EKMEK İSRAFINI ÖNLEME KONULU TOPLUM HİZMETİ KAMPANYASI RAPORU

2015-2016 EKMEK İSRAFINI ÖNLEME KONULU TOPLUM HİZMETİ KAMPANYASI RAPORU AYHAN ŞAHENK ORTAOKULU Zeytinburnu - İSTANBUL

HAZIRLAYAN: Gamze YÜCEL EKMEK İSRAFINI ÖNLEME KONULU TOPLUM HİZMETİ KAMPANYASI RAPORU HAZIRLAYAN: Gamze YÜCEL 1

2

ÖNSÖZ Ekmek tüm insanlığın en temel besin kaynağıdır. Özellikle İslam aleminde kutsal bir yeri vardır ve nimet olarak görülür. Yere atılmaz, yerde görüldüğünde de 3 kere öpüp alnına koyularak yüksek bir yere konulur mesela. Toplumumuzda her zaman ekmeğe derin bir saygı vardır. Emeği, bereketi, paylaşmayı ifade eder. Bu atfedilen tüm değerlere rağmen bütün dünyada en fazla israf edilen gıdaların başında gelir. Ve ne yazık ki ekmek çöpe atılmaktadır. Milyonlarca insanın açlık sınırının altında olduğu ya da açlıktan öldüğü dünyada bu israf kabul edilebilir bir olmaktan çok ötedir. Ülkemizde son zamanlarda çeşitli devlet kurumları ( Toprak Mahsulleri Ofisi, Tarım ve Köy işleri Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı vb. ), sivil toplum örgütleri, belediyeler, küçük ölçekli esnaflar bu konuya ağırlık vererek bilinçlendirme çalışmaları yapmaktadır. Özellikle Toprak Mahsulleri Ofisi 2013 yılından bu yana kapsamlı bir çalışma yürütmektedir. Ekmek tüketimi ile ilgili tutum ve davranışlara yönelik bir araştırma yapmıştır. Araştırma kapsamında 252 fırın, 53 personel ve öğrenci yemekhanesi, 611 lokanta ne otel yetkilileri ile görüşülmüş. 1589 hanede toplam 5662 aile bireyinin ekmek tüketimi hakkında bilgi toplanmıştır. Bu araştırmanın sonucuna göre günde 25.295, yılda 9.2 milyon ton ekmek üretilmektedir. Bu oran günde 101 milyon yılda 37 milyar adet ekmeğe denk gelmektedir. Günde 95 milyon ekmek tüketilirken 6 milyon adet ekmek israf edilmektedir. Buna göre ülkemizde yıllık 1.546 milyar TL. Değerinde, 2.1 milyar adet ekmek israf edilmektedir. Yıllık kaybımız dünya birincisi olduğumuz un ihracatından elde ettiğimiz gelire eşdeğer dire. Biz de Ayhan Şahenk Ortaokulu ekibi olarak soframızın baş tacı, kutsal nimetimiz olan ekmek ile ilgili Ekmek İsrafını Önleme başlığı altında okulumuzda küçük çaplı bir kampanya başlattık. 1 eğitim öğretim yılı sürecek bu çalışmamızın bireysel ve toplumsal duyarlılığın oluşmasına katkı sağlaması dileği ile Yiyiniz içiniz fakat israf etmeyiniz! Çünkü Allah israf edenleri sevmez. ( A raf Suresi 7/31 ) Gamze YÜCEL Görsel Sanatlar Öğretmeni 3

İÇİNDEKİLER TABLOSU Ekmeğin Tarihçesi... 5 Ekmeğin Beslenmedeki Önemi 10 Ekmek İsrafı ile İlgili Yapılan Araştırmalar... 10 Ekmek İsrafını Önlemek İçin Evde Neler Yapılmalıdır..12 Kampanya İle Hedeflenen..12 Kampanya Aşamasında Kullanılan Araçlar..12 Gerçekleştirilmesi Planlanan Etkinlikler. 13 Yıllık Çalışma Planı. 14 Kampanyada Kullanılacak Afişler 16 Kampanyada Görev Alacak Öğrenci Listesi 24 Veli İzin Belgesi Örneği... 25 EKLER Kampanyada Kullanılacak Broşür Bayat Ekmek Tarifleri Kitapçığı KAYNAKÇA 4

5

EKMEĞİN TARİHÇESİ Ekmeğin tarihi medeniyetlerin tarihi kadar eskidir. Ekmek, insanoğlunun bilinen en eski ve önemli gıda maddesidir Genel kabule göre, ilk insanlar su ile ıslatılmış ve kendi haline bırakılmış buğday kırmasında gözeneklerin meydana geldiğini görmüşler ve gözenekli kütleyi sıcak taşlar üzerinde pişirdikleri zaman tat ve lezzetinin iyi olduğunu anlamışlardır. Cilalı Taş Devrinde (Neolitik Çağ) Kestane, Meşe Palamudu gibi bazı bitkisel ürünlerin ezilip suyla karıştırdıktan sonra elde edilen hamurun, kızgın taşlar üzerinde ya da kül içerisinde pişirilerek yendiği de bilinmektedir. Yapılan araştırmalardan elde edilen bilgiye göre MÖ. 4000 yıllarında Babil iler özel fırınlarda ekmek pişirmeyi biliyorlardı. Yine MÖ. 4300 yıllarında değirmencilik ve fırıncılık sanatının icra edildiği, yapılan kazılarla elde edilen bulgulardan anlaşılmaktadır M.Ö 30. yüzyıl civarında Orta Doğu'da, pide şeklindeki yassı hamurların, bir önceki günden kalma fermente olmuş başka bir hamurun maya olarak kullanılmasıyla kabartıldığını bilmekteyiz. Yahudilerin zymi dedikleri ekmek de aynı yöntemle yapılırdı. Güzelce kabartılmış bu hafif ekmek hoş tadına rağmen Tanrı'ya sunulacak kadar da saf sayılmazdı. Çünkü o zamanlarda fermantasyonun kuilanıian maddelerin saf doğalarını bozduğu düşünülüyordu. Bu nedenle dini törenlerde kullanılan ekmek zymi denilen mayasız bir ekmekti. Genellikle şömine ateşinde, közde ya da üzerine çömlek örtülmüş sıcak taşlarda yapılan bir başka ekmek de zamanın ana besin kaynaklarından olan maza'ydı ve tıpkı diğer ekmekler gibi sabit bir şekli yoktu. Hamura şekil verme fikrine ilk olarak M.Ö 25. yüzyılda Mısır'da rastlıyoruz. Elekten geçirilmiş undan yapılma hamurlar toprak kaplarda yoğrulduktan sonra, sıvı bir kıvama getirilip önceden ısıtılmış kalıpların içine akıtılırdı. Ağız kısımlarına doğru iyice genişleyen bu kalıplar piramitleri andırırlardı. Zaten Mısır hiyeroglifindeki T harfi hem piramitleri hem de ekmek yapımını temsil etmektedir. Asurlular da benzer bir yöntemle buğday ve arpa unundan yaptıkları hamurları sıcak çömlek kaplara koyarak. Toprağın altına gömerlermiş. Ekmek yapımı Eski Yunan'da gerçek bir sanat haline gelmiştir. 3. Yüzyılda Atina'da her biri farklı yöntemlerle yapılan 72 çeşit ekmek üretilmekteydi. Önceleri uzak komşuları gibi ekmeği közde pişirirken, bir tarafı açık ve önceden ısıtılabilen ekmek fırınını keşfederek bir devrim gerçekleştiren Yunanlılar, ilk ekmek dükkânlarının da sahibi oldular ve böylece günümüzdeki fırın ve pastanelerin temeli bundan 3000 yıl önce atılmış oldu. Yunanlılarda sıradan halkın yemeği iki ana besinden oluşuyordu: Maza denilen arpa ekmeğiyle, ona eşlik eden ve opson diye adlandırılan garnitürler. Opson, herhangi bir besin anlamına gelse de genellikle zeytin, sarımsak, soğan, sebzeler, peynir ya da balıktan oluşurdu. Kendisi de bir vejetaryen olan Sokrat tarafından da tavsiye edilmeyen et özellikle şehirlerde pek rağbet görmezdi. Ayrıca üzerine balık ve soğan konmuş yayvan mazalar tepsilerde ısıtılırdı. Roma imparatorluğu sırasında Ege kıyılarından göçmüş fırıncılardan öğrendikleri bu ekmeğe İtalyanlar pissaladdiere ya da bir başka deyişle pizza ismini verdiler. Louvre müzesinde görülebilen terakotaların üzerindeki resimlerden de anlaşıldığı üzere Yunanlılar sadece hamur karışımlarıyla değil, aynı zamanda envai çeşit somon şekilleriyle de ünlüydüler. Hamurlara şekil verme işini kadın ustalar üstlenirken, onlara flüt çalan erkeklerse çalışma ahenginden sorumluydu. Yunanlılarla yakın ticari bağlan olmasına Romalılar, işi pizzaya kadar götürmüşler. M.S 30. yılda, kutsal Agustus' un yönettiği Roma'da tam 329 tane ekmek fırını bulunmaktaydı. Bunların çoğu, meslek sırlarını Yunanlılardan öğrenmiş Galliler tarafından idare edilirdi. Biraz azınlık olmanın verdiği koruma güdüsüyle, biraz da ekmeğin toplumsal hayatta oynadığı önemli rol yüzünden Galyalıların oluşturduğu ekmek locaları önemli güç odaklarına dönüşmüş ve fırıncılık 6

babadan oğula geçen ve fırıncı soyundan gelenlerin başka meslekler icra etmelerine imkân vermeyen bir hal almış. Bir ara fırıncılar o kadar güç kazanmışlar ki, ünlü ekmek ustası Vergilius Eurysaces'in heykeli krallara ayık bir ihtişamla Roma şehrindeki yerini almış. Roma'nın fırınlarında Eski Yunan'dan farklı rağmen, Romalılar M.Ö 7. Yüzyıla kadar pek olarak kadınlara rastlamak pek mümkün de yanıltıcı ekmek yapım yöntemleriyle değilmiş. Bırakın ekmek yapmayı, çok fakir ilgilenmemişler. Ekmeğe, daha çok tabakanın dışındaki kadınların fırınlara girmesi bile pek uygun düşmüyormuş. Manavlar ya da terziler locasına, hatta tavernacılar locasına üye kadınlar olmasına rağmen, ekmek ustaları arasında on arı görmek imkânsızmış. Anlayacağınız, Romalılar ekmeğe tam bir erkek işi olarak bakıyorlarmış. İşte bu zamanlardan itibaren ekmek işine soyunan Galyalılar becerilerini yüzyıllar boyunca geliştirerek günümüzün ünlü Fransız ekmeklerine kadar ulaşmışlar. Tabi bu süreçte, yine Yunan medeniyetinden öğrendikleri birayı maya olarak kullanmayı akıl etmelerinin de büyük payı var. Hıristiyanlığın ilk yıllarıyla birlikte bazı azizlerin asetik amaçları (bu sözcük kısaca 'kendi üzerine çalışmak' anlamına gelir) için sadece tuzlu suya batırılmış arpa ekmeğiyle beslenmeleri Avrupa'yı daha sonraki yıllarda kıtlıklardan kurtaracak olan çorbanın ilk örneklerindenmiş. Belki de bundan dolayı İngilizce deki soup ve Hollanda dilindeki sopen kelimelerinin kökü 'ekmeğe emdirmek' anlamından türemekte. Ortaçağ Avrupa'sında ekmek öyle temel bir besin halini almış ki, insanlar kader ortaklarına companions, yani beraber ekmek yenilen kişi diye hitap etmeye başlamışlar. İncil'deki 'Bize günlük ekmeğimizi ver' cümlesine uyarcasına geçen yüzyıla kadar Fransız köylüleri ekmeklerini ısırmadan, üzerlerine havada haç işareti çizerlermiş. Öyle ki, İsa'nın doğduğu yer olan Beytül-lahm'ın sözlük anlamı "ekmeğin evi" dir. Ekmeğin oldukça sık rastlanan bir başka simgesel anlamı da haber taşıyıcı niyetine kullanılması. Fransa'nın Provens bölgesinin evlenme çağındaki kızları yaptıkları küçük ekmekleri sepetler içerisinde genç oğlanlara sunarlar ve ekmeklerin onlara isimlerini fısıldamasını dilerlermiş. İşin bir başka ilginç yanı ise günümüzün düğün pastalarının kökeninin Eski Yunan'da düğünlerde sunulan özel ekmeklere kadar gitmesi. Yine aynı dönemin festival ekmeği psadista pişirilmeden şarap ve zeytinyağıyla karıştırılmış undan yapılmaktaydı. Avrupalılar buğdaydan önce çavdar gibi diğer tahıl ürünlerini kullanmışlar, ancak 15. yüzyılda buğdaydan beyaz ekmek yapımına başlamışlardır. Mikroorganizmaların ve mayanın aktif olarak bilinmesinden (19. yüzyıl) sonra ekmek üretimi sanayi dalı haline gelmiştir. Yeryüzünde en fazla ekmek tüketen toplumların başında Türkiye gelmektedir. Yurdumuzda yaygın olarak buğday unundan ve mayalanmış hamurdan üretilen ekmek tüketilmektedir. Ancak kısıtlı da olsa bölgelere göre mısır, yulaf, çavdar ve benzeri tahıllardan da ekmek üretilmektedir. Ekmek, bir emek ürünü, alın teri simgesi ve Allah'ın kullarına nimeti olarak hemen bütün dinlerde övülmüş ve kutsal sayılmıştır. İslam dininde de ekmek çok değer verilen gıdaların başında gelmektedir. Hıristiyanlık ve Musevilikte olduğu gibi İslam Kültüründe de ekmeğin özel bir yeri vardır. Ekmeğin özel bir yer tuttuğu kültürlerde fırıncılık da önemli bir yer tutmaktadır. Bizim inancımıza göre, Cebrail (AS) Âdem(AS)'e unu öğüterek ekmek yapmayı öğretmiştir: Bu nedenle de fırıncılar Âdem(AS)'ı "PİR" olarak kabul ederler. İslam Peygamberi Hz. Muhammed (SAV) devrinde Medine'de yaşayan Amr Bin Ümran'ı da ikinci "PİR" olarak 7

sayarlar. TÜRKLERDE EKMEK Türklerde genelde ekmek yerleşik düzene geçmeden önceki göçebe dönemde altında ekmek yanan saçta mayasız ekmek olarak yapılır ve buna yufka veya lavaş denirdi. Bunlar uzun süre dayanan ekmeklerdi. Çünkü 7, 8 kat yufka üst üstte konulup, dürüm haline getirildiğinde sadece dışarıda kalan kısım kurur diğerleri taze kalırdı. Türklerde ekmek konusu Bahaeddin Ögel in Kültür Bakanlığı Yayını olan Türk Kültür Tarihi ne Giriş isimli kitabında şöyle özetleniyor: Bir ekmeğin dürüm yapılabilmesi için kalın bile olsa onun hiç olmazsa yufka biçiminde olması gerekmektedir. Böyle bir dürüm yapılabilmesi için ekmeğin ince veya kalın pide olması gereklidir. Türkler in bazlama, büskeç, sinçü, pide gibi adlar verdikleri ekmek çeşitleri, böyle yufka şeklindeki ekmeklerdendi. Sula Bozis in Tarih Vakfı Yurt Yayınları ndan çıkan, İstanbul Lezzeti, isimli kitabında tarihçi Cyril Mango nun Bizans isimli kitabına dayanarak Bizans dönemindeki İstanbul da ekmeği şöyle alıntılamaktadır: Trakya dan gelen buğdayın Konstantinopolis in ihtiyacını karşılayamadığını, İmparator Büyük Konstantinos (306-337) devrinden beri, başkent halkının Mısır dan gelen buğdayla beslendiğini belirtir. Mısır ın yıllık buğday üretimi İskenderiye buğday ambarlarında depolanır, mutlu-bereketli yük deniz yoluyla Tenedos a (Bozcaada) getirilir ve oradaki depolara boşaltılırdı. Mısır dan gelen buğdayın yetersiz olduğu dönemlerde, yönetim halkın aç kalmaması için önlem almak zorundaydı. Un kıtlığı kimi zaman kanlı ayaklanmalara zemin hazırladığından, imparatorlar halkın günlük ekmeğini karşılamaya öncelik tanırdı. Sula Bozis, İstanbul Lezzeti nde ayrıca şunları da söylüyor: Ekmek Bizans halkının temel gıdasıydı. Başkent fırınlarında çeşitli ekmekler üretilirdi. 12. ile 13. yüzyıllar arasında yaşayan Konstantinopolis li ünlü halk şairi Fakir Prodromos un şiirlerinde belirtildiği gibi, has buğday unundan imal edilen katharos artos (temiz ekmek) 8

zenginler tarafından 50 İnsan ve Ekmek tüketilirdi. Geniş halk yığınlarını besleyen ikinci sınıf tis ptohias (yoksulların ekmeği) buğday, arpa, çavdar unlarının karışımından yapılırdı. Bizans ekmek fırınları topluca Altın Milion bölgesinde bulunuyordu. Buğday, Osmanlı döneminde de devlet tekelinde olmaya devam etti. İstanbul un günlük ekmek ihtiyacı için gerekli buğday, un vs. temini, devletin en önemli işlerindendi. Buğday devlete ait ambarlarda depolanır, satış fiyatı devlet tarafından saptanırdı. Un emini Un Kapanı ndaydı. İmaretler, ulema, kışlalar ve kent fırınları için gerekli olan un buradan temin edilirdi. Eremya Çelebi Kömürciyan ise, 17. yüzyılda İstanbul Tarihi adlı kitabında şu bilgileri vermektedir:...kırım, Kefe, Varna, Köstence, Burgaz dan buğday yüklü gemiler, yüklerini Un Kapanı rıhtımında boşaltırlar... İskele darı, arpa ve buğday yığılanıyla doludur... 110 kadar fırında halkın ekmeği pişirilir. Hepsi de Ermeni olan ekmekçi ustaları pazar ve cumadan başka, her gün erkenden İnsan ve Ekmek 51 loncada hazır bulunurlar. Çörek, kata, kadayıf, baklava, simit, gevrek, peksimet, Halep ve Şam böreği, gözleme, francala için gerekli un buradan alınır... Binlik konaklar, eski ve yeni padişah sarayları için yapılan has ekmeğin buğdayı dışında ekmek buğdayı buradan temin edilir. Evliya Çelebi, dönemindeki ekmekçi esnafını 999 dükkân ve 10.000 nefer olarak kaydeder ve en has francala ekmeğinin Galata ile Tophane fırınlarında yapıldığını aktarır. Yeniçerilerin ekmeği Şehzade Camii karşısında, yeniçeri kışlası ile Acemi oğlanları kışlası arasında bulunan büyük fırında pişerdi ve bu ekmeğe tavın denirdi. Siyah renkli ve lezzetli olan bu ekmeğe halk arasında fodla denirdi. Evliya Çelebi ye göre bu fırında 300 nefer çalışırdı. Askere ekmek temin edenlere 1863 yılına kadar Ekmekçibaşı denirdi. Ayrıca İsmail Tokalak da, Bizans Osmanlı Sentezi isimli önemli çalışmasında Bizans ve Osmanlı da ortak yemek kültürü bölümünde, Bizans ın ekmek temel klasik gıdası olduğunu belirtiyor ve şöyle devam ediyor: Ekmek kelimesi Yunanca anlamı alfabesinin ilk harfi olan a ile başlayan artos kelimesidir. Bizans ta ekmek şehrin valisi ve belediye başkanı görevindeki Eparkh ın (Epaharkos) nizamnamesi doğrultusunda üretilir. Bir dönem orada insanlara ücretsiz ekmek dağıtılırdı. Ayrıca yine Bizans ta ekmek almaya gücü yetmeyenler için halka biçimindeki boukellaton ve kalınca dilimlenmiş arpa ekmeği paximad (peksimet) kullanılırdı. İmparator I.Iustinianos (527-565) sırt çantasında paximadia taşırmış. Buna Venedik te pasimata, Arapça başmat veya baksimat, Hırvatça peksimet ve Romence pesmetten denirdi.türkler peksimeti iki kere pişirerek suyunu almış galeta ve peksimet şekline dönüştürerek daha uzun süre dayanmasını sağlamıştır. I.Dünya Savaşı nda ve Kurtuluş Savaşı nda Türk askerlerinin temel gıdası, peksimet olmuş, suya batırılarak yumuşatılmış ve öyle yenmiştir. Pide ise 15. ve 16. Yüzyılda İstanbul da yaygın biçimde tüketilen yassı biçimdeki ekmek anlamına gelen pide ve foduladan gelmektedir. Bu sözcüklerin ortaçağ Yunancasındaki karşılıkları pitta ve küçük hali olan pitulladan gelir. Daha sonra Ramazan ayının vazgeçilmesi olan pidemize dönüşmüştür. Osmanlı sarayında ise saray ekmeği has ekmek diye anılır ve has fırın adı verilen fırınlarda pişirilirdi. Halkın kullandığı ekmeğe ise harcı denirdi.19. yy. da Hollanda da buğday temeline dayanan maya bulunmuş ve kullanılmaya başlanılmıştır. Orta ve diğer Avrupa ülkelerine ekmek daha sonraları güneyden yayılmıştır. Avrupalılar buğdaydan önce çavdar gibi diğer tahıl ürünlerini kullanmışlar, ancak 15. yüzyılda buğdaydan beyaz ekmek yapımına başlamışlardır. Mikroorganizmaların ve mayanın aktif olarak bilinmesinden (19. yüzyıl) sonra ekmek üretimi sanayi dalı haline gelmiştir. Yüzyılımızın ikinci yarısına 9

yaklaşırken artık ekmek yapımında modern tekniklerin ortaya çıktığı ve makineleşmenin başladığı görülmektedir. Bir 52 İnsan ve Ekmek anlamda bu süre içerisinde ekmek sektörünün hızla sanayileştiği söylenebilir. Özellikle A.B.D. de başlayan makineleşme giderek gelişmiş ve diğer ülkeler de bunu izlemişlerdir. Bir yandan da ekmek tadının ayrıntılarına girildiği, böylece tüketiciye bol çeşit sunulmağa başlandığı görülmektedir. Ülkemizde de dünyadaki bu gelişime 1975 yılından sonra büyük önem verilmiş ve İstanbul başta olmak üzere Ankara, Eskişehir, İzmir, Bursa ve Antalya gibi illerde çeşitli tipte ekmek üretimine başlanmıştır. Bugün artık ülkemizde ve tüm Dünyada makineleşmiş işletmelerin giderek arttığı ve modern teknikler kullanılarak ekmek imalâtı yapıldığı görülmektedir. EKMEĞİN BESLENMEDEKİ ÖNEMİ İçeriğindeki karbonhidrat ve protein bakımından sofraların vazgeçilmezidir ekmek. Ekmeğin pek çok çeşidi mevcuttur. İçerisindeki tahıllar B1 vitamininin başlıca kaynağıdır. 300 gr ekmek, - Günlük enerjinin % 30-36 sını, - Demirin % 12-48 sini, - Proteinin % 39-42 sini, - Kalsiyumun % 9-57 sini, - B1 vitamininin % 27-63 ünü, - B2 vitamininin % 12-30 unu, - Niasinin % 15-27 sini karşılamaktadır. İçeresindeki tahıllar (özellikle B1 vitamini ) sinir ve sindirim sisteminin bozukluğunu önleyici B grubu vitaminleri bakımından zengindir. Özellikle tam buğday ekmeği tüketmenin önemi günümüzde devamlı vurgulanmaktadır. 10

11

EKMEK İSRAFI İLE İLGİLİ YAPILAN ARAŞTIRMALAR Dünya nüfusunun % 12,5 ini oluşturan 870 milyon insan yetersiz beslenmektedir. Oysa israfın dörtte bir oranında azaltılmasıyla, yetersiz beslenen 870 milyon insanın ıda ihtiyacı karşılanabilmektedir. Gelişmiş ülkelerde çöpe atılan gıdaların % 40 ı, aslında yenebilecek durumdadır. Gelişmekte olan ülkelerde ise yılda 150 milyon ton buğday heba olmaktadır. Bu oran, tüm fakir ülkelerdeki açlığı ortadan kaldırabilecek buğday miktarının altı katını oluşturmaktadır. Ülkemizde üretilen ekmeğin % 5,9 u israf edilmektedir. Günde 6 milyon ekmeğin 3 milyonu fırınlarda, 2.3 milyonu evlerde, 0.6 milyonu yemekhane, lokanta ve otellerde israf edilmektedir. Ekonomik kaybımız 1,546 milyar TL dir. Yükselmekte olan ülkemiz için bu rakam ciddi bir kayıptır. Bu 1,5 milyar kayıp ile - Ülkenin 23 günlük ekmek ihtiyacı karşılanabilir, - 300 öğrenci kapasiteli 250 yurt, - 16 derslikli 500 okul veya 100 yataklı 80 hastahane yapılabilmektedir. i İsrafın kötü niyetten ziyade ihmal ve bilgisizlikten kaynaklanmaktadır. İsrafın ana nedeni ihtiyaçtan fazla alınması, fırınlarda ihtiyaçtan fazlasının üretilmesi, uygun olmayan şartlarda muhafaza edilmesi. Bayat ekmeğin değerlendirilmesi konusunda yeterince olunmaması, yemekhanelerdeki ekmeklerin üstü açık ve ambalajsız olarak sunulması gösterilmiştir. Kampanyamızın hedef kitlesi bilinçli tüketim alışkanlığı kazandırmak adına çocuklar ve toplumdaki rolleri dikkate alındığında kadınlardır. 1 Veriler Toprak Mahsulleri Ofisi 2013 araştırma sonuçlarından alınmıştır. 12

EKMEK İSRAFINI ÖNLEMEK İÇİN EVDE NELER YAPILMALIDIR - İhtiyaçtan fazla alınmamalıdır, - Dilimlenerek tüketilmesi tavsiye edilir, - Bayatlamış ekmekler ısıtılarak tüketime uygun hale getirilebilir, - Bayatlamış ekmekler galeta unu veya kıtır ekmek olarak tüketilebilir. BU KAMPANYA İLE HEDEFLENEN - Toplumsal duyarlılık oluşturulması, - Üretim ve tüketim aşamasında israfın önlenmesi, - Ekmeğin ihtiyaç duyulduğu kadar alınması ve doğru bir şekilde muhafazasının sağlanması, - Tüketicinin bayat ekmeği değerlendirmesi konusunda bilgilendirilmesi, - Hayvan beslenmesi konusunda kullanılan ekmeğin de israf olduğuna dikkat çekilmesi, - Tam buğday ekmeğinin tüketiminin teşvik edilmesi, - Özde ekmeğe, genelde tüm israfa vurgu yapılması, - Ülke ekonomisinde katkı sağlanması hedeflenmektedir. KAMPANYA ÇALIŞMALARINDA KULLANILACAK ARAÇLAR OKUL İNTERNET SAYFASI Kampanya ile ilgili Ayhan Şahenk Ortaokulu resmi web sayfasında bilgi ve haberler, yemek tarifleri, afiş ve yapılan etkinliklere yer verilecektir. MEDYA Kampanyanın geniş kitleye ulaştırılması için medyadan etkin bir şekilde faydalanılmaya çalışılacaktır. MATERYALLER Bayat ekmeklerin değerlendirilmesini sağlamak amacı ile bayat ekmek kullanılarak yapılacak tariflerin yer aldığı küçük broşürler basılacak ve öğrenciler ile okul dış kapı girişinde dağıtılacaktır. Kampanya afişleri hazırlanacak ve muhtelif yerlere asılacaktır. (Ayrıca bununla ilgili Toprak Mahsulleri Ofisi ile iletişime geçilmiştir.) Kampanyaya ilişkin genel bilgilerin yer aldığı broşürler hazırlanacaktır. Kampanya önlük ve ekmek torbaları hazırlanacaktır. Yılsonu etkinliği içerisinde okulda bayat ekmekli tariflerden veliler arasında bir yemek yarışması düzenlenmesi planlanmıştır. Kampanya maskotu olarak karınca figürü seçilmiştir bununla ilgili olarak bir maskot hazırlanıp okulda konuya dikkat çekmesi hedeflenmektedir. 13

GERÇEKLEŞTİRİLMESİ PLANLANAN ETKİNLİKLER Ekmek israfının nedenleri ve önlenmesi için alınacak tedbirleri anlatan okul öğrencilerine yönelik sunum çalışması, Bayat ekmeklerle yapılmış tariflerin yer aldığı veliler arası yemek yarışması, Resim ve kompozisyon yarışması, Resim sergisi, 14

OCAK 11-15 OCAK 2016 ARALIK 21-25 ARALIK 2015 KASIM 16-20 KASIM 2015 EKİM 19-23 EKİM 2015 AY TA RİH 2015 2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI AYHAN ŞAHENK ORTAOKULU EKMEK İSRAFINI ÖNLEME KONULU TOPLUM HİZMETİ ÇALIŞMASI YILLIK ÇALIŞMA PLANI DÜŞÜNCELER KATILACAKLAR TOPLUM HİZMETİ SÜRE 7 ve 8. Sınıflar 30 OKUL ÖĞRENCİLERİ Ekmek israfının nedenleri ve önlenmesi için alınacak tedbirleri anlatan okul öğrencilerine yönelik sunum çalışması, Kampanya afişleri hazırlanarak muhtelif yerlere asılması 7 ve 8. Sınıflar 30 OKUL ÖĞRENCİLERİ Ekmek israfının nedenleri ve önlenmesi için alınacak tedbirleri anlatan okul öğrencilerine yönelik sunum çalışması, 5 ve 6. Sınıflar 30 OKUL ÖĞRENCİLERİ Ekmek israfının nedenleri ve önlenmesi için alınacak tedbirleri anlatan okul öğrencilerine yönelik sunum çalışması, 5 ve 6. Sınıflar 30 OKUL ÖĞRENCİLERİ Ekmek israfının nedenleri ve önlenmesi için alınacak tedbirleri anlatan okul öğrencilerine yönelik sunum çalışması, 15

HAZİRAN 6-10 HAZİRAN 2016 MAYIS 9-13 MAYIS 2016 NİSAN 18-22 NİSAN 2016 MART 21-25 MART 2016 ŞUBAT 22-26 ŞUBAT 2016 7 ve 8. Sınıflar 30 OKUL ÖĞRENCİLERİ Resim ve komposizyon yarışması, 7 ve 8. Sınıflar 30 OKUL ÖĞRENCİLERİ Resim ve komposizyon yarışması, Bayat ekmekle yapılan yemek tariflerinin olduğu broşürlerin hazırlanması 7 ve 8. Sınıflar 30 OKUL ÖĞRENCİLERİ Kampanya broşürlerinin dağıtılması 7 ve 8. Sınıflar 30 OKUL ÖĞRENCİLERİ Kampanya broşürlerinin dağıtılması Kampanya önlük ve ekmek torbaları hazırlanacaktır 7 ve 8. Sınıflar 30 OKUL ÖĞRENCİLERİ Resim sergisi, Bayat ekmeklerle yapılmış tariflerin yer aldığı veliler arası yemek yarışması, 7 ve 8. SINIFLAR TOPLAM 10 SAAT TOPLUM HİZMETİNDE BULUNACAKLARDIR. Bu hizmetler çevreyi ve ilgili kişileri rahatsız etmeyecek şekilde verilecektir. Planda belirtilmeyip de olabilecek toplum hizmeti görüldüğünde görev yerine getirilecektir. Plandaki herhangi bir hafta çeşitli nedenlerle yapılamazsa bir başka hafta yapılacaktır. Bunlar planın düşünceler kısmına not düşülecektir. Gamze YÜCEL Danışman Öğretmen Ali Erdem ARPAÇAY Okul Müdürü KAMPANYADA KULLANILCAK AFİŞLER 16

17

18

19

20

21

22

23

24

SIRA NO SINIFI OKUL NO KAMPANYADA YER ALACAK ÖĞRENCİ LİSTESİ ADI SOYADI 1 8/F 1180 SEMA SULTAN BAŞARAN 2 8/B 1285 BERİL ŞAHİN 3 8/B 739 EREN IŞKLAR 4 8/B 323 ERDEM CİN 5 8/B 197 EMİRCAN ÇELİK 6 8/B 843 KÜBRA TUNÇ 7 8/B 690 ERCAN BÜLDÜRÜÇ 8 8/B 98 ALEYNA AKGÜN 9 8/B 937 FEYZANUR AÇIKDENİZ 10 8/B 1457 BÜŞRA ÖZDEMİR 11 8/B 1360 YUNUS KARAŞEN 12 8/B 158 ADEM AYDIN 13 8/B 186 BERKAN KODAŞ 14 8/B 654 ELİF AKMAN 15 8/İ 509 CEREN HÜNER 16 8/İ 916 DİLARA DÜZGÜN 17 8/B 739 EREN IŞIKLAR 18 8/B 323 ERDEM CİN 19 8/İ 750 MEHMET BERKE EŞSİZ 20 8/E 159 ARZU MİMARLAR GAMZE YÜCEL KOORDİNATÖR ÖĞRETMEN ALİ ERDEM ARPAÇAY OKUL MÜDÜRÜ 25

VELİ İZİN BELGESİ Velisi bulunduğum... Sınıfı nolu öğrencinin planlanan ve aşağıda belirtilen toplum hizmeti çalışmasına katılmasında herhangi bir sakınca görmediğimi bildiririm. Adres: İmza Veli Adı Soyadı Telefon: EKMEK İSRAFI KONULU TOPLUM HİZMETİ Ekmek israfı konusunda toplumun bilinçlendirilmesi. Açıklama: Bu toplum hizmetine katılan öğrencilerimizin amacı Ayhan Şahenk Ortaokulu öğrencileri olarak okul çevresindeki vatandaşları ve esnafı ekmek israfı konusunda bilgilendirmektir. Bunun için öğrencilerimiz gönüllülük esasına göre yapılan etkinliklere katılacak hizmete destek vereceklerdir. Etkinlik tamamlandığında göstermiş oldukları gayretten dolayı okul müdürlüğünce belge verilecektir. Çalışmamıza vereceğiniz destek için şimdiden teşekkür ederiz. Gamze YÜCEL Koordinatör Öğretmen 26

KAYNAKÇA: ekmekisrafetme.com (Toprak Mahsulleri Ofisi nin hazırladığı kampanya sayfası ) beslenme.gov.tr türkiyeekmeksanayiişverenlersendikası. org.tr 27