Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler)

Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler)

Prof. Dr. Veli Özer ÖZBEK Yrd. Doç. Dr. M. Nihat KANBUR Arş. Gör. Dr. Koray DOĞAN Arş. Gör. Pınar BACAKSIZ Arş. Gör. İlker TEPE CEZA HUKUKU BİLGİSİ (GENEL HÜKÜMLER) Gözden Geçirilmiş 3. Baskı Ankara 2010

Ceza Hukuk Bilgisi (Genel Hükümler) Veli Özer Özbek M. Nihat Kanbur Koray Doğan - Pınar Bacaksız - İlker Tepe Hukuk Kitapları Dizisi: 761 ISBN: 978-975-02-1367-0 Üçüncü Baskı: Ekim - 2010 Sayfa Tasarımı: Seçkin Yayıncılık Kapak Tasarımı: İsmail Çam 462 Sayfa, 13,5x19,5 cm. 1. Türk Ceza Kanunu 2. Genel Hükümler 3. Suç 4. Yaptırım 5. Tipiklik 6. Hukuka Aykırılık 7. Kusurluluk 8. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. Bu kitabın her türlü yayın hakkı Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş ye aittir. Yayınevinin izni olmadan, eğitim ve tanıtım amaçlı kısmi alıntılar hariç olmak üzere hiçbir şekilde kitabın tümü veya bir kısmı yayınlanamaz ve çoğaltılamaz. Merkez Sağlık Sok. No: 21 Sıhhiye / Ankara Tel : (312) 435 30 30 Faks: (312) 435 24 72 satis@seckin.com.tr Şube Strazburg Cad. No: 23/B Sıhhiye / Ankara Tel: (312) 230 52 62 ankarasube@seckin.com.tr Şube Ankara Adliye Sarayı K-Blok Zemin Kat Sıhhiye / ANKARA Tel: (312) 309 52 48 adliyesube@seckin.com.tr Şube Abide-i Hürriyet Cad. No: 179/E Şişli / İSTANBUL Tel : (212) 234 34 77 Faks: (212) 231 24 69 sislisube@seckin.com.tr Web Adresi www.seckin.com.tr / yayin@seckin.com.tr Baskı: Seçkin Yayıncılık, Tel: (0 312) 435 30 30

Önsöz Kitabımız ceza hukukunu kısa zamanda öğrenmek isteyenler ve özellikle meslek sınavlarına hazırlananlar için kaleme alınmıştır. Yine ceza hukukuna müfredatında yer vermiş olan meslek okulu öğrencileri de kitaptan yararlanabilir. Bu nedenle kitapta teorik tartışmalardan kaçınılmış ve dipnotlara yer verilmemiştir. Daha kapsamlı tartışmalar için bu alanda yazılan diğer kitaplara bakılmalıdır. Öğrenimi kolaylaştırmak ve akılda tutmayı sağlamak amacıyla kitapta konulara ilişkin şemalara da yer verilmiştir. Kitabın okurla kavuşmasını sağlayan Seçkin Yayınevi çalışanlarına teşekkür ederiz. Kitabın faydalı olması dileğiyle. Buca, 04.10.2010 Özbek-Kanbur- Doğan-Bacaksız- Tepe

İçindekiler Önsöz... 5 Kısaltmalar... 31 BİRİNCİ KİTAP CEZA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI Birinci Bölüm CEZA HUKUKU TERİMİ TANIM KAVRAM CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ VE İŞLEVİ 1. CEZA HUKUKU TERİMİ-TANIM VE KAVRAM... 33 I. Terim... 33 II. Tanım... 33 III. Kavram... 34 2. CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ, İŞLEVİ VE AMACI... 35 I. Görevi... 35 II. İşlevi... 36 III. Amacı... 36 3. CEZA HUKUKUNUN HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ, DİĞER HUKUK DALLARI İLE İLİŞKİSİ VE CEZA HUKUKUNA YARDIMCI DİSİPLİNLER... 37 I. Ceza Hukukunun Hukuk Düzeni İçindeki Yeri... 37 II. Diğer Hukuk Dalları ile İlişkisi ve Ceza Hukukuna Yardımcı Disiplinler... 38 A. Diğer Hukuk Dalları ile İlişkisi... 38 1. Medeni Hukuk ile Arasındaki İlişki... 38 2. Anayasa Hukuku ile İlişkisi... 39 3. İdare Hukuku ile İlişkisi... 39 a. İdari Ceza Hukuku Kavramı ve Kabahatlerin Suç Olmaktan Çıkarılması... 40

8 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) b. Kabahatler Kanunu... 41 aa. Genel Olarak... 41 bb. Kanunilik İlkesi ve Kabahatler Kanunu... 41 cc. Lehe Kanunun Geçmişe Yürümesi Kuralı... 41 dd. Kabahat Fiilinin İşlendiği Zaman... 41 ee. Kabahat Fiilinin İşlendiği Yer... 42 ff. Kabahat Fiilinde Hareket... 42 gg. Hukuka Uygunluk Sebepleri ve Kusurluluğu Kaldıran Haller... 42 hh. Kabahat Fiilinde Kusur Yeteneği ve Kusurluluk... 42 ii. Teşebbüs... 42 jj. İştirak... 43 kk. İçtima... 43 ll. Tüzel Kişilerin, Temsil Edilenin ve İş Sahibinin Sorumluluğu... 44 mm. Yaptırım... 44 nn. Zamanaşımı... 45 oo. Yaptırıma Karar Verme Yetkisi... 45 pp. Denetimi... 45 aaa. Başvuru Yolu (KK m.27)... 45 bbb. İtiraz Yolu (KK m.29)... 46 rr. Vazgeçme ve Kabul (KK m.30)... 46 ss. Kabahatler ile Suçların Karşılaştırılması... 46 c. Disiplin Ceza Hukuku Kavramı... 47 4. Devletler Genel Hukuku ile İlişkisi... 48 5. Ceza Muhakemesi Hukuku ile İlişkisi... 49 6. İnfaz Hukuku ile İlişkisi... 49 4. CEZA HUKUKUNA YARDIMCI DİSİPLİNLER... 50 I. Kriminoloji... 50 II. Kriminalistik... 50 III. Viktimoloji... 50 IV. Adli Tıp... 51 İkinci Bölüm DEMOKRATİK HUKUK DEVLETİNDE CEZA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ 1. KANUNİLİK İLKESİ (CEZA KANUNLARININ GÜVENCE İŞLEVİ)... 53

İçindekiler 9 I. Genel Olarak... 53 II. İlkeye Yönelik Eleştiriler... 54 III. İlkenin Zorunlu Sonuçları... 54 A. Örf ve Adet Kuralları ile Suç ve Ceza Yaratılamaz... 54 B. Kıyas Yasaktır... 55 C. Ceza Kanunları Belirli ve Açık Olmalıdır... 56 D. Ceza Kanunları Geçmişe Yürümez... 56 E. İdarenin Düzenleyici İşlemlerle Suç Yaratabilip Yaratamayacağı Sorunu... 56 2. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ... 59 3. KUSURSUZ SUÇ VE CEZA OLMAZ İLKESİ... 59 4. CEZA HUKUKU BAKIMINDAN ÖNEMLİ DİĞER İLKELER... 60 I. İnsan Onurunun Dokunulmazlığı... 60 II. Eşitlik İlkesi... 61 III. Oranlılık ve İkincillik İlkeleri ile Aşırılık Yasağı... 61 Üçüncü Bölüm CEZA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ VE CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASINA ETKİSİ 1. İLKEL CEZA HUKUKU DÖNEMİ... 63 I. İlkel Topluluklarda... 63 II. Eski Hukuk Düzenlerinde... 64 2. BATI'DA... 64 I. Eski Yunan Hukuku'nda... 64 II. Roma Hukukunda... 65 III. Germen Hukuku... 66 IV. Frank Hukuku... 66 V. Ortaçağ Hukukunda... 67 VI. Müşterek Ceza Hukuku Dönemi... 68

10 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) 3. TÜRK HUKUKUNDA... 69 I. İslamiyet Öncesi Dönemde... 69 II. İslamiyetten Sonraki Dönemde... 70 A. Osmanlı da... 72 1. Tanzimata Kadarki Dönemde... 72 a. Genel Olarak... 72 b. Kanunnameler... 72 2. Tanzimat Döneminde... 72 a. 1840 Tarihli Kanunname-i Ceza... 73 b. 1851 Tarihli Kanun-u Cedit... 73 c. 1858 Ceza Kanunname-i Humayunu... 73 B. Cumhuriyet Türkiyesi'nde... 74 4. CEZA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİNİN CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASINA ETKİSİ... 74 I. Klasik Okul... 74 II. Pozitivist Okul... 75 III. Üçüncü Okul... 76 IV. Toplumsal Savunma Akımı... 76 Dördüncü Bölüm CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 1. KAYNAK KAVRAMI VE KAYNAKLARIN ÖZELLİKLERİ... 79 2. ÇEŞİTLERİ... 79 I. Asıl Kaynaklar... 79 A. Anayasa... 79 B. Uluslararası Sözleşmeler... 80 C. Kanun... 80 1. Genel Olarak... 80 2. TCK ve Diğer Ceza Kanunları Arasındaki İlişki... 81 II. Yardımcı Kaynaklar... 82 A. Örf ve Adet (Gelenek) Kuralları... 82

İçindekiler 11 B. Ahlak ve Din Kuralları... 83 C. Mahkeme İçtihatları... 84 D. Doktrin (Öğreti)... 84 3. KAYNAKLARIN YORUMU... 85 I. Yorum Kavramı ve Kıyastan Farkı... 85 II. Yorum Yöntemleri... 85 A. Gramatik ya da Sözel Yorum Yöntemi... 85 B. Sistematik Yorum Yöntemi... 86 C. Tarihsel Yorum Yöntemi... 86 D. Amaçsal (Teleolojik) Yorum Yöntemi... 86 III. Yorum Araçları... 87 A. Mantık... 88 B. Tarihçe... 88 C. Hukukun Genel İlkeleri... 88 D. Karşılaştırmalı Hukuk... 88 E. Örf ve Adet Kuralları... 88 IV. Yorum Çeşitleri... 89 A. Daraltıcı Yorum... 89 B. Genişletici Yorum... 89 Beşinci Bölüm CEZA HUKUKU KURALLARININ UYGULAMA ALANI 1. CEZA HUKUKU KURALLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI... 91 I. Zaman Bakımından Uygulamaya İlişkin İlkeler... 91 A. Hemen Uygulama... 91 B. Lehe Kanunun Uygulanması: Lehe Kanunun Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu-Geriye Yürüme Yasağı... 92 1. Lehe Yasanın Geriye Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu... 93 2. Lehe Kanunun Tespiti... 93 3. Mahkeme İçtihatlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu... 95

12 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) 4. İçtihadı Birleştirme Kararlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu... 96 5. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu... 96 C. İleriye Yürüme... 96 II. Ceza Kanunlarının Yürürlüğe Girmesi, Yürürlükten Çıkması ve Yürürlük Süreleri Bakımından Ceza Kanunları... 97 III. Suçun İşlendiği An... 98 A. Ani Suçlar... 98 B. İhmali Suçlar... 99 C. Kesintisiz (Mütemadi) ve Zincirleme (Müteselsil) Suçlar... 99 D. İtiyadi Suçlar... 99 2. CEZA HUKUKU KURALLARININ YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI... 99 I. Mülkilik İlkesi (Sistemi)... 100 A. Genel Olarak... 100 B. Ülke Kavramı... 100 C. Suçun İşlendiği Yer Sorunu... 105 D. Yabancı Ülkede Hüküm Verilmesi (TCK m.9)... 107 II. Şahsilik İlkesi (Sistemi)... 108 A. Faile Göre Şahsilik İlkesi... 108 1. Görev Suçları (TCK m.10)... 109 2. Vatandaş Tarafından İşlenen Suç (TCK m.11)... 109 B. Mağdura Göre Şahsilik... 111 1. Türkiye nin Zararına İşlenen Suçlar (TCK m. 12/1)... 111 2. Vatandaşın Zararına İşlenen Suçlar (Vatandaşı Koruma İlkesi ya da Mağdura Göre Şahsilik İlkesi) (TCK m. 12/2)... 112 III. Evrensellik İlkesi (TCK m. 12/3)... 113 IV. Koruma İlkesi (TCK m.13)... 114 V. Yer Bakımından Uygulamada Özellik Gösteren Haller... 115 A. Seçimlik Cezalarda Soruşturma (TCK m.14)... 115 B. Soruşturma Koşulu Olan Cezanın Hesaplanması (TCK m.15)... 115

İçindekiler 13 C. Cezadan Mahsup (TCK m.16)... 115 D. Hak Yoksunlukları (TCK m.17)... 116 VI. Geri Verme (İade)... 117 A. Geri Verme Kavramı... 117 B. Geri Vermenin Kaynakları... 117 C. Geri Verme Koşulları... 117 1. Fiile İlişkin Koşullar... 118 a. Fiil Her İki Devlet Kanununa Göre De Suç Sayılmalı ve Belli Ağırlıkta Olmalıdır... 118 b. Suç Türkiye Devletinin Güvenliğine Karşı, Türkiye Devletinin veya Bir Türk Vatandaşının ya da Türk Kanunlarına Göre Kurulmuş Bir Tüzel Kişinin Zararına İşlenmiş Olmamalıdır... 118 c. Suç Zamanaşımına veya Affa Uğramamış Olmalıdır... 118 d. Geri Vermeye Konu Olan Suçun Talep Eden Ülke Yasasına Göre Ölüm Cezasını Gerektirmesi Halinde Bu Cezanın İnfaz Edilmeyeceği Konusunda Güvence Verilmiş Olmalıdır... 118 e. Suç, Türkiye nin Yargılama Yetkisine Giren Bir Suç Olmamalıdır... 119 f. Suçun Düşünce Suçu veya Siyasi ya da Askeri Suç Olmaması Gerekir... 119 aa. Düşünce Suçu... 119 bb. Siyasi Suç... 119 aaa. Siyasi Suçun Tanımı... 119 bbb. Çeşitleri: Tam ve Nisbi Siyasi Suç... 119 ccc. Siyasal Suç Kapsamında Görülmeyen Eylemler... 120 cc. Askeri Suç... 120 2. Faile İlişkin Koşul... 121 D. Geri Verme Yöntemi... 121 E. Geri Verme İsteminin Reddi... 122 F. Geri Vermede Hususilik Kuralı [Sözl. m. 14; TCK m. 18/8]... 123 VII. Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması (TCK m.19)... 123 A. Bir Türk veya Yabancının Yabancı Ülkede İşlediği Suç Bakımından Türkiye'de Yapılacak Yargılamada Uygulanacak Kanunun Belirlenmesi... 123 B. Hükmün Uygulanması... 124 3. CEZA KANUNLARININ KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI... 124 I. Genel Olarak... 124

14 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) II. Ceza Kanununun Uygulanmasında Özellik Gösteren Kişiler... 125 A. Cumhurbaşkanı... 125 B. Milletvekilleri... 127 1. Genel Olarak... 127 2. Sorumsuzluğun Koşulları... 128 3. Sonuçları... 128 4. Dokunulmazlık ile Sorumsuzluk Arasındaki Farklar... 129 C. Diplomatlar... 129 D. NATO Mensupları (Yabancı Asker Kişiler)... 130 1. Genel Olarak... 130 2. Sözleşme Kapsamına Giren Kişiler... 131 3. Gönderen ve Kabul Eden Devletlerin Yargı Yetkileri... 131 a. Mutlak Yargı Yetkisi... 132 b. Öncelikli Yargı Yetkisi... 132 İKİNCİ KİTAP SUÇ GENEL TEORİSİ KAVRAMI, SUÇUN TANIMI VE KAVRAMI, SUÇUN YAPISAL UNSURLARI VE ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ, SUÇLULARIN VE SUÇLARIN ÇOKLUĞU Birinci Bölüm SUÇ GENEL TEORİSİ KAVRAMI, SUÇUN TANIMI, SUÇ KAVRAMI VE SUÇUN YAPISAL UNSURLARI, UNSURLARIN DIŞINDA KALAN VE CEZALANDIRMAYA ETKİLİ OLAN ŞARTLAR 1. SUÇ GENEL TEORİSİ KAVRAMI... 133 I. Kavram... 133 II. Suç Genel Teorisinin Yararı... 134 2. SUÇUN TANIMI VE SUÇ KAVRAMI... 134 3. SUÇUN YAPISAL UNSURLARI... 135 I. Tipe Uygunluk... 135 A. Kavram... 135

İçindekiler 15 B. Tipin İçeriği... 137 1. Objektif Nitelikteki Unsurlar... 137 a. Fail... 137 b. Mağdur... 137 c. Hareketin konusu... 138 d. Eylem... 138 aa. Hareket... 138 aaa. Hareket Teorileri... 138 a1. Hareketin Temelini Hukuk Dışında Arayan Teoriler... 138 aa1. Nedensel (Doğal) Hareket Teorisi... 138 aa2. Amaççı Hareket Teorisi... 139 aa3. Sosyal Hareket Teorisi... 140 a2. Hareketin Temelini Hukuk İçinde Arayan Teori: Normativist Teori... 140 a3. Görüşümüz... 140 bbb. Hareket Yeteneği ve Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu... 141 a1. Hareket Yeteneği... 141 a2. Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu... 141 aa1. Tüzel Kişi Kavramı... 141 aa2. Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu... 142 ccc. Hareketin Niteliğinin Suçların Sınıflandırılmasına Etkisi... 144 a1. Hareketin Sayısına Göre Suçlar... 144 aa1. Tek Hareketli Suçlar... 144 aa2. Birden Fazla Hareketli Suçlar... 144 aaa1. Birleşmiş Hareketli Suçlar... 144 aaa2. Bölünebilen ya da Kesintili Suçlar... 145 aa3. Seçimlik Hareketli Suçlar... 145 aa4. İtiyadi Suçlar... 145 a2. Hareketin Şekline Göre Suçlar... 145 a3. Hareketin Önemine Göre Suçlar... 147 bb. Netice... 149 aaa. Kavram... 149 bbb. Neticeye Göre Suçların Tasnifi... 149 a1. Şekli Suç-Maddi Suç (Neticesiz- Neticeli Suçlar- Neticesi Harekete Bitişik Suçlar)... 149 a2. Zarar Suçu-Tehlike Suçu... 149 a3. Ani Suç-Kesintisiz (Mütemadi) Suç... 150 a4. Kalkışma Suçları... 152 cc. Nedensellik Bağı ve Fiilin Objektif Yüklenebilirliği (İsnad Edilebilirliği)... 153 aaa. Genel Olarak... 153 bbb. Nedensellik Bağlantısını Ortaya Koymaya Çalışan Teoriler... 153 a1. Şart Teorisi... 153 a2. Uygunluk (Uygun sebep) Teorileri... 154

16 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) ccc. Nedensellik Bağlantısı Konusunda Çıkabilecek Bazı Sorunlar... 155 a1. Nedensellik Bağının Kesilmesi Sorunu... 155 a2. Atipik Nedensel Gelişme... 156 a3. Failce Bilinmeyen Sebeplerin Neticeye Etkisi... 156 a4. Mağdurda Mevcut Bir Halin Tipik Neticenin Meydana Gelmesinde Etkili Olması... 157 a5. Öne Geçen Sebep... 157 a6. Alternatif Nedensellik (Çift Nedensellik)... 158 a7. Kümülatif Nedensellik (Neticenin Sebeplerin Toplamından Meydana Gelmesi)... 159 a8. Rezerv Sebebin Önemsizliği (Varsayıma Dayalı Nedensellik)... 160 ddd. Objektif Yüklenebilirlik (İsnadiyet) Teorisi... 160 a1. Hakim Olabilirlik (Hükmedebilirlik)... 161 a2. Yükümlülüğe Aykırılık İlişkisinin Bulunmaması (Hukuka Aykırılık İlişkisi ya da Hukuka Uygun Alternatif Hareketler)... 166 a3. Neticenin Normun Koruma Alanı (ya da Amacı) Dışında Kalması (Risk Bağlantısının (İlişkisinin) Bulunmaması)... 167 a4. Hukuken Önemli Riskin ya da Tehlikenin Bulunmaması, İzin Verilmiş Bir Riskin Varlığı ya da Riskin Azaltılması... 167 a5. Varsayıma Dayalı Nedensellik... 169 e. Tipte Yer Alan Diğer Objektif Nitelikteki Unsurlar... 169 2. Sübjektif Nitelikteki Unsurlar... 170 a. Kast... 170 aa. Tanım-Kavram... 170 bb. Kastın Unsurları... 171 aaa. Bilme Unsuru: (Düşünme ve Öngörme)... 171 bbb. İstemek (İrade Etmek)... 173 cc. Kastın Aranacağı Zaman- Eklenen Kast... 175 dd. Kastın Çeşitleri... 177 aaa. Genel Kast-Özel Kast... 177 a1. Genel kast... 177 a2. Özel Kast (Amaç, maksat, niyet, saik)... 177 aa1. Genel Olarak... 177 aa2. Özel Kastın İşlevi... 177 bbb. Ani Kast-Tasarlama (Taammüt-Düşünce) Kastı... 178 ccc. Doğrudan Kast-Dolaylı (Olası) Kast... 179 ee. Olası Kast (Dolaylı-Gayrı Muayyen Kast)-Bilinçli Taksir... 180 aaa. Genel Olarak... 180 bbb. Olası Kastın Sonuçları (Sorumluluğun Kapsamı)... 181 ccc. Olası Kastın Uygulanamayacağı Suç Tipleri... 183 b. Taksir... 183 3. Yaptırım... 183 4. Tipin İncelenmesinden Çıkan Sonuçlar (Tipin Sentezi)... 183

İçindekiler 17 a. Suçun Temel ve Türemiş Biçimi... 183 b. Suçun Birleşik Şekli... 184 II. Hukuka Aykırılık... 184 A. Genel Olarak... 184 B. Hukuka Aykırılık ve Kusur Ayrımı... 185 C. Hukuka Uygunluk Sebepleri... 185 1. Genel Olarak... 185 2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Niteliği... 186 3. Özellikleri... 186 4. Çeşitleri... 188 a. Kanun Hükmünü Yerine Getirme... 188 aa. Kavram- Tanım... 188 bb. Kanun Teriminin Anlamı... 188 cc. Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi... 189 aaa. Genel Olarak... 189 bbb. Kapsam... 190 ccc. Zor Kullanma Yetkisinin Aşamaları... 190 b. Meşru Savunma... 192 aa. Hukuki Niteliği... 193 bb. Meşru Savunmanın Koşulları... 193 aaa. Saldırıya İlişkin Koşullar... 193 a1. Bir Saldırı Bulunmalı... 193 a2. Saldırı Haksız Olmalı... 194 a3. Saldırı Bir Hakka Yönelmiş Olmalı... 196 a4. Saldırı Halen Mevcut, Gerçekleşmesi ya da Tekrarı Muhakkak Olmalı (765 s. TCK ya Göre, Filhal Def i Zarureti)... 196 bbb. Savunmaya İlişkin Koşullar... 197 a1. Savunmada Zorunluluk Bulunmalı... 197 a2. Savunma Saldırıya ve Saldırana Karşı Yapılmalı (Saldırı ile Savunma Arasında Nedensellik Bağlantısı Bulunmalı)... 197 a3. Saldırı ile Oranlı (=Ölçülü) Olmalı... 198 cc. Haksız Tahrik-Meşru Savunma İlişkisi... 199 c. Hakkın Kullanılması... 200 aa. Genel Olarak... 200 bb. Koşulları... 200 cc. Hakkın Kullanılması (İcrası) Durumları... 200 aaa. Hekimlik Mesleğinin İcrası... 200 bbb. Eleştiri Amacıyla Yapılan Düşünce Açıklamaları... 202 ccc. Gazetecilik Mesleğinin İcrası... 203

18 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) ddd. İddia ve Savunma Dokunulmazlığı... 204 d. İlgilinin Rızası... 206 aa. Hukuksal Nitelik... 206 bb. Koşulları... 206 aaa. Mağdurun Üzerinde Serbestçe Tasarrufta Bulunabileceği Bir Hakkın Varlığı... 206 bbb. Rızaya Ehliyet... 208 ccc. Rızanın Açıklanması... 209 e. Yükümlülüklerin Çatışması... 210 5. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Sınırın Aşılması (TCK m. 27)... 213 a. Sınırın Kasten Aşılması... 213 b. Sınırın Taksirle Aşılması... 213 c. Meşru Savunmada Sınırın Korku, Panik ya da Heyecan Gibi Nedenlerle Aşılması... 214 d. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata ve Sınırın Aşılması... 214 III. Kusurluluk... 214 A. Kusurluluğun Koşulları... 215 1. Kusur Yeteneğinin Varlığı... 215 a. Kusur Yeteneği Kavramı... 215 b. Kusur Yeteneğinin Bulunması Gereken Zaman... 216 c. Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller... 217 aa. Yaş Küçüklüğü... 217 aaa. Genel Olarak... 217 bbb. Yaşla İlgili Bazı Ön Sorunlar... 218 ccc. Yaş Küçüklüğü ve Akıl Hastalığının Aynı Kişide Birleşmesi... 219 ddd. Yaş Küçüklüğü Halleri... 219 a1. 12 Yaşını Doldurmamış Çocuklar (TCK m.31/1)... 219 a2. 13-15 Yaş Arasında Kalan Küçükler (TCK m. 31/2)... 221 a3. 16-18 Yaş Grubu (TCK m. 31/3)... 223 bb. Akıl Hastalığı... 224 aaa. Akıl Hastalığı Nedeniyle, İşlenen Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarının Algılanamaması veya Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Önemli Derecede Azalması... 224 a1. Kavram... 224 a2. Tedbirin Süresi... 225 bbb. Algılama Yeteneğinin Tümüyle Ortadan Kalkmaması ve Fakat İşlenen Fiille İlgili Olarak Önemli Derecede Olmamakla Birlikte Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Azalması... 225 cc. Sağır ve Dilsizlik... 226

İçindekiler 19 dd. Geçici Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma... 227 aaa. Geçici Nedenler... 227 bbb. Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma... 228 2. Mazeret Sebepleri ve Kusurluluğu Kaldıran ya da Azaltan Hallerin Bulunmaması... 230 a. Mazeret Sebepleri... 231 aa. Zorunluluk (Zaruret) Hali (m. 25/2)... 231 aaa. Zorunluluk Halinin Koşulları... 232 a1. Tehlikeye İlişkin Koşullar... 232 aa1. Ağır ve Muhakkak Bir Tehlikenin Varlığı... 232 aa2. Tehlikenin Bir Hakka Yönelik Olması... 233 aa3. Tehlikeye Bilerek Sebebiyet Verilmemesi... 233 a2. Korunmaya İlişkin Koşullar... 234 aa1. Tehlike ile Korunma Hareketi Arasında Nedensellik Bağının Olması... 234 aa2. Tehlikeden Başka Türlü Korunma İmkanının Bulunmaması... 234 aa3. İşlenen Fiil ile Tehlike Arasında Oran Bulunması... 235 aa4. Tehlikeye Göğüs Germe Yükümlülüğünün Bulunmaması... 235 bbb. Zorunluluk Hali ve Meşru Savunma Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Karşılaştırılması... 236 bb. Amirin Emrini İfa (m. 24/2, 3, 4)... 236 aaa. Genel Olarak... 236 bbb. Hukuki Niteliği... 237 ccc. Koşulları... 238 a1. Bir Emir Bulunmalıdır... 238 a2. Emir Meşru (Bağlayıcı) Olmalıdır... 238 a3. Kanuna Aykırı Emir- Konusu Suç Olan Emir... 239 cc. Meşru Savunmada Sınırın Heyecan, Korku veya Telaş Nedeniyle Aşılması (m.27/2)... 242 b. Kusurluluğu Etkileyen (Kaldıran ya da Azaltan) Haller... 244 aa. Cebir-Şiddet-Tehdit... 244 bb. Kusurluluğu Azaltan Neden: Haksız Tahrik... 247 aaa. Genel Olarak... 247 bbb. Haksız Tahrikin Uygulama Koşulları... 247 a1. Tahrik Teşkil Eden Haksız Bir Fiil Olmalıdır... 247 a2. Haksız Fiil Failde Hiddet veya Şiddetli Elem Etkisi Meydana Getirmelidir... 248 a3. Suç Bu Hiddet ve Şiddetli Elem Etkisi Altında İşlenmelidir... 248 a4. Suç Tahriki Oluşturan Haksız Eylemi İşleyen Kimseye Karşı İşlenmelidir... 249 ccc. Haksız Tahrikle İlgili Olarak Ortaya Çıkabilecek Sorunlar... 249 c. Hata... 250 aa. Kavram... 250

20 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) bb. Suçun Maddi Unsurlarında Hata... 250 aaa. Suçun Konusunda Hata... 251 bbb. Nedensellik Bağında Hata... 252 ccc. Suçun Maddi Unsurlarında Hatanın Sonuçları... 253 cc. Suçun Nitelikli Unsurlarında (Ağırlatıcı ve Hafifletici Sebeplerde) Hata... 255 dd. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlere Ait Koşulların Varlığında Hata... 257 aaa. Genel Olarak... 257 bbb. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata... 257 a1. Hukuka Uygunluk Sebebinin Varlığında Hata... 257 a2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Koşullarında Hata... 258 ccc. Kusurluluğu Kaldıran ya da Azaltan Nedenlerde Hata... 261 ee. Şahısta Hata... 263 ff. Hedefte Sapma... 264 gg. Haksızlık Bilinci (Yasaklılık Yanılması)... 267 4. UNSURLARIN DIŞINDA KALAN VE CEZALANDIRILMAYA ETKİLİ OLAN ŞARTLAR (TİPİKLİK DIŞINDA BULUNAN HUSUSLAR)... 269 I. Genel Olarak... 269 II. Ön Şartlar... 269 III. Cezalandırılabilme Şartları... 269 IV. Muhakeme Şartları... 271 A. Şikayet... 272 1. Tanım-Kavram... 272 2. Özellikleri... 272 B. İzin... 274 C. Talep (İstem)... 274 D. Karar... 275 E. Uzlaşma... 275 İkinci Bölüm SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 1. TEŞEBBÜS AŞAMASINDA KALMIŞ SUÇLAR... 279 I. Genel Olarak... 279

İçindekiler 21 II. Teşebbüsün Şartları... 280 A. Ön Şart: Suç Tipinin Teşebbüse Elverişli Olması... 280 B. Suç İşleme Kastının Varlığı (Suç, Kasten İşlenen Suçlardan Olmalıdır)... 281 C. Suçun İcrasına Elverişli Hareketlerle Doğrudan Doğruya Başlamak... 281 1. Sübjektif Teori... 282 2. Objektif Teoriler... 282 D. Failin İşlemeyi Kastettiği Suçu Elinde Olmayan Nedenlerle Tamamlayamaması... 284 1. Genel Olarak... 284 2. Suçun Tamamlanması Kavramı... 284 3. Suçun Bitmesi Kavramı ve Teşebbüs ile İlişkisi... 285 III. Teşebbüs Halinde Verilecek Cezanın Belirlenmesi... 286 IV. İşlenemez Suça Teşebbüs (Elverişsiz Teşebbüs)... 287 A. Objektif Teori... 287 B. Sübjektif Teori... 288 C. Yeni Objektif Teori (Tehlike Teorisi)... 288 V. Teşebbüste Özellik Gösteren Diğer Bazı Haller... 289 VI. Gönüllü Vazgeçme... 290 2. TAKSİRLİ SUÇLAR... 292 I. Taksir Kavramı... 292 II. Taksirin Tanımı... 293 III. Taksirin Unsurları... 293 A. Fiilin Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması... 294 B. Hareketin İradi Olması-Neticenin İstenmemiş Bulunması... 294 C. Özen Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemiş Olması... 294 D. Neticenin Öngörülebilir Olması... 295 E. Hareket ile Netice Arasında Nedensellik Bağının Varlığı... 296 VI. Taksir Şekilleri... 297 V. Bilinçli Taksir-Bilinçsiz Taksir... 298

22 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) VI. Taksirli Suçlara İştirak... 300 VII. Taksirli Suçlarda Verilecek Cezanın Belirlenmesi... 301 VIII. Ceza Sorumluluğunun Kalkması... 302 3. İHMALİ HAREKETLE İŞLENEN SUÇLAR... 303 I. Kavram... 303 II. Gerçek İhmali Suçlar... 303 III. Gerçek Olmayan İhmali Suçlar... 304 4. NETİCESİ SEBEBİYLE AĞIRLAŞMIŞ SUÇLAR... 305 I. Genel Olarak... 305 II. Tanım-Çeşitleri-Koşulları... 305 A. Tanım... 305 B. Çeşitleri... 305 C. Koşulları... 306 III. Temel Suç ile Ağır veya Başka Netice Arasındaki Bağlantı... 307 Üçüncü Bölüm SUÇLULARIN ÇOKLUĞU: FAİLLİK VE İŞTİRAK 1. KAVRAM... 309 2. SUÇA KATILANLARIN SORUMLULUĞU KONUSUNDAKİ SİSTEMLER... 310 3. TCK NIN KABUL ETTİĞİ SİSTEM... 311 I. Genel Olarak... 311 II. Faillik... 312 A. Birlikte (Müşterek) Faillik... 312 1. Genel Olarak... 312 2. TCK Anlamında Birlikte (Müşterek) Faillik... 314 B. Dolayısıyla Faillik (TCK. m. 37/2)... 315 III. Suç Ortaklığı (Şeriklik)... 317 A. Suç Ortaklığının Koşulları... 317

İçindekiler 23 1. Birden Çok Kişi (Fail) Tarafından Yapılan ve Aralarında Nedensel Bağlantı Bulunan Birden Çok Hareketin Varlığı (Objektif Koşul)... 317 2. Suça Katılma Kastı (İştirak İradesi) (Sübjektif Koşul)... 317 3. Karar Verilen Suçun İşlenmesi (Bağlılık Kuralı)... 318 B. Suç Ortaklığı Halleri... 322 1. Azmettirme... 322 a. Kavram... 322 b. Azmettirmede Ağırlatıcı Sebep... 323 c. Muhbir Suç Ortağı (TCK m. 38/3)... 323 2. Yardım Etme... 324 a. Suç İşlemeye Teşvik Etmek... 325 b. Suç İşleme Kararını Kuvvetlendirmek... 325 c. Fiilin İşlenmesinden Sonra Yardımda Bulunacağını Vaat Etmek... 325 d. Suçun Nasıl İşleneceği Hususunda Yol Göstermek... 325 e. Fiilin İşlenmesinde Kullanılan Araçları Sağlamak... 326 f. Suçun İşlenmesinden Önce veya İşlenmesi Sırasında Yardımda Bulunarak İcrasını Kolaylaştırmak... 326 IV. Özgü Suçlarda İştirak... 327 V. İştirak Hâlinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme... 327 Dördüncü Bölüm SUÇLARIN ÇOKLUĞU (SUÇLARIN İÇTİMAI)- YASALARIN TEKLİĞİ (GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA) 1. SUÇLARIN ÇOKLUĞU (SUÇLARIN İÇTİMAI) HALLERİ... 329 I. Bileşik Suç... 329 A. Genel Olarak... 329 B. Bileşik Suç Olarak Kabul Edilmeyen Haller... 330 II. Zincirleme Suç... 330 A. Tanım-Kavram... 330 B. Koşulları... 331 1. Aynı Suçun Birden Fazla İşlenmesi... 331 2. Aynı Suçun Değişik Zamanlarda İşlenmesi... 333 3. Bir (Aynı) Suç İşleme Kararı... 333

24 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) 4. Mağdurun Aynı (Tek) Kişi Olması... 334 C. Zincirleme Suçun Varlığının Sonucu... 334 D. Zincirleme Suç Hükmünün Uygulanamayacağı Suçlar... 335 E. Aynı Suçun Birden Fazla Kişiye Karşı Tek Bir Fiille İşlenmesi... 335 III. Fikri İçtima... 336 A. Terim-Kavram... 336 B. Koşulları... 337 1. Tek Fiil... 337 2. Birden Fazla Farklı Suçun Oluşması (Kanunun Değişik Hükümlerinin İhlali)... 338 2. YASALARIN TEKLİĞİ (GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA)... 340 ÜÇÜNCÜ KİTAP CEZA HUKUKUNUN YAPTIRIMLARI, BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 1. CEZA KAVRAMI VE CEZANIN (CEZALANDIRMANIN) AMAÇLARI... 344 2. CEZANIN NİTELİKLERİ... 344 3. CEZANIN TÜRLERİ... 345 4. TCK DA YAPTIRIMLAR... 346 I. Cezalar... 347 A. Hapis Cezaları... 347 1. Ağırlaştırılmış Hapis Cezası... 347 2. Müebbet Hapis Cezası... 348 3. Süreli Hapis Cezası... 348 a. Kavram... 348 b. Kısa Süreli Hapis Cezası ve Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar... 349 aa. Kısa Süreli Hapis Cezası... 349 bb. Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar... 349 aaa. Çevirmenin Koşulları... 349

İçindekiler 25 bbb. Çevirme Zorunluluğu... 350 ccc. Çevirme Yasağı... 352 ddd. TCK m. 5 ve m. 50... 352 ggg. Çevirmeye Konu Yaptırımlar... 353 a1. Adli Para Cezasına Çevirme... 353 a2. Tedbire Çevirme... 353 aa1. Aynen İade, Suçtan Önceki Hale Getirme veya Tazmin Suretiyle Tamamen Giderme... 353 aa2. Bir Eğitim Kurumuna Devam Etme... 354 aa3. Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma... 354 aa4. Ehliyet ve Ruhsat Belgelerinin Geri Alınması, Belli Bir Meslek ve Sanatı Yapmaktan Yasaklanma... 354 aa5. Gönüllü Olarak Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırılma... 354 aa6. Çevrilen Ceza ve Tedbirlere Uymamanın Yaptırımı... 355 aa7. Önlemin Değiştirilmesi... 355 cc. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Özel İnfaz Usulleri... 356 B. Adli Para Cezası... 357 1. Tanım-Kavram... 357 2. Para Cezasına İlişkin Sistemler... 357 3. TCK da Para Cezası... 358 4. Adli Para Cezasının İnfazı... 358 II. Güvenlik Tedbirleri... 359 A. Genel Olarak... 359 B. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma... 360 C. Müsadere... 365 1. Genel Olarak... 365 2. Hukuki Nitelik... 366 3. Müsaderenin Çeşitleri... 366 4. Koşulları... 366 a. Eşya Müsaderesi ve Koşulları (TCK m. 54/1, 3)... 367 b. Eşdeğer Müsaderenin Koşulları (TCK m. 54/2)... 369 c. TCK m. 54/4 Anlamında Müsaderenin Koşulları... 370 5. Kazanç Müsaderesi... 370 a. Genel Olarak... 370 b. Hukuki Nitelik... 370 c. Kazanç Müsaderesinin Koşulları... 370 d. Kaim Değerlerin Müsaderesinin Koşulları... 371

26 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) D. Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri... 372 E. Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri... 373 F. Suçta Tekerrür ve Özel Tehlikeli Suçlular... 373 1. Kavram... 373 2. Koşulları... 374 a. Önceden İşlenen Suçtan Dolayı Verilen Hükmün Kesinleşmiş Olması... 374 b. Yeni Bir Suçun İşlenmesi... 375 3. Tekerrürde Süre... 376 4. Tekerrürün Sonuçları... 377 5. Özel Tehlikeli Suçlular... 378 G. Sınır Dışı Edilme... 380 H. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirleri... 382 1. İznin İptali... 382 2. Müsadere... 384 3. Hakimin Takdir Yetkisi... 384 5. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ... 385 I. Cezanın Belirlenmesi... 386 A. Genel Olarak... 386 B. Ceza Türünün Belirlenmesi... 387 C. Temel Cezanın Belirlenmesi... 387 1. Genel Olarak... 387 2. Cezanın Belirlenmesinde Göz Önünde Bulundurulması Gereken Hususlar... 388 a. Suçun İşleniş Biçimi... 388 b. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araçlar... 389 c. Suçun İşlendiği Zaman ve Yer... 389 d. Suçun Konusunun Önem ve Değeri... 389 e. Meydana Gelen Zarar ve Tehlikenin Ağırlığı... 390 f. Failin Kast veya Taksire Dayalı Kusurunun Ağırlığı... 391 g. Failin Güttüğü Amaç ve Saiki... 391 3. Olası Kast ve Bilinçli Taksirin Dikkate Alınması... 392 4. Nitelikli Hallerin Varlığı... 392

İçindekiler 27 D. Sonuç Cezanın Belirlenmesi... 395 E. Cezanın Yukarı ve Aşağı Sınırlarının Aşılmaması... 396 F. Cezanın Hesaplanması... 397 1. Genel Olarak... 397 2. Adli Para Cezalarının Hesaplanması... 397 3. Cezaların İçtimaı (Birleştirilmesi)... 398 a. Genel Olarak... 398 b. Cezaların İçtimaı Sistemleri... 399 c. Cezaların İçtimaı Kuralları... 399 d. İçtima Kurallarını Uygulama Yetkisi... 400 II. Cezanın Bireyselleştirilmesi... 400 A. Cezanın Bireyselleştirilmesi Kavramı... 400 B. Cezanın Bireyselleştirilmesi Araçları... 401 1. Takdiri İndirim Nedenleri... 401 2. Mahsup... 403 a. Genel Olarak... 403 b. Hukuki Esası... 403 c. Mahsup Hükümlerinin Uygulanış Şekli... 404 d. Adli Kontrol ve Mahsup... 405 e. Yurtdışında Geçen Sürenin Mahsubu... 405 3. Hapis Cezasının Ertelenmesi... 405 a. Tanım-Kavram... 405 b. Koşulları... 407 aa. İşlenen Suçtan Dolayı Verilecek Cezanın Belli Ağırlıkta Olması... 407 bb. Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Hapis Cezasına Mahkum Edilmemiş Olmak... 408 cc. Suç İşlemeyeceği Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin Oluşması... 409 c. Erteleme Kararı... 410 d. Ertelemenin Koşula Bağlanması... 411 e. Ertelemenin Denetime Tabi Tutulması: Denetimli Serbestlik... 411 aa. Denetim Süresi... 412 bb. Denetim Süresince Öngörülebilecek Yükümlülükler... 412 cc. Uzman Kişinin Görevlendirilmesi ve Görevleri... 412 f. Ertelemenin Sonucu... 413 g. Ertelemenin Düşmesi... 413

28 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) DÖRDÜNCÜ KİTAP DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER 1. GENEL OLARAK... 415 2. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER... 416 I. Sanığın veya Hükümlünün Ölümü... 416 A. Genel Olarak... 416 B. Sanığın Ölümü... 416 C. Hükümlünün Ölümü... 417 D. Mağdurun Ölümü... 417 II. Af... 417 A. Genel Olarak... 417 B. Affın Çeşitleri... 418 1. Genel Af... 418 2. Özel Af... 419 3. Cumhurbaşkanınca Af... 419 III. Zamanaşamı... 419 A. Genel Olarak... 419 B. Dava Zamanaşımı... 420 1. Dava Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar... 421 2. Dava Zamanaşımı Süreleri... 422 3. Dava Zamanaşımı Süresinin Kısalması... 422 4. Dava Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi... 423 5. Dava Zamanaşımı Süresinin Başlaması... 423 a. Genel Olarak... 423 b. Bazı Suçlar Bakımından Dava Zamanaşımı Sürelerinin Başlamasına İlişkin Özel Düzenlemeler... 423 aa. Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçu (TCK m.230/1, 2, 3)... 423 bb. İftira Suçu (TCK m.267)... 424 6. Dava Zamanaşımının Durması... 424 a. İzin Karar... 424 b. Bekletici Mesele... 424 c. Kaçaklık Kararı... 425

İçindekiler 29 d. TCK Dışındaki Bazı Kanunlarda Zamanaşımının Durmasına İlişkin Hükümler... 425 aa. Uzlaşma (CMK m.253 255)... 425 bb. Kamu Davası Açılmasının Ertelenmesi (CMK m.171/2 vd.)... 425 cc. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (CMK. m.231/5 vd.)... 426 dd. Çocuk Koruma Kanunu Bakımından Çocuk Hakkında Açılacak Kamu Davasının Ertelenmesi (ÇKK m.19)... 426 ee. Çocuk Koruma Kanunu Bakımından Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (ÇKK m.23)... 426 ff. Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu Bakımından Geri Bırakma (m.20)... 426 gg. Bankacılık Kanunu Bakımından Dosyanın Bilirkişiye Tevdii (m.165)... 427 7. Dava Zamanaşımının Kesilmesi... 427 a. Kesilme Halinde Dava Zamanaşımının Uzaması... 428 b. Dava Zamanaşımının Kesilmesinin Şeriklere Etkisi... 428 C. Ceza Zamanaşımı... 428 1. Genel Olarak... 428 2. Ceza Zamanaşımı Süreleri... 429 3. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Adli Para Cezasına Çevrilmesi Halinde Ceza Zamanaşımı Süresinin Tespiti... 429 4. Farklı Türde Cezalar İçeren Hükümlerde Ceza Zamanaşımı Süresinin Değerlendirilmesi... 430 5. Ceza Zamanaşımı Süresinin Kısalması... 430 6. Ceza Zamanaşımı Süresinin Başlaması... 430 a. Hükmün Kesinleşmesi... 431 b. İnfazın Herhangi Bir Sebeple Kesilmesi... 431 7. Ceza Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar... 432 8. Ceza Zamanaşımının Durması... 432 9. Ceza Zamanaşımı ve Hak Yoksunlukları... 432 10. Ceza Zamanaşımının Kesilmesi... 433 11. Ceza Zamanaşımı Süresinin Kesilme Nedenleri... 433 12. Kesilmenin Etkisi... 434 13. Ceza Zamanaşımının Sonuçları... 434 D. Müsadere Zamanaşımı... 434 E. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması... 435

30 Ceza Hukuku Bilgisi (Genel Hükümler) IV. Uzlaşma... 435 V. Önödeme... 435 A. Genel Olarak... 435 B. Önödeme Usulünün Uygulanacağı Suçlar... 436 3. DAVA VEYA CEZANIN DÜŞMESİNİN ETKİSİ... 437 BEŞİNCİ KİTAP KOŞULLU SALIVERİLME - ADLİ SİCİL VE HÜKÜMLÜLÜK KAYDININ SİLİNMESİ 1. KOŞULLU SALIVERİLME (ŞARTLA SALIVERME-MEŞRUTEN TAHLİYE)... 439 I. Tanım-Kavram... 439 II. Koşulları... 439 A. Hükmedilmiş Cezanın Bir Süre Çekilmiş Olması... 439 B. İyi Hal... 441 III. Koşullu Salıverilmeye Karar Verecek Mahkeme... 441 IV. Koşullu Salıverilme Yasağı... 442 V. Denetim Süresi-Denetimli Serbestlik... 442 A. Koşullu Salıverilmenin Geri Alınması... 444 1. Geri Alınmayı Gerektiren Haller... 444 2. Geri Alınmanın Sonucu... 445 3. Geri Almaya Karar Verecek Makam... 445 B. Koşullu Salıverilmenin Sonucu... 445 2. ADLİ SİCİL VE HÜKÜMLÜLÜK KAYDININ SİLİNMESİ... 445 Kaynakça... 451 Kavramlar Dizini... 455