önlemi planladığını söyledi. İtalya Merkez Bankası Başkanı Visco, 2 trilyon euroya ulaşan yüzde 126 borç/gsyh oranıyla İtalya'nın Yunanistan'ın ardından 2. sırada yer aldığına dikkat çekti. İtalya'nın beş ve 10 yıl vadeli tahvil ihalelerinde borçlanma maliyeti, büyük itfaların ülkedeki siyasi istikrarsızlık endişelerini hafifletmeye yardımcı olmasıyla Mayıs 2011'den beri en düşük seviyeye geriledi. İtalya'nın 4 milyar euro borçlandığı 2017 vadeli tahvil ihalesinde getiri yüzde 3.8 seviyesinde gerçekleşti. Bir ay önce aynı vadeli ihalede oluşan getiri yüzde 4.09 olarak açıklanmıştı. İtalya'nın 3 milyar euro borçlandığı 2022 vadeli tahvil ihalesinde ise getiri bir önceki ihalede oluşan yüzde 5.24 seviyesinden yüzde 4.92'ye düştü. İtalya'nın eski başbakanı Silvio Berlusconi'nin hafta sonunda Mario Monti liderliğindeki hükümeti düşürme tehdidinde bulunması, İtalya'nın uzun vadeli devlet tahvillerinin getirisinin dün yükselmesine neden olmuştu. İspanya: İspanya hükümetinden bir kaynak, Başbakan Mariano Rajoy'un kamu finansmanı için acil bir yardımı gerekli görmediğini söyledi. Rajoy'un bu konudaki kararının zamanlamasını etkileyen unsurların Avrupa Birliği'nin bankacılık birliği yolunda kaydettiği ilerleme, ülke içinde gerçekleştirilen harcama kısıntıları ve merkezi hükümetin bu yıl için ihtiyacı olan tahvil ihracını tamamlamış olması olduğu bildirilmekte. İspanya, euronun başlangıcından bu yana ikinci cari işlemler fazlasını verirken, yabancı hisse ve tahvil yatırımcıları ülkedeki varlıklarını son bir senenin üzerinde bir süredir ilk kez arttırdı. Cari işlemler, Ağustos ayında 1.24 milyar euro (1.6 milyar dolar) fazla verirken bu rakam Temmuz ayında 500 milyon euro olmuş ve euronun işleme girdiği 1999 yılından bu yana ilk kez artıda gerçekleşmişti. Yabancı portfolyo yatırımı Ağustos ayında 2.34 milyar euroluk giriş göstererek Şubat 2011'den bu yana ilk kez pozitif rakam olmuştu. Garanti Bankası'nın ana hissedarlarından İspanyol BBVA bu yılın ilk dokuz ayında net kârının yüzde 47'lik düşüşle 1.66 milyar euroya gerilediğini açıkladı. İspanya'nın ikinci büyük bankası BBVA'nın net kârı beklentiler seviyesinde gelirken, bankanın net faiz geliri de 11.2 milyar euro oldu. Yunanistan: Euro Bölgesi hükümetleri, yardım fonu akışını devam ettirebilmek adına Yunan hükümetine daha derin bütçe kesintilerine gitmesi yönünde baskı yapıyor. Kasım ayında yaklaşık 31 milyar euro (40 milyar dolar) yardım bekleyen ve 7
2013'te resesyonunun 6. yılına girecek olan Yunanistan'a, Euro Bölgesi maliye bakanları tarafından daha fazla yardımın yapılabilmesi için Atina'dan daha çok çaba göstermesini beklendiği iletildi. Lüksembur Başbakanı Jean Claude Juncker, hedefin 12 Kasım'da Brüksel'de bakanların gerçekleştireceği toplantıda görüşmeleri sonlandırmak olduğunu söyledi. Yunanistan'da koalisyon ortağı Sosyalist PASOK partisinin yetkilileri, milletvekillerinin önemli bir çoğunluğunun tasarruflara ilişkin reformlardan yana oy kullanmaya karar verdiklerini söylediler. Bu durumda hükümetin kemer sıkma önlemlerine ilişkin yasaları parlamentodan geçirmesi kolaylaşacak. İflasın eşiğindeki Yunanistan'ın, Avrupa Birliği ve Uluslararası Para Fonu'nunu (IMF) tatmin ederek yardım paketinden yeni bir dilim alabilmesi için, 13.5 milyar euroluk harcama kesintisi ve vergi önlemi konusunda ilerleme kaydetmesi gerekiyor. Aksi halde ülkenin nakit rezervleri gelecek ay tükenecek. Yunanistan Başbakanı Antonis Samaras yaptığı açıklamada AB ve IMF ile tasarruf planı üzerinde aylardır devam eden görüşmelerin tamamlandığını belirterek koalisyon ortaklarından paketi desteklemelerini istedi. Bir PASOK yetkilisi, 33 milletvekillinden sadece ikisinin pakete karşı çıktığını söyledi. Samaras'ın yeni Demokrasi Partisi ile PASOK'un parlamentodaki toplam üye sayısı, mutlak çoğunluğun dokuz sandalye üzerinde. Ancak koalisyonda yer alan üçüncü parti olan Demokratik Sol yeni istihdam yasalarını desteklemeyeceğini belirtti. Yunanistan'ın özelleştirme idaresi ise bir açıklama yaparak ülkenin kurtarma yardımı karşılığında 2015 yılına kadar ulaşması gereken 19 milyar euroluk özelleştirme geliri hedefinin, 2016 sonuna kadar 11 milyar euroya düşürüldüğünü duyurdu. Yunanistan 2010 yılından bu yana yardım almasına rağmen henüz sadece 1.6 milyar euroluk özelleştirme gerçekleştirebildi. Borç krizindeki Yunanistan'ın açıkladığı yeni bütçe tahmini, kreditörlerin 8 ay önceki en kötü senaryolarını aşmasından ötürü ülkenin mali zorluklardan çıkışına yönelik umutlara bir darbe daha vurdu. Atina, ülkenin borç/gsyh oranının önümüzdeki yıl yüzde 189'a, 2014'te de yüzde 192'ye tırmanacağını öngördü ve Yunanistan'ın uluslararası kreditörlerinin Mart'taki kurtarma anlaşmasındaki yüzde 167 oranındaki borç oranının üzerine işaret etti. Uluslararası Para Fonu'nun Mart'ta hazırladığı ve karamsar ekonomik ve mali tahminleri baz alan "kötü senaryoda" dahi borç oranının, gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 171'e tırmanacağı düşünülüyordu. Yeni borç tahminleri, Yunanistan'ın borç oranının 2020 itibariyle GSYH'nin yüzde 120'ine çekileceği umutlarını da söndürdü. Diğer ekonomilerde gelişmeler... Japonya: Japonya Merkez Bankası (BOJ) tahvil alım programının büyüklüğünü 11 trilyon yen artırarak 91 trilyon yene yükseltti. BOJ'dan yapılan açıklamada, yüzde 1'lik enflasyon hedefinin kontrol altında olduğu konusunda ikna olana kadar, gevşeme politikasının devam ettirileceği belirtildi. Bankanın varlık alım programının büyüklüğünü en az 10 trilyon yen (125 milyar dolar) artırması bekleniyordu. Japonya'da sanayi ürerimi geçtiğimiz yılki deprem ve tsunamiden bu yana en sert düşüşünü kaydetti. Ticaret Bakanlığı'nın verilerine göre sanayi üretimi Eylül'de aylık bazda yüzde 4.1 düşüş kaydetti. Bir başka ekonomik veri ise ülkedeki işsizlik oranının değişmediğini gösterdi. Çin: Çin'de hem resmi hem de özel sektörden açıklanan PMI verileri ekonominin sonunda bir miktar hız kazandığını, ancak toparlanmadaki zayıf seyrin kesintisiz onikinci ayda da devam ettiğini gösterdi. Çin'de açıklanan verilere göre, Eylül'de 49.8 değerini alan resmi imalat PMI Ekim'de 50.2'ye yükseldi. HSBC PMI ise 8
Ekim'de aldığı 49.5 değeriyle sekiz ayın en yüksek seviyesinde açıklandı. Çin Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Pan Gongsheng, merkez bankasının, nitelikli ufak ve orta ölçekli bankaların munzam karşılık oranlarını düşüreceğini söyledi. Pan, bazı kurumlarda zorunlu karşılık oranlarının düşürülmesinin, para politikasını daha hedefe yönelik bir hâle getirmeye çalışan Çin Merkez Bankası'nın planının bir parçası olduğunu belirtti. Çin'in en büyük bankalarının munzam karşılık oranı yüzde 20'de seyrediyor. Pan, ufak ve orta ölçekli bankalar için munzam karşılık oranının yüzde 18, kırsal kredi kooperatiflerininkinin ise yüzde 14'lerde olduğunu söyledi. Çin Merkez Bankası, sermaye yeterlilik oranları ve varlık kalitesine göre bankalarda 2004'ten bu yana farklı munzam karşılık oranı uyguluyor. Bankalar bazı sınırlara ulaştığında, ekstra zorunlu karşılık oranları isteniyor. Hindistan: Hindistan Merkez Bankası bankaların zorunlu karşılıklarını düşürürken, politika faizini değiştirmedi. Banka ayrıca kısa süre içinde para politikasında daha fazla gevşeme kararı alınabileceğinin işaretini verdi. Merkez bankası politika faizi olan repo faizini beklentiler doğrultusunda yüzde 8'de tuttu. Bankaların merkez bankasında tutmak zorunda olduğu karşılıkları ise 25 baz puan düşürerek yüzde 4.25'e indirdi. Güney Kore: Güney Kore'de ihracat, dört aydan bu yana ilk kez artış kaydetti. Ülkede ihracat Ekim'de yıllık bazda yüzde 1.2 büyüdü, Eylül rakamları ise yüzde 2 düşüş olarak yeniden revize edildi. Ülkede tüketici fiyatları da yıllık bazda yüzde 2.1 hızlandı. Güney Kore'de sanayi üretimi de Eylül'den son dört ayın ilk sıçramasını gerçekleştirerek, ülkenin dibe vurmuş olduğu kanıtlarını artırdı. Öte yandan imalatçıların Kasım ayı beklentileri ikinci kez düşüşe işaret etti. Arjantin: Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's, Arjantin'in kredi notunu B'den B-'ye düşürdü ve görünümünü negatif olarak açıkladı. S&P açıklamasında, "Not indirimi Arjantin hükümetinin artan borç yönetimi riskleriyle karşı karşıya gelebileceği yönündeki görüşümüzü yansıtıyor" denildi. İran: İran gümrük yetkilisi Muhammed Rıza Nadiri'nin İranlıların artık merkez bankası onayı olmadan altın ihracatı gerçekleştiremeyeceğini söylediği belirtildi. İran'ın bu girişimi, Batılı ülkelerin İran'a karşı yaptırımlarının riyalde önemli değer kaybına neden olduğu bir dönemde ülkenin 50 temel malın ihracatını yasakladığı yönündeki haberlerin ardından geldi. İsrail: İsrail Merkez Bankası, konut kredilerindeki büyüme ve ekonomide yavaşlama endişeleri ile birlikte, beklenmedik bir şekilde gösterge faizini indirdi. Stanley Fisher başkanlığındaki Para Politikası Komitesi, politika faizini çeyrek puan indirerek yüzde 2'ye çekti. İsrail Merkez Bankası, Avrupa borç krizi ve küresel yavaşlama ortamında ekonomiyi desteklemek için, politika faizini Eylül 2011'deki seviyesi olan yüzde 3.25'ten kademeli olarak düşürdü. İsrail İstatistik Ofisi, geçen yıl yüzde 4.6 olan ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 3.5 seviyesine ineceği tahmininde bulundu. 9
26.10.2005 23.12.2005 23.02.2006 20.04.2006 16.06.2006 11.08.2006 09.10.2006 07.12.2006 06.02.2007 03.04.2007 31.05.2007 26.07.2007 21.09.2007 20.11.2007 18.01.2008 14.03.2008 12.05.2008 08.07.2008 02.09.2008 03.11.2008 05.01.2009 02.03.2009 28.04.2009 25.06.2009 20.08.2009 19.10.2009 17.12.2009 11.02.2010 06.04.2010 03.06.2010 28.07.2010 27.09.2010 29.11.2010 24.01.2011 21.03.2011 13.05.2011 08.07.2011 07.09.2011 02.11.2011 02.01.2012 27.02.2012 24.04.2012 20.06.2012 15.08.2012 15.10.2012 BU HAFTA PİYASALAR Kur ve faiz olumlu beklentilerle geriledi... % 25 23 21 19 17 15 13 11 9 7 5 Tahvil/bono piyasası gösterge faiz oranları (24.09.14 tahvili, % bileşik) Bayram tatili nedeniyle Türkiye piyasalarının kapalı olduğu süreçte kur ve faizlerde önemli bir hareket görülmedi. Kur ve faiz haftaya sakin başlarken, not artırım beklentilerinin olumlu etkisi hafta boyunca devam etti. Dolar/TL paritesi haftaya 1.80 in altında başlarken; sepet bazında TL 2.06 civarındaydı. Hazine'nin 24 Eylül 2014 itfalı gösterge tahvilinin ortalama bileşik faizi ise %7.17 düzeyindeydi. Not artırım beklentileri ve euro/dolar paritesindeki yükselişle haftanın ilk günlerinde kurda gerileme oldu. Moody s in rating konusundaki açıklamaları piyasada olumlu karşılandı. Dış ticaret verileri de kuru olumlu etkiledi. Hafta ortasında sepet bazında TL 2.06 nın altına geriledi. Perşembe günü gösterge tahvilin bileşik faizi not artırım beklentileri ve Hazine'nin Kasım ayı iç borçlanma tutarını azaltmasıyla Ocak 2011'den bu yana en düşük olan %6.99 seviyesine kadar geriledi. Hazine açıkladığı Kasım 2012-Ocak 2013 iç borçlanma stratejisinde, Kasım ayında toplam 19.2 milyar TL'lik iç borç servisine karşılık 8.9 milyar TL'si piyasadan toplam 13 milyar TL'lik iç borçlanma hedeflediğini açıkladı. Ekim ayı programında Kasım için toplam 19.2 milyar TL'lik iç borç servisine karşılık 11.9 milyar TL'si piyasadan toplam 16 milyar TL'lik iç borçlanma hedeflendiğini açıklamıştı. Haftanın son gününde gösterge faizdeki düşüşe paralel olarak dolar/tl'de de gerileme devam etti ve dolar/tl paritesi bir ara 1.79 un altına geriledi. Sepet bazında TL de 2.05 civarına indi. Gösterge bileşik faiz haftanın son gününde %7.03 civarında hareket etti. ABD tarım dışı istihdam verilerinin beklentilerden daha yüksek gelmesiyle birlikte dolar/tl paritesi de 1.78 civarına geriledi. Sonuçta bayram tatilinde önce 24 Ekim de Merkez Bankası gösterge kuruyla 1.8001 olan dolar/tl paritesi, Merkez Bankası kurlarıyla Cuma günü itibariyle 1.7905 TL ye indi; 2.3443 TL düzeyinde olan euro/tl paritesi 2.3069 TL ye geriledi. Bayram öncesinde %7.17 olan gösterge bononun ortalama bileşik faizi ise bu haftanın son günü %7.03 e indi. Döviz, petrol ve altın fiyatları... Döviz: Japon yeni hafta başında Japonya Merkez Bankası (BOJ) para politikası kurulu toplantısının sonunda yapılan açıklamanın ardından dolar karşısında yükseldi. Euro ise Sandy kasırgası nedeniyle durgun olan işlemlerde dolar karşısında fazla değişmedi. Euro/dolar paritesi hafta başında 1.29; dolar/yen paritesi 79.90 düzeyindeydi. İlerleyen günlerde Euro, İtalya'nın hazine ihalesinin ve İspanya'da ekonomideki daralmanın beklenenin biraz altında açıklanmasının ardından geçen hafta gördüğü düşük seviyelerin üzerinde işlem gördü. Euro/dolar paritesi 1.2960 a yükseldi. Japon yeni, ülkedeki ithalatçıların yen satışı ve BOJ'un son gevşeme adımlarının oluşturduğu olumlu ortamın etkisiyle hafta içinde değer kaybederek dolar karşısında dört ayın en düşük seviyesine yaklaştı. Dolar/yen paritesi 80 i geçti. Euro haftanın son günlerinde 10
Yunanistan'da bir mahkemenin ülkeye mali yardım veren Avrupa Birliği ve Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından dayatılan emeklilik sistemi reformunun anayasaya aykırı olabileceğini açıklamasının ardından oluşan endişelerle baskı altında kaldı. Mahkemenin kararı Atina'nın tasarruf tedbirlerini uygulama kabiliyetine ilişkin endişelere neden oldu. Ayrıca İspanya nın yardım başvurusu konusundaki gelişmeler de belirsizliğini korudu. Euro/dolar paritesi haftanın son gününde 1.29 un altına düşerken, dolar/yen 80 in üzerindeki seyrini sürdürdü. Euro 1.2865 dolara kadar gerileyerek 11 Ekim'den bu yana en düşük seviyeyi gördü. Doların altı önemli para birimi karşısındaki performansını izleyen dolar endeksi ise 80.389'a kadar yükselerek 11 Eylül'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Olumlu gelen tarım dışı istihdam verileriyle dolar yen karşısında son 6 ayın, euro karşısında ise son üç haftanın en yüksek değerine ulaştı. Cuma günü itibariyle Euro/dolar paritesi 1.2850; Dolar/yen paritesi 80.50 düzeyindedir. Petrol: Brent ham petrolünün varil fiyatı hafta başında Sandy Kasırgası nedeniyle ABD'nin doğu kıyısındaki rafineri, yol ve havaalanlarının kapatılmasıyla talebin düşmesi sonucu 109 dolar seviyesinin altına geriledi. ABD hafif ham petrolünün varili ise 85 dolar civarındaydı. Hafta içinde taleple ilgili endişeler, Çin'de açıklanan imalat PMI verilerinin toparlanmaya işaret etmesini bastırdı. ABD ham petrolünün varili ise hafif artarak 86 dolara yükseldi. Haftanın son gününde ise Brent petrolü 108 doların altına gerilerken, ABD ham petrolü, ABD Enerji Bakanlığı'nın stoklarda beklenmedik bir düşüş gerçekleştiğini açıklaması ve hisselerin ABD ekonomik büyümesinin hızlandığı iyimserliğiyle yükselmesinin ardından 86 doların üzerine çıktı. Olumlu gelen ABD tarım dışı istihdam verilerinden sonra petrol fiyatlari hafif artış gösterdi, sonra tekrar geriledi. Cuma günü itibariyle Brent ham petrolünün varili 107.55 dolar düzeyinde; ABD hafif ham petrolünün varili 85.60 dolar düzeyinde seyretmektedir. Altın: Altın ABD'de açıklanan zayıf şirket bilançolarının ardından yatırımcıların küresel ekonomik belirsizlikten olumsuz etkilenen diğer piyasalardaki zararlarını kapatmak amacıyla satışa yönelmeleriyle hafta başında düştü. Altının onsu 1711 dolara geriledi. Altın hafta içinde Çin'de açıklanan PMI verilerinin ekonominin hız kazandığını göstermesi karşısında hafif yükseldi ve ons başına 1720 doların üzerine çıktı. Altın fiyatları haftanın son gününde ise ABD den gelecek tarım dışı istihdam verisinden önce güçlenen doların da etkisiyle geriledi ve 1710 doların altına düştü. Beklentilerden daha yüksek gelen tarım dışı istihdam verileriyle doların güçlenmesi sonucunda altın fiyatları 1700 doların altına geriledi. Cuma günü itibariyle altının spot fiyatı ons başına 1685 dolar civarındadır. DÖVİZ KURLARINDAKİ GELİŞMELER (1) 30.12.11 (2) 28.09.12 (3) 02.11.12 (2)/(1) % (2)/(1) reel % değişim (3)/(2) % değişim değişim ABD doları/tl* 1,8980 1,7933 1,7905-5,5-8,6-0,2 Euro/TL* 2,4556 2,3196 2,3069-5,5-8,6-0,5 Döviz Sepeti ** 2,1768 2,0565 2,0487-5,5-8,6-0,4 Euro-dolar paritesi 1,2938 1,2935 1,2884 0,0 - -0,4 * TCMB döviz satış kuru. ** 0,5 dolar + 0.5 euro. *** Reel % değişim için tüketici fiyat endeksi kullanılmıştır. 11
PARA PİYASALARINDA GELECEK HAFTA İç gündem izlenecek; enflasyon, sanayi üretimi ve Fitch toplantısı önemli... Küresel piyasalarda aslında gündem bayramdan sonra da fazla değişmedi. Sadece piyasalarda gelecek yıla ilişkin beklentiler biraz daha iyileşti denilebilir. Ancak Euro Bölgesi nde Yunanistan ve İspanya konusundaki belirsizlikler devam etmekte, bankacılık birliğine yönelik adımlar ve 2013 bütçesi konusunda tartışmalar yapılmakta. Kasım ayında özellikle Yunanistan a yapılacak yardım konusunda daha somut kararlar verilmesi beklenmekte. İspanya Başbakanı Rajoy un ise yardım başvurusu konusunda isteksiz olduğu ifade edilmekte. Öte yandan, ABD ekonomisinden gelen son veriler ve son tarım dışı istihdam verileri oldukça olumlu. Sandy kasırgası ile sarsılan ülkede ekonomik toparlanmanın yavaş yavaş daha iyiye doğru gittiği söylenebilir. Euro Bölgesi nde ise resesyon devam ediyor, ancak Alman ekonomisine ilişkin son veriler daha umut verici. Diğer taraftan Japonya da resesyon belirtileri artarken, Çin ekonomisinde hafif hızlanma işaretleri görülmekte. Petrol fiyatlarında göreli olarak düşük seyir devam etmekte. Altın fiyatları da artan doların etksiyle geriledi. Euro/dolar paritesi 1.2850 civarında seyrederken; dolar/yen paritesi 80.50 dolaylarında. Altının onsu 1685 dolar civarında. Brent ham petrolünün varili 107.55, ABD hafif ham petrolünün varili ise 85.60 dolar civarında. Türkiye ekonomisinde bu hafta Eylül ayı dış ticaret verileri açıklandı. Dış ticret açığındaki düzelme devam etti. Ancak Eylül ayında da sağlanan ihracat artışının büyük bölümünün -geçen aylara göre gerileme olsa da- altın ihracatından meydana gelmesi gerçekte iyileşmenin daha sınırlı olduğunu teyit etti. Zaten açıklanan Ekim ayına yönelik TİM ihracat verileri her ne kadar Kurban Bayramı nın etkisi de olsa ihracatta bir azalma olduğunu göstermekte. İthalattaki gerilemenin sürmesi ise ekonomik yavaşlamanın devam ettiğine işaret etti. Kur ve faizler ise not artırımı beklentileri ve Hazine nin olumlu karşılanan iç borçlanma programıyla birlikte gerilemeye devam etti. Bayramdan önce açıklanmış olan Merkez Bankası nın Enflasyon Raporu nda ise bankanın 2012 enflasyon tahminini OVP de verilmiş olan %7.4 e yükselttiği görüldü. Bu nedenle rapor piyasalarda sürpriz yaratmadı. Önümüzdeki hafta Ekim ayı enflasyon verileri ve Eylül ayı sanayi üretim verileri açıklanacak. Ekim ayı tüketici fiyatları artışının son yapılan vergi artış ve zamlarının etkisiyle %2 yi geçmesini ve yıllık enflasyonun ise baz etkisi dolayısıyla %8 civarına gerilemesini beklemekteyiz. Ayrıca 8 Kasım tarihinde Fitch in düzenleyeceği toplantıda ajansın Türkiye konusundaki değerlendirmeleri izlenecek. Bu sunumda Türkiye için bir not artırımı açıklamasından çok, görünümün yükseltilmesi olasılığının daha fazla olduğuna inanmaktayız. Haftaya piyasalardaki olumlu havanın hem küresel piyasalardaki gelişmelere, hem de Fitch toplantısına bağlı olarak sürmesini beklemekteyiz. Ancak gösterge bileşik faizlerin %7 ile dip noktalarına geldiğini düşünmekteyiz. Fitch den bir not artırımı gelmesi halinde gösterge faizin kısa vadede %6.8 lere doğru harekete devam etmesi daha sonra ise tekrar yükselmesi beklenebilir. Kurlarda da aşağı yönlü eğilimin bir süre devam edeceğini tahmin ediyoruz, olumlu havanın devam etmesiyle dolar/tl paritesi 1.77 lere doğru gerileyebilir. Fitch toplantısından bir not artırımı gelmemesi halinde ise piyasaların olumsuz etkilenmesinin kısa süreli olacağını düşünüyoruz. 12
Daha fazla bilgi için: Dr. M.Veyis Fertekligil, Baş Ekonomist e-posta: veyis.fertekligil@tbank.com.tr Tel: 0212 368 35 20 UYARI NOTU: Bu rapor Turkland Bank A.Ş. (T-Bank) tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan T-Bank hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. 13